0. Info startweek
1. Jij begint
Misschien ben jij al bekend met het begrip 'feminisme'. Het feminisme is namelijk een beweging die de laatste jaren regelmatig in het nieuws komt. Kijk maar naar de onderstaande video.
Moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn - NOS
In dit filmpje heb je gezien hoe er een maatschappelijk probleem is rondom de veiligheid van vrouwen. Je ziet dat er grote demonstraties en andere vormen van protest zijn geweest in verschillende delen van de wereld. Dit is natuurlijk best een groot en heftig iets om te zien, maar feminisme is niet alleen maar gericht op femicide.
Het moderne feminsime (soms ook wel 'de derde feministische golf' genoemd) is bijvoorbeeld ook body positivity. Dit is een beweging die zowel vrouwen als mannen aanspoort om hun eigen lichaam lief te hebben, ook met hun 'gebreken'. We zien nu bijvoorbeeld plus size modellen op de runways, in reclame shoots van grote ketens en in de maten van de kleding in winkels.
Maar hoe zijn we tot dit punt gekomen? Daar ga je over leren in deze quest!
Leerdoelen:
- Aan het einde van deze quest kan jij van een aantal vrouwen vertellen hoe zij hebben doorgezet om hun eigen doelen te behalen.
- Aan het einde van deze quest kan jij in jouw eigen woorden uitleggen hoe een aantal vrouwen veranderingen hebben aangebracht in hun eigen tijd.
- Aan het einde van deze quest kan jij in je eigen woorden vertellen hoe de invloed van deze vrouwen nog terug te zien is in deze tijd.
Bekijk de rubric hieronder wat er precies van je verwacht wordt.
1.1 Motivatiemotor
Egodact
Vul de tegel in Egodact in door de vragen die bij de voorbereiding horen in te vullen.
Voorkennis
Misschien weet jij al iets over het feminisme of heb jij de quest "Verantwoordelijke vrouwen" gemaakt, in ieder geval ga jij een woordweb maken die laat zien wat jij al over het feminisme weet.
1.2 Verderkijker
Wat ga je precies doen bij deze quest?
De producten die je gaat inleveren:
- De vragen bij de voorbereiding van jouw Egodact tegel.
- Een woordweb met wat jij al weet over het feminisme.
- Infographic over de eerste en tweede feministische golf
- Profielen van zelf gekozen feministen.
- Reflective journal
Taak-tijd verdeling
2. Feminisme
2.1 Eerste feministische golf
➜ Je maakt bij deze tekst een infographic als verwerkingsopdracht. TIP: maak dus aantekeningen van de tekst die je leest om zometeen de informatie goed te kunnen verwerken in een infographic.
➜ Na het lezen van deze tekst maak je een infographic. Die zet je in Seesaw en Egodact
Periode van verandering
Bij het vak geschiedenis zien we dat veranderingen vaak een soort domino effect veroorzaken. Zonder een verandering in de leefwereld of gedachtengoed van de mensen komen er vaak geen grote veranderingen van de grond. Zo ook bij het feminisme.
Als we kijken naar de opkomst van het feminisme kijken we naar de volgende tijdsperiode: 1880-1919. Oftwel: de verandering naar een industriële samenleving en de Eerste Wereldoorlog. In de tijd van de industriële samenleving zien we een enorme verandering plaats vinden in de verhoudingen in het gezinsleven en het thuis-werk verkeer.
Voorheen werkte boeren aan huis. Hun bedrijf hoorde bij de boerderij waar ook de woning op te vinden was. Dit zorgde ervoor dat er geen scheiding was tussen werk en thuis. Daarnaast hielp het gehele gezin met het in stand houden van het bedrijf, dus ook de vrouwen en de kinderen. De komst van de stoommachine heeft veel te weeg gebracht. Ook in de landbouw kwamen er geadvanceerde machines die het werk van de mensen overnam, waardoor er minder mankracht nodig was op het platteland. In de steden was er een enorm opkomst van fabrieken, hier waren de arbeiders hard nodig. Veel boeren trokken dus naar de steden om daar aan het werk te gaan.
De groei van de industrie zorgde ook voor een groeiende midden-klasse, waarbij het niet nodig was dat de vrouw ook aan het werk ging. Het werd de norm dat de vrouw thuis bleef om voor het huishouden en voor de kinderen te zorgen terwijl haar man aan het werk ging in bijvoorbeeld een kantoor of in een hogere functie in een fabriek.
Gevolgen voor de vrouw
Deze verandering in de samenleving kende verschillende gevolgen voor de vrouwen uit deze tijd.
De gehuwde vrouw werd 'handelingsonbekwaam'. Dit houdt in dat de vrouw geen zeggenschap had over bezittingen, inkomen en de opvoeding van de kinderen. Als een vrouw niet getrouwd was viel zij onder het zeggenschap van de mannen uit haar familie, bijvoorbeeld haar vader, broer, oom, neven, etcetera.
Het liberalisme was in opkomst in deze tijdsperiode. Het liberalisme streefde naar vrijheid. Vrouwen begonnen ook steeds meer na te denken over hun vrijheid. Waarom mochten vrouwen niet zelf nadenken en kiezen? En waarom was deze strijd voor vrijheid niet ook voor de rechten van vrouwen? Dit waren de zaken die hen bezighield.
Veel vrouwen (die daar de mogelijkheid voor hadden in ieder geval) deden aan vrijwilligers werk. Dit werd gezien als iets fatsoenlijks, iets wat je deed. Dit was vooral onbetaald werk, maar zij draaide dus wel vollop mee in de maatschappij. Hierdoor stonden zij steeds vaker stil bij de misstanden rondom hun positie in de samenleving.
Zo langzamerhand begonnen vrouwen dus te realiseren dat zij werden benadeeld door de misstanden. Om hier wat tegen te doen zat er maar één ding op: invloed uitoefenen in de politiek. En daarvoor hadden zij stemrecht nodig.
De kiesrechtstrijd (1880-1919)
Voor en lange tijd redeneerde de politiek de vrouwenkiesrecht (en algemeen kiesrecht) niet van belang waren. De mannen behartigden de behoeften van de vrouw genoeg en voelde dus geen drang om hier verandering in te brengen.
Tot de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Laten we kijken naar het Verenigd Koninkrijk. De gehele bevolking van het Verenigd Koninkrijk was geraakt door de oorlog. Voortdurend trokken grote groepen mannen naar het front in België, waar de kans klein was dat zij terug kwamen. Vaak als de mannen terug kwamen waren zij zwaar getraumatiseerd en ervaarde zij shell shock. Het gevolg van het vertrekken van een grote hoeveelheid mannen was dat de industrie stil kwam te liggen. Het werk dat de mannen achterlieten moest wel worden gedaan natuurlijk en vooral de militaire productie was zeer belangrijk. Zonder wapens, munitie, kleding en voertuigen kon de oorlog natuurlijk niet gewonnen worden. Er zat maar één ding op, vrouwen moesten deze gaten in de arbeidsmarkt gaan vullen. En dat deden zij ook. Vrouwen waarvan hun man bij het front was werkte veel dagen en uren in de fabrieken of werden ze vrijwilliger in de zorg. Dat allemaal terwijl zij ook het gezin onderhielden, zorgden voor hun familie en het huishouden bijhielden. (Kijk tip: In Vlaamse velden, een miniserie over de Eerste Wereldoorlog. Hierin is uitgelicht wat de rol van vrouwen was in België).
Toen de oorlog eenmaal voorbij was en het land weer was opgebouwd, wilde de politiek dat alles weer als van ouds werd. Maar dat pikte te vrouwen niet, zij hadden namelijk net zo'n belangrijke rol gespeeld in de oorlog. Zij hadden ervoor gezorgd dat de samenleving draaiende bleef. In 1919 mochten vrouwen ook stemmen, een jaar nadat het algemeen kiesrecht werd ingevoerd (alle mannen mochten op dat moment gaan stemmen).
Aletta Jacobs
Aletta Jacobs was een bijzondere vrouw die in de 19e eeuw leefde. Zij was de eerste vrouw in Nederland die naar de universiteit ging en daar een medische graad behaalde. Dit was een grote stap voor vrouwen en liet zien dat zij ook goed opgeleid kunnen worden. Aletta was ook actief in de strijd voor vrouwenrechten. Ze werkte hard aan het krijgen van het stemrecht voor vrouwen en richtte zelfs een vereniging op om dit te bereiken. Daarnaast was ze ook bezig met het verbeteren van de seksuele opvoeding en de beschikbaarheid van anticonceptie voor vrouwen. Kortom, Aletta Jacobs was een vrouw die veel heeft bereikt en een inspiratie is voor veel mensen tot op de dag van vandaag.
2.2 Tweede feministische golf
➜ Je maakt bij deze tekst een infographic als verwerkingsopdracht. TIP: maak dus aantekeningen van de tekst die je leest om zometeen de informatie goed te kunnen verwerken in een infographic.
➜ Na het lezen van deze tekst maak je een infographic. Die zet je in Seesaw en Egodact
"Afgezien van het formele - kiesrecht - wilden de feministen drie dingen: dat de vrouw een vrij mens zou worden, dat ze haar potenties zoveel mogelijk zou verwerkelijken en dat ze een volwaardig lid zou worden van de maatschappij. Op geen van deze drie gebieden is het ideaal van de feministen bereikt, op geen van deze drie gebieden ook zijn vrouwen zover gekomen als theoretisch mogelijk was geweest."
- Het onbehangen van de vrouw, Joke Kool-Smit, 1967, De Gids.
Joke Kool-Smit
Deze quote komt uit een colum van Joke Kool-Smit. Haar stuk "Het onbehangen van de vrouw", dat in 1967 werd gepubliceerd, wordt gezien als het startschot van de tweede feministische golf. In haar colum bespreekt ze de punten waar de westerse vrouw tegen aanloopt in de samenleving. Denk bijvoorbeeld aan ongelijkheid op de arbeidsmarkt (zowel in baankansen als in loon), sociale druk, recht op onderwijs, etcetera. Bijvoorbeeld het feit dat zelfs na het Verdrag van Rome (1957) de meeste vrouwen die werkte (wat maar 16% van de vrouwelijke bevolking in Nederland was) niet het salaris kregen waar zij recht op hadden.
Zij wilde verandering zien en richtte daarom een vooruitstrevende organisatie op.
Wil je meer lezen van haar werk, klik dan op de volgende knop!Er is een land waar vrouwen willen wonen - Joke Kool-Smit
Man-Vrouw-Maatschappij en de Dolle Mina's
Joke Kool-Smit liet het niet bij een colum, zij richtte een organisatie op die opkwam voor de rechten van de vrouwen. Kool-Smit richtte samen met Hedy d'Ancona 'Vrouw 2000' op. Deze organisatie trok niet alleen de aandacht van vrouwen, maar ook van mannen. Zo kwam de 'Man-Vrouw-Maatschappij' tot stand, deze organisatie richtte zich dus op de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de samenleving. Zij hielden zich bezig met de afschaffing van de wettelijke discriminatie tegen vrouwen, kinderopvang, vrouwenarbeid en keuzevrijheid bij abortus. Zij deden dit aan de hand van lobbyen (gestructureerd verandering willen aanbrengen via beleidsmakers). Zij volgde dus een democratische weg om hun woord te verspreiden en aandacht te krijgen voor de zaken waar zij voor opkwamen.
'Baas in eigen buik' protest
Binnen de 'Man-Vrouw-Maatschappij' (en daarbuiten) kwam er een geluid op die benadrukte dat de MVM niet drastisch genoeg waren. Deze groep wilde een meer extreme en meer zichtbare aanpak zien. Zij maaktte zich los en noemde zichzelf de 'Dolle Mina's'. Zij kwamen voort uit de Socialistische Jeugd en werd opgericht in 1969 en voerde tussen 1970 en 1978 actie voor gelijke rechten tussen man en vrouw.
De 'Dolle Mina's' voerde zeer zichtbare acties tegen zaken die hen niet aanstonden. Hun eerste actie was de bezetting van Kasteel Nijenrode waar de Business School zat. Deze school liet tot op dat moment geen vrouwelijke studenten toe. Ook sloten zij alle openbare mannentoiletten in Amsterdam af met roze lint om hun eis voor openbare vrouwen toiletten zichtbaar te maken.
De meest spraakmakende actie van de 'Dolle Mina's' is de 'Baas in eigen buik' beweging. Vrouwen gingen hierbij de straat op met ontblote buiken waar deze slogan op geschilderd stond. Met deze actie wilden deze vrouwen het recht op abortus laten in gaan en dan vooral dat zij zelf mochten bepalen of zij dit deden.
2.2.1. Maak een tijdlijn van 5 verschillende acties van zowel de 'Man-Vrouw-Maatschappij' en de 'Dolle Mina's'.
➜ Het eerste wat je doet is opzoeken hoelang de organisaties hebben bestaan (zo weet jij hoe lang jouw tijdlijn moet zijn).
➜ Vervolgens teken jij twee tijdlijnen op een A4 papier (mag ook A3 als je plaatjes erbij wilt opzoeken en langere stukken tekst gaat schrijven).
➜ Je kiest per organisaties 5 acties uit en zet die (met de datum van de actie) op de juiste tijdlijn.
➜ Leg bij elke actie uit wat ze precies inhielden en wat de beweegreden/doel van deze actie was, dit doe je in drie zinnen.
3. Jouw onderzoek
Natuurlijk zijn er nog veel meer feministen en bewegingen geweest door de tijd heen. Nu is het aan jou om je te verdiepen of te verbreden in dit onderwerp. Je kiest één van de twee mogelijkheden uit. Maar wil jij jezelf uitdagen dan kan je er voor kiezen om allebei de onderzoeken te doen.
Verbreden
In deze quest hebben we vooral gekeken naar het feminisme in Nederland. Natuurlijk hebben er in verschillende landen ook zulke golven en bewegingen ontstaan. Jij gaat voor dit onderdeel onderzoek doen naar één of twee andere landen waar het feminisme een grote rol heeft gespeeld in de verandering van de positie van de vrouw.
Kies uit:
- Verenigde Staten
- Verenigd Koninkrijk
- Latijns Amerika
- Saudi-Arabië
➜ Bedenk wat jij wilt weten van het feminisme van jouw gekozen land(en). In jouw onderzoeksvraag moet het volgende zitten: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. Kom langs bij mevrouw Scheringa voor hulp en laat jouw onderzoeksvraag eerst controleren!
➜ Vervolgens ga jij opzoek naar informatie die jouw onderzoeksvraag kan beantwoorden.
➜ Maak een poster waarin jij jouw onderzoeksvraag beantwoord.
Verdiepen
In deze quest heb je een aantal figuren voorbij zien komen die bekend zijn als we het over het feminisme hebben. Natuurlijk zijn er veel meer mensen die een grote rol hebben gespeeld in de gelijkheid van vrouwen.
Klik op de knop om op een lijst te komen van mensen die een rol hebben gespeeld in de gelijkheid van vrouwen.
Bekende feministen
➜ Bekijk de verschillende artiekelen die beschikbaar zijn over de feministen en maak een lijstje van vijf feministen die jou aanspreken.
➜ Kies er twee of drie uit die jij verder zou willen onderzoeken. Over deze vrouwen ga jij een wikipedia pagina/biografie maken.
➜ Bekijk een wikipedia pagina en een biografie. Wat valt op? Uit welke onderdelen bestaan deze twee uitvoeringen? Maak per vrouw een keuze hoe jij dit wilt doen.
➜ Maak per vrouw een biografie/wikipedia pagina. Gebruik per feminist minimaal 300 woorden en twee plaatjes.
➜ Je maakt dit product fysiek, dus op een poster (mag zowel A4 als A3).
4. Afronding
Voor jouw reflective journal beantwoord je de volgende vragen.
➜ Benoem drie dingen die jij nieuw hebt geleerd over het feminisme in Nederland.
➜ Benoem twee dingen die jij hebt geleerd door jouw eigen onderzoek.
➜ Wat heb jij tijdens deze quest moeten herzien? Hoe heb je dat gedaan?
➜ Welke leerspier heb jij gebruikt voor deze quest? Benoem minimaal 2 kenmerken die hierbij horen die jij hebt ervaren.
➜ Leg uit of wij nu kunnen spreken van een 'derde feministische golf', doe dat in 50 woorden.
