Les 1: Maak een hoorspel.
Fase 3 & Fase 4
Dit is een lessenreeks van twee lessen. Beide lessen duren 45 min.
Korte samenvatting
- In deze 2 lessen gaan leerlingen aan de slag om in groepjes een eigen hoorspel te ontwerpen en deze op te nemen met behulp van een mobiel of opname-apparaat.
- Leerlingen maken/ontwerpen een verhaal waarvan ze de verhaallijn via een storyboard gaan weergeven.
- Leerlingen verzamelen alle benodigde materialen die passen bij de geluiden/verhaal.
- Na afloop geven de leerlingen een presentatie aan elkaar waarna er ook een evaluatiemoment is.
Informatie vooraf
Doelen digitale geletterdheid:
Praktische ICT-basisvaardigheden:
Werken met digitale apparaten:
* De leerlingen ontdekken wat het gebruik van een digitaal apparaatvraagt aan praktische ict-vaardigheden.
* De leerlingen herkennen specifieke kenmerken van digitale apparaten en kiezen een geschikt apparaat voor een bepaald doel.
Apps en software gebruiken en beheren:
* De leerlingen maken gebruik van apps en software op digitale apparaten,
* De leerlingen kunnen omgaan met verschillende bestandstypen en bestanden (opslaan/terugvinden, kopiëren/verwijderen) op verschillende opslagmedia,
* De leerlingen kunnen downloaden, installeren, gebruiken en verwijderen van apps.
Functioneel gebruiken van apps voor werken met tekeningen, tekst, audio, video, presentatiesen spreadsheets:
* Leerlingen kunnen apps inzetten voor tekeningen, tekst, audio, video, presentaties en spreadsheets bij het leerproces
* Leerlingen verzamelen en creëren de benodigde 'content' voor een digitale presentatie
Lesdoelen
* De leerlingen maken een hoorspel met hedendaagse technologie.
* De leerling kan d.m.v. geluiden een verhaal verrijken/ondersteunen.
* De leerling kan een m.b.v. een storyboard de verhaallijn uiteenzetten.
* De leerling weet wat een storyboard is en hoe die van toegevoegde waarde kan zijn.
* De leerling weet wat een hoorspel is en waarvoor die destijds diende.
Benodigdheden:
- opnameapparatuur (een telefoon of computer)
- verschillende voorwerpen die geluid kunnen maken (bijvoorbeeld: een sleutelbos, een pan, een flesje, een blikje etc.)
- een voorbeeldverhaal
- pen/potloden + papier
- zet de filmpjes/geluiden vast klaar via het digibord
- een template van een storyboard, deze kun je zelf vinden via internet en uitprinten (voorbeeld zit in de bijlage). Je kan ook online een storyboard maken m.b.v. StudioBinder of Storyboardthat.
Koppeling met andere vakken
* Begrijpend luisteren, waarbij de taal als betekenisvol onderdeel ingezet wordt.
* Creatief denkproces wordt aangewakkerd. Dit wordt gestructureerd door het inzetten van een storyboard.
* Leerlingen onderzoeken de mogelijkheden van verschillende voorwerpen om geluiden mee na te bootsen.
* Leerlingen werken samen en zullen daarbij o.a. een rolverdeling moeten bepalen. Compromissen sluiten, overleggen en elkaars talenten benutten.
Stap 1: Introductie
Introductie 15 min
Laat de leerlingen hun ogen sluiten en laat hen verschillende geluiden horen. Waar denk je aan bij dit geluid? Gebruik voor het maken van geluiden alledaagse voorwerpen. Leg erna de link met het hoorspel.
Hoorspel:
Wat is een hoorspel? Inventariseer wat de leerlingen al weten en vul aan. (zie kopje "professionaliseren").
Als het helder is wat een hoorspel is kijken ze onderstaand filmpje van YouTube.
TIP: kijk het filmpje zelf alvast en maak een keuze in wat je wel/niet laat zien aan de groep. In het filmpje wordt het maken van een eigen hoorspel duidelijk uitgelegd.
De eventuele extra opdrachten zijn optioneel.
Als extra een opname met Andre van Duin:
Storyboard:
Leg kort uit wat een storyboard is en hoe je deze gebruikt. Maak duidelijke afspraken met elkaar over de inzet van het storyboard.
Criteria:
Aan welke criteria moet het hoorspel voldoen?
Dit kun je zelf vooraf bepalen of samen met de leerlingen.
Deze criteria kunnen gebruikt worden bij het ontwerpen/maken van het hoorspel en bij de evaluatie.
Stap 2: Produceren
Produceren 20 min.
Een verhaal
Nu de leerlingen weten wat een hoorspel is en hoe geluidjes gemaakt worden gaan ze zelf met een verhaal aan de slag.
Verdeel de leerlingen in groepjes van vier.
De leerlingen zetten de verhaallijn uiteen in een storyboard (uitleg hierover onder het kopje "professionaliseren").
Een storyboard bevat o.a. plaatjes die kunnen helpen bij het herkennen van de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt. Op die manier kunnen zij gerichter opzoek gaan naar geluiden om het verhaal te ondersteunen.
TIP: een storyboard kun je op papier maken of online via Storyboardthat of StudioBinder.
TIP: Laat een verhaal maken over het thema waar jullie op dat moment mee bezig zijn.
Als het verhaal is geselecteerd maken de leerlingen een taakverdeling.
Het verhaaltje wordt op onderdelen helemaal uitgeplozen:
1. Eén á twee leerlingen zijn verantwoordelijk voor het zo goed mogelijk uitspreken van de teksten.
2. Eén á twee leerlingen zorgen voor de grote effectgeluiden de geluiden die een duidelijke functie in het verhaal hebben. Dit kunnen dichtslaande deuren, botsingen, een telefoon en een klappende fietsband zijn.
3. Eén á twee leerlingen houden zich bezig met de achtergrondgeluiden. Dit zijn de geluiden die de omgeving aankleden. Als een verhaal zich in een kantoor afspeelt dan zijn de geluiden anders dan wanneer het verhaal zich in een bos afspeeld (telefoons,typen op toetsenborden en printers tegenover vogeltjes, wind en knisperende bladeren).
De geluiden, benodigdheden noteren zij bij het geschreven verhaal. Zodat in één overzicht te zien is wie wat op welk moment moet doen.
Geluiden opnemen en samenvoegen.
Alle leerlingen weten nu welke geluiden ze moeten creëren.
De geluiden moet goed geïsoleerd opgenomen worden. Er mogen geen andere geluiden tussendoor opgenomen worden dus de leerlingen moeten erg stil zijn en eventueel zich verdelen over kleine (geluidsdichte) ruimtes.
Stap 3: Presenteren
Presenteren 15 min.
Aan het einde van de les komt iedereen weer even bij elkaar.
* Blik terug op de les: Wat heb je geleerd? Wat weet je nu over een hoorspel/storyboard?
* Laat elk groepje kort hun storyboard pitchen. De andere leerlingen geven daar a.d.h.v. de vantevoren opgestelde criteria tips/tops op.
De volgende les gaan we aan de slag met geluiden nabootsen en het verhaal opnemen.
Geef de leerlingen als (huiswerk)opdracht mee om in de tijd vooraf aan de les 2 op zoek te gaan naar voorwerpen die het juiste geluid nabootsen. Laat ze deze voorwerpen mee nemen.
Differentiatie
Als Bassie zegt, 'Dat ga ik eens aan de binnenkant van mijn ogen bekijken', dan ziet hij de mooiste dromen. En die dromen zie je ook op YouTube.
Bassie & Adriaan - Het Hoorspel
Professionalisering
Voor de leerkracht
Dramaoefeningen die je kunt gebruiken met de groep (bron: https://dramaonline.nl/hoorspel/)
De vogelvanger (groep 3-8)
De leerlingen staan in tweetallen verdeeld in de ruimte. Leerling 1 is een vogel en leerling 2 een blinde vogelvanger. De vogel loopt door de ruimte en maakt daarbij een passend geluid. De vogelvanger volgt met de ogen gesloten. Laat elk tweetal ook een geluid afspreken waarbij ze waarschuwen voor gevaar, bijvoorbeeld op het moment dat ze richting een muur lopen. Na een aantal minuten wisselen de rollen.
Tip: Je kunt de leerlingen eerst de oefening laten ervaren met de ogen open.
De verborgen vogel (groep 1-8)
De leerlingen zitten in een kring met de handen achter de rug. Eén van de leerlingen, de vogelwachter, staat in het midden van de kring met de ogen dicht. Een leerling uit de kring krijgt een fluitje. De vogelwachter opent de ogen en raadt wie het fluitje heeft vóór er vijf keer op gefloten is. Het fluitje mag doorgegeven worden en de groep kan de vogelwachter misleiden.Herhaal dit een aantal keer met verschillende vogelwachters.
Griezelgeluid (groep 4-8)
De leerlingen zitten in de kring. Je wijst één van de leerlingen aan. Deze maakt een zelfgekozen griezelig geluid, zoals het huilen van een wolf, het kraken van de trap of het opengaan van een deur. Jij als dirigent bepaalt welke leerling geluid maakt. Neem hier rustig de tijd voor; dit verhoogt de spanning.
Je kunt in een volgende ronde de enge geluiden elkaar snel op laten volgen. Vraag de leerlingen welke ronde zij als het meest spannend hebben ervaren. Zo minimaal mogelijk geluid afgewisseld met stilte of direct een kakofonie?
Doe deze oefening gerust een aantal keer opnieuw, om de concentratie van de groep te vergroten.
Variatie: Je kunt één van de leerlingen jouw rol als dirigent over laten nemen.
Enge geluiden (groep 4-8)
In de vorige opdracht hebben de leerlingen geluiden met hun stem gemaakt. Je kunt ook enge geluiden (of mooie, spannende, lieve geluiden) in de ruimte vinden. Laat de leerlingen in tweetallen door de ruimte lopen en op zoek gaan naar enge geluiden. Bijvoorbeeld het piepen van een deur, krassen over een tafel, bonken tegen een raam. Ze kunnen hiervoor ook hun eigen lijf inzetten, zoals harde voetstappen. Laat een aantal tweetallen hun engste geluid presenteren aan de rest van de groep.
Op locatie (groep 5-8)
- De leerlingen zitten aan de kant.
- Een groep van 4 tot 6 personen staat op de vloer.
- Zij beelden zonder tekst ieder een handeling uit binnen een genoemde locatie, bijvoorbeeld het restaurant.
- Om de beurt wordt voor elke speler een leerling aangewezen.
- Deze leerling gaat aan de zijkant van de speelvloer zitten en begeleidt de speler door bijpassende geluiden bij de handelingen te maken.
- Hiermee gaat de leerling door tot alle spelers door leerlingen van geluiden worden voorzien. Dit herhaal je een aantal keer met andere spelers en locaties.
Workshop Hoorspel
Handleiding hoorspel Creëer en leer
Fragmenten van hoorspelen zijn makkelijk te vinden op de websites van:
Hoorspel & storyboard:
Wat is een hoorspel?
Vertel de groep dat vroeger, toen er nog (bijna) geen televisie was, hoorspelen op de radio werden opgevoerd. Mensen luisterden naar een verhaal. Het verhaal werd begeleid door geluiden. Bijvoorbeeld het geluid van de wind die hard waait of het geluid van een bel als iemand aanbelt.
Hoorspel
Om het hoorspel verhaal te kunnen maken kan je gebruik maken van de microfoon in een telefoon of computer. Ook kan je een externe microfoon aansluiten en deze gebruiken. Laat je niet tegenhouden door de techniek. Het hoeft allemaal niet perfect te zijn.
Storyboard
Meer informatie over wat een storyboard is vind je hier.
Het maken van een storyboard wordt uitgelegd door SkillsDojo.
Voorbeeld storyboard
