Een dier heeft vaak een doel met het gedrag dat hij vertoont. Gedrag kan drie verschillende doelen hebben:
Dieren die als individu willen overleven laten foerageer-, vlucht- en verdedigingsgedrag zien. Foerageergedrag zijn alle gedragingen die te maken hebben met voedsel zoeken. Vluchtgedrag is al het gedrag wat een dier laat zien om te vluchten voor gevaar. Verdedigingsgedrag laat een dier zien als het zichzelf verdedigt tegen gevaar.
Om te overleven als individu laat een kat verdedigingsgedrag zien.
Fourageergedrag:
Bij foerageergedrag zoekt een dier voedsel. Dit kan plantaardig voedsel zijn, maar het kunnen ook andere dieren zijn. Van deze dieren kan dan het vlees worden gegeten. Sommige roofdieren jagen in groepen, zoals de (wilde) hondachtigen. Ze omsingelen een prooi, vallen hem samen aan en delen de buit. Ook zijn er roofdieren die alleen jagen, zoals de meeste katachtigen. Bijvoorbeeld een kat die een muis aanvalt en die vervolgens alleen opeet.
Sociaal en territoriaal gedrag:
Groepen dieren laten sociaal en territoriaal gedrag zien om te overleven. Denk bijvoorbeeld aan een kudde olifanten. Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. Bijvoorbeeld dieren die communiceren over voedsel of elkaar waarschuwen bij gevaar. Bij territoriaal gedrag verdedigt een groep dieren of een individueel dier het leefgebied. Dit verdedigen kan bijvoorbeeld door te dreigen naar andere dieren en ze te imponeren.
Voortplaningsgedrag:
Voortplantingsgedrag is al het gedrag dat te maken heeft met de voortplanting van een dier. Denk hierbij aan het paren zelf, maar ook het zoeken en aantrekken van een partner.
De tijd dat dieren vruchtbaar zijn, noem je de bronsttijd of het paarseizoen. Bij sommige dieren is deze periode bijna het hele jaar en bij andere dieren maar enkele maanden.
In de bronsttijd laat ieder dier ander voortplantingsgedrag zien. Mannetjeseenden jagen bijvoorbeeld agressief op de vrouwtjes en andere mannetjesvogels proberen juist met de mooiste zang indruk te maken op het vrouwtje. Ook de kleur van de veren en de aantrekkelijke geur van het mannetje kunnen een vrouwtje aantrekken.
Comfortgedrag en rustgedrag
Baden, krabben, rollen en uitschudden zijn voorbeelden van comfortgedrag. Dit gedrag vertoont een dier om zichzelf prettig te voelen.
Soms hebben dieren ook de behoefte om minder actief te zijn en uit te rusten. Dit gedrag noem je rustgedrag.
Hoeveel een dier rust hangt af van zijn leefomstandigheden. Sommige dieren slapen bijvoorbeeld kort, omdat zij op roofdieren moeten letten. Ook de manier waarop dieren slapen is heel wisselend. Een paard rust en slaapt bijvoorbeeld staand en sommige vogels slapen afwisselend op de ene en andere poot. Ook zijn er dieren, zoals de Syrische hamster, die een winterslaap houden om de koude winter door te komen.
Maternaal gedrag:
Maternaal gedrag is al het gedrag van moederdieren tegenover hun jongen. Voorbeelden van maternaal gedrag zijn het voeden en schoonlikken van jongen. Maternaal gedrag verschilt sterk per diersoort.
Sommige dieren kunnen na de geboorte namelijk meteen voor zichzelf zorgen. Deze dieren noem je nestvlieders, zoals koeien, schapen, paarden en cavia’s. Nestblijvers zijn dieren die na de geboorte lang zorg nodig hebben van één of beide ouders, zoals katten, honden, konijnen en hamsters.
Nestvlieders zijn snel zelfstandig en worden geboren met open ogen. Nestblijvers hebben juist lang zorg nodig en worden blindgeboren. Daarnaast hebben nestvlieders meestal een langere draagtijd (broedtijd) dan nestblijvers. Dit geldt niet voor alle diersoorten. Sommige vogelsoorten zitten bijvoorbeeld korte tijd in de baarmoeder (zoals de kip), maar behoren wel tot de nestvlieders. Over het algemeen geldt hoe kleiner het dier, hoe korter de draagtijd is.
Exploratiegedrag:
Ook exploratiegedrag is natuurlijk gedrag van dieren. Vooral jonge dieren laten dit gedrag zien: ze onderzoeken hun eigen leefomgeving. Zo komen dieren er bijvoorbeeld achter waar voedselplaatsen en vluchtwegen zijn.
Behavioral needs:
Sommigen natuurlijke gedragingen willen dieren altijd uitvoeren. Varkens hebben bijvoorbeeld de behoefte om te wroeten, kippen willen graag stofbaden, katten willen graag hun nagels in een voorwerp kunnen zetten en sociale dieren zoals honden vertonen graag sociaal gedrag. Gedrag waar dieren een sterke behoefte aan hebben noem je behavioral needs.