Egypte
Les 1: Egypte
oude Egypte
Het hiërogliefenschrift bestond uit tekeningen. Voor ieder woord was een beeld bedacht. Later werd dit ingewikkelder. Er werden bijvoorbeeld beelden voor klanken bedacht, maar nog later zelfs ook beelden voor letters.
In een piramide werd de farao begraven. Er zaten vaak vele verschillende kamers verborgen in een piramide.
Vanaf 2600 v. Chr. lieten farao’s zich begraven in piramides. De Egyptenaren geloofden in meerdere goden en een leven na de dood. Daarom lieten rijke Egyptenaren zich mummificeren na hun dood. In hun graf werden veel geschenken en kostbaarheden verwerkt. Sommige kostbaarheden zijn veel later gevonden tijdens opgravingen. Dit is erg waardevol en wordt goed bewaard in verschillende musea. Nog steeds zijn er piramides te bewonderen in Egypte.
De Egyptenaren hadden in die tijd geen doorlopende jaartelling zoals wij dat nu kennen. Wanneer er een nieuwe koning aan de macht kwam, begon deze in het jaar 1. Achteraf is de geschiedenis van het oude Egypte opnieuw ingedeeld. Op een tijdbalk van het Rijksmuseum van Oudheden ziet dat er als volgt uit:
- Vroeg-dynastieke periode (2900 v. Chr. – 2545 v. Chr.)
- Oude Rijk (2543 v. Chr. – 2120 v. Chr.)
- Eerste Tussenperiode (2118 v. Chr. – 1980 v. Chr.)
- Middenrijk (1980 v. Chr. – 1760 v. Chr.)
- Tweede Tussenperiode (1759 v. Chr. – 1539 v. Chr. )
- Nieuwe Rijk (1539 v. Chr. – 1077 v. Chr. )
- Derde Tussenperiode (1076 v. Chr. – 723 v. Chr. )
- Late Periode (722 v. Chr. – 332 v. Chr. )
- Alexander de Grote (332 v. Chr.)
- Grieken (332 v. Chr. – 30 v. Chr. )
- Romeinen (31 v. Chr.-395 n. Chr.)
- Kopten en moslims (resp. 4de eeuw en 639 n. Chr. tot nu.
Vanaf 730 v. Chr. werd Egypte meerdere keren veroverd door buitenlanders. De meeste buitenlandse heersers namen de moeite om zich te verdiepen in de Egyptische cultuur. Ook de tempels en beelden werden behouden. Deze mochten dan ook blijven bestaan. De buitenlandse heersers presenteerden zichzelf als de farao. De Stad Alexandrië werd gesticht door Alexander de Grote. Dit is één van de belangrijkste steden in de oudheid. In Alexandrië werd een bibliotheek gebouwd waar een grote collectie boekrollen werd bewaard. Na Alexander de Grote en de verloren oorlog tegen de Romeinen in de tijd dat Cleopatra VII koningin was, werd keizer Augustus in 31 v. Chr. de eerste Romeinse farao.
Voorbeeld van een boekrol
Omdat de Britten vonden dat de Egyptische regering te veel geld uit gaf en een te grote schuld had opgebouwd, werd het land in 1882 n. Chr. door hen veroverd. Het Suezkanaal was erg belangrijk voor de aanvoer van goederen richting de kolonie India. Dit moest dus goed beschermd worden. Dit zorgde ervoor dat de Britten met een ijzeren hand regeerden over Egypte. Ze zorgden vooral goed voor het Verenigd Koninkrijk en schoven Egypte op de tweede plaats. De bevolking was het hier niet mee eens en wilden graag een democratische cultuur. In 1914 werd hier deels aan tegemoet gekomen. Er werd een wetgevende vergadering ingesteld waar democratisch gekozen kon worden. Na het uitbreken van de Eerste wereldoorlog werd dit echter weer teruggedraaid.
Voorbeeld kleding van oude Egyptenaren
De Egyptenaren hielden veel van kinderen. Veel jonge kinderen stierven jong. Om het kind te beschermen, kregen zij een amulet om. De Egyptenaren geloofden dat het kind veilig was wanneer het een amulet om had. Het kind werd hiermee begraven. De meisjes werden vaak ook met hun pop begraven. Sommige jongens gingen naar school. Maar de meeste kinderen werden thuis gehouden zodat ze geld konden verdienen.
In de tijd van het oude Egypte hadden de vrouwen best een goed leven. Vrouwen mochten gewoon winkelen of met hun man op stap naar vrienden. Bij een geboorte waren ouders even blij met een meisje als met een jongetje. Vrouwen hadden recht op eigen bezit en mochten zelf geld verdienen. Ze konden werk zoeken als vroedvrouw, zangeres, muzikant, priesteres of als marktkoopvrouw. Als haar man haar sloeg, kon zij hem voor het gerecht slepen. Als de man van haar scheidde, moest hij haar blijven onderhouden. Dat lijkt dus best op de tijd waar we nu in leven.
Oefening: Herhaling van les 1
Start
Les 2: Cleopatra
Cleopatra
Cleopatra
Farao
De farao was de machtigste persoon van het land. Het woord farao betekent letterlijk groot huis. Hierbij wordt verwezen naar de rijkdom van het koninklijk huishouden, maar ook naar het ontzag dat mensen voelden ten opzichte van de koning. De Egyptenaren hadden namelijk een groot respect voor hun heerser. De Egyptenaren geloofden dat hij de schakel was tussen de hemel en de aarde. Zij vonden hem de ‘volmaakte god’ voor het volk. Hij was verantwoordelijk voor de orde en vormde de hoogste rechterlijke macht. Voor elk onderdeel van het land wat bestuurt moest worden, stelde de farao een hoge ambtenaar aan. In periodes van zwak centraal gezag hadden plaatselijke gouverneurs echter veel vrijheid om hun gebied te besturen. De meeste farao’s waren mannelijk, maar er waren ook vrouwelijke farao’s. Cleopatra VII is er één van.
Als het jonge echtpaar regeert over Egypte, gaat het erg slecht met het land. Er is hongersnood, De rivier de Nijl stroomt veel over en er zijn veel politieke conflicten. Ook is er een economische crisis. Doordat Cleopatra voornamelijk alleen wil regeren, krijgt ze ruzie met haar broer. Belangrijke officiële documenten ondertekent zij alleen en alleen haar gezicht wordt op de nationale munt gedrukt. Dit alles was namelijk in strijd met de Egyptische gebruiken. De man was superieur ten opzichte van de vrouw. Er wordt een samenzwering georganiseerd tegen Cleopatra. Ptolemaeus XIII is hier ook onderdeel van. In 48 v. Chr. wordt ze verjaagd uit haar paleis. Uiteindelijk wordt ze van de troon gestoten en slaat zij met haar jongere zus op de vlucht.
Vanwege de Romeinse aanwezigheid besluit Cleopatra weer terug te keren naar Egypte. Zij wil zich bekend maken aan Julius Caesar. Volgens onderzoek heeft zij dit gedaan door zich in te laten wikkelen in Perzisch tapijt. Dit zou een cadeau geweest zijn voor Julius Caesar. Wanneer het tapijt ontrold werd, kwam Cleopatra tevoorschijn. Julius Caesar raakt hierdoor enorm gecharmeerd van haar. De eenentwintigjarige Cleopatra en de tweeënvijftigjarige Julius Caesar worden geliefden.
Julius Caesar brengt de winter door met Cleopatra. Negen maanden na hun ontmoeting wordt hun zoon, Ptolemaeus Caesar (Caesarion) geboren. Vanwege hun relatie besluit Julius Caesar Egypte niet over te nemen. In plaats daarvan start hij een oorlog tegen het leger van Ptolemaeus XIII. Deze oorlog wint hij. Ptolemaeus XIII wordt verdronken in de Nijl. Cleopatra hoeft zich geen zorgen meer te maken over haar machtspositie en komt hierdoor weer op de Egyptische troon. Dit keer samen met haar jongere broer, Ptolemaeus XIV
Wanneer Cleopatra, Julius Caesar en hun zoon naar Rome vertrekken, wordt dit hen niet in dank afgenomen. Julius Caesar was namelijk al getrouwd. Ondanks het schandaal laat Julius Caesar een tempel voor Cleopatra bouwen. Ook liet hij een standbeeld van haar maken. Wanneer Julius Caesar in 44 v. Chr. wordt vermoord, is Cleopatra ook in Rome. Opnieuw vlucht Cleopatra naar Egypte. Wanneer haar jongere broer Ptolemaeus XIV sterft door vergiftiging, wordt zij opnieuw heerser van Egypte. Dit keer samen met haar zoon Caesarion. Het vermoeden bestaat dat Cleopatra haar broer zelf heeft vergiftigd.
Na de dood van Julius Caesar breekt er in Rome een roerige tijd aan. Er breekt een burgeroorlog uit tussen de trouwe volgelingen van Julius Caesar en de moordenaars van Julius Caesar. De trouwe volgelingen heten Marcus Antonius en Octavianus. De moordenaars van Julius Caesar zijn Marcus Junius Brutus en Gaius Cassius Longinus. Cassius vertrekt naar Egypte, omdat hij in het bezit wil komen van de vele schatten die daar opgeborgen liggen. Ook wil hij voorkomen dat Cleopatra hulp krijgt van Antonius. Cleopatra wilde zich in eerste instantie afzijdig houden van de burgeroorlog. Cleopatra probeert zich te verdedigen in Griekenland, maar verliest deze strijd omdat zij ziek wordt.
Antonius nodigt Cleopatra uit in Turkije. Hij wil haar loyaliteit testen en zien of zij zich niet ook tegen hem gaat keren. Hij dwingt Cleopatra een kant te kiezen, die van hem of Cassius. Cleopatra arriveert in Turkije met een groot gevolg. Antonius is hiervan erg onder de indruk. Cleopatra weet uiteindelijk ook Antonius te verleiden. Hij brengt de eerst volgende winter door met haar in Alexandrië. Cleopatra krijgt met Antonius een tweeling, Alexander Helios en Cleopatra Selene II. Antonius reist heen en weer tussen Egypte en het Rome. Na vier jaar heen en weer reizen, keert hij voorgoed terug naar Cleopatra. Ook Antonius was in Rome al getrouwd. Toch trouwt hij in Egypte ook met Cleopatra. Na het huwelijk krijgen ze samen nog een zoon.
Antonius sterft in de armen van Cleopatra
Het gerucht gaat dat Cleopatra Antonius nooit ergens alleen naartoe liet gaan. Antonius liet dit gebeuren en had zich erbij neergelegd. In Rome werd zijn gedrag met afgrijzen aangezien. Octavianus overtuigt daarom de belangrijkste personen uit Rome ervan om een oorlog te beginnen met Egypte. Deze oorlog vindt plaats in 32 v. Chr. voor de kust van Griekenland. Het leger van Antonius maakte echter geen kans. Een groot deel was voor de oorlog al overgelopen naar het leger van Octavianus. Cleopatra en Antonius slaan op de vlucht.
Over de laatste dagen van Cleopatra doen verschillende verhalen te ronde. Het bekendste verhaal is dat Cleopatra na een ruzie met Antonius heeft gezegd dat ze zelfmoord heeft gepleegd. Antonius wil hierdoor ook niet meer verder leven en spietst zichzelf daarom met een zwaard. Cleopatra wordt hierna gevangen genomen door Octavianus. Ze probeert hem nog te verleiden, maar dit mislukt. Ze wil zich niet laten vernederen in Rome en pleegt daarom zelfmoord. Caesarion wordt ook vermoord. Hiermee eindigt de lijn van Egyptische farao’s. De andere drie kinderen van Cleopatra worden meegenomen naar Rome. De andere vrouw van Antonius, Octavia, zorgt voor de drie kinderen. Egypte is nu officieel onderdeel van het Romeinse rijk. Het is niet bekend waar Cleopatra en Antonius liggen begraven.
Oefening: Herhaling les 2
Start
Les 3: Mummies en rituelen
Mummificeren
De belangrijkste goden op een rijtje
- Horus (verbonden met de farao, hemelgod)
- Seth (vijand van Horus en Osiris): god van stormen en wanorde
- Thoth (maangod en god van het schrijven, het tellen en de wijsheid.
- Chnoem (god die de mensen vormt op zijn pottenbakkerswiel)
- Hathor (godin van de liefde, geboorte en dood)
- Sobek (krokodillengod, heer van de Fajoem)
- Ra (of Re of Amon, de zonnegod)
- Ptah (maakt ook mensen en dieren, vaak verbonden met Ra)
- Anoebis (god van het mummificeren)
- Osiris (god van de landbouw en heerser van de onderwereld)
- Isis (vrouw van Osiris, moeder van Horus, beschermgodin met toverkracht. Later ook een belangrijke god voor de Romeinen)
De Egyptenaren mummificeerden hun overledenen om hen voor te bereiden op een volgend leven. De Egyptenaren geloofden dat het leven een cyclisch proces was. Na de dood werd een mens opnieuw geboren en was het klaar voor het hiernamaals. Dit kon alleen wanneer het lichaam en de ziel in tact zouden blijven. Door de overledenen te mummificeren, zou het lichaam een veilig omhulsel blijven voor de ziel. Bij de overledene werden verschillende voorwerpen begraven. Opvallend was het voedsel wat ook begraven werd. Dit deden de oude Egyptenaren om het lichaam in goede conditie te bewaren.
Bij het lichaam werden de gewassen organen in potten in de kist gelegd. De Egyptenaren geloofden namelijk dat de overledenen die in het hiernamaals nog nodig zouden hebben. Daarnaast werden ook zogenaamde sjabti-poppen in de kist of de tombe gelegd die in het hiernamaals door een spreuk tot leven konden worden gewekt en de taken van de overledene op zich konden nemen. Deze poppen bewezen later hoe rijk iemand was. Hoe meer poppen er lagen, hoe rijker de overleden persoon was. Daarnaast werden er bijvoorbeeld sieraden, kleding, brood, iemands favoriete voorwerp of zelfs iemands huisdier mee begraven. Deze zouden allemaal in het hiernamaals voor de overleden persoon verschijnen. Het volledige mummificatieproces duurde zeventig dagen. Dit was vanaf het moment van de dood tot de begrafenis.
De begrafenis van de gemummificeerde overledene was een openbare gelegenheid. Hierbij konden er zelfs vrouwen ingehuurd worden die zouden rouwen om de overleden persoon. Zij moedigden mensen aan om hun verdriet openlijk en met veel drama te uiten. Eén van de belangrijkste onderdelen van het begrafenisritueel was het openen van de mond. Met een speciaal instrument raakte de priester verschillende delen van het gemummificeerde lichaam aan om de lichaam als het ware open te stellen voor nieuwe belevingen en gevoelens die zij gingen ervaren in het hiernamaals. Hierbij riep de priester de goden Isis en Nephthys op, die Osiris weer tot leven hadden gebracht. Door de mond aan te raken, kon de dode in het hiernamaals ook spreken en eten. Hij was hierna helemaal klaar voor zijn reis naar het hiernamaals. De priester sloot tot slot de kist die vervolgens werd begraven. De levenden gingen terug naar hun dagelijkse leven en de dode begon aan zijn eeuwige leven.
Ay demonstreert het 'openen van de mond' voor Toetanchamon
Een simpele weergave van het mummificatieproces
Oefening: Herhaling les 3
Start
Eindopdracht
De afgelopen lessen hebben jullie meer geleerd over het oude Egypte. Deze informatie ga je verwerken in een krantenartikel. Je zoekt afbeeldingen en schrijft hier een kort verhaal bij. Je mag ook eigen foto’s van de practicumopdracht hierin verwerken.
Krant maken
Beoordelingsmodel eindopdracht
