0. Info startweek
Inhoud en eXplore miles
Waar gaat deze quest over?
Deze quest gaat over het werk van David Hockney. Je maakt kennis met diens eigenzinnige theorieën over perspectief en het gebruik van optische hulpmiddelen. Je ontdekt hoe hij hiermee experimenteert en kijkt door zijn ogen naar het werk van oude meesters.
Al zijn hele carrière onderzoekt Hockney hoe oude meesters de ruimtelijke werkelijkheid vertalen naar het platte vlak. Volgens hem deden zij dit niet alleen op basis van waarneming met het blote oog, maar maakten zij ook gebruik van bijv. lenzen en spiegels. In de tentoonstelling Hockney’s Eye in het Teylers museum in Haarlem staat dit belangrijke – en niet onomstreden – thema in zijn werk centraal.
Leerdoelen
-
Leerlingen verbreden hun kennismaking met kunstzinnige uitingen;
-
Leerlingen verkennen en exploreren hun eigen productieve mogelijkheden;
-
Leerlingen leren vorm te geven aan verbeelding;
-
Leerlingen maken kennis met kunstzinnige uitingen van anderen, zowel van
medeleerlingen als van een professionele kunstenaar;
-
Leerlingen leren verbanden te zien tussen kunst en andere vakgebieden zoals
natuurkunde (ze maken kennis met de camera lucida en spiegels);
Welke producten moet je leveren?
Voor deze quest moet je de volgende producten leveren:
- Mindmap Hockney
- Opdrachten Wie is Hockney
- Opdracht Optisch hulpmiddel
- iPad tekening in de stijl van Hockney
- eigen tekening in de stijl van Hockney
- Reflectieopdracht
VERWACHTING VOORDAT JE BEGINT
Deze quest wordt ondersteund met een chatgroep via Teams.
eXplore miles
Deze quest levert jou 5 eXplore miles op als je hem helemaal doorloopt, alle stappen zet en alle deliverables op tijd levert.
| Tijd & taak |
|
|
| |
Mindmap Hockney |
30 min |
| |
Opdrachten Wie is Hockney |
60 min |
| |
Opdracht optische hulpmiddelen |
60 min |
| |
iPad tekening in de stijl van Hockney |
60 min |
| |
Eigen tekening in de stijl van Hockney |
60 min |
| |
Terugkijker |
30 min |
1. Jij begint
Motivatiemotor
➜ Maak een tegel aan in Egodact. Beschrijf daarin waarom je deze quest tot een goed einde zou willen brengen.
➜ Bij Voorbereiding/Mijn motivatie schrijf je jouw leerdoelen en op welk niveau jij deze quest wilt maken
➜ Bij Voorbereiding/Hoe ik het ga aanpakken schrijft je welke vaardigheden jij gaat inzetten
➜ Bij Tussenproducten neem je alvast alle producten over die je moet inleveren voor deze quest
➜ Bij Wanneer wil ik beginnen? zet je jouw geplande startdatum en bij Wanneer wil ik klaar zijn? jouw geplande einddatum
|
Passie uitoefenen
|
Naar een doel streven
|
Nieuwsgierigheid
|
Iets totaal nieuws leren
|
| "Ik ben dol op kunst." |
"Ik wil net als Hockney kunnen schilderen." |
"Gebruik van optische hulpmiddelen? Daar wil ik meer over weten!" |
"Begrijpen hoe de optische hulpmiddelen gebruikt werden." |
Verderkijker
David Hockney is een van de bekendste en meest geliefde kunstenaars van dit moment.
➜ Maak een mindmap met alles wat jij nu al weet over David Hockney
➜ Zet je resultaat in seesaw
➜ Maak een link en plaats deze in jouw tegel van Egodact bij Voorbereiding/Wat ik er al over weet
2. Hockney's Eye
Al zijn hele carrière lang onderzoekt Hockney (Verenigd Koninkrijk, 1937) hoe oude meesters de ruimtelijke werkelijkheid vertalen naar het platte vlak. Volgens hem deden zij dit niet alleen op basis van directe waarneming (‘eyeballing’ in zijn woorden) of door toepassing van lijnperspectief, maar maken zij daarnaast al eeuwenlang gebruik van optische hulpmiddelen zoals lenzen en spiegels. In de tentoonstelling Hockney’s Eye staat dit belangrijke – en niet onomstreden – thema in zijn oeuvre voor het eerst centraal. Hockneys werk wordt getoond naast het werk van oude meesters als Claude Lorrain en Pieter Saenredam en de optische instrumenten die zij volgens hem gebruikt kunnen hebben. In de unieke historische context van het Teylers museum als natuurwetenschappelijk en kunsthistorisch laboratorium kijk je door de ogen van Hockney naar de kunstgeschiedenis. Ook ontdek je hoe hij in zijn werk steeds nieuwe en dynamische manieren vindt om de visuele wereld weer te geven, bijvoorbeeld door het perspectief om te draaien of door onconventionele hulpmiddelen te gebruiken zoals de camera lucida.
2a. Wie is Hockney?
David Hockney (1937: nu 85 jaar oud) heeft ‘synesthesie’: kleur speelt een erg belangrijke rol in zijn werk.
Kijk naar de video en beantwoord daarna de vragen.
OPDRACHT
1. Welke invloed kan synesthesie hebben op je vermogen om de wereld om je heen te ervaren?
2. Wat betekent synesthesie voor een kunstenaar?
Zet je antwoorden in eigen woorden in een Pages document en post deze in Seesaw met link naar Egodact
In het volgende interview met Hockney komt een aantal belangrijke onderwerpen in zijn werk aan de orde: kleur, landschappen en ruimte. Hockney is vooral bekend als landschapsschilder (met een eigen draai). Een van zijn grote voorbeelden is Vincent van Gogh, die net als hij dol was op kleur en landschappen. In 2019 organiseerde het Van Gogh Museum een tentoonstelling over (landschappen van) Hockney. Het interview met Hockney gaat over zijn bewondering voor Van Gogh en gedeelde liefde voor de natuur.
Kijk naar de video en beantwoord daarna de vragen.
OPDRACHT
1. Wat vind je van Hockney's mening over perspectief in de natuur?
2. Ben je het met hem eens, of niet? Leg je antwoord uit!
Zet je antwoorden in eigen woorden in een Pages document en post deze in Seesaw met link naar Egodact
Hockney is gefascineerd door ‘ruimte’: hoe breng je als kunstenaar de ruimte om je heen over op het platte doek? Fotografie vindt hij ‘te plat’, maar hij zet het wel in om 6 te zoeken naar nieuwe manieren om ruimte (en tijd) over te brengen.
Time and more, space and more
Kijk naar de video en beantwoord daarna de vragen.
OPDRACHT
1.'Drawing is putting everything in space’: wat vind je van zijn mening over fotografie versus tekenen & schilderen? Leg uit!
2. ‘It’s all about time’: wat bedoelt Hockney daarmee, volgens jou? Leg uit!
Zet je antwoorden in eigen woorden in een Pages document en post deze in Seesaw met link naar Egodact
Perspectief en kijken worden door Hockney in deze video's uitgelegd.
Geïnspireerd door een Chinees gezegde stelt David Hockney dat er drie elementen nodig zijn om te schilderen: de hand, het oog en het hart. De heersende opvatting is dat kunstenaars eeuwenlang werkten met een verdwijnpunt, alsof je stilzit. Maar volgens Hockney is dat niet zoals je een landschap normaal gesproken ervaart: ‘Je gaat er altijd doorheen. Als je ergens een verdwijnpunt plaatst, betekent dit dat je bent gestopt.’
Day on the Grand Canal with the Emperor of China Trailer
David Hockney on perspective and looking
A Day on the Grand Canal with the Emperor of China
Director Philip Haas (Angels and Insects and Up at the Villa), and artist David Hockney invite you to join them on a magical journey through China via a marvelous 72-foot long 17th-century Chinese scroll entitled The Kangxi Emperor's Southern Inspection Tour (1691-1698), scroll seven. As Hockney unrolls the beautiful and minutely detailed work of art, he traces the Emperor Kangxi’s second tour of his southern empire in 1689. Painted by Wang Hui (1632-1717) and assistants, it was executed before Western perspective was introduced into Chinese art. Hockney contrasts the more fluid spatial depictions of this scroll with a later scroll painted by Xu Yang and assistants, The Qianlong Emperor's Southern Inspection Tour (1764-1770), scroll four. It illustrates the same tour but now taken by the Qianlong emperor, grandson of the Kangxi emperor. Influenced by Western perspective, the Qianlong scroll presents the emperor in a single tableau, whereas the Kangxi scroll depicts a continuous travel narrative filled with details of daily life in the towns and countryside along the route. Reference is also made to the use of perspective in Capriccio: Plaza San Marco Looking South and West (1763) by Italian painter Canaletto (1697-1768). Hockney’s charming and fascinating narration helps bring the bustling streets and waterfronts of three hundred years ago to life. Hockney spins a dazzling discourse on eastern and western perceptive and their relationship to his own artistic vision. His trip through one of China’s most magnificent artworks is a joyous adventure for all! Trailer edited by Josh Goldstein www.milestonefilms.com
2b. 'Geheime Kennis' David Hockney
"De stelling die ik naar voren schuif is deze: vanaf het begin van de 15de eeuw maakten veel kunstenaars in het Westen gebruik van optische instrumenten -spiegels en lenzen (of een combinatie daarvan)- om projecties naar het leven tot stand te brengen."
OPDRACHT
Kies een van de historische optische hulpmiddelen (Bolle Spiegel, Camera Lucida, Camera Obscura of Grafische telescoop).
Laat in tekst en plaatjes zien hoe dit optische hulpmiddel eruit zag en hoe het werkt en gebruikt werd in de kunst.
Maak jouw uitwerking in eigen woorden in een Pages document of Keynote en post deze in Seesaw met link naar Egodact
2c. De blik van David Hockney
Hockney past op geheel eigen wijze zijn visie op perspectief toe in zijn werk. Hij keert het om, voegt verdwijnpunten toe, werkt met spiegels en verwerkt ‘tijd om te kijken’.
Geïnspireerd door een Chinees gezegde stelt David Hockney dat er drie elementen nodig zijn om te schilderen: de hand, het oog en het hart. Hij beargumenteert dat oude meesters gebruik maakten van optische hulpmiddelen, iets waar weinig kunsthistorici volgens Hockney oog voor hebben. De heersende opvatting is dat kunstenaars eeuwenlang werkten met een verdwijnpunt, alsof je stilzit. Maar volgens Hockney is dat niet zoals je een landschap normaal gesproken ervaart: ‘Je gaat er altijd doorheen. Als je ergens een verdwijnpunt plaatst, betekent dit dat je bent gestopt.’ Deze hypotheses past hij zelf toe als hij kunst maakt. Zo onderzoekt Hockney de fresco De Annunciatie (circa 1440-1445) van Fra Angelico en maakt daar zelf versies als Annunciatie I en II (2017) van. In de tentoonstelling zijn dergelijke werken te zien naast kunstwerken waarop hij reflecteert. Daarnaast staan er reconstructies van historische hulpmiddelen zoals een perspectiefraam, bolle spiegel en camera obscura.
Meindert Hobbema. Het laantje van Middel harnis
David Hockney's kijk op het laantje
Annunciatie Fra Angelico
Hockney's kijk op de Annunciatie
3. Afronding
3a. Assessment Hockeney's Eye
In de eXpoweek (of eerder) lever je bewijs door....
twee werken in de stijl van Hockney te maken een op de iPad en een eigen product. Naast het werk leg je uit wat jouw werk verbindt met dat van Hockney, bijv. perspectief of gebruik van optische hulpmiddelen etc.
: In Seesaw en Egodact lever je jouw 2 werken met ieder een eigen beschrijving in.
3b. Terugkijker
Reflective journal
➜ Werk je
reflective journal bij door in je logboek in Egodact antwoord te geven op de volgende vragen:
Bronnen
Het begon zeer persoonlijk. Begin 1999 bezocht pop-art kunstenaar David Hockney een expositie van lngres' portretten in de National Gallery te Londen. Hij werd getroffen door de onnatuurlijk kleine schaal van de accurate tekeningen. Bijna fotografische zuiverheid in het begin van de 19de eeuw. De lijnvoering deed hem denken aan tekeningen van Warhol, die geprojecteerde beelden "overtrok". Misschien, dacht Hockney, gebruikte Ingres een camera lucida. Dit draagbaar optisch instrument, waarbij een projectie door een prisma/lens tot stand komt, laat de kunstenaar toe de essentiële trekken van het onderwerp te markeren.
Vervolgens vroeg Hockney zich af sinds wanneer kunstenaars gebruik maken van optische instrumenten. Opnieuw leverden zijn eigen ogen het bewijs. Hij bedekte de muur van zijn atelier met reproducties van Europese schilders -chronologisch- en stelde vast dat de Noordelijke schilderkunst rond 1420 zeer plots fotografisch-realistisch werd. De uitvinding van het lineair perspectief alleen zou de kunstenaar niet in staat gesteld hebben tot het schilderen van patronen die plooien volgen, noch van de glinstering op een harnas, betoogde Hockney. Optische instrumenten wel.
Spiegels en lenzen die projecties naar het leven tot stand kunnen brengen. Hockney benadrukt dat optische instrumenten geen schetsen "maken". Alleen de hand van de kunstenaar kan dat doen, en het vereist een grote bekwaamheid. "Toch schrokken vele kunsthistorici van mijn suggesties", zegt hij.
"Hun hoofdbezwaar was dat het gebruik van optische hulpmiddelen door een kunstenaar 'bedrog' zou zijn, dat ik hoe dan ook het idee van een aangeboren artistiek talent aantastte". Steun kreeg hij, met enige reserve, van kunsthistoricus Martin Kemp (Universiteit Oxford), maar vooral van fysicus Charles Falco (Universiteit Arizona). Hij verschafte de wetenschappelijk gegevens die Hockney's argumenten onderbouwen.
Dat bepaalde kunstenaars (Vermeer bv.) met een camera obscura geëxperimenteerd hebben, daar bestaat weinig twijfel over. Nieuw echter is Hockney's stelling dat optische instrumenten reeds veel vroeger gebruikt werden en dat ze wijdverspreid waren.
Hoe is het mogelijk dat de oude meesters zelden melding gemaakt hebben van hun toepassing van lenzen of spiegels? Het gebruik moet, volgens Hockney, deel geweest zijn van een geheime traditie. Geprojecteerde beelden, bedrieglijk levensecht, hadden een magisch effect. 3 instrumenten komen aan bod: de reeds vernoemde camera lucida, de camera obscura en de concave spiegel.
De camera obscura is een donkere kamer met een klein gat (eventueel lens), dat licht doorlaat. Dat licht creëert een projectie van het omgekeerd gespiegeld beeld van de buitenwereld in die donkere ruimte. Een handig hulpmiddel om een tafereel op doek te zetten. Een holle spiegel heeft alle optische kwaliteiten van een lens en kan beelden op een plat vlak projecteren.
Het grootste deel van de bewijzen komt van het "kijken naar". Het eerste deel van het boek heeft als titel "visueel bewijsmateriaal" en toont meesterwerken vanaf 1420. Hockney speurt naar de aanwezigheid van spiegels en lenzen. Hij onderzoekt mysterieuze fenomenen zoals de vervormde schedel in Holbein's "Ambassadeurs".
De imperfecties van bepaalde schilderijen - onscherpte, verschillende verdwijnpunten, vertekeningen, ... - tonen aan dat de kunstenaar steeds opnieuw moest focussen. Immers, spiegels en lenzen hadden maar een beperkte scherpte-diepte. Hij ontdekt collage-achtige aspecten in panelen van de Vlaamse primitieven. Ontstaan door het apart tekenen van de verschillende elementen -met behulp van een spiegellens- en vervolgens op het paneel bij elkaar te zetten. Verder beweert Hockney dat het gebruik van optica een diep chiaroscuro veroorzaakt. Je hebt immers fel licht nodig om een projectie tot stand te brengen. En kan de overvloed aan linkshandigen in Caravaggio's tijd anders verklaard worden dan vanuit gespiegelde projecties?
