Van jagers naar boeren

Jagers en verzamelaars

In het grootste deel van de prehistorie waren de mensen jagers/verzamelaars. Ze woonden niet in een huis in een dorp of stad. Waarschijnlijk woonden ze in tenten en hutten, gemaakt van stro en dierenhuiden. Ze zwierven in groepen door het land op zoek naar eten, hadden een nomadisch bestaan. Als er eten nodig was gingen ze op jacht naar rendieren, zwijnen en hazen. Ook werd er gevist. Ze gingen op zoek naar voedsel in de bossen. In de herfst naar wilde vruchten, in het voorjaar verzamelden ze bladgroenten en knollen. Als ze terugkwamen van de jacht werden de dieren die ze hadden gevangen geslacht. Alles van het dier werd gebruikt. Het vlees om te eten en huiden voor de kleding.

Van jagers/verzamelaars naar boeren

Open bestand Lesbrief schooltv jagers en boeren

Jagers worden boeren

De overgang van jagers/verzamelaars naar landbouw wordt de neolithische revolutie genoemd en staat bekend als de eerste landbouwrevolutie. Deze begon rond 10.000 v.Chr. in het Midden-Oosten, in de zogenaamde ‘vruchtbare halve maan’.  Mensen trokken na deze revolutie niet meer als nomaden rond, maar gingen landbouw bedrijven en vestigden zich in dorpen en steden, een sedentair bestaan.

Ongeveer 7000 jaar geleden kregen we de eerste boeren in ons land. De boeren woonden op een vaste plek, in huizen gemaakt van stro, leem, takken en boomstammen. De bomen werden omgehakt met grote bijlen. Zo kwam er ruimte voor de akkers. Op de akkers lieten de boeren graan groeien. Om de akkers te bebouwen maakten ze gebruik van ossen die hielpen hen bij het bewerken van de grond. Varkens hielden ze voor het vlees, geiten en schapen voor de melk.

Het selecteren en kweken van planten als voedingsgewassen en het houden en fokken van dieren om te voorzien in de behoefte van de mens noemen we domesticatie.

Colofon

Gemaakt met Wikiwijs Maken Het arrangement Veeteelt van vroeger is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
Harm Geert Moesker Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-09-27 16:39:27
Licentie
CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opkomst van gedomesticeerde dieren in Nederland.

Deze lesmodule is gebaseerd op het project 'De opkomst van gedomesticeerde dieren in Nederland (EDAN)'. Een 3-jarig project gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en uitgevoerd door een onderzoeksteam van het Groninger Instituut voor Archeologie, onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen. Het centrale doel van dit project is om nieuw licht te werpen op de bioculturele, economische en chronologische (=tijdsvolgorde) kenmerken van de vroege veehouderij in Nederland (ca. 5000 - 3500 voor Christus).

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
De opkomst van gedomesticeerde dieren in Nederland Deze lesmodule is gebaseerd op het project 'De opkomst van gedomesticeerde dieren in Nederland (EDAN)'. Een 3-jarig project gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en uitgevoerd door een onderzoeksteam van het Groninger Instituut voor Archeologie, onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen. Het centrale doel van dit project is om nieuw licht te werpen op de bioculturele, economische en chronologische (=tijdsvolgorde) kenmerken van de vroege veehouderij in Nederland (ca. 5000 - 3500 voor Christus).
Leerniveau
MBO, Niveau 3: Vakopleiding; MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 0 minuten
Trefwoorden
archeologie, archeologisch onderzoek, c-14 methode, dna onderzoek, domesticatie, isotopen, landbouw, oeros, runderen, veehouderij

Bronnen

Bron Type
Van jagers/verzamelaars naar boeren
https://player.ntr.nl/index.php?id=WO_NTR_16801402 		Video
Archeologen aan het werk op de veldlocatie N23. Hier vond in 2010 een bijzondere opgraving plaats. Op ongeveer 3 meter onder het maaiveld ligt een duintop. Op deze duintop hebben ongeveer 7.000 jaar geleden al mensen gewoond.
https://youtu.be/Zhl1Xv4wEVc 		Video
Video over "Project veeteelt van vroeger"
https://youtu.be/ecxVJQhH43g 		Video
https://youtu.be/VhHz-EMdhDE
https://youtu.be/VhHz-EMdhDE 		Video
Voor ouderdom van de botten maakt men gebruik van de C14-datering.
https://youtu.be/vfPbiM2PQM4 		Video
DNA-onderzoek wordt ingezet ingezet voor verschillende vraagstellingen. Zoals over geslacht, verwantschap en uiterlijke kenmerken.
https://youtu.be/DK2F2FB71Xw 		Video
Isotopenonderzoek naar de aanwezigheid van chemische elementen in skeletresten geeft inzicht in vragen rond mobiliteit en voedsel.
https://youtu.be/LJc63CgWVgo 		Video