Domesticatie is het proces waarbij de mens de eigenschappen van dieren en planten zodanig verandert dat ze nuttiger worden voor de mens en makkelijker in onze buurt kunnen leven. Dat kun je doen door dieren tam te maken of de gewenste eigenschappen te selecteren en vervolgens met elkaar te kruisen. Bij de geleidelijke overgang van jagen/verzamelen naar landbouw, trad een selectie op doordat de grootste zaden werden bewaard voor nieuwe uitzaai, het begin van de plantenveredeling. De eerste grazers werden gedomesticeerd. Dieren werden tam gemaakt. Men begon wol voor kleding en melk voor consumptie te gebruiken. Dieren werden ingezet om arbeid te verrichten. Als trek- en lastdier vergrootten ze de productie- en transportmogelijkheden in belangrijke mate.
In deze lesmodule gaat het over de domesticatie van rundvee. Deze domesticatie van oerrund tot melkkoe heeft o.a. de volgende veranderingen tot gevolg:
Er zijn verschillende soorten domesticatie. Als eerste is er de ‘geleide’ manier. De mens stuurt er dan doelbewust op aan om een gewenste eigenschap te versterken in een soort. Dat kun je doen door dieren met de gewenste eigenschappen te selecteren en vervolgens met elkaar te kruisen. Bijvoorbeeld door ezels met elkaar te kruisen die geschikt zijn voor transport, of wolven die een lekker warme vacht hebben. Het viel Darwin al op dat alle gedomesticeerde dieren bepaalde kenmerken delen. Ze zijn meestal tam en socialer dan hun wilde voorouders, hebben kleinere tanden, zachtere gelaatstrekken, kortere ledematen of krulstaarten, een kleiner brein en een langere aanloop tot volwassenheid.
Een tweede manier is om soorten te gaan hoeden die eerst prooidier waren. Dat kun je doen door een omgeving te maken waarin de dieren zich prettig voelen of door ze gevangen te zetten in hokken of door omheiningen. Denk hierbij aan geiten, schapen en koeien.
De derde soort domesticatie ontstaat als de mens landbouw gaat bedrijven. Voedsel en afval trekt dieren aan die langzamerhand gewend raken aan een leven in de buurt van de mens. De kat komt hoogstwaarschijnlijk op deze manier in ons leven, aangetrokken door graan-etende knaagdieren die de voorraadstallen plunderen.
Bron: wegen naar domesticatie