Rotterdam een stad met meer dan een miljoen inwoners en de stad wordt alleen maar groter. Jongeren verhuizen tegenwoordig van het platteland naar de stad, om daar te gaan werken of te studeren. Net als Rotterdam groeien heel veel steden op de wereld. Ze krijgen meer inwoners en daarnaast wordt de oppervlakte van de stad ook groter.
In deze les over steden gaan jullie kijken naar verschillende soorten steden, de groei van steden, megasteden en steden in Nederland. Dat gaan jullie doen aan de hand van de lesstof doornemen, filmpjes bekijken en opdrachten maken. Jullie kunnnen aan de linkerkant van de pagina de verschillende onderwerpen zien. Zo kun je de les volgen. Het zal ongeveer 100 minuten duren om alles te doorlopen.
Er zijn drie manieren om de les te doorlopen.
- Het kan namelijk voorkomen dat je binnen de 100 minuten klaar bent met alle opdrachten, de toets en de beoordeling van de les. Wat je dan kunt doen is de extra opdracht onder het kopje eindbeoordeling.
- Heb je precies de volle 100 minuten benut en heb je alles afgerond dan is het niet verplicht om deze opdracht te voltooien. Je hebt als het goed is dan de vier opdrachten, de toets en de beoordeling van de les voltooid.
- Mocht je eventueel in tijdnood komen of moeite hebben met de lesstof, dan kan het voorkomen dat je niet alles kan voltooien. In dat geval mag je opdracht vier overslaan. Deze opdracht draait namelijk om het oefenen van begrippen. Mocht je dus denken dat je het qua tijd niet redt, dan kun je van opdracht 3 naar de toets. Opdracht 4 kan en mag dan overgeslagen worden.
Aan het einde onder het kopje toets over het hele hoofdstuk vind je beoordeling, ik wil jullie vragen om dit wel in te vullen. Dit gaat namelijk over de kwaliteit van deze les.
Veel plezier en succes!
Leerdoelen
Aan het einde van deze les ...
- Kunnen jullie vier verschillende soorten steden benoemen
- Kunnen jullie in eigen woorden vertellen hoe steden in rijke en in arme landen gegroeid zijn.
- Kunnen jullie minstens drie oplossingen benoemen om de leefbaarheid in wijken beter te maken.
1. Steden in de wereld
In deze pagraaf gaan jullie kijken naar verschillende soorten steden, waar steden vaak liggen en hoe steden groeien. Vaak is er een discussie wat nou de grootste stad ter wereld is. Dan moet je eerst bepalen waar je naar gaat kijken. Je kan namelijk kijken naar het aantal inwoners van een stad en het daar op baseren, maar je kan het ook bepalen door de oppervlakte van een stad.
Soorten steden
Wat nou de grootste stad is dat hangt dus af van een aantal dingen. Wat je wel kunt zeggen is dat alle steden in de wereld vier dingen gemeen hebben. Alle steden hebben namelijk.
- Veel en hoge gebouwen
- Veel inwoners
- Veel mensen die werken in de dienstensector en in de industrie
- Veel maar ook belangrijke voorzieningen, zoals scholen, winkels en ziekenhuizen.
De punten hierboven hebben eigenlijk alle steden. Maar de sommige steden hebben natuurlijk veel meer mensen dan een ander steden. Denk bijvoorbeel aan Tokyo en Amsterdam. Beide zijn een stad alleen Tokyo heeft veel meer inwoners, gebouwen en voorzieningen. Daarom zijn er verschillende soorten steden. Zo heb je megasteden, wereldsteden, hoofdsteden en primate city's.
Een megastad is een stad is een stad met meer dan 10 miljoen inwoners. Veel megasteden liggen in Aziatische landen.
Een wereldstad is een stad, die veel invloed heeft op de wereld. Een belangrijke wereldstad is bijvoorbeeld Londen. De meeste wereldsteden liggen in westerse landen.
Hoofdsteden zijn vaak de grootste stad van een land. Hier zit ook vaak de regering van het land. Dit is niet altijd zo. In Nederland is Amsterdam bijvoorbeeld de hoofdstad en de regering zit in Den Haag.
Soms is er maar één superstad in een land die veel groter en belangrijker is dan de tweede stad in dat land. Dan heb je te maken met een primate city. Parijs is een voorbeeld van primate city. De tweede stad in Frankrijk is namelijk Lyon, maar Parijs is ongeveer 10x zo veel groter dan Lyon. Daarom wordt Parijs ook wel een primate city genoemd.
Daarnaast is Parijs ook nog eens een megastad, wereldstad en hoofdstad. Je ziet dus dat steden meerdere dingen tegelijk kunnen zijn.
De ligging van steden
Als je kijkt naar een kaart in de atlas hoe de steden verspreid zijn over de wereld dan valt er iets op aan de ligging van de steden. Veel steden liggen namelijk in een vlak gebied aan een rivier of aan de kust. In een vlak gebied is het vervoer namelijk makkelijker en dan in een gebied met veel reliëf. In de bergen is vervoer namelijk een stuk lastiger. Wegen zijn daar minder goed. Daarnaast is het voor steden erg handig als ze aan de kust of aan een rivier liggen. Dan kunnen ze namelijk een haven hebben en zo kunnen boten via deze havens ook makkelijker allerlei producten vervoeren.
Wat nog meer op valt is dat steden vaak in een vruchtbaar gebied liggen of in een gebied waar veel grondstoffen te vinden zijn. Hierdoor ontstaat er handel tussen de steden. Grote steden vind je bijvoorbeeld niet in de woestijn. Hier is het namelijk niet vruchtbaar, er valt weinig neerslag, er is geen voldoende water en het is lastig om er te komen.
Als steden in een gebied of in een land goed met elkaar zijn verbonden dan ontstaat er een stedelijk netwerk. Hier hebben de bedrijven veel contact met elkaar en vind er veel handel plaats. De economie in het land gaat dan vaak alleen maar groeien. Steden kunnen goed met elkaar worden verbonden door wegen en spoorlijnen aan te leggen. In westerse landen zoals in Nederland vind vooral stedelijke netwerken.
Groei van steden
Op dit moment woont ongeveer de helft van de mensen op de wereld in een stad. Honderd jaar geleden was dit nog maar 13%. Als je zegt dat nu 50 % van de mensen in een stad woont dan kun je ook zeggen dat de verstedelijksgraad van de wereld 50% is. De verstedelingsgraad is het percentage mensen dat in een stad woont. Dit kun je zeggen van heel de wereld, maar ook van een bepaald land. In rijke landen is de verstedelingsgraad ongeveer 80%, maat in armere landen zoals in Afrika is de verstelingsgraad 40-50 %. Dit komt omdat veel mensen in armere landen op het platteland als boer werken. Hierdoor werken er minder mensen in de dienstensector en industrie.
Steden kunnen ook groeien doordat het aantal inwoners toenoemt. De groei van steden wordt ook wel urbanisatie genoemd. Steden kunnen door twee dingen groeien:
- Doordat mensen van het platteland verhuizen naar de stad. Vaak verhuizen deze mensen naar de stad voor werk.
- Doordat er veel kinderen worden geboren in de stad. Het zijn vooral jonge mensen die naar de stad gaan en zij stichten daar vaak een gezin.
In de afbeelding zie je hoeveel procent van de mensen in een stad woont.
Opdracht 1
Oefening: Steden in de wereld
0%
In deze oefening kunnen jullie je kennis testen over het steden in de wereld. Het zijn 4 verschillende vragen. Lees de vragen goed, beantwoordt ze en druk vervolgens op controleer.
Er is dan te zien of het antwoord goed of fout is. Is het antwoord fout dan moet je op reset drukken en vervolgens het goede antwoord invullen. Zo kun je namelijk door naar de volgende vraag.
Onder dit kopje zullen we gaan kijken naar hoe steden groeien. Steden groeien namelijk doordat het geboortecijfer erg hoog is in de stad en doordat mensen verhuizen naar de stad. De urbanisatie gaat niet in elk land even snel en ook in rijke en arme landen verschilt het. We kijken ook naar hoe steden zijn gegroeid in rijke en arme landen.
Steden in rijke landen
De steden in de rijke landen zijn eigenlijk pas echt gegroeid na de Industriële Revolutie. Dit was ongeveer vanaf 1750 tot 1900. Door de Industriële Revolutie kwamen er allemaal fabrieken in de stad. De werknemers van die fabrieken, kregen allemaal een woning rondom die fabrieken. De stad breidde zich verder uit om deze woningen en fabrieken.
Vanaf 1960 kregen de mensen meer geld en hadden ze meer om te besteden. Ze wilden niet meer in de kleine woningen wonen, dus verhuisden ze naar plekken buiten de stad. Hier gingen ze rustiger wonen en vaak in grotere huizen. Wel bleven ze nog werken in de stad. Mensen verhuisden dus vanuit de stad naar het platteland. Dit word suburbanisatie genoemd. Deze dorpen werden ook steeds groter om dat meer mensen er naar verhuisden en dit werden suburbs.
Tegenwoordig woont er bijna niemand meer in het centrum van de stad en zijn er ook geen fabrieken meer. Wat er nu in het centrum te vinden is, is het Central Business District (CBD). Het CBD bestaat uit allerlei wolkenkrabbers, kantoren, winkels en uitgaansgelegendheden. De prijzen van de gebouwen zijn hier enorm hoog.
Hieronder zien jullie een afbeelding van het CBD van Frankfurt.
Steden in arme landen
Zoals jullie nu weten is de urbansiatie in rijke landen begonnen na de Industriële Revolutie en de suburbanisatie na 1960. In arme landen begon de urbanisatie pas in 1960. Mensen van het platteland verhuisden naar de stad voor werk. Ze gingen vaak aan de rand van de stad wonen. In arme landen wordt alles in de steden door elkaar gebouwd. Het ziet er vaak ook chaotisch uit en dat is ook te zien op de plattegrond van een arme stad. Ook in arme steden heb je een CBD en wonen er rijke mensen. Deze rijken mensen wonen dan in villawijken met beveiliging en een hek eromheen.
Maar de meeste mensen in een arme stad wonen in een krottenwijk. Dit is een wijk die door de inwoners zelf is gebouwd. De huizen bestaan uit slechte materialen, dus niet uit steen. Vaak hebben de huizen ook geen waterleiding en elektriciteit. Deze krottenwijken zijn te vinden bij gevaarlijke plekken, zoals bij een treinspoor of vuilnisbelt. Tegenwoordig zijn er steeds meer krottenwijken die worden verbeterd, omdat er meer geld voor is nu.
Bekijk hieronder hoe het leven kan zijn in een krottenwijk, in een stad als Lagos (Nigeria).
Stadsplanning
In rijke landen ziet een plattegrond van een stad er heel nauwkeurig en geordend uit. Dit komt omdat er een goede stadsplanning is. Van te voren is er een plan gemaakt over hoe de stad wordt ingericht. Daarnaast mag je ook je niet zo maar iets bouwen in een rijke stad, daar moet eerst toestemming voor worden gevraagd. Er is ook genoeg geld voor infrastructuur. Dat betekend dat er in de stad goede wegen, spoorlijnen en leidingen zijn.
Maar in arme landen is dit niet het geval. Daar is geen genoeg geld voor goede infrastructuur. In arme landen is er ook nauwelijks een stadsplanning. Daarom ziet het er zo chaotisch uit en zijn er zoveel krottenwijken.
3. Megasteden
Onder kopje 1 hadden we al gelezen dat verschillende steden zijn in de wereld. Één van zo'n stad is een megastad. Veel van deze megasteden liggen Azië. Mumbai, Beijing, Shanghai, Hongkong en Tokyo zijn allemaal megasteden. Onder dit kopje leren hoe het is om te leven en te werken in megasteden. Daarnaast komt ook het verkeer in megasteden aan bod.
Wonen
Megasteden ontstaan niet zo maar uit het niets. Vaak groeien steden aan elkaar vast en vormen zo een hele grote stad. Dit wordt dan uiteindelijk een megastad. Er wonen meer dan 10 miljoen mensen in zo'n stad dus dat betekend dat er veel gebouwen zijn. Deze gebouwen zijn allemaal dicht op elkaar gebouwd, daardoor is er weinig ruimte voor natuur. Er vindt veel vervuiling plaats in megasteden. Zo wordt de lucht vervuild door de meeste fabrieken en het milieu door het afval wat allemaal wordt gedumpt.
In megasteden is het verschil tussen arme en rijke wijken goed te zien. Het verschil is niet alleen te zien in de arme landen, maar ook in de rijke landen. In Rio de Janeiro (arme stad) zie rijke mensen in villawijken wonen met hekken eromheen en de arme mensen wonen vooral in krottenwijken. In Parijs (rijke stad) heb je namelijk hele rijke wijken, waar je veel hotels en museums vindt. Maar daarnaast heb je ook de armere wijken, dit worden in Frankrijk de banlieues genoemd. In deze wijken wonen vooral de armere mensen en is er veel werkeloosheid en criminaliteit. Arme en rijke mensen die gescheiden van elkaar leven noemen we segregatie.
Werken
In megasteden is economie sterk als je het vergelijkt met de rest van de steden in het land. Er zijn veel voorzieningen te vinden en de meeste mensen werken er in de formele sector. Dat houdt in dat er geldt naar de belasting gaat en dat er een minimumloon is. Als dit niet het geval is dan werken mensen zwart en werken zij in de informele sector. Vooral in arme landen vind je veel mensen die werken in de informele sector. Zij werken dan bijvoorbeeld als limonadeverkoper of als schoenenpoetser. In een land als Nederland komt het veel minder voor dat mensen werken in de informele sector.
Wat veel gebeurd in megasteden in arme landen is dat er producten worden gemaakt voor de rijke landen. Deze producten worden in fabrieken gemaakt. De reden waarom de producten in arme landen worden gemaakt, is omdat daar de kosten voor de producten lager zijn. Het bedrijf wat de producten maakt, maakt dan meer winst. Doordat de kosten laag zijn werken de mensen in die fabrieken in erg slechte omstandigheden en krijgen ze weinig geld. De mensen die er werken hopen dat ze met een beetje geld hun kinderen een beter toekomst kunnen bieden.
Verkeer
In arme megasteden maken de inwoners vooral gebruik van een fiets, een brommer of van het openbaar vervoer, omdat ze geen geld hebben voor auto. Nu is het zo dat mensen in megasteden steeds rijker worden. Dus steeds meer mensen kunnen een brommer of een auto kopen. Dit brengt gevolgen met zich mee:
- Doordat er steeds meer auto's worden gekocht, komen er steeds meer files.
- Door de auto's en brommers die steeds meer toenemen, komt er meer luchtvervuiling en dit is slecht voor het milieu.
In megasteden in Azië is het soms maar beter om geen auto te hebben. Door de lange files en drukke verkeerspunten ben je in stad sneller met een brommer. Zo is ook te zien in het filmpje. Het is eigenlijk 4 minuten lang hetzelfde, maar je krijgt wel een goed beeld van het verkeer van een megastad in Azië.
4. Urbanisatie in Nederland
We hebben al gekeken naar hoe de urbanisatie verloopt in rijke en in arme landen. Onder dit kopje kijken we naar de urbanisatie in Nederland. Als we de steden in Nederland vergelijken met andere steden in de wereld dan hebben we eigenlijk geen grote stad. Voor ons voelt Rotterdam of Amsterdam misschien wel als een grote stad, maar op wereldniveau is het niet zo groot.
Steden in Nederland
Nederland heeft veel steden die tussen de 50 000 en 200 000 inwoners hebben. In Nederland zijn er 4 belangrijke steden die wel meer inwoners hebben dan 200 000. Deze 4 steden zijn Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Elke stad heeft zijn eigen kenmerken.
Zo staat Amsterdam bekend om veel toerisme en het is natuurlijk de hoofdstad. Rotterdam staat bekend als een haven- en industriestad. Utrecht ligt midden in Nederland en daarom werken daar veel mensen. Utrecht heeft veel kantoren en winkels. Tenslotte Den Haag, daar zit de regering van het land.
Soms groeien de steden allemaal naar elkaar toe, omdat ze allemaal groter worden. Dan ontstaat er een stedelijk gebied. Wij in Nederland hebben een aantal van zulke stedelijke gebieden zoals de Brabantstad en Zuid-Limburg, maar de bekendste en grootste is toch wel de Randstad. De Randstad heeft zo'n 7 miljoen inwoners en Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den Haag behoren tot de Randstad. In het midden ervan ligt het Groene Hart, dat is een natuurgebied met veel weilanden.
Hieronder zie je een foto van de Randstad.
Urbanisatie in Nederland
We kunnen de urbanisatie van Nederland opdelen in drie fases:
1. Mensen verhuisden na 1900 van het platteland naar de stad. In de stad was namelijk toen veel meer werk. Hierdoor groeiden de steden enorm
2. Mensen verhuisden vanaf 1960 van de stad naar het platteland. Ze hadden namelijk meer geld en wilden groter en rustiger wonen. Dit was dus de suburbanisatie. De suburbs waar ze gingen wonen werden steeds groter en zijn nu ook soms steden. Een voorbeeld hiervan in Nederland is Zoetermeer. Wel bleven ze werken in de stad, dus gingen ze vanuit de suburbs met de auto naar de stad.
3. Nu (vanaf 2000) trekken veel jonge mensen naar de stad. Zij doen dit, omdat ze daar vaak werken of een opleiding volgen. Er komen steeds meer voorzieningen er bij in de stad. Dus het voorzieningenniveau stijgt. Maar in het oosten van het land en in kleine dorpjes daalt dat voorzieningenniveau juist, winkels en scholen sluiten hun deuren. Er zijn namelijk niet meer genoeg mensen die hier gebruik van maken.
Hieronder in het filmpje zien jullie wat de gevolgen kunnen zijn, als veel mensen naar de stad verhuizen zoals is uitgelegd bij puntje 3.
De steden in de toekomst
Steden en het verkeer wat in steden rijdt hebben een slechte invloed op het milieu. Daarom zijn steden opzoek naar allerlei oplossingen om steden milieuvriendelijker te maken. Wat nu heel populair is, zijn digitale technieken. Voorbeelden hiervan zijn digitale afvalbakken of straatlantaarns. Steden die bezig zijn met deze oplossing, willen graag een smart city worden genoemd. Oftewel een slimme stad.
In deze video hieronder zien jullie een aantal voorbeelden hoe Rotterdam werkt aan een smart city.
Opdracht 3
Als het goed is heb je het filmpje bekeken van onder het kopje steden in de toekomst. Het filmpje ging over een aantal oplossingen die Rotterdam heeft bedacht, om een smart city te worden. Je kunt nu de drie vragen beantwoorden die horen bij het filmpje.
5. Verandering van Nederlandse steden
Hieronder vind je een kennisclip over de opbouw van een stad, over de leefbaarheid in de wijken en over oplossingen om de leefbaarheid te verbeteren.
Opdracht 4
Uitleg opdracht 4
Bij opdracht 4 kunnen jullie een spel spelen met verschillende soorten kaartjes. Op sommige kaartjes staat een omschrijving en op andere kaartjes staat een begrip. Je kunt de begrippen op verschillende manieren oefenen door verschillende spellen te spelen. Je kunt namelijk uit verschillen spellen kiezen. Dat kun je doen rechtsonderin bij: kies een leermethode.
Het arrangement Steden - kopie 1 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Jan Twigt
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2022-06-10 11:37:35
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In dit hoofdstuk is de leerstof over steden in arme en rijke landen te vinden. Daarnaast komt ook het leven in de steden aan bod. Tenslotte worden ook steden en de groei van steden in Nederland behandeld. Deze les is gemaakt voor leerlingen 2 KGT.
In dit hoofdstuk is de leerstof over steden in arme en rijke landen te vinden. Daarnaast komt ook het leven in de steden aan bod. Tenslotte worden ook steden en de groei van steden in Nederland behandeld. Deze les is gemaakt voor leerlingen 2 KGT.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Steden in de wereld
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
