0. Info startweek
Inhoud en eXplore miles
Waar gaat deze quest over?
Ga jij zelf naar de moskee? Of heb je familieleden die naar de kerk gaan? Misschien sta jij er niet zo erg bij stil, maar er zijn steeds minder mensen in Nederland die nog in een god geloven. Daarin zijn we als Nederland bijzonder. In veel andere landen speelt godsdienst voor mensen een grote rol. Dat heb je misschien wel gemerkt als je op vakantie bent geweest en in elk dorpje wel weer een kerk bent tegen gekomen. In deze quest onderzoek je waarom mensen eigenlijk geloven.
Deze quest hoort bij het domein Mens en Maatschappij
Je leert ...
- wat 'religieus' zijn betekent;
- hoeveel mensen er in Nederland nog in een god geloven en hoeveel mensen dat wereldwijd zijn;
- wat levensvragen zijn en wat ze met godsdiensten te maken hebben.
Welke producten moet je leveren?
Tijdens deze quest maak je steeds opdrachten in een werkboekje. Deze quest kun je zien als jouw 'tekstboek', hierin vind je steeds de uitleg en opdrachten. De uitwerking van de opdrachten sla je steeds op in het werkboekje. Het werkboekje kun je downloaden via de knop hieronder. Open het (digitale) boekje in Keynote.
VERWACHTING VOORDAT JE BEGINT
Deze quest wordt ondersteund met een bloX en een chatgroep via Teams.
-
Zorg dat je jezelf inschrijft voor de bloX (soms gebeurt dit automatisch, maar niet altijd)
-
De coach die deze quest begeleidt nodigt jou uit voor de chatgroep in Teams.
eXplore miles
Deze quest levert jou 10 eXplore miles op als je hem helemaal doorloopt, alle stappen zet en alle deliverables op tijd levert.
1. Jij begint
Motivatiemotor
➜ Maak een tegel aan in Egodact. Vul alle vragen onder 'voorbereiding' in. Wees zo volledig mogelijk met je antwoorden. Beschrijf daarin waarom je deze quest hebt gekozen en wat je hoopt van deze quest te leren.
Verderkijker
Ben jij op vakantie geweest deze zomer? Of heb je juist thuis kunnen genieten van de vele hittegolven? Misschien heb je vanwege de vakantie meer tijd gehad om erop uit te gaan en de buurt (hier in Nederland of in het buitenland) te verkennen. Als je goed om je heen kijkt (waar je ook bent) kun je veel dingen zien die met godsdiensten te maken hebben.
➜ Maak opdracht 1 in je werkboekje.
Verzamel minimaal 5 zelfgemaakte foto's waarop iets te zien is dat met godsdiensten te maken heeft.
Dit mogen foto's zijn van jouw afgelopen zomervakantie. Kom je dan niet aan 5 foto's? Ga er dan op uit om in jouw buurt foto's te maken. Let vooral goed op religieuze gebouwen, bordjes die mensen aan hun huis hebben hangen, godsdienstige tekens op auto's, etc.
Plak deze vijf foto's op de tweede pagina van jouw werkboekje in Keynote.
Eh... werkboekje in Keynote?! Als je die nog niet hebt gedownload, doe dat dat hier ;-)
2. Waarom zijn mensen (nog steeds) religieus?
a. Wat betekent 'religie' eigenlijk?
'Religie' is een ander woord voor godsdiensten en levensbeschouwingen. Als je religieus bent, geloof je in iets dat groter is dan jijzelf. Het kan zijn dat je in een god of in meerdere goden gelooft. Godsdiensten die hierbij horen zijn bijvoorbeeld de Islam of het Hindoeïsme. Het kan ook zijn dat je gelooft dat er een bedoeling is met onze wereld, zonder dat je in een god gelooft. Zoiets noemen we een levensbeschouwing.
➜ Maak opdracht 2 in je werkboekje
b. Hoeveel mensen zijn 'religieus'?
Onderzoek
Dit plaatje (hier rechts) stond in maart van dit jaar boven een artikel van de NOS. De kop was: "Voor het eerst meer niet-gelovigen dan gelovigen in Nederland."
Misschien kijk je daar gek van op, omdat jij in je eigen omgeving weinig van godsdiensten merkt. Als je zelf gelovig bent, merk je misschien wel dat je op school en bij een sportvereniging een van de weinigen bent die gelovig is.
Nederland is van oorsprong een christelijk land. Tot ongeveer 60 jaar geleden was de meerderheid van de Nederlanders lid van een kerk. Vanaf 1960 is dat veranderd. Steeds meer mensen hebben hun lidmaatschap opgezegd, omdat ze niet meer in God geloofden. Kerken in Nederland zijn lang niet altijd goed met mensen omgegaan. Dat is ook een reden waarom veel mensen zijn gestopt met naar de kerk gaan.
➜ Lees
dit artikel en maak
opdracht 3 in je werkboekje.
Verwerking
Alhoewel minder dan de helft van de mensen in Nederland gelovig is, zijn het toch nog een heleboel mensen die wél geloven. In deze stap ga je voor een aantal godsdiensten opzoeken hoeveel gelovigen daarvan in Nederland wonen. En hoeveel gelovigen er per godsdienst wereldwijd zijn.
➜ Maak opdracht 4 in je werkboekje.
c. Waarom zijn mensen religieus?
We denken graag van onszelf dat we altijd goed nadenken over wat we wel en niet doen. Maar als je kritisch naar je eigen gedrag of dat van anderen gaat kijken, kom je er al snel achter dat dat toch niet helemaal waar is. Want waarom doe je toch een schietgebedje voor die voetbalwedstrijd? En waarom loop je toch niet onder die ladder door of ontwijk je die zwarte kat? En waarom geloven mensen dan in goden waarvan het bestaan niet bewezen kan worden?
Er zijn verschillende redenen te bedenken waarom mensen geloven in dingen die groter zijn dan zijzelf. Hier komen ze:
1. We willen graag controle over wat er gebeurt.
We kunnen er als mensen moeilijk mee omgaan dat er verdrietige of pijnlijke dingen kunnen gebeuren. We proberen pech of ziekte te voorkomen door bijvoorbeeld een schietgebedje te doen of door goed op te letten dat we geen dingen doen die ongeluk kunnen brengen (zoals een spiegel breken of onder een ladder doorlopen).
2. We vinden het moeilijk om na te denken over de dood.
Al vanaf mensen bestaan, willen we graag weten wat er gebeurt na de dood. Veel godsdiensten geven een antwoord op deze vraag.
3. We willen graag bij een groep horen.
Bij veel godsdiensten komen mensen in groepen samen. Met elkaar leren ze over het geloof en vieren ze belangrijke feestdagen. In alle grote wereldgodsdiensten worden mensen opgeroepen om goed voor elkaar te zorgen.
4. We willen de wereld begrijpen.
Mensen vinden het lastig om om te gaan met dingen die geen duidelijke uitleg hebben. Godsdiensten kunnen antwoorden geven op vragen zoals: "Hoe is de mens ontstaan?" "Waarom gebeuren er erge dingen?" of "Wat is het doel van mijn leven?".
➜ Maak opdracht 5 in je werkboekje.
3. Levensvragen
Zoals je in de vorige stap hebt ontdekt, willen mensen de wereld graag begrijpen. Ze willen niet alleen weten hoe een regenboog ontstaat, maar ook waarom de dingen zijn zoals ze zijn. Levensvragen zijn vragen die gaan over de zin en betekenis van het leven. De drie belangrijkste levensvragen zijn:
- Hoe is de wereld ontstaan?
- Wat is de bedoeling van het leven?
- Wat gebeurt er na de dood?
In de volgende opdrachten ga je onderzoeken welke antwoorden je kunt geven op deze levensvragen. Dat doe je aan de hand van godsdienstige en levensbeschouwelijke verhalen.
Hieronder vind je per levensvraag een opdracht. Kies TWEE van de drie levensvragen uit die je verder wilt onderzoeken. (Bijvoorbeeld alleen a en b).
a. Hoe is de wereld ontstaan?
Weet jij wat er was voordat jij geboren werd? Je ouders hebben je er misschien over verteld. En in geschienisboeken wordt beschreven hoe de wereld er in de maanden, jaren en eeuwen voor jouw geboorte uitzag. Maar je was er niet zelf bij. Je moet maar vertrouwen op de verhalen die je worden verteld.
Over de vraag hoe de wereld is ontstaan doen talloze verhalen de ronde. De verhalen vanuit de wetenschap vertellen zo precies mogelijk hoe uit atomen, moleculen en later organismen zijn ontstaan. Volgens die verhalen bestaat de mens maar in een heel klein stukje van de geschiedenis. Alle godsdiensten hebben verhalen over het ontstaan van de wereld. Het zijn eeuwenoude verhalen die mensen vandaag de dag nog steeds inspiratie geven. Deze verhalen gaan niet alleen over hoe onze fysieke wereld is ontstaan, maar vertellen ook iets van de bedoeling van onze wereld.
In deze stap maak je kennis het met scheppingsverhaal uit de Bijbel. Dit verhaal staat in de heilige boeken van de joden en christenen. Bekijk het onderstaande filmpje van de Zandtovenaar.
Hieronder vind je 5 video's die vanuit verschillende landen en oeroude stammen antwoord geven op de vraag: 'Hoe is de wereld ontstaan?'
Opdracht - Verhalen over het begin
Kijk het filmpje van de Zandtovenaar over het scheppingsverhaal hierboven. En kies een van de onderstaande filmpjes. Beantwoord de volgende vragen in je werkboekje.
A. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen het verhaal van de Zandtovenaar en het filmpje dat jij hebt gekozen? Wees precies!
B. Waarom zouden mensen elkaar verhalen over het begin van de wereld vertellen, denk je?
C. In veel verhalen over het begin van de wereld is er een God of zijn er goden die de wereld maken. Er is volgens deze verhalen een bedoeling met de wereld. Geef in je werkboekje antwoord op de volgende vragen: Wat vind jij daarvan? Is dat volgens jou hoopvol? Waarom wel of niet?
D. Hoe denk je zelf dat de wereld is ontstaan?
E. Zoek een bron op die past bij jouw antwoord op vraag 4.
b. Wat is de zin van het leven?
Opdracht - Quotes over de zin van het leven
Hieronder vind je een hele lijst met allerlei uitspraken over de zin van het leven.
A. Kies in totaal twee uitspraken uit. Kies één uitspraak waar je het mee eens bent, die jouw aanspreekt. Kies nog een uitspraak, eentje waar je het niet mee eens bent.
B. Maak een poster (op papier!) bij deze uitspraken. Leg op jouw poster uit waarom je deze uitspraken hebt gekozen.
C. Doe onderzoek naar de personen van wie jouw gekozen uitspraken zijn. Beantwoord over allebei de personen de volgende vragen:
1. Waar leeft/leefde deze persoon?
2. Wanneer leeft/leefde deze persoon?
3. Wat maakt deze persoon beroemd?
4. Wat heeft het leven van deze persoon te maken met zijn/haar uitspraak over de zin van het leven?
D. Geef jouw poster een mooie plek aan de muur. Maak er ook een foto van en plak die in jouw werkboekje.
Leven is genieten
‘Het leven vindt zijn zin en vervulling in het verspreiden van vreugde’ – Maharishi Mahesh Yogi
‘Leven is geen kwestie van mijlpalen, maar van momenten’ – Rose Fitzgerald Kennedy
‘Er is geen weg naar geluk. Geluk is de weg’ – Gautama Siddharta
‘De zin van het leven is de zin om te leven’ – Remco Campert
We zijn hier om anderen te helpen
‘Mijn troost en geluk vind ik in het dienen van alles wat leeft, omdat de essentie van het goddelijke de som is van al het leven’ – Mahatma Gandhi
‘Alleen een leven dat voor anderen wordt geleefd, is een waardevol leven’ – Albert Einstein
‘De hardnekkigste en dringendste vraag in het leven is: “Wat doe je voor anderen?” – Martin Luther King
We moeten zelf zin aan het leven geven
‘De dood die heb je al, bedoel ik, maar het leven is wat je er zelf van weet te maken’ – Gerard Reve
‘Het gaat niet om de zin van het leven in het algemeen, maar om de specifieke zin van iemand persoonlijk leven op een bepaald moment. De vraag in het algemeen stellen, is aan een schaakkampioen vragen: “Meester, zeg me, wat is de beste zet van de wereld?’ – Viktor Frankl
‘Heb het leven lief boven alles in de wereld… heb het lief, en bekommer je niet om de logica, nee, bekommer je niet om de logica; alleen dan zal je de zin van het leven begrijpen’ – Fjodor Dostojevski
‘Een zinvol en betekenisvol leven vind je door je niet teveel op jezelf te richten, maar als het ware uit jezelf te stappen en je te verbinden met (of bij te dragen aan) iets wat groter is dan jezelf.‘ – Emily Esfahani Smith
Het leven is zinloos
‘We zijn hier omdat één bijzondere groep vissen merkwaardig gevormde vinnen had die konden veranderen in benen voor op het land levende wezens; omdat kometen op de aarde insloegen en de dinosaurussen uitroeiden, waardoor zoogdieren een kans kregen die ze anders niet gehad hadden; omdat de aarde nooit helemaal bevroren is tijdens een ijstijd; omdat een klein taai ras dat een kwart miljoen jaar geleden in Afrika is ontstaan er tot nu toe met hangen en wurgen in geslaagd is te overleven. We mogen dan verlangen naar een “hoger” antwoord – maar dat is er niet. Deze verklaring, al lijkt zij op het eerste gezicht verontrustend, zo niet angstwekkend is uiteindelijk bevrijdend en verheugend. De zin van het leven kunnen we niet eenvoudigweg afleiden uit natuurlijke feiten. De antwoorden moeten we zelf construeren – met al onze wijsheid en ons gevoel voor ethiek. Er is gaan andere weg’ – Stephan Jay Gould
We zijn hier om God te dienen
‘Wij zijn geboren om de glorie van God die in ons leeft zichtbaar te maken. Die leeft niet slechts in enkelen van ons, maar in iedereen’ – Nelson Mandela
‘Alle rijkdom op deze aarde, alle rijkdom onder de aarde en alle rijkdom in het heelal is als een vleugeltje van een mug vergeleken met de rijkdom die we in het hiernamaals zullen ontvangen. Het leven op aarde is maar een voorbereiding op de eeuwigheid die veel belangrijker is dan de kortstondige genoegens die ons hier verleiden’ – Muhammad Ali
Het leven is een strijd
‘Het leven is één godvergeten vreselijke klus’ – Charles Dickens
‘Lijden en nederlagen horen bij het leven. Niemand kan dat voorkomen. Maar het is beter om enkele slagen te verliezen in de strijd voor je dromen, dan verslagen te worden zonder ooit te weten waarvoor je hebt gestreden’ – Paulo Coelho
We zijn er om de samenleving te dienen
‘Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien’ – Mahatma Gandhi
‘Als je niets gevonden hebt om voor te sterven, heb je geen reden om te leven’ – Malcolm X
‘We hebben de aarde niet als een kostbare erfenis in beheer, maar wij hebben haar van onze kinderen te leen’ – Prins Claus von Amsberg
‘Echt levensgeluk verkrijg je door je in te zetten voor een groot en belangrijk doel… door uitgeput te zijn als je op de schroothoop wordt gegooid… door een natuurkracht te zijn in plaats van een koortsig, egoïstisch brokje kwalen en klachten’ – George Bernard Shaw
We zijn hier om wijsheid na te streven
‘Een leven waar niet serieus over nagedacht wordt, is het leven niet waard’ – Plato
‘Het leven is een reeks van botsingen met de toekomst; het is niet de som van wat we geweest zijn, maar wat we graag zouden willen zijn’ – José Ortega y Gasset
‘Te zijn wat we zijn en te worden wat in ons vermogen ligt, is het enige doel van het leven’ – Robert Louis Stevenson
De zin van het leven is een mysterie
‘Het leven is een grote verrassing. Ik zie niet in waarom de dood niet een nog grotere zal zijn’ – Vladimir Nabokov
‘Als we op die vraag [waarom wij en het heelal bestaan] het antwoord vinden, zou dat de opperste triomf zijn van het menselijk verstand – want dan zouden we de geest van God kennen’ – Stephen Hawking
Het leven is absurd
‘Leven is iets om te doen als je niet in slaap kunt komen’ – Fran Lebowitz
‘Als we bedenken dat we allemaal gek zijn, verdwijnen de raadsels en verklaart het leven zich vanzelf’ – Mark Twain
‘Er is geen spoortje bewijs voor het idee dat het leven een serieuze zaak is’ – Brendan Gill
‘Het leven is veel te belangrijk om serieus te nemen’ – Oscar Wilde
c. Wat gebeurt er na de dood?
Al eeuwenlang denken mensen na over de vraag: "Wat gebeurt er als ik doodga?"
Misschien heb jij ook wel eens over die vraag nagedacht. Bijvoorbeeld op de begrafenis van een geliefde of zomaar, terwijl je op de fiets zit.
Vanuit de wereldgodsdiensten worden verhalen verteld over het leven na de dood. Alle godsdiensten geloven dat het leven niet stopt bij de dood. Op de een of andere manier gaat het door.
Het jodendom, christendom en de islam geloven dat mensen na hun leven in de hemel komen. In de hemel woont God. De mensen die een goed leven hebben geleid of die ervoor kiezen om bij God te willen zijn, komen in de hemel. In sommige verhalen wordt verteld dat mensen die verkeerde keuzes hebben gemaakt in de hel komen. Joden, christenen en moslims kunnen verschillend denken over deze verhalen. Sommige gelovigen zijn heel streng: als een mens niet gelooft, gaat hij naar de hel. Andere gelovigen denken dat God vanuit liefde iedereen in de hemel wil ontvangen.
Het hindoeisme en boeddhisme gaan uit van reincarnatie. Na ieder leven op aarde wordt je opnieuw geboren in een volgend leven. Hindoes en boeddhisten hebben als doel om een staat van verlichting te bereiken, door steeds zuiverder te leven. Als je verlicht bent, wordt je niet meer opnieuw geboren.
Bij deze levensvraag maak je kennis met hoe de Islam en het Hindoeïsme denken over het leven na de dood.
Opdracht 1 - Leven na de dood volgens de Islam
A. Kies een van de vragen uit op deze
website.
B. Leg in je werkboekje uit waarom je deze vraag hebt gekozen.
C. Geef een korte samenvatting in je eigen woorden van het antwoord dat je op de website hebt gelezen.
D. Wat denk jij van dit antwoord? Inspireert het je? Vind je het gek? Deel jouw gedachtes.
Opdracht 2
Lees de onderstaande tekst en maak de volgende opdrachten:
A. Leg in je eigen woorden uit wat reïncarnatie betekent.
B. Hindoes en boeddhisten zeggen dat het leven altijd lijden met zich meebrengt. Het doel is om steeds beter met lijden om te gaan, en het uiteindelijk helemaal te accepteren. Is het leven inderdaad lijden? Leg jouw antwoord uit met voorbeelden.
C. Karma is een belangrijk begrip in het hindoeisme. Als je een goed karma opbouwt, wordt je opnieuw geboren in een beter leven. Denk jij dat het zin heeft om in dit leven je best te doen om goede keuzes te maken? Waarom wel of niet?
De dood is niet het einde
Hindoes geloven dat elk mens een ziel heeft. Hindoes noemen die ziel het atman.
Hindoes geloven dat het atman na de dood terugkeert op aarde.
Het atman wordt herboren in een nieuw lichaam. Soms als mens en soms als dier.
Het kan ook een godheid worden. De dood is dus niet het einde,
maar een bevrijding, een nieuw begin. Een nieuw leven.
In het Hindoeïsme volgen dood en geboorte elkaar steeds op.
Dat wordt reïncarnatie genoemd.
Bevrijding
Toch hopen hindoes dat het atman ooit bevrijd wordt van het leven op aarde.
Want leven op aarde brengt altijd leed met zich mee.
Om het atman te bevrijden moet je je aan je godsdienstige plichten houden.
Wie als een goede hindoe heeft geleefd, heeft voor zijn volgende leven al iets goeds
(een goed karma) opgebouwd. Het atman kan op een gegeven moment moksha bereiken. Het keert niet terug op aarde, maar bereikt de eeuwige gelukzaligheid.
Nieuw leven
Kort na het overlijden wordt de dode gewassen door de familie.
De pandit (priester) bidt en spreekt mantra's (heilige spreuken) uit.
Enkele dagen later volgt de crematie, de verbranding van het lichaam.
De ziel gaat zich nu losmaken van het aardse bestaan. Met bloemen wordt de as,
liefst over de heilige rivier (de Ganges), uitgestrooid. De nabestaanden bidden voor het atman. Zij bidden vooral voor een beter nieuw leven op aarde.
Reïncarnatie gebeurt niet direct na het overlijden. In de tussentijd ben je een geest,
die geen rust heeft. Daarom brengen de nabestaanden offers (o.a. eten) aan de doden.
Crematie
In India waar het hindoeïsme ontstond, worden de doden buiten in de open lucht verbrand. In Nederland mag dat niet. Het klimaat is er ook niet geschikt voor.
Overleden Hindoes in Nederland worden daarom in een crematorium verbrand.
Zonder kist
Er zijn nieuwe godsdiensten gekomen in Nederland.
Er kwamen dus ook nieuwe gebruiken.
Hindoes cremeren hun doden het liefst zonder kist.
De dode is gewikkeld in doeken. Dat mag nu ook in Nederland.
De wet is hiervoor niet zo lang geleden veranderd.
4. Afronding
➜ Maak de vragen op de laatste dia van je werkboekje.
➜ Loop je werkboekje nog een keer goed door. Is alles compleet? Zijn je antwoorden duidelijk? Kun je er nog een taalfoutje uit halen?
➜ Upload jouw werkboekje als PDF in Seesaw. Koppel de Seesaw link aan jouw tegel in Egodact. Stuur mevrouw Rebel een berichtje dat je de quest hebt afgerond.
Bronnen
Aanvullende bronnen, links enz. horend bij het onderwerp worden hier op een volgende pagina geplaatst
