Menu

Gedrag en Welzijn

Gedrag en Welzijn

Het ontstaan van gedrag

Wat is gedrag en hoe ontstaat het?

Alles wat een dier laat zien is gedrag. Maar hoe komt het dat dieren vrerschillende soorten gedrag laten zien? Dat komt omdat dieren reageren op die prikkel. Gedrag ontstaat dus door een reactie op een prikkel. Er bestaan twee soorten prikkels:

  • uitwendige prikkels.
  • inwendige prikkels.

Uitwendige prikkels komen uit de omgeving van een dier. Zoals een ander diersoort of de omgevingstemperatuur. 

Een inwendige prikkel komt uit het lichaam van het dier zelf. Zo’n prikkel noem je ook wel fysiologische motivatie. een voorbeeld hiervan is honger. Als een dier honger heeft, is dit een prikkel van het dier zelf. Het dier zal op zoek gaan naar eten. 

 

Situaties en sleutelprikkels

Een uitwendige prikkel of fysiologische motivatie (inwendige prikkel) leidt niet altijd tot gedrag. De situatie waarin het dier zich bevindt, kan dit namelijk beïnvloeden.

Denk aan een stier die in een kudde van koeien een koe ziet waardoor paringsgedrag kan worden veroorzaakt. De koe is in dit voorbeeld een uitwendige prikkel voor de stier. Naast deze prikkel uit zijn omgeving heeft het dier ook veel geslachtshormonen in zijn lichaam (inwendige prikkels).

Deze uitwendige en inwendige prikkels veroorzaken paringsgedrag. Ineens wordt de kudde van koeien echter erg onrustig, waardoor de stier stress ervaart. Deze onrustige situatie zorgt ervoor dat er toch geen paringsgedrag ontstaat.

Een dier kan niet op alle prikkels uit de omgeving reageren. Prikkels die daadwerkelijk gedrag uitlokken noem je sleutelprikkels.


 

Uiterlijk en supranormale prikkels

Ook het uiterlijk van jonge dieren is een sleutelprikkel voor ouderdieren. Een rond gezicht met bolle wangen maken een jong dier schattig. Hierdoor willen ouders hun jongen graag verzorgen. Dit noem je het Kindchenschema.

Soms lokken prikkels overdreven gedrag uit. Zulke prikkels noem je supranormale prikkels.

Drempelwaarde en individuele variatie

Een prikkel moet eerst een bepaalde grens bereiken voordat een dier erop reageert. Die grens noem je de drempelwaarde. Een egel heeft het bij 5°C bijvoorbeeld erg koud, maar pas bij 0°C zoekt de egel zijn warme nestje op. De drempelwaarde is dan 0°C.

Niet ieder dier reageert op dezelfde prikkels. De drempelwaarde van een prikkel verschilt per dier(soort). Het ene dier reageert heel snel op een prikkel en een ander dier juist langzaam. Deze verschillen in reactie noem je individuele variatie.  

Colofon

Het arrangement Gedrag en Welzijn is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
corine Luttikholt-Harkink
Laatst gewijzigd
2022-10-13 11:00:57
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Voor het vak Gedrag en Welzijn gaan we kijken naar een aantal verschillende vlakken. We bekijken hoe het dier zich gedraagt in de natuurlijke omgeving. Je gaat leren hoe gedrag ontstaat en welke type gedrag een dier kan vertonen. Je leert wat afwijkend gedrag is en hoe je een observatie uit moet voeren.
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur 0 minuten

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.