M&M - Foto's uit de Tweede Wereldoorlog

M&M - Foto's uit de Tweede Wereldoorlog

0. Info startweek

1. Jij begint

Beeldbronnen zijn stukken informatie die op beeld zijn vastgelegd. Denk hierbij aan foto's en film. Als je kijkt naar de beeldbronnen van nu (Instagram, YouTube, Snapchat, BeReal, etc) zie je vast veel posts voorbij komen waarin gemanipuleerd is. Van photoshop voor een mooiere huid of het weghalen van mensen op de achtergrond, dagelijks zie je een heleboel foto's waarin is gemanipuleerd. Naast het direct bewerken van foto's zie je op social media niet het proces van selectie dat zich voor het plaatsen van de post plaats vindt.

Dit is niet iets nieuws, in het verleden vond manipulatie van beeldbronnen al plaats. Bijvoorbeeld door Stalin. Stalin was de leider van de Sovjet Unie van 1922 tot zijn dood in 1953. Stalin gebruikte photoshop als een propaganda (mensen ervan overtuigen dat ze jouw standpunt moeten aanhangen) middel. Op de afbeelding hieronder zie je hoe hij destijds een persoon uit een foto heeft laten verwijderen. De man die hij uit de foto heeft laten halen blijkt door de geheime dienst van Stalin om het leven te zijn gebracht nadat hij zich uitsprak tegen Stalin. Stalin wilde deze man dus niet meer zichtbaar hebben en vandaar dat hij de man van de foto heeft laten verwijderen.

Bewerkte foto Stalin
Bewerkte foto Stalin

Toch kunnen beeldbronnen ons veel vertellen. Zij geven direct inzicht in hoe bepaalde situaties er uitzagen of hoe personen zich voordeden tegenover de rest van de wereld. Een foto spreekt soms meer dan 1000 woorden.

In deze quest ga jij samen met een groepje zelf een verhaal vertellen aan de hand van een of meerdere foto's. In die foto('s) ga jij een verhaal vertellen van een persoon die tijdens de Tweede Wereldoorlog iets heeft meegemaakt. Deze persoon komt uit Noord-Holland, deze regio dus. Kijk goed naar jouw ambitie en wat er van je wordt verwacht! Het is erg belangrijk dat je goed leest wat de bedoeling is, als je een stap mist kan je in de knoop komen met de eindopdracht.

1.1 Motivatiemotor

➜ Vul de vragen in die onder het kopje 'voorbereiding' vallen in je Egodact tegel.
➜ Maak een Pages document aan waarin jij je logboek bij gaat houden. In jouw logboek ga je beschrijven hoeveel jij hebt gemaakt per blox dat jij hebt gewerkt aan deze quest. Ook komt hierin de samenwerking.
➜ Beschrijf daarnaast voor jezelf wat je al weet over de Tweede Wereldoorlog in Noord-Holland. Doe dit in minimaal 5 zinnen. (Je mag ook een woordweb maken).
Zet dit in Seesaw en Egodact.

1.2 Doelen en rubrics

Voor dat je aan deze quest begint is het handig om goed in beeld te hebben wat er precies van je wordt verwacht. 

Dit zijn de doelen:

  • Aan het einde van de quest kan je aan de hand van een foto en een bijschrift een moment uit het verleden schetsen.
  • Aan het einde van de quest heb je kennis gemaakt met een verhaal uit de Tweede Wereldoorlog van een persoon uit Noord-Holland.
  • Aan het einde van de quest kan je aan de hand van een doel/quote een selectie maken van beeldbronnen die dit het beste tonen.
  • Aan het einde van de quest heb je geleerd hoe je aan de hand van samenwerking een eindproduct kan neerzetten die past bij jouw ambitie en doel.

Rubrics

2. Tweede Wereldoorlog in Noord-Holland

Er zijn vijf personen in deze quest die in deze periode in Noord-Holland woonden. Jij gaat samen met je groepje (max. groepjes van 4) een persoon kiezen en het verhaal van die persoon afbeelden in een foto/meerdere foto's.

De volgende stappen moet je doorlopen:
  1. Maak een groepje van 4
  2. Lees met elkaar alle verhalen van de vijf personen door en maak jullie keuze
  3. Maak het werkblad wat bij die persoon hoort
  4. Voorbereiding fotoshoot
  5. Maak de foto('s)
  6. Maak een selectie van de foto('s) die jij gaat gebruiken. Schrijf hierbij een bijschrift.

Voorkennis

Op 10 mei 1940 geeft Nederland, na vier dagen in gevecht te zijn geweest met Nazi Duitsland, zich over. Het Duitse leger was te sterk om de Nederlandse soldaten die op hun fiets naar de Duitse grens zijn gegaan een kans tot overwinning te geven. Het Nederlandse leger heeft namelijk niet meegevochten tijdens de Eerste Wereldoorlog, hierdoor liepen zij in de militaire ontwikkelingen (wapens, strategie, etc) erg achter.

Vergeleken de overnamen in de rest van Europa waren de Duitsers erg netjes in Nederland. Zij werden behandeld met de zogenoemde fluwele handschoen. De eerste periode viel de bezetting nog best mee en merkte maar weinig Nederlanders veranderingen in hun dagelijkse leven, tot de maatregelen tegen de Joodse bevolking ingingen. Er ontstonden drie grote groepen in de samenleving, het verzet (mensen die de Nazi's gingen tegenwerken), de collaborateur (mensen die samenwerkte met de Duitsers) en de groep die door gingen met hun leven zoals voorheen.

Nederlands militair orkest onderweg naar de Duitse grens
Nederlands militair orkest onderweg naar de Duitse grens

Misschien wil je een opfrisser van jouw voorkennis over de Tweede Wereldoorlog of wil je hier graag meer over leren. Door op de onderstaande link te klikken kom je op een website waar je over de volgende drie onderwerpen:

  1. Vervolging in de Tweede Wereldoorlog
  2. Nederland in de Tweede Wereldoorlog
  3. De Tweede Wereldoorlog

Oftewel: je krijgt in een vogelvlucht alle informatie die voor jou handig kan zijn om de opdracht tot een goed einde te laten komen.

Tip: maak aantekeningen van alle informatie die je krijgt, zo blijft het beter hangen en kan je snel en makkelijk informatie terug vinden die je kan toepassen bij het maken van de eindopdracht.

Als je voor het eerst aantekeningen gaat maken kan deze link met acht handige tips jou helpen! https://tipsvoorschool.nl/aantekeningen-maken-op-school-tips/

Tijdlijn WO2

2.1 De verhalen

Hier onder gaan jullie een korte samenvatting lezen van de vijf personen waar jullie uit kunnen kiezen. Jullie kiezen uiteindelijk één persoon uit waarbij jullie één of meedere foto's maken met daarbij een passend bijschrift. Jullie inspiratie voor de fotoshoot zal komen vanuit een quote die jullie zelf bedenken.

Simon in Asterdorp

We zijn van de Rijnstraat naar Asterdorp verhuisd.
Er waren een paar winkeltjes, een slager, een groenteboer. We speelden op straat. Ik was vooral vaak bij mijn buurmeisje Rosa Vorsänger. Het ‘weghalen’ gebeurde altijd ‘s nachts.
De familie Vorsänger was ook plotseling weg. Ik ging ’s ochtends dat meisje halen, keek naar binnen en zag dat de borden op tafel stonden, voedsel er nog op. Kennelijk waren ze in het donker weggehaald. Geruisloos. Zij heetten Vorsänger, met een V. En wij waren de W. Toen dat gezin was verdwenen, wisten wij dat we pleite moesten.

Hendrik en de bombardementen in Noord

De Sint Ritakerk bestaat vijfentwintig jaar en dat wordt gevierd.
De kerk is prachtig versierd, maar iets voor negenen klinkt er die ochtend een harde knal. De kerk dreunt, de grond siddert, we horen bommen gieren en inslaan. Dan zie ik ineens het achterste gedeelte van de kerk uiteensplijten: stukken muur vallen om en de kerk wordt plotsklaps donker. In de chaos weet ik toch naar buiten te komen. Eenmaal door het stof heen zie ik een brede streep licht: daar is een uitgang!

Nico Swaager

Nico werkt al bijna twintig jaar als dienstfotograaf van de Gemeentelijke Woningdienst van Amsterdam. Het is zijn taak om alle huizen en gebouwen in Amsterdam te fotograferen. Ook tijdens de oorlog kan en mag hij dit blijven doen. Zijn positie als fotograaf blijkt handig voor het verzet. Als dienstfotograaf was het namelijk niet verdacht als hij foto’s maakte van bepaalde gebouwen. Om het verzet te helpen, hoefde hij alleen maar af en toe zijn camera een andere kant op te richten. Zo legde Nico de omgeving, geheime gebieden en schuilplaatsen vast.

Onderduikers in Artis

Bij een razzia kwamen de jongens door de Plantage Doklaan heen en dan liet ik ze door de achterdeur het apenhuis in. We gingen daarna meteen naar de apenrots toe waar ik een plank over het water legde. Zij kropen dan in de rots bij de apen. Door het water om de rots heen hadden de Duitsers natuurlijk geen idee dat dat er joden in de rots verstopt zaten.

Tilly en de gaarkeuken

Er stond een hele lange rij. Zodra je de grote dikke pilaar voorbij was, was je bijna bij de buit. Daar ging je het trapje af. Als je aan de beurt was, kwam je met je pannetje langs. Je liet netjes je kaart afstempelen voor het aantal personen. Bij ons was dat vijf. En dan was het ook precies vijf scheppen, klaar. Je kon niet zeggen “doe mij nog een schepje”, dat wilde iedereen wel! Als ik de buit binnen had wist ik dat ik het gauw in mijn tas moest stoppen en naar huis moest, zodat het zo warm mogelijk bleef.

2.2 Werkboekje

Nu jullie een verhaal hebben gekozen gaan jullie als voorbereiding aan het werk met een werkboekje. Dit werkboekje kan je op aanvraag bij mevrouw Scheringa halen. Stuur haar een berichtje via Teams en zij zal het voor jullie uitprinten.

Door dit werkboekje samen te maken kom je als groep tot een idee hoe jullie dit verhaal willen aanvliegen. Jullie moeten namelijk een quote verzinnen die past bij het verhaal van jullie gekozen persoon. Het werkboekje helpt jullie om een beeld te krijgen voor jullie eindproduct.

2.3 De quote

Nu jullie door het werkboekje heen zijn, gaan jullie aan de slag met het verwoorden van de quote. Een quote is een uitspraak die (in dit geval) in één zin de situatie op de foto beschrijft. Vaak is een quote inspirerend of is het genoemd door iemand die andere inspireerd. Een quote wordt vaak als middel ter reflectie gebruikt. Bijvoorbeeld een quote die voor jou erg waardevol is in hoe jij je leven inricht.

Hieronder zie je een voorbeeld van een quote

Jullie gaan nu zelf een quote maken voor jullie persoon. Hier horen natuurlijk een aantal eisen bij.
➜ Een quote moet een pakkende zin zijn die makkelijk kan worden onthouden door mensen.
➜ In de quote moet je duidelijk laten terug komen dat het over de Tweede Wereldoorlog gaat.
➜ Aan de hand van de quote moet het zichtbaar zijn wat het verhaal van de persoon is.

3. Fotoshoot

Een fotoshoot is niet zo maar een opdracht, het vraagt heel veel voorbereiding. Het is natuurlijk veel meer dan alleen een foto maken.

Onderdelen die horen bij de fotoshoot:
  1. Voorbereiding - schetsen ➜ voordat je de foto maakt moet je samen met je groepje goed in beeld hebben hoe jullie de quote in beeld willen hebben. Dit ga je doen aan de hand van schetsen
  2. Voorbereiding - taakverdeling ➜ in een samenwerking is het belangrijk dat de taken goed onderling worden verdeeld en worden vastgelegd. Je legt eigenlijk een soort van contract met elkaar af.
  3. Voorbereiding - praktische zaken ➜ je gaat met elkaar lijstjes maken met zaken die geregeld moeten worden voor de fotoshoot en welke voorwerpen, kleding, apparatuur, etc jullie nodig hebben.
  4. De uitvoering ➜ jullie gaan aan de slag met het maken van de foto's

Als jullie alles hebben doorgelezen in deze quest hebben jullie misschien wel gezien dat er verschillende aantallen voor de foto's per niveau. Jullie gaan voor het hoogst haalbare. Als er dus een leerling met een VWO ambitie in jullie groepje zit dan gaan jullie dus voor drie foto's.

Als jullie meer dan één foto moeten maken is het belangrijk dat de de verschillende foto's iets anders laten zien. Je bootst dus verschillende situaties na en je toont dus niet één situatie aan de hand van dezelfde compositie.

3.1 Voorbereiding - schetsen

Misschien hebben jullie al een idee hoe jullie de quote zichtbaar willen maken. Dat is immers het doel van deze quest. Voordat jullie aan de slag gaan is het handig om met z'n vieren een schets te maken van de foto('s). Op deze manier zorgen jullie ervoor dat jullie op één lijn zitten met jullie ideeën.

Als jullie maar één foto hoeven te maken is er maar één schets nodig. Moet je er twee of meer dan zijn er dus twee of meerdere schetsen nodig. Je maakt per schets een andere situatie!
Voorbeeld van een schets
Voorbeeld van een schets

3.2 Voorbereiding - taakverdeling

➜ Bij deze quest is het de bedoeling dat jullie gaan samenwerken. Hierbij is het belangrijk dat jullie goede afspraken met elkaar maken. Dit doe je aan de hand van gezamenlijk de taken te noteren en deze te verdelen. Dit doe je aan de hand van de onderstaande opdracht.

Taken tabel

Maak in Numbers een tabel. In deze tabel gaan jullie alle taken die er zijn voor deze quest noteren. Deze taken zullen voor nu vooral gericht zijn op de fotoshoot.

Voordat je de taken onderling verdeelt is het handig om met elkaar te bedenken hoeveel tijd een taak in beslag zal nemen. Dit doe je aan de hand van een puntenverdeling. Deze puntenverdeling wordt een aparte kolom in jullie taken tabel.

  • 1 punt = een kleine taak van onder een uur
  • 2 punten = een uur tot 2 uur
  • 3 punten = 3 uur of meer

In de derde kolom zetten jullie de namen van de personen die de taken gaan uitvoeren. Jullie moeten zelf goed aangeven of bepaalde taken door één of meerdere personen gedaan moeten worden. Hieronder zien jullie een voorbeeld van zo'n taken tabel.

Taak Tijd/punten Personen
     
     

 

Logboek

Naast een taken tabel is het belangrijk om de samenwerking goed bij te houden in een logboek. In jullie logboek noteren jullie de volgende zaken:

  • De taak die is uitgevoerd
  • Wie deze taak heeft uitgevoerd
  • Wanneer is de taak uitgevoerd
  • Hoeveel tijd de taak heeft gekost

3.3 Voorbereiding - praktische zaken

Nu gaan jullie echt aan de slag met de voorbereiding van de fotoshoot. Bij een fotoshoot komen namelijk veel praktische zaken kijken. Dit zijn ook weer taken die in de taken tabel komen te staan.

Je gaat met elkaar een lijstje maken met praktische zaken die nodig zijn om de fotoshoot tot een goed einde te brengen. Dit zijn dus vooral de zaken die nodig zijn, bijvoorbeeld een camera/telefoon en kleding. Vergeet niet dat het belangrijk is om een passende locatie te kiezen voor jullie foto!

Als allerlaatste gaan jullie met elkaar afspreken wanneer de fotoshoot zal plaats vinden.

Voordat jullie op pad gaan moeten jullie langs mevrouw Scheringa om met haar jullie plan en aanpak door te nemen. Als jullie een GO hebben kunnen jullie aan de slag!

3.4 Uitvoering

Als jullie een GO hebben gekregen van mevrouw Scheringa kunnen jullie nu eindelijk aan de slag met de fotoshoot! 

Hier onder vind je een paar handige links die jou kunnen ondersteunen tijdens de fotoshoot, neem de artiekelen door voordat je aan de slag gaat:

https://www.route.nl/tips/mobiele-telefoon-fotografie-tips

https://www.sandrastokmans.nl/poseer-tips-fotoshoot/

https://zoomacademy.nl/blog/9-tips-voor-een-fotoshoot-met-weinig-middelen

Nu kunnen jullie dan echt gaan! Zet hem op en vergeet niet een beetje lol te maken ondertussen ;)

4. Keuzes maken

Jullie hebben als het goed is een hele hoop foto's gemaakt. Nu is het de tijd om te gaan kiezen welke foto jullie gaan inleveren.

Jullie moeten daarvoor aan de volgende dingen denken:
➜ De foto moet het verhaal van de persoon tonen
➜ De foto moet passen bij jullie quote
➜ De foto moet een bijpassende bijschrift hebben (die is anders dan de quote! De quote is de titel van jullie expositie (tentoonstelling van jullie werk))
➜ De foto moet kwalitatief goed zijn

 

Vergeet niet om jullie prachtige werk in jullie klaslokaal op te hangen!

Zo'n selectie komt niet zomaar tot stand. Beschrijf met elkaar waar jullie je keuze op hebben gebaseerd. Waarom is deze foto('s) het geworden en geen anderen? Benoem in jullie toelichting de eisen waaraan de foto('s) moesten voldoen.

5. Reflective journal

Onder het kopje '1.2 Doelen en rubrics' zien jullie de rubrics staan die horen bij jullie ambitie. Vul deze rubric in en beschrijf per doel waarom jij jezelf in die catergorie plaatst, doe dit in drie zinnen.

Voordat je mevrouw Scheringa een bericht stuurt voor feedback controleer nog even of alles in jouw tegel klaar staat met de juiste links!

  • De motivatiemotor
  • Het werkboekje
  • De quote
  • De schets
  • Taken tabel
  • Praktische zaken lijst
  • De foto('s)
  • Het proces van jullie keuze
  • Het reflective journal

Bronnen & literatuur

Voor deze quest is gebruik gemaakt van het materiaal van ooggetuigen.nl

Dit materiaal is opgevraagd en na de toegang tot het materiaal vertaald in deze quest.

  • Het arrangement M&M - Foto's uit de Tweede Wereldoorlog is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Laatst gewijzigd
    2022-10-20 14:04:44
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    .
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    Tijdlijn WO2
    https://tijdlijn.schooltv.nl/bo/#de-tweede-wereldoorlog/nederland-in-de-tweede-wereldoorlog
    Link
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.