Introduction and learning goals
Learning goals
At the end of this theme, it is about showing that you have achieved the following goals:
A. Puberty
You can explain the difference between primary and secondary sex characteristics.
You can name two examples of primary sex characteristics of a boy and a girl.
You can name two examples of secondary sex characteristics of a boy and a girl.
You can name one sex hormone for a man and two sex hormones for a woman.
You can describe what changes in your body during puberty.
You can explain what transgender means.
b. Male and Female
You can name the parts of the male reproductive system with their functions and characteristics.
You can name the parts of the female reproductive system with their functions and characteristics.
You can describe what happens during ovulation and during menstruation and when these processes take place in the menstrual cycle.
C. Love is...
You can mention that sexual orientation can differ.
You can use examples to explain how human behavior is influenced by what others around you do or think is normal and by internal factors such as hunger, fear, sexual arousal or addiction.
You can tell how to guard and respect wishes and boundaries in relationships.
You can name at least one agency that offers help with problems related to sexuality and relationships.
D. Safe Sex
You can explain how humans can intervene in reproduction, for example by means of contraceptives.
You can name different STDs and their symptoms.
You can tell how to prevent STDs.
E. Pregnancy and Birth
You can explain that multicellular organisms usually arise from a fertilized egg that multiplies through cell division.
You can explain how reproduction works in humans, including different types of twins.
You can describe the changes in a woman's body after conception has taken place.
You can name the parts of a uterus with embryo with their functions and characteristics. You can also designate these parts in an image.
You name how research on the unborn child can determine what the sex is and whether it has certain congenital abnormalities.
You can describe how the birth of a child takes place.
A. Puberty
Intro
Do you get butterflies in your stomach when you look at your classmate?
Do you argue with your parents about everything?
Do you think you get the blame for everything?
Do your legs sometimes just shoot up in the air?
Are you growing in all directions?
Are you very happy one moment and very grumpy the next?
What's the matter with you?
There is a good chance that you have entered puberty by then!
Your body is maturing, so you will too! Puberty is a stage of life.
Watch the video
1. Primary characteristics
Boy or girl?
Already at birth you can tell whether the baby has a boy or a girl body. This is called the sex or sex of the baby.
In girls you can see the vagina and labia. In boys the penis and scrotum. Sex characteristics are the differences between male and female animals. In other words: all physical characteristics in which men and women differ.
We distinguish:
The primary sex characteristics: these are the physical differences between boys and girls that are visible from birth.
When a baby is born, it is always checked what is between the legs. Is it a penis with a scrotum? Then we call that a boy. Are there labia and a vagina? Then we call it a girl. Very occasionally it is not immediately apparent whether the baby is a boy or a girl. Then the baby has both female and male sex characteristics. This is called intersex. Sometimes it is not until puberty that a person is found to be intersex.
2. Your body is changing
At first you were a kid, but when you turned 11/12 you started puberty. Maybe you haven't noticed that much yet. Others can actually suffer a lot from it. Anyway, every person goes through this phase. Your puberty lasts on average from the age of 12 to 18, but this varies per person.
Hormones are a major reason for all the changes in puberty. Hormones are substances in your body that act as regulators. Is something dangerous happening? Then your hormones help to respond to that. Have you not eaten in a while? Then hormones make you hungry. Your hormones are made in all different places, in endocrine glands. You can see that in the picture below. During your puberty, a lot of hormones are released in your body. That's why you react so strongly to things (even when you actually know it's not that bad).
So a lot happens to your body during puberty. One of those things may already be in play:
The growth spurt
A growth spurt is a period in which the body suddenly grows very quickly. Such a growth spurt takes place in puberty! That's why some boys in 1st grade were shorter than the rest, but those same boys in 3rd grade are suddenly the tallest in the class!
After the growth spurt you often move a bit sloppily. That's because your muscles grow later than your bones. Immediately after the growth spurt, your muscles are not yet strong enough for your longer arms and legs.
Until puberty, boys and girls grow at the same rate. During puberty, girls start their growth spurt earlier than boys. The growth spurt in boys is stronger than in girls and often lasts a little longer. Boys are on average taller than girls.
3. Secundary characteristics
GIRLS
The ovaries produce the female sex hormones estrogen and progesterone. Estrogen stimulates the maturation of eggs in the ovaries. Progesterone maintains pregnancy and is also known as the pregnancy hormone.
Estrogen also influences the development of secondary sex characteristics in women.
BOYS
Under the influence of hormones from the pituitary gland, the male sex hormone testosterone is formed in the testes. Testosterone stimulates the production of sperm cells.
Sex hormones also influence the development of secondary sex characteristics in men
4. Male/Female?
Man or woman
You now know exactly which primary and secondary sex characteristics belong to boys and girls. However, your appearance says nothing about how you feel.
Some people are born in a boy's body, but don't feel like a boy/man. They feel that they were born in the wrong body. These people can undergo surgery to get the body that belongs to them. This is what we call a transgender.
Other people who find their genitals fit them, but like to dress like the opposite sex every so often. We call these people Dragqueens or Dragkings. The most famous at the moment are Todrick Hall; a singer and RuPaul; he has been a model and has his own Dragqueen show. These people experience a certain freedom in temporarily adjusting their appearance. They can then behave for an evening or day as they sometimes feel deep inside.
The two types of people above still hold on to the male/female phenomenon. There are also people who don't feel like a man or a woman at all. They are somewhat in between. One moment they feel a little more feminine or masculine than the next. They like their feminine and masculine sides and don't change their bodies. We call these people Non-binary, Androgynous or Genderqueer.
Exercises
Complete the assignments below to check your understanding
1. For each of the following characteristics, indicate whether it concerns PRIMARY or SECONDARY sex characteristics. Also indicate whether it concerns female or male sex characteristics (or both).
a. labia
b. penis
c. pubic hair
d. ejaculation
e. ovary
f. lower voice
g. broad shoulders
h. chest hair
i. scrotum
2. What is the difference between primary and secondary sex characteristics?
3. Which endocrine gland ensures that sex hormones are produced in your genitals?
4. Name the male sex hormone that provides secondary sex characteristics. Where is this hormone made?
5. Name two important female sex hormones. Where are these hormones made?
6. Describe what Trans means.
B. Male and Female
1. The female reproductive system
Below you see the female reproductive system
Ovary:
The two ovaries are about the size of a golf ball. The (still) immature eggs are located in the ovary from birth. In girls from about eleven years old, one egg is matured every month.
fallopian tube:
The beginning of the fallopian tube looks a bit like a hand. During ovulation, the egg comes out of the ovary and into the fallopian tube.
uterus:
The fallopian tubes end in the uterus. The uterus is the size of a small fist and is hollow inside. The wall of the uterus consists of muscles on which a mucous layer grows (the endometrium). This mucus layer ensures that the fertilized egg can safely nestle in it. The cavity is connected to the vagina (sheath). A fertilized egg can develop into a baby in the womb.
Urinary bladder:
Bladder in which the urine is temporarily stored. Urine is formed in the kidneys and is also called pee.
Urinary tube:
Tube through which urine leaves the body.
On the outside, a woman has labia, the inner and the outer (small and large), the clitoris, the urethra and the vagina.
The vagina connects the uterus to the outside world. As a result, the child goes outside at birth.
The clitoris is the part of the female genital system that ensures that women get pleasant feelings during sex. There are many nerve endings, making it a very sensitive piece. The clitoris is often depicted as a small dot on the outside, but that's not true at all! The clitoris can be up to 12 cm in size. Just like the penis, the clitoris has erectile tissues.
In girls from puberty
In girls from about eleven years old, one egg matures in the ovaries every month. During ovulation/ovulation, such a mature egg is released from the ovary. The fallopian tubes transport the egg towards the uterus. An unfertilized egg survives for a maximum of 12 to 24 hours after ovulation. After the egg dies, menstruation is initiated. We also recognize this under the name of menstruation. The remnants of the egg are taken up by the cells of the wall of the fallopian tube.
Ovulation occurs about once every four weeks. Usually this happens alternately in one of the two ovaries.
2. Menstruation and hormones
Girls ovulate from puberty. This releases an egg. These eggs are in a special bag. We call that pouch the follicle. During ovulation, the follicle bursts and the egg is "launched" out. It is thrown from the ovary to the fallopian tube. This egg is then carried to the uterus by the cilia in the fallopian tubes as a kind of undulating transport.
Usually there is no fertilization after ovulation/ovulation, women just don't want to make babies all the time. The egg then disintegrates in the fallopian tube. About 14 days after ovulation (or ovulation), the woman loses that month's uterine lining through the vagina. The uterine lining is no longer needed, because there is no fertilized egg to grow there. When the woman loses blood and mucus, she has her period. You can also say she is menstruating. Menstruation takes place once a month. This is often accompanied by a bit of abdominal pain or nausea. The uterus is cramping and vibrating to get the mucus and blood out.
The woman is fertile around ovulation/ovulation. A live mature egg is then present.
Day 28 to day 4. If no pregnancy hormones are detected and it is releasing all its blood again and the woman is on her period. All the blood that is in the uterus leaves the body through the vagina. Meanwhile, the egg and follicle continue to grow.
Day 4 to day 8. From here, the egg and follicle begin to grow.
Day 14 to 28. The uterine wall slowly fills with blood again. In the meantime, ovulation takes place: the egg explodes from the follicle. On all other days, the piece of the follicle dies and shrivels. The egg is already dead, because it only lives for 12 to 24 hours. At the same time, the uterine wall continues to suck on blood, because there may be a baby.
The day on which a period starts is called the first day of a menstrual cycle. A girl who has her period exactly every 28 days will ovulate on the 14th day. But most girls don't have regular periods: The cycle varies from 26-31 days and sometimes even shorter or longer.
If you have a short cycle, ovulation takes place earlier, for example on the twelfth day. With a longer cycle, ovulation takes place later, for example on the seventeenth day. The period between ovulation and the next menstruation fluctuates somewhat less.
This period usually lasts about 14 days.
A girl has her first period during puberty. A woman is no longer fertile from about the age of fifty. As soon as ovulation stops taking place, menstruation stops. We call this the menopause.
(VWO)
For the VWO students there is something more. They need to know how the pituitary gland controls the process of menstruation. There is a step-by-step plan and a schedule for:
The brain makes FSH, this works on the follicle
The follicle grows
The follicle produces estrogen
The endometrium/lining thickens
When the follicle is large enough, the pituitary gland starts to produce LH
Ovulation (egg in fallopian tube)
After ovulation, the rest of the follicle changes into the yellow body
The yellow body starts to produce progesterone
The egg is fertilized and starts to release its own hormone, which turns on the pregnancy mode.
OR
The yellow body dies due to lack of LH, FSH and pregnancy hormone
No more progesterone, endometrium/lining dies.
This makes you menstruate
3. The male reproductive system
Below you can see the MALE reproductive system.
Glans:
Tip of the penis with thin smooth skin that is sensitive to sexual stimuli.
foreskin:
Skin fold that protects the penis. The foreskin contains glands that make mucus. This allows the foreskin to move easily over the glans. During a circumcision, the foreskin is removed. It is always important to wash the penis after sex or ejaculation. Here you pull the foreskin back a little and wash yourself with water.
cavernous bodies:
Inside the penis are a number of spongy tissues. When the man becomes sexually aroused, blood flows into these spongy tissues, where it is collected. The spongy tissues then become completely full and this makes the penis stand up straight.
Urinary tube:
Tube through which urine and semen leave the body. The urethra runs between the cavernous bodies. The vas deferens open into the urethra.
Urinary bladder:
Bladder in which the urine is temporarily stored. The urine is formed in the kidneys.
Seminal vesicle:
A seminal vesicle secretes seminal fluid.
Prostate:
The prostate secretes fluid that, together with the fluid from the seminal vesicles and sperm cells, forms the semen.
vas deferens:
The vas deferens run upwards from the epididymis. Seminal fluid and sperm cells together are called semen.
epididymis:
The epididymis lies on the testicle. The sperm cells are temporarily stored here.
Testes (testes):
Sperm cells and sex hormones are made in the testes. Sex hormones affect sexual behavior. They stimulate the formation of sperm cells.
Ball sac (scrotum):
The two testes are in the scrotum.
In boys from puberty
In boys from about 13 years old, millions of sperm cells are made in the testes every day. The sperm cells are stored in the epididymis. The testes and epididymis lie in a fold of skin, the scrotum. Because this scrotum is actually outside the body, the temperature is slightly lower here than in the abdominal cavity. This is important for the production of sperm cells.
During an erection, the cavernous bodies are filled with blood. The penis then becomes erect.
An erection can occur when a boy or man becomes sexually aroused, but that is not necessarily the case. An erection can also develop for no apparent reason. Especially during puberty, it can be the case that a boy finds it exciting to give a presentation and that he gets an erection due to, among other things, the adrenaline. This is then an irritating mistake of the hormone system.
During ejaculation, the epididymis presses sperm cells into the vas deferens. Prostate and seminal vesicles add seminal fluid. Sperm cells and seminal fluid together are called sperm. The sperm passes through the vas deferens and then through the urethra. The urethra runs between the cavernous bodies. Finally, the semen ejects from the penis, about a teaspoon per ejaculation.
On average, a boy gets his first ejaculation around his 13th birthday, but there are also boys who only get his first ejaculation around their 18th birthday.
Exercises
|
1 fallopian tube
|
a this is the canal the child needs to pass during birth
|
|
2 ovary
|
b this is where the egg ends up after ovulation
|
|
3 uterus
|
c place where the eggs ripen
|
|
4 vagina
|
d here grows the embryo
|
1. Certain events take place in certain organs.
Make the right combinations and write them down in your notebook.
2. What happens during menstruation?
3. Indicate whether the statement is true or false.
A woman of sixty is barren (not fertile).
A. true
B. not true
4. The menstrual cycle lasts about…
A. 14 days.
B. 28 days.
C. 40 days.
You will see a timeline of the menstrual cycle.
5. What color is the menstrual cycle indicated?
6. And what color indicates the fertile period in the cycle?
7. On what day is the suspected ovulation in this menstrual cycle?
8. What are the male reproductive cells called?
9. What does semen consist of?
10. What is another word for ovulation?
11. How long does a menstrual cycle last on average?
12. Certain events take place in certain organs. Make the right combinations.
| 1 glans |
a produces fluid to activate the spermcells |
| 2 testicle |
b in here the testicles are locates |
| 3 seminal vesicle |
c produces sperm cells |
| 4 prostate |
d produces fluid to give nutrients to the spermcells |
| 5 scrotum |
e piece of skin protecting the glans |
| 6 foreskin |
f tip of the penis, very sensitive |
13. Indicate whether the following statement is true or false.
Sperm consists exclusively of sperm cells.
A. where
B. not true
14. Which way do the sperm cells follow until ejaculation?
Put the steps in the correct order.
a. Sperm cells are made in the testes.
b. Sperm cells leave the body through the urethra.
c. Sperm cells are stored in the epididymis.
d. Sperm cells are mixed with fluid from the seminal vesicles and prostate.
e. Sperm cells are injected into the vas deferens.
C. Safe sex
Intro
Watch the following video (dutch)
Video: Bio-bits Voortplanting
How would you like to get pregnant or get a girl pregnant this year? How can you prevent an unwanted pregnancy? And how can you prevent sexual transmitting diseases?
1. Contraceptives
How would you like to get pregnant this year or If a man or woman does not want children, he/she or her/his partner can take measures to prevent conception. This is called contraception.
Some means are more reliable than others. Below we list a few of them:
Condom, Pill, Nuvaring and IUD
The most commonly used contraceptives are different types of condoms and the pill. There are also the nuvaring, an implanon and the IUD. How can you prevent an unwanted pregnancy? And how can you prevent STDs?
Slide a condom over the erect penis. The condom traps the sperm cells.
It also protects against venereal diseases.
The female condom is placed in the vagina. It stops the sperm cells and also protects against venereal diseases.
An Implanon is a small rod that is placed in your arm by the doctor. That rod releases hormones for 3 years so that ovulation does not take place. So you can't get pregnant for 3 years. After 3 years, a doctor will remove the swab from your arm.
The pill ensures that no egg is released. The pill must be taken daily.
The pill contains hormones that prevent ovulation.
The nuvaring is a plastic ring that you slide into the vagina. The ring stays in it for 3 weeks and releases hormones so that no egg is released. The ring is removed on the 4th week and the woman has her period. You use a new ring every month.
The IUD prevents pregnancy because it prevents an embryo from implanting in the uterus (copper IUD) or because it releases hormones so that no egg is released (hormone spiral).
Other forms of birth control:
Morning after pill
Suppose you have had sexual intercourse without contraception. Then you can take the morning-after pill. This pill ensures that your ovulation/ovulation is delayed by a few days, so that the sperm cells hopefully do not reach the egg. However, the side effect of nausea may occur. NB! If your egg has already been fertilized, a morning-after pill will no longer help!
Periodic abstinence
With periodic abstinence, man and woman do not have sexual intercourse during the 'fertile period' of 3 to 4 days. The moment of ovulation (in the graph on day 13) can be determined on the basis of body temperature. After ovulation, the body temperature rises by 0.2 to 0.3 degrees until the next menstrual period. However, this is not always easy to measure, in addition, sperm cells can remain alive in a woman's body for up to 5 days. This method is therefore not really reliable.
coitus interruptus
In coitus interruptus (interrupted sexual intercourse), the man withdraws his penis from the vagina when he feels his orgasm coming. The ejaculation then takes place outside the vagina. However, sperm cells with the pre-cum may already have left the penis. Pre-cum is a small amount of fluid that comes out of the penis before ejaculation. Also coitus interruptus is an unreliable method of contraception!
Sterilization
Men and women who are sure they don't want to have any more children can have themselves sterilized. In a woman, the fallopian tube can be closed with a ring or clip. The eggs can then no longer enter the uterus and the sperm cells can no longer reach the egg. In a man, the vas deferens can be cut, shortened and tied off. The sperm cells can then no longer go out.
unwanted pregnancy
Overtime treatment
If you are pregnant and the pregnancy is unwanted, you can decide to have treatment overdue. You must undergo this between the tenth and the sixteenth day after the absence of menstruation. The lining of the uterus is sucked out through a tube. This takes place in the outpatient clinic of a hospital.
Abortion
If the woman is late for late treatment and is not more than thirteen weeks pregnant, an abortion can be requested at an abortion clinic. This is an important decision. The request is therefore followed by an interview and a five-day reflection period. If the pregnant person decides that the circumstances are really not right or that she is really not ready for it, the following interventions can be chosen:
- The abortion pill: Here you get 1 pill that you have to swallow to ensure that the embryo dies. 24 hours after taking this pill, the doctor will push a number of tablets into your vagina to induce contractions. These contractions are necessary to be able to squeeze the embryo out of the uterus. However, this is only allowed if you are not pregnant for more than 6 weeks. After this you are required to have a suction curettage.
- The suction cure: If you opt for a suction cure or are too late for the abortion pill, you will be admitted to hospital or a clinic and you will often be put under anesthesia. The doctor then goes with a scraper/vacuum cleaner into your vagina and to your uterus to remove all the uterine mucus + embryo.
3. STDs
You know that you can prevent pregnancy by using contraceptives.
The condom is the only contraceptive that also protects you against a venereal disease.
venereal diseases
Diseases that are transmitted through sexual contact are called STIs or sexually transmitted diseases. STDs are counted as an STI.
STDs are transmitted through the mucous membranes in the genitals. This is possible during sex, but also when someone comes into contact with a genital organ with his or her mouth (oral contact).
Mucous membranes are found in the respiratory system, the digestive system, the excretory system (kidneys) and the genitals. Pathogens can be easily transmitted through mucous membranes.
Pfeiffer's disease ('kissing disease') is also transmitted through mucous membranes. The disease causes prolonged fatigue and flu-like symptoms.
We discuss some of the most common STIs:
Syphilis
Syphilis is caused by bacteria. The syphilis bacterium grows especially well on genitals, but can also reproduce in the mouth. If the syphilis bacteria gets into the blood, colonies of bacteria can grow all over the body. The scientific name for the syphilis bacteria is Treponema pallidum. Syphilis bacteria are very small and difficult to control.
Today, syphilis is very rare in the Netherlands, but it used to be common. At that time, the disease could not be cured with a medicine. If someone now has syphilis, it is treated with an antibiotic.
The image shows 'syphilis lice' in the Middle Ages.
The brown spots on the body are symptoms (signs of illness). Look at the picture and read the text below for the symptoms of syphilis.
ulcers on the genital tract
swollen lymph nodes
skin abnormalities
a fever
headache
finally: damage to nervous system, death
Chlamydia
Chlamydia is caused by a bacteria. Like viruses, the chlamydia bacterium is very dependent on the cells on which it grows. Chlamydia occurs regularly in the Netherlands (approx. 10,000 people). People who are infected often have no clear complaints and can often continue to walk around with it for a long time.
Below you can see how the disease can cause infertility in women.
There is no vaccine against chlamydia. The disease is treated with antibiotics.
Gonorrhea
Gonorrhea is known as dripper. The disease is caused by a bacterium scientifically named Neisseria gonorrhea. Several thousand people in the Netherlands are infected with this bacterium.
In women, the bacteria can lead to inflammation of the fallopian tubes. Men experience a greenish or yellowish pus discharge from the penis and a burning sensation when urinating. Gonorrhea can lead to inflammation, just like chlamydia.
Sometimes there are no complaints. Gonorrhea can be treated with antibiotics.
candida albans
Candida is a fungal infection. The Candida fungus affects almost everyone, but most people don't get sick from it. If your defenses are weakened, the yeast can grow into threads and cause problems. A doctor therefore often looks for the cause of the reduced immune system that gave Candida a chance.
A Candida infection can lead to chronic (long-term) complaints. The symptoms are quite common and it is therefore difficult to determine whether someone has Candida.
Some symptoms are:
Stomach and intestinal complaints
Hypersensitivity such as hay fever and fatigue
Inflammation and itching of the genital tract
What to do if you think you have an STD?
If you have had unprotected sex once and afterwards you have vague complaints about your genitals, abdomen or throat, it is possible that you have an STD. There is absolutely nothing to be ashamed of here. The GGD has a special clinic where they can help you with your complaints. You often have to fill in a questionnaire in advance and based on that you can make an appointment.
The people at the clinic then tell you how to remove your own mucous membranes with a cotton swab and then check in the lab whether certain bacteria or viruses are growing. If it is, you will receive an email with which antibiotics or other medicines you need and the advice not to have sex for a few weeks. Usually you are completely STD free after 6 weeks at the latest and there is nothing to worry abo
HIV en Aids
De ziekte Aids wordt veroorzaakt door het HIV-virus. Dit is ook een geslachtsziekte. Wanneer je het HIV-virus bij je draagt, ben je HIV-positief.
Als je HIV hebt, ben je niet direct ziek. Het HIV-virus breekt het afweersysteem af. Als je afweersysteem slecht werkt, word je sneller ziek en doe je er langer over om weer beter te worden. Langzaam wordt het afweersysteem slechter. Wanneer je afweersysteem niet meer werkt, wordt de diagnose aids gesteld. Aids is eigenlijk een soort verzamelnaam voor allerlei ziektes die je krijgt wanneer je afweersysteem niet meer werkt. De gemiddelde tijd tussen besmetting en ‘uitbreken’ van aids is 9 jaar.
In dit filmpje wordt het nog eens kort uitgelegd.
Bekijk het filmpje: Wat is aids?
Exercises
Complete the assignments below to check your understanding.
Safe or not safe?
1. Is periodic abstinence a safe method of birth control?
Safe or not safe?
2. Is an IUD a safe method of birth control?
Safe or not safe?
3. Is a Pill a Safe or Unsafe Method of Birth Control?
4. Which of the contraceptives below works with hormones?
female condom
coitus interruptus
pill
condom
5. Which of the contraceptives below works because the embryo cannot implant?
female condom
IUD
pill
condom
6. What does the abbreviation STD stand for?
7. What does a condom not protect you against?
STD
pregnancy
unwanted intimacies
8. When you put on a condom, squeeze the top part of the condom shut.
true
not true
9. When you have ejaculated, withdraw your penis from the vagina without holding the condom.
true
not true
10.The pill protects you against..
STDs
pregnancy
unwanted intimacies
11. What is AIDS?
12. Which aid can help to prevent pregnancy and an STD?
D. Liefde is ..
1. Hetero, homo, bi en transgender
Liefde: een aantrekkingskracht wat je overkomt. Je kiest uiteindelijk niet bewust uit op wie je verliefd wordt. Vroeger werd er voor jou bepaald met wie je moest trouwen en seks hebben, maar gelukkig ben je daar tegenwoordig een stuk vrijer in. Hierdoor kan en mag je verliefd worden op wie je wilt, zonder dat anderen zich daarmee mogen bemoeien.
Als je je aangetrokken voelt tot iemand van het andere geslacht, heet dat heteroseksueel.
Ongeveer een op de tien mensen voelt zich aangetrokken tot iemand van hetzelfde geslacht. Dat heet homoseksueel.
Voel je je aangetrokken tot vrouwen en tot mannen, dan noemen we dat biseksueel.
Homoseksualiteit wordt vaak als containerbegrip gebruikt voor iedereen die "niet hetero" is. Met afkortingen wordt de diversiteit van deze groep duidelijker:
Met een LHBT of LHBT'er (beide vormen worden gebruikt) wordt een lesbienne, homo, biseksueel of transgender aangeduid. Ook de Engelse variant wordt gebruikt: LGBT (lesbian, gay, bisexual, transgender). https://www.sense.info/liefde-en-relaties/lesbisch-homo-bi-hetero.
Als je in de minderheid bent, dan loop je de kans om er niet bij te horen: om gediscrimineerd te worden. Discriminatie is bij wet verboden. Het tegenovergestelde van discriminatie is acceptatie. De volledige gelijkwaardigheid van iedereen, onafhankelijk van je seksuele voorkeur, is een belangrijk onderdeel van onze Nederlandse waarden en identiteit.
2. Van knuffelen tot vrijen
Als je je aangetrokken voelt tot elkaar, wil je dicht bij elkaar zijn, elkaar aanraken, knuffelen en zoenen.
Bij knuffelen raak je iemand aan zonder dat het om seks gaat. Bij knuffelen gaat het om warmte en genegenheid.
Zoenen kan een deel zijn van warmte en genegenheid. Er zijn verschillende vormen van zoenen. Sommige mensen kussen liever alleen, maar andere mensen houden juist van tongzoenen.
Als je een stap verder gaat en gaat vrijen, gaat het om bevrediging en opwinding. Tijdens het vrijen kun je elkaar helemaal ontdekken. Iedereen heeft zijn eigen voorkeur en iedereen beleeft het weer anders. Vrijen kan zacht en teder zijn of juist wild en vol passie.
Seks
Mensen die elkaar leuk vinden, kunnen besluiten met elkaar naar bed te gaan/ te vrijen. Als je met elkaar naar bed gaat, kun je geslachtsgemeenschap hebben maar dat hoeft niet.
Je kunt het ook fijn hebben als je elkaar streelt, aanraakt op gevoelige plekken en elkaar zoent. Soms gaat dit gepaard met lieve dingen tegen elkaar zeggen.
Klaarkomen is een lekker gevoel in je geslachtsdelen. Je kunt ook klaarkomen door het aanraken van elkaars geslachtsdelen met je handen (vingeren of aftrekken) of mond (pijpen of beffen) of door jezelf te strelen. Als je zelf ervoor zorgt dat je klaarkomt heet het zelfbevrediging of masturberen.
Bij mannen is het belangrijk dat de eikel gestimuleerd wordt. Als dat op een fijne manier gebeurt, kan een man klaarkomen en een zaadlozing hebben. Hierbij spuit er sperma uit de penis. Mannen krijgen vaak een zaadlozing als er een tijdje hetzelfde ritme aangehouden wordt.
Bij vrouwen is het belangrijk dat de clitoris gestimuleerd wordt. Hou hierbij goed rekening met wat je eerder geleerd hebt. Op sommige plaatjes zie je maar 1 knopje als de clitoris, maar deze is eigenlijk veel groter. Vrouwen kunnen het daarom ook fijn vinden als je andere delen naast dat ene knopje aanraakt. Vrouwen kunnen zowel door het stimuleren van hun clitoris klaarkomen als door vaginale penetratie. Als een vrouw klaarkomt krijgt ze een lekker gevoel en kan ze soms een beetje stuiptrekkingen voelen in haar geslachtsdelen.
Bij hetero geslachtsgemeenschap schuift de man zijn stijve penis in de vagina van de vrouw. De penis wordt in de vagina op en neer bewogen.
Tijdens seks met je eigen geslacht is het soms niet altijd mogelijk om jouw geslachtsdeel in het lichaam van je partner te stoppen. Dit is ook niet nodig om het als seks te laten tellen. Als je elkaar kan laten genieten en het allebei leuk hebt door bijvoorbeeld je handen, mond, andere intieme aanrakingen of speeltjes te gebruiken telt dat ook als seks.
Je vindt elkaar (erg) leuk, je wordt verliefd, jullie gaan zoenen, strelen en wat je maar fijn vindt. Denk wel hieraan:
- Vrij alleen als je het echt wilt.
- Doe alleen dingen die jullie allebei graag willen.
- Laat je niet overhalen om iets te doen wat je niet wilt of waar je over twijfelt.
E. Zwangerschap en geboorte
1. Bevruchting
Eicellen en zaadcellen
Een eicel is de grootste cel van een mens. Een eicel is nog net met het blote oog zichtbaar. Zaadcellen zijn zeer kleine cellen en hebben een lange staart waarmee ze zich kunnen voortbewegen. Eicellen bewegen door trilharen in de eileider richting de baarmoeder.
Een eicel leeft maar 12 tot 24 uur. Zaadcellen ‘zwemmen’ na de geslachtsgemeenschap via de vagina naar de baarmoeder. Daar leven ze wel 3 tot 5 dagen.
Bevruchting
Een eicel wordt door de sterkste en snelste zaadcel bevrucht.
Bekijk het onderstaande filmpje hierover:
Bevruchting
Tijdens en rond de ovulatie (eisprong) kan een vrouw door geslachtsgemeenschap zwanger raken. Na een zaadlozing gaan er miljoenen zaadcellen richting de baarmoedermond. Eerst moeten ze een slijmpropje aan het begin van de baarmoeder passeren. De zaadcellen die dat overleven, zwemmen de eileiders in.
Bij de bevruchting vindt er een versmelting plaats van één zaadcel met de eicel. De cel die ontstaat na de bevruchting heet zygote.
Fase 1:
Zaadcellen bereiken de eicel.
Eén zaadcel dringt de eicel binnen.
Fase 2:
De zaadcel verliest zijn staart en om de eicel heen ontstaat een voor ándere zaadcellen ondoordringbare laag.
Fase 3:
De kern van de zaadcel versmelt met de kern van de eicel. De bevruchting is een feit!
2. Innesteling
De zygote deelt zich enkele keren in de eileider en er ontstaat een klompje van enkele tientallen cellen. Het klompje cellen verplaatst zich richting de baarmoeder en gaat ten slotte in het slijmvlies van de baarmoederwand zitten: het baarmoederslijmvlies. Dat moment wordt innesteling genoemd. Dat klompje deelt zich trouwens wel, maar vormen nog geen op zichzelf staande cellen. Er blijft een soort vliesje om het geheel zitten. Dit gebeurd altijd alleen bij de eerste paar delingen van een nieuw bevruchte eicel.
Na de innesteling groeit het klompje cellen. De cellen produceren het hormoon hCG. Dit hormoon kan met een zwangerschapstest worden aangetoond in de ochtendurine. Op die manier kan een vrouw erachter komen of ze zwanger is. Een zwangerschapstest kan je kopen bij een apotheek of drogist.
3. Ontwikkeling in de baarmoeder
Bekijk onderstaand filmpje over de ontwikkeling van de bevruchte eicel tot baby in de baarmoeder.
Kijkje in de buik van een zwangere vrouw
De eerste drie maanden spreek je van een embryo. Na drie maanden zijn de organen gevormd en noem je het kind een foetus. Met een echoscoop kan de dokter of verloskundige dan op een monitor een plaatje van het kindje laten zien. Na 20 weken kun je op de echo meestal goed zien of de baby een jongetje of een meisje wordt.
Vruchtwater
De foetus drijft in vruchtwater. Vruchtwater beschermt de foetus tegen stoten, uitdroging en wisselende temperatuur. In het vruchtwater kan de foetus zich bewegen.
4. Placenta en navelstreng
De foetus heeft een navelstreng aan zijn buik. De navelstreng zit aan de placenta ofwel moederkoek. De navelstreng is de verbinding tussen de placenta en de foetus. Door de navelstreng lopen bloedvaten die bloed van de foetus naar de placenta voeren. In de placenta stroomt het bloed, dat van de foetus afkomstig is, langs het bloed van de moeder.
In het bloed van de moeder bevinden zich voedingsstoffen en zuurstof. De voedingsstoffen en zuurstof uit het bloed van de moeder worden in de placenta afgegeven aan de bloedvaten van het embryo. Het bloed van de moeder en de foetus blijft dus gescheiden! De afvalstoffen van de foetus en koolstofdioxide worden in de placenta afgegeven aan het bloed van de moeder.
Ook ongewenste stoffen zoals alcohol, nicotine, medicijnen of drugs kunnen via de placenta van het bloed van de moeder in het bloed van de foetus terecht komen. Deze stoffen kunnen de foetus beschadigen.
5. Geboorte
Na ongeveer 40 weken ofwel negen maanden van draagtijd kondigen weeën de bevalling aan. Na de geboorte gaat de baby zelf ademen.
Een pasgeborene is gemiddeld 50 cm lang en weegt 3500 gram.
Korte tijd nadat het kind ter wereld is gekomen, volgt de nageboorte. De nageboorte is de placenta of moederkoek, die natuurlijk niet meer nodig is zodra de baby is geboren.
Bekijk het onderstaande filmpje over de geboorte.
De bevalling
6. Tweelingen
Soms worden er meerlingen geboren. Meestal zijn dat tweelingen.
Een eeneiige tweeling ontstaat uit de samensmelting van één zaadcel en één eicel. Na een aantal delingen vindt er splitsing plaats: uit de twee helften ontstaan twee individuen die erfelijk identiek aan elkaar zijn. Ken je het plaatje hiernaast nog? Bij tweelingen gaat er na de 1e deling wat fout. In plaats van dat dat vliesje de 2 identieke cellen bij elkaar houdt, gaan ze uit elkaar. Elke helft deelt zich daarna weer tot een compleet mens.
Een twee-eiige tweeling ontstaat doordat er tegelijkertijd twee eicellen bevrucht worden. Tweederde deel van alle tweelingen is twee-eiig.
7. Onderzoek naar (erfelijke) afwijkingen bij het ongeboren kind
De meeste kinderen worden gelukkig gezond geboren. Maar een baby kan ook aangeboren afwijkingen hebben. In een deel van de gevallen is het mogelijk om in een vroeg stadium van de zwangerschap bij het ongeboren kind afwijkingen vast te stellen.
Bij echoscopie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven die zich door het lichaam verplaatsen en reflecteren.
Met echoscopie onderzoek je de uiterlijke kenmerken en de werking van enkele organen van een embryo, zoals de lichaamslengte en het kloppen van het hartje. Veel ouders laten een of meer echo's maken tijdens de zwangerschap. Dit is niet schadelijk voor het kindje.
Met echoscopie kan het embryo niet worden onderzocht op mogelijke chromosoomafwijkingen, zoals het syndroom van Down. Daarvoor heb je enkele cellen van een embryo nodig.
Een vlokkentest en een vruchtwateronderzoek zijn twee manieren waarop artsen in een vroeg stadium kunnen onderzoeken of een embryo misschien aangeboren afwijkingen heeft.
Bij een vlokkentest worden cellen weggehaald uit de groeiende placenta. Bij een vruchtwateronderzoek wordt onder plaatselijke verdoving een beetje vruchtwater opgezogen. Dit door vruchtvliezen op de plek gehouden vruchtwater bevat namelijk zwevende cellen van de foetus. Aan de hand van celonderzoek kan worden bepaald of het embryo of de foetus een bepaalde erfelijke aandoening heeft.
Beide onderzoeken zijn niet zonder gevaar, er bestaat een kans op een miskraam. Deze testen worden daarom meestal alleen uitgevoerd bij vrouwen die een verhoogd risico hebben om een kindje met een aangeboren afwijking te krijgen.
8. Verwerkingsopdrachten
Maak onderstaande verwerkingsopdrachten om je samenvatting te checken en zo nodig aan te vullen. Kijk voordat je gaat leren je antwoorden na met behulp van een antwoordenboekje (tijdens een van de daltonuren).
- Hoe lang ongeveer kan een eicel na de eisprong in leven blijven?
- Hoe lang leeft een zaadcel?
- Hoe noem je met één woord de versmelting van een zaadcel en een eicel?
- Hoe heet een bevruchte eicel (dat is de cel die ontstaat als een zaadcel en een eicel zijn versmolten)?
- Wat zorgt ervoor dat een eicel meestal maar door één zaadcel kan worden bevrucht?
- In welk orgaan vindt de bevruchting plaats
- Beschrijf wat er bij de innesteling gebeurt.
Wáár vindt de innesteling plaats?
Uit hoeveel cellen ongeveer bestaat het klompje cellen dat zich innestelt?
- Door welke drie organen van een vrouw zwemmen zaadcellen tot ze bij een eicel komen?
Zet de organen ook in de juiste volgorde.
a. baarmoeder
b. eileider
c. eierstok
d. vagina
- Een zwangerschapstest kan ‘meten’ of een vrouw zwanger is door een bepaalde stof in de ochtendurine aan te tonen. Welke stof is dat?
- De volgende beweringen worden gedaan over bevruchting. Welke zijn waar?
Het kunnen er meerdere zijn!
a. Bij de innesteling gaat het klompje cellen in de wand van de eileider zitten.
b. De eicel wordt bevrucht in de eileider.
c. Er kan maar één zaadcel met een eicel versmelten.
d. Na de bevruchting spreek je over een zygote.
- De foetus drijft in de baarmoeder in vruchtwater.
Noem de verschillende functies van vruchtwater.
- Een foetus kan nog niet ademhalen met zijn longen. Hij of zij heeft wél zuurstof nodig.
Hoe komt de foetus aan zuurstof?
- Waar of niet waar: als een zwangere vrouw rookt tijdens de zwangerschap, krijgt de foetus nicotine in zijn of haar bloed.
- Je ziet drie beweringen over de placenta en de navelstreng.
Geef bij welke beweringen aan of deze waar of niet waar is.
a. Bloedvaten in de navelstreng voeren voedingsstoffen aan naar het kind.
b. De placenta is een lichaamsdeel van de moeder.
c. Bloedvaten in de placenta nemen afvalstoffen van de moeder op.
- Hoeveel weken duurt de zwangerschap bij de mens ongeveer?
- Beschrijf de drie fasen van de geboorte.
- Waaruit bestaat de nageboorte?
- Hoe ontstaat een eeneiige tweeling precies?
- En hoe ontstaat een twee-eiige tweeling?
- Kan een eeneiige tweeling uit een jongetje en een meisje bestaan?
En een twee-eiige tweeling?
- Op welke twee manieren kunnen artsen in een vroeg stadium onderzoeken of een embryo misschien aangeboren afwijkingen heeft?
Welke twee typen cellen worden dan onderzocht?
- Kan je met een echo nagaan of een baby het syndroom van Down heeft?
Waarom wel/niet?
