Les 1 Introductie
Leerdoelen
Wat houdt ethiek in.
Hoe ga ik om met een ethische kwestie.
Oefenen om ethische kwesties.
Wat is ethiek?
Ethische vraagstukken
Evalueren van de leerdoelen
Wat houdt ethiek in?
Hoe ga je om met een ethische kwestie?
Wat ga je doen ter voorbereiding op de volgende les?
Les 2 Dilemma vrijheidsbeperking
Leerdoelen
Je past de wet Zorg en Dwang toe a.d.h.v. een casus.
Je bespreekt een ethisch dilemma op het gebied van vrijheidsbeperking.
Opdracht wet zorg en dwang
Opdracht dilemma vrijheidsbeperking
Je bespreekt klassikaal dilemma 1: Vrijheid beperken of niet?
Welke dilemma's op het gebied van vrijheidsbeperking kom jij tegen op je werkplek?
Hoe ga jij daarmee om?
Alternatieven voor vrijheidsbeperking
Eindopdracht: Pitch ethisch dilemma vrijheidsbeperking in les 8
Stap 1: Je onderzoekt welke vrijheidsbeperkende maatregelen worden gebruikt op jouw werkplek.
Stap2: Je kiest 1 van deze maatregelen en schrijft de dilemma's op die er zijn bij de inzet van deze vrijheidsbeperkende maatregel.
Stap 3: Je zoekt uit welke alternatieven mogelijk zijn voor deze vrijheidsbeperkende maatregel (zie alternatievenbundel Vilans).
Stap 4: Onderbouw of je een alternatief voor de vrijheidbeperkende maatregel zou willen inzetten. Waarom wel/niet? Welke dilemma's spelen hierbij?
Evaluatie van de leerdoelen
Je kent in grote lijnen de wet Zorg en Dwang.
Hoe pas jij de wet Zorg en Dwang toe in de praktijk?
Hoe en wanneer kun jij een gesprek voeren met collega's over vrijheidsbeperking?
Les 3 Dilemma: Beslissen voor iemand anders?
Leerdoelen: Je wordt je bewust van jouw visie en persoonlijke opvattingen m.b.t. het maken van keuzes voor jouw cliënt.
De cliënt voert (zoveel als mogelijk) de regie over zijn/haar eigen leven. Waar ligt het moment dat de cliënt dit niet meer kan? Wie bepaalt dat? Wanneer bepaal je samen met de cliënt, en wanneer bepaal je iets vóór de cliënt? Dit zegt iets over de visie van de instelling, én het zegt iets over jouw persoonlijke visie.
Opdracht dilemma 'Beslissen voor iemand anders'.
Evaluatie van de leerdoelen
Je hebt nagedacht over en bent je bewust geworden van jouw visie op het dilemma: 'Beslissen voor iemand anders'.
Les 4: Dilemma: Afwijken van het protocol, mag dat?
Leerdoelen: Je wordt je bewust van de voor jouw werkplek belangrijkste protocollen. Je kijkt kritisch naar het eigen handelen m.b.t. diverse protocollen.
Inleiding.
Binnen jouw werk zijn talloze zaken vastgelegd in procedures en protocollen. Hierin staat helder beschreven hoe te handelen in betreffende situaties.
Natuurlijk ken je de voor jouw werkplek belangrijkste protocollen. De vraag is: handel je hier ook altijd naar? Wat doet het met jou als professional wanneer het protocol iets van jou vraagt waar jij zelf niet achter staat? I
Opdracht 1: Oriëntatie op het dilemma.
Opdracht 1. 20 minuten.
Bespreek in groepjes van 4 het volgende:
- Welke protocollen ken je?
- Welke protocollen op jouw werkplek worden vaak gehanteerd?
- Wat vind jij het grote voordeel van het werken volgens protocol?
- Wat vind jij een nadeel van het werken volgens protocol?
- Heb jij, bewust of onbewust, wel eens afgeweken van het protocol? Wat waren de gevolgen?
Korte, klassikale nabespreking.
Opdracht 2. Het dilemma.
Ook nu werk je in groepjes van 4. Ga naar de site:
https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/eigen-regie/ethiek-de-zorg/dilemma-afwijken-protocol
Lees de tekst en beantwoord de bijbehorende vragen, en maak de bijbehorende opdrachten.
Bij de tips: Wat was voor jou een 'bumpy moment'?
Bij de 5 handvatten: welke spreekt jou het meest én welke spreekt jou het minst aan? Motiveer je antwoord.
Aan het eind van de les vertelt een vertegenwoordiger uit ieder groepje wat de opbrengst is van het gesprek.
Evaluatie van de leerdoelen.
Je bent je bewust geworden van protocollen die voor jouw werkplek belangrijk zijn, en hebt kritisch gekeken naar jouw eigen handelen m.b.t. diverse protocollen.
Les 5: Dilemma: Mag ik bij jou in bed?
Leerdoelen: Je benoemt en bespreekt jouw persoonlijke grenzen, waarden en normen m.b.t. het thema 'Cliënten en Seksualiteit'.
Behoefte aan intimiteit en seks zijn gezonde, normale menselijke behoeften. Dit geldt uiteraard ook voor jouw cliënten. Maar hoe normaal vind jij dit? Wat zijn jouw normen en waarden m.b.t. seks/seksualiteit? Welke rol heb jij als professional?
Door hierover na te denken en het met elkaar bespreken a.d.h.v. een casus en het bekijken van een korte documentaire wordt jouw visie helder.
Als inleiding kijk je eerst naar een kort filmpje over een moeder met een zoon met het syndroom van Down: https://www.youtube.com/watch?v=VX7f7aTC47o
Opdracht 1: 'Wat vind ik ervan?
Opdracht 1. Bespreek in groepjes van 4 het volgende:
- Hoe was jouw seksuele opvoeding? Was/is seks bespreekbaar bij jou thuis?
- Welke afspraken voor cliënten ken je op jouw werk m.b.t. intimiteit? En m.b.t. seksualiteit?
- Heb jij een rol in het begeleiden/opvoeden van cliënten als het gaat om intimiteit/seksualiteit?
- Jouw werkplek op dit moment; wat vind je een sterk punt van jouw team, en wat vind je een aandachtspunt voor jouw team, als het gaat om 'cliënten en intimiteit/seksualiteit'?
Opdracht 2. Het dilemma.
Documentaire 'Beperkt: intimiteit en seksualiteit met een beperking'
Je kijkt deze documentaire: https://www.youtube.com/watch?v=hpEe0Nd-0_g
Bespreek na het kijken:
- Wat vind ik persoonlijk? Wat vind ik als professional?
- Jouw cliënt wil seks, en vraagt jou een afspraak te regelen.....; wat doe je?
Evaluatie van de leerdoelen.
Je hebt nagedacht en gesproken over jouw persoonlijke grenzen en jouw waarden en normen m.b.t. het thema 'cliënt en seksualiteit'.
Is jouw mening/visie/standpunt na deze les veranderd? Motiveer je antwoord!
Les 6: Dilemma: Wat doe je als een robot hét maatje wordt van een cliënt?
Leerdoelen: Je bent in staat een zorgvuldige afweging te maken m.b.t. het gebruik van zorgtechnologie.
Zorgtechnologie; de ontwikkelingen gaan hard. Soms te hard? De één vindt het een zegen, de ander vindt het een vloek... Waar sta jij: vind je het een prachtige aanvulling en een verrijking voor de zorg? Of vind je dat persoonlijke aandacht zich niet kan laten vervangen door een robot?
Deze les maak je kennis met robotica. Wat is jouw mening en visie m.b.t. het gebruik van robotica in de zorg?
Opdracht 1: Casus Jurgen
Opdracht 2: De zorgrobots
Opdracht 2: De zorgrobots.
Op de pagina van het Kennisplein Gehandicaptensector die je zojuist gelezen hebt, vind je in de paragraaf 'Waarde van menselijke aandacht vervangen?' een link.
Klik op de link 'Bekijk een overzicht van verschillende soorten zorgrobots'. Loop klassikaal of in groepjes van 4 de verschillende voorbeelden langs. Neem jouw cliënten voor ogen en bekijk welke zorgrobot volgens jou wel/niet geschikt is. En waarom wel/niet? (Ook op YouTube zijn verschillende filmpjes te vinden over het gebruik van robotica in de zorg.)
Waar zou jij een zorgrobot voor willen hebben? Laat je fantasie de vrije loop.....
Evaluatie van de leerdoelen.
Je bent in staat een goed en helder onderbouwde visie te verwoorden over het gebruik van robotica in de zorg.
Les 7: Dilemma: GPS-tracker; veilig gevoel of inbreuk op privacy?
Leerdoelen: Je wordt je bewust van waarden en normen die belangrijk zijn voor jouw professioneel handelen.
Deze les sta je stil bij het laatste dilemma, en denk je na over wat voor jou belangrijke waarden en normen zijn.
Waarden zijn idealen, kwaliteiten, opvattingen over wat wenselijk is.
Normen zijn de spelregels, de concrete richtlijnen voor het handelen.
Opdracht 1: De GPS-tracker
Opdracht 2: Waarden en normen
Opdracht 2.
Het tweede deel van de les sta je stil bij waarden en normen. De afgelopen weken heb je na kunnen denken over een aantal ethische dilemma's. En ook in jouw werk wordt (bijna voortdurend) van jou gevraagd om keuzes te maken. Hoe je tot een keuze komt zegt uiteraard iets over jouw waarden en normen. Zodoende ben je dagelijks bezig met 'Ethiek in de zorg'.
We kijken: https://www.youtube.com/watch?v=66iso3N6ZDw
Dit filmpje is tevens de inleiding voor de opdracht:
Ook deze opdracht bespreek je in groepjes van 4:
- Kom met elkaar tot 5 waarden die voor jullie, als professional in de zorg, belangrijk zijn.
- Benoem van elke waarde minstens 4 normen.
- In het filmpje worden de vier morele basisprincipes in de zorg genoemd: autonomie, niet schaden, weldoen en rechtvaardigheden. Hoe herkenbaar zijn deze principes in jouw beroepspraktijk? Kun je concrete voorbeelden noemen?
Om je op weg te helpen: https://www.normenenwaarden.org/normen-en-waarden-voorbeelden/
Evaluatie van de leerdoelen.
Je hebt nagedacht en gesproken over waarden en normen die voor jou, als zorgprofessional, belangrijk zijn. Je bent je bewust geworden van de uitgangspunten in jouw denken en handelen.
Les 8: De achterkant van het gelijk.
De afgelopen weken heb je bewust stilgestaan bij een aantal (mogelijke) dilemma's die je tegen kunt komen in jouw beroepspraktijk.
Dit heeft ertoe geleid dat je met een meer genuanceerde blik bent gaan kijken. In deze laatste les gaat het over de dilemma's die jij tegenkomt / bent tegengekomen in jouw werk.
De opdracht: 'Jouw dilemma'.
De opdracht:
- Maak als klas een keuze: worden de dilemma's klassikaal besproken, of in groepen van 6 studenten.
- Iedereen neemt de tijd om na te denken over een dilemma waar hij/zij mee te maken heeft (gehad). Tip: denk klein!! Een dilemma kan voor jou al zitten in de kleur van de sokken die een cliënt heel graag aan wil....
- Maak met de klas/groep een tijdsafspraak, zodat elk dilemma daadwerkelijk besproken gaat worden.
- Bespreek de dilemma's met elkaar. Denk hierbij aan de opzet van de afgelopen weken: Verkennen, Onderzoeken, Afwegen, Besluiten. Vervolgens reflecteer je op de gemaakte keuze.
- Gezamenlijke afronding. Denk hierbij aan: wat hebben deze lessen jou opgeleverd, waar ben je anders gaan denken/handelen, is jouw visie op zorg/cliënt veranderd. Uiteraard ben je in staat e.e.a. te onderbouwen.
PP Ethiek
