Business Informatie Training

Business Informatie Training

Introductie

Als ik je vraag de eerstvolgende trein van Amsterdam naar Rotterdam op te zoeken, dan gaat jou dat vast makkelijk lukken. Als ik je vraag om voor mij een paar schoenen te vinden, die voldoen aan specifieke eisen, dan lukt jou dat ook vast wel, maar het kan al lastiger worden. Als je alle voor- en nadelen van een nieuwe privacywet op de verwerking van jouw gegevens wilt weten, dan kan het behoorlijk ingewikkeld worden. Hoe makkelijker je je beweegt in dit informatietijdperk, hoe professioneler je je vak kunt uitoefenen.

In alle jaren van je opleiding wordt er regelmatig van je gevraagd om in je opdracht verantwoording af te leggen aan de hand van zelf gevonden informatie.

In deze Wikiwijs nemen we je in elke module stap voor stap mee met tips, uitleg en voorbeelden om structuur aan te brengen in je manier van zoeken. Elke module wordt afgesloten met opdrachten, zodat je kunt oefenen. Als laatste is er een eindtoets waarin alle aspecten aan bod komen.

Veel succes! De informatiespecialisten van de bibliotheek van Inholland.

Wat wil ik weten?

Help! Ik moet informatie zoeken voor mijn opdracht!

In deze module leer je wat er van je gevraagd wordt als je de opdracht krijgt om een (literatuur)onderzoek te doen. Een goede probleemanalyse, planning en zoekvraag is hierbij belangrijk.

Informatie zoeken wordt vaak onderschat. Google is een hele knappe zoekmachine. ChatGPT is een handige AI-tool. Maar als jij niet weet wat je wilt weten en waar je op moet letten, kan noch Google, noch ChatGPT je verder helpen.

Als je dit onderdeel goed afrondt, heb je geleerd om efficiënt met deze tools om te gaan en ben je klaar om de wondere wereld te betreden van het vinden van de juiste informatie!

In het kort

Om gestructureerd te kunnen zoeken is het eerst van belang om:

- Een planning te maken om te zorgen dat je niet in tijdnood komt

- Een probleemanalyse te maken van wat je wilt gaan doen

- Een goede zoekvraag op te schrijven om te voorkomen dat je verdwaalt tijdens het zoeken.

Dit filmpje geeft het denkproces weer om een goede (onderzoeks)vraag op te stellen:

 

Planning

Om een goede planning te maken kun je een paar dingen bedenken, want elk hieronder genoemd aspect bepaalt hoeveel tijd je nodig zult hebben.

  • Hoe uitgebreid moet het advies zijn? Een paar regels of een rapport van vele pagina’s?
  • Aan welke eisen moet (de onderbouwing van) je advies voldoen? Deze staan soms in de opdracht, maar soms kun je deze zelf bepalen door na te denken voor wie het advies bedoeld is. Zijn het directe collega’s? De directie van een groot bedrijf? Een klant?
  • Hoeveel tijd heb je ervoor gekregen? Een half uur vergt een heel andere aanpak dan een paar weken.
  • Wat weet je zelf al, of word je geacht te weten?
  • Hoe bekend is jouw opdrachtgever met de materie die je gaat verwerken?
  • Van welk niveau moet de informatie zijn in je advies? Weten hoe het onderwerp in de actualiteit staat, vergt een andere aanpak dan actuele wetenschappelijke inzichten opzoeken. Of deze:  Het vinden van actuele cijfers of regelgeving is iets anders dan alle aspecten, invalshoeken en inzichten naast elkaar leggen.

Probleemanalyse

Stel je krijgt een casus en jou wordt gevraagd om een advies te geven. Dat is lastig! Want waarover moet je een advies geven? Wiens en/of welk probleem moet je nou oplossen? Wie is er bij betrokken? Bekijk het probleem van meerdere kanten en bepaal welk probleem je wilt gaan oplossen.

Vanuit deze probleemanalyse ga je je zoekvragen formuleren.

Oriëntatie op je zoekvraag (deel 1) - HvA

Oriëntatie op je zoekvraag (deel 2) - HvA

Zoekvraag

Je hebt geleerd dat je onderzoeksvraag uit deelvragen bestaat. Zoals:
Wat is het? Hoeveel? Wanneer? Wat zijn de ontwikkelingen? Enzovoort. De deelvragen kun je weer omzetten in één of meerdere zoekvragen.

De zoekvraag is datgene waarvan je hoopt dat iemand anders daar al een antwoord op heeft gegeven. De zoekvraag brengt je bij de informatie waarmee jij je onderzoeksvraag kunt verantwoorden.

Het helpt om een zoekvraag zo specifiek mogelijk op te schrijven. Dat helpt je om gefocust te blijven tijdens het vinden van informatie.

Tools

Zoekplan

Om het zoeken te helpen structureren, kun je dit zoekplan(invulschema) gebruiken:

Met een zoekplan registreer je wat je doet tijdens je literatuuronderzoek. Zo sla je geen stappen over en vergroot je de kans op het vinden van de benodigde informatie. Uiteindelijk ben je dan minder tijd kwijt. Handig is ook dat je met een zoekplan je literatuuronderzoek op elk moment weer kunt oppakken. Door de registratie zie je immers meteen in welke bronnen je al gezocht hebt met welke zoekacties (zoekwoorden en combinaties van zoekwoorden) en met welk resultaat. Je voorkomt dubbel werk.

ChatGPT

ChatGPT is een slim computerprogramma dat menselijke taal begrijpt en kan reageren als een persoonlijke assistent. Dat houdt in dat je een vraag (prompt) kan stellen en dat ChatGPT daar een antwoord(tekst) voor schrijft. Om teksten te genereren, hoeft ChatGPT de prompt (en het antwoord) niet te snappen. In plaats daarvan gebruikt de chatbot kansberekening om te kijken welke woorden het beste in een rij kunnen worden geplaatst, en vormt zo zinnen. Het kan dus zijn dat de uitkomsten niet relevant, bruikbaar of simpelweg onjuist zijn. Deze tool genereert nieuwe unieke tekst, en toont je dus geen bestaande teksten (zoals gewone zoekmachines). Je moet dus altijd de verkregen informatie controleren in andere bronnen als je zeker wilt zijn van de juistheid en bruikbaarheid. ChatGPT kan geen bronnen leveren voor de teksten die het schrijft. Als je ChatGPT vraagt om een literatuurlijst over een bepaald onderwerp zal het komen met een lijst van bronnen die in eerste instantie accuraat lijkt. Echter, bij nader inzien zijn deze bronnen vaak nep en totaal verzonnen.

Je kan je probleemstelling met bijbehorende vragen eventueel wel helder krijgen met de hulp van ChatGPT door te vragen hoofd- en deelvragen te formuleren over je casus. Een stappenplan:

  1. Kies een onderwerp en geef wat achtergrondinformatie.
  2. Bedenk een vraag die je wilt beantwoorden met je onderzoek.
  3. Vraag aan ChatGPT om suggesties om je vraag duidelijker te maken. Vraag naar mogelijke invalshoeken, deelvragen, relevante variabelen of concepten die in overweging moeten worden genomen.
  4. Bekijk de suggesties en kies degene die het meest relevant zijn.
  5. Gebruik de suggesties om je vraag beter te formuleren.
  6. Controleer kritisch of je vraag goed is en past bij je onderzoek.

Google

Als je een mogelijke zoekvraag intikt in Google  zie je al snel of de sites die Google je biedt relevante informatie voor de beantwoording van je vraag bevatten. Ook krijg je alternatieve vragen via het kopje “Mensen vragen ook:”

Zie ChatGPT en Google als hulpmiddelen bij het formuleren van je zoekvraag maar beoordeel zelf steeds de relevantie en bruikbaarheid.

 

Test je kennis

Waar vind ik informatie?

Informatie vind je overal. Denk aan sites, databanken, boeken, kranten, tijdschriftartikelen, rapporten, statistieken. Maar hoe vind je een bron die voor jouw onderzoek bruikbaar is?

Wáár je zoekt bepaalt voor een groot deel wat je vindt. Juridische achtergronden vind je op een andere plek dan data over de afzetmarkt voor e-bikes in Duitsland. Om je (onderzoeks)vraag te kunnen beantwoorden ga je gericht zoeken naar bronnen waarin je de informatie vindt die je nodig hebt.

Je let op:

  • de soort informatie die je zoekt (statistieken, wetten, jaarverslagen, artikelen uit vakbladen, wetenschappelijke informatie of anders?) Welke databanken of sites zijn geschikt om deze soort informatie in te vinden?
  • de onderwerpen die je zoekt. Welke databanken of sites zijn geschikt om bepaalde onderwerpen in te zoeken?
  • of je alleen actuele informatie zoekt of informatie over een langer tijdsbestek. Welke databanken of sites zijn geschikt om informatie uit een bepaalde periode te vinden?
  • of je alleen Nederlandstalige informatie zoekt of ook in het Engels? Welke databanken of sites zijn geschikt om informatie in een bepaalde taal te vinden?

 

 

 

 

In het kort

      In deze module leer je:

  • Waar je welke soort informatie in moet zoeken.

  • Welke zoekmachines je kunt gebruiken voor het zoeken naar vakinformatie.

  • Hoe je een databank in de Online bibliotheek kunt vinden

  • Hoe je ChatGPT kunt gebruiken om databanken te selecteren

 

Zoekmachines

Een zoekmachine is een computerprogramma waarmee je informatie kunt zoeken.

In deze module krijg je informatie over de zoekmachines;

  1. Bibliotheek zoekmachine,
  2. Google Scholar,
  3. Google boeken
  4. Legal intelligence

 

1. Bibliotheekzoekmachine

Je krijgt toegang tot de Inholland Bibliotheek via https://iris.inholland.nl/

Via de bibliotheek krijg je toegang tot businessdatabanken waarin ebooks, tijdschriftartikelen, video's, rapporten en onderzoeken zijn opgenomen. Deze databanken doorzoek je in één keer via de zoekmachine.  

Voorbeeld

Als je op zoek bent naar literatuur over personeelsmanagement, dan tik je dit woord in in de zoekbalk. Als je dan op zoeken klikt, krijg je alle ebooks en artikelen te zien waarin het woord personeelsmanagement voorkomt.

 

Je kunt je zoekresultaten bekijken door te klikken op de link Volledige tekst online. Dit leidt je naar het hele boek of artikel in een van de databanken. Bij artikelen krijg je ook vaak direct het pdf.

 

2. Google Scholar   

Google is een prima tool als je je snel wilt oriënteren op een onderwerp. Maar als je vakinformatie wilt vinden is het handig gebruik te maken van filters binnen Google zodat je niet teveel niet bruikbare zoekresultaten krijgt zoals advertenties. Een filter voor wetenschappelijke (vak)informatie is Google Scholar. Je vindt hiermee boeken en artikelen van wetenschappelijke instellingen en universiteiten.

Je krijgt de gevonden literatuur met een link naar de volledige tekst of je krijgt een bronvermelding en/of samenvatting van het artikel.

Niet alle artikelen die je met Google Scholar vindt kun je openen. Soms moet je betalen om een artikel te kunnen lezen of vind je alleen een omschrijving van het artikel. Je kunt wel Google Scholar zo instellen dat je ook artikelen kunt openen uit de Inholland databanken (zie handleiding)

 

3. Google Boeken  Afbeelding met tekst Automatisch gegenereerde beschrijving

Als je op zoek bent naar informatie in boeken kun je handig gebruik maken van het filter Google Boeken.

Door te zoeken in Google Boeken kun je de volledige tekst van boeken doorzoeken op je onderwerp. Een eenvoudige manier om snel een aantal boeken te selecteren waarin je onderwerp voorkomt. Van veel boeken kun je delen van het boek  openen. Als je geen toegang tot de informatie die je zoekt in het boek krijgt kun je checken of je het boek kunt lezen via de Inholland bibliotheek. Dit doe je door de titel op te zoeken in de bibliotheekzoekmachine.

 

4. Legal intelligence

Legal intelligence is een zoekmachine die gericht is op het vinden van juridische vakinformatie. Je vindt naast informatie uit de juridische databanken van de bibliotheek ook informatie uit openbare bronnen als Overheid.nl, Rechtspraak.nl en Eurlex.

Zoek je informatie over belastingrecht dan kun je ook een filter binnen legal intelligence gebruiken Taxs intelligence.

Databanken

Een databank is een digitale verzameling gegevens.

In deze module krijg je informatie over databanken:
             1. Algemene databanken;

             2. Databanken op vakgebied.

In een databank vind je kwalitatief goede vakinformatie. De bibliotheek heeft een groot aantal abonnementen op databanken die je van thuis uit kunt raadplegen.  

Het kan handig zijn om in deze afzonderlijke databanken te zoeken, omdat deze extra tools hebben of geheel gericht zijn op je onderwerp. 

Je vindt de databanken op de bibliotheeksite via de tegel [Ga naar databanken]

1. Algemene databanken

Op de bibliotheeksite vind je de tegel  [alle databanken.]

In dit overzicht vind je algemene databanken waarin je veel onderwerpen vindt. Als je op de titel van een databank klikt krijg je meer informatie over de databank en de mogelijkheid om de databank te openen.

Als je op zoek bent naar een databank met een bepaalde soort informatie bijvoorbeeld statistische informatie kun je deze vinden door de filteren op inhoud in alle databanken.  

Zo vind je:

  • de kranten in de databank Nexis Uni,

  • Nederlandstalige artikelen uit allerlei vakbladen in de databank Mediaweb

  • statistieken over de Nederlandse economie en samenleving in de databank Statline

  • statistieken over allerlei andere landen in OECD Ilibrary

 

2. Databanken op vakgebied   

 

Op de bibliotheeksite vind je via de tegel [bekijk het databankenoverzicht] ook de databanken op vakgebied.

 

Belangrijke business en financedatabanken vind je onder de tegel [business en bedrijfsvoering] Bij elke databank vind je een omschrijving, instructiemateriaal en de toegangslink. Met die link kun je in de databank gaan zoeken.

Zo vind je:

 

Onder de tegel [recht] vind je belangrijke juridische databanken waarin je wet-en regelgeving kunt vinden. Zo vind je:

  • wetten, jurisprudentie, richtlijnen voor de jaarverslaggeving, modellen voor de rechtspraktijk en meer in de databank Kluwer Navigator

  • belastingrecht in de databank NDFR  

  • Nennormen, isonormen in de databank Nen-connect

 

 

 

 

Tools

ChatGPT kan je tot op zekere hoogte helpen bij het vinden van geschikte databanken en andere zoekbronnen voor je onderwerp. Een stappenplan:

  1. Beschrijf je onderwerp en vraag ChatGPT naar relevante databanken of zoekbronnen.
  2. Beoordeel de suggesties en selecteer de meest relevante databanken.
  3. Als je toegang hebt via de bibliotheek of als het open access databanken zijn verken de geselecteerde databanken en leer hoe je ze kunt gebruiken.
  4. Indien nodig herhaal je vraag aan ChatGPT met specifiekere informatie en vereisten.

Onthoud dat ChatGPT een hulpmiddel is en dat het je niet altijd een actueel of volledig overzicht kan geven van de beschikbare onderwerpsspecifieke databanken. Bovendien kan deze tool je niet vertellen of je toegang hebt tot deze databanken via de Inholland bibliotheek.

 

Test je kennis

Hoe zoek ik informatie?

Ook al zoek je in de goede bronnen dan is het nog steeds lastig om de bruikbare informatie eruit te vissen. In dit onderdeel leer je hoe je slim kunt zoeken.

In het kort

In deze module leer je:

  • hoe je aan zoekwoorden komt
  • hoe je kunt zoeken met een exacte woordcombinatie
  • hoe je zoekwoorden kunt combineren
  • hoe je kunt zoeken in een specifiek zoekveld

Zoekwoorden

Om bruikbare zoekresultaten te krijgen is het belangrijk dat je goede zoekwoorden gebruikt.

Maar hoe kom je aan zoekwoorden?

 

Zoektermen - Hanze Library Minilecture

De tips!

  • Doe een zoekopdracht met een woord dat je al kent en haal andere zoekwoorden uit je zoekresultaten.
  • Vaak heb je te maken met een zoekvraag die uit meer dan één onderwerpsaspect bestaat. Elk aspect kan een of meer zoekwoorden opleveren.Voorbeeld zoekvraag bestaande uit onderwerpsaspecten: Je wilt weten welke sociale media populair zijn bij Nederlandse jongeren?  Mogelijke zoekwoorden: sociale media, jongeren, Nederland
  • Bedenk voor dat je gaat zoeken al variaties op zoekwoorden:

 

Jongeren

Sociale media

Enkelvoud/meervoud

jongeren, jongere

x

Synoniem

jeugd

x

Algemene term

x

digitale  media

Specifieke term

adolescent

Facebook, twitter,   LinkedIn..

Vertaling

youth, young people

social media

Spellingsvariant

jeugdigen

x

  • Je kunt ChatGPT ook gebruiken om variaties op je zoekwoorden te krijgen. Vraag naar relevante zoektermen bij je vraag of vraag naar specifieke vaktermen, synoniemen en/of vertalingen bij een begrip.
  • Gebruik de standaard zoekwoorden uit de databank waar je in zoekt. Weet je welk woord dit is, dan vind je eenvoudig alle informatie die er in de databank aan gelinkt is. Deze standaardwoorden vind je in de woordenlijsten van databanken (ook wel thesaurus, subject headings of subject terms genoemd).

 

Zoektechniek

Door al je zoekwoorden lukraak in te typen vind je vaak ook niet snel je gewenste informatie. Om bruikbare informatie over je onderwerp te vinden kun je beter zoektechniek inzetten. In deze module krijg je informatie over 3 belangrijke technieken:

  1. Exacte woordcombinatie
  2. Booleaanse operatoren
  3. Zoekvelden kiezen

Slim zoeken - HanzeMediatheek Minilecture

 

1. Exacte woordcombinatie

Je zoekt met een vaste volgorde van woorden door deze tussen “aanhalingstekens” te zetten.

Handig als je bijvoorbeeld zoekt op een onderwerp dat uit meer dan één zoekwoord bestaat zoals financieel management

Voorbeeld:

Zoek je met financieel management dan krijg je naast resultaten met financieel management ook de resultaten waarin alleen het woord management voorkomt en resultaten waarin alleen het woord financieel voorkomt bijvoorbeeld informatie over human resource management of over een financieel adviseur. Je vindt dus veel niet-bruikbare informatie.

Zoek je met “financieel management” tussen aanhalingstekens dan krijg je alleen resultaten met financieel management waar je naar op zoek bent.

Je kunt zoeken met een exacte woordcombinatie ook gebruiken als je zoekt naar een bepaalde zin, persoon, uitspraak of titel.

Voorbeeld:

Je zoek het boek:  Inleiding tot de marketing. Je vindt het snel door de titel van het boek tussen aanhalingstekens in te tikken “Inleiding tot de marketing”

 

2. Booleaanse operatoren

Vaak heb je te maken met een zoekvraag die uit meer dan één onderwerpsaspect bestaat.        Met booleaanse operatoren (AND, OR, NOT) is het mogelijk je zoekwoorden te combineren.

  • Je gebruikt AND om aan te geven dat in je resultaten alle zoekwoorden moeten voorkomen.
  • Je gebruikt  OR om aan te geven dat in je resultaten een of meer van deze zoekwoorden moeten voorkomen. Handig bij synoniemen, afkortingen of  spellingsvarianten.
  • Je gebruikt NOT om aan te geven dat een zoekwoord niet in je resultaten mag voorkomen. Handig bij woorden met meerdere betekenissen.

Voorbeeld:

De tips!

  • De manier waarop booleaanse operatoren gebruikt worden, kan per databank of zoekmachine verschillen. Zo wordt bij Google bijvoorbeeld het – (min)teken gebruikt voor NOT. Kijk bij de helpfunctie van een zoekmachine of databank waarmee je werkt om te zien hoe ze gebruikt worden.
  • Wil je meerdere operatoren gebruiken in één zoekvraag? Gebruik dan haakjes (… …) Deze geven voorrang aan de combinatie van zoekwoorden binnen de haakjes en verduidelijken de zoekactie.

         Voorbeeld: (marktonderzoek OR market research) AND (methoden OR methods)

  • Gebruik HOOFDLETTERS voor AND, OR of NOT, anders worden ze door de zoekmachines als een ‘gewoon zoekwoord’ gebruikt. 
    Dus niet marktonderzoek or market research maar marktonderzoek OR market research
  • Je kunt ChatGTP gebruiken bij het combineren van zoektermen bij je zoekvraag. Vraag hoe je zoektermen kunt combineren met behulp van operatoren zoals "AND", "OR" en "NOT".

 

3. Zoekvelden kiezen

Als je een zoekwoord intypt zoek je dit woord standaard in het gehele document. Dit kan teveel niet-bruikbare resultaten opleveren. Je kunt vaak ook met het woord gaan zoeken in een specifiek veld van een document. Bijvoorbeeld het veld auteur, onderwerp, titel of samenvatting.

Voorbeeld

Je zoekt informatie over het gebruik van big data in de logistiek

In de bibliotheekzoekmachine zoek je met de combinatie "big data” AND logistics. Je krijgt erg veel resultaten, waarvan een deel minder bruikbaar. Veel resultaten blijken te gaan over de techniek achter big data, waarin het woord logistics ook toevallig in de tekst staat.

In de bibliotheekmachine zoek je vervolgens alleen in het onderwerpsveld via het geavanceerde zoekscherm.

Je krijgt nu veel minder resultaten, maar beter bruikbaar. De publicaties gaan over het onderwerp big data en logistiek.

 

 

 

 

 

     

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

Tools

Geavanceerde zoekschermen in zoekmachines en databanken. Deze helpen je om je zoekvraag op te bouwen met zoekcommando’s. Voorbeeld Google Geavanceerd zoeken

ChatGPT kan je ook helpen je zoekvraag te formuleren.
Een stappenplan: 

  1. Typ de zoekvraag in de chat en vraag om suggesties voor relevante zoektermen.
  2. ChatGPT zal mogelijk verschillende zoektermen, synoniemen en gerelateerde begrippen voorstellen die je kunt gebruiken om je zoekvraag uit te breiden.
  3. Selecteer de meest relevante en veelbelovende zoektermen uit de suggesties van ChatGPT. Voeg nog specifieke termen of begrippen toe die je al in gedachten hebt.
  4. Vraag ChatGPT om hulp bij het structureren van je zoekvraag. Je kunt vragen hoe je zoektermen kunt combineren met behulp van operatoren zoals "AND", "OR" en "NOT". 

    Houd er rekening mee dat ChatGPT een AI-model is en dat het resultaat mogelijk niet altijd bruikbaar is. Het is belangrijk om de voorgestelde zoektermen en combinaties zelf te beoordelen voordat je ze in je zoekopdracht gebruikt.  

Test je kennis

Kan ik deze informatie wel gebruiken?

Als je informatie gevonden hebt, wordt er ook van je verwacht dat je kritisch kijkt of de informatie betrouwbaar en bruikbaar is.

Je zoekvraag bepaalt of de informatie die je gevonden hebt, ook van toepassing is voor je opdracht.

Dat zit zo: Zoek je bijvoorbeeld een goed marketingmodel voor een bepaalde situatie, dan kun je er heel veel vinden door 'even' te Googlen. Veel commerciële bureaus hebben prachtige sites, waarin zij duidelijke uitleg geven over marketingmodellen. De vraag is nu of de informatie klopt, of het wel volledig is en waarom zou een commerciëel bureau eigenlijk zomaar deze uitleg geven? Hebben ze van andere modellen geen verstand? Er wordt van je verwacht dat je onafhankelijke informatie vindt waarin alle mogelijke modellen aan bod komen. Dat de informatie actueel en volledig is, waarin zowel de voordelen als de nadelen van deze modellen worden benoemd.

In deze module leer je de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van informatie te beoordelen.

 

In het kort

In deze module leer je om aan de hand van je zoekvraag kritisch naar gevonden informatie te kijken.

Dat doe je door te checken of de informatie betrouwbaar en bruikbaar is.

 

Betrouwbaarheid en bruikbaarheid

Betrouwbaarheid zegt of de informatie klopt en volledig is.

Bruikbaarheid zegt of de informatie van toepassing is op jouw zoekvraag.

 

Zo controleer je de betrouwbaarheid:

  1. Wie zegt het?
    Hierbij let je op de rol van de auteur. Is het een gerenomeerde onderzoeker in het vakgebied? Is het een ervaringsdekundige? Is het een journalist? Is het een commerciëel bedrijf? Als je de rol van de auteur in het achterhoofd houdt, dan weet je wat de informatie 'waard' is.
  2. Waarom zegt die het?
    Wat is het belang van de zender? Neem bijvoorbeeld een commercieel bedrijf: Ze hoeven zeker geen leugens te vertellen, maar de vraag is of het in hun belang is om jou alle informatie te geven. Bijvoorbeeld: Als je wilt weten of BMW milieuvriendelijk produceert, zal BMW zijn naam niet graag te grabbel gooien door jou leugens te vertellen. De vraag is wel, of zij alles aan jou gaan vertellen. In zo'n situatie is het handig om eens een organisatie te 'vragen' die juist het milieu voorop stelt, zoals bijvoorbeeld Greenpeace of Milieudefensie. Vinden zij ook dat BMW milieuvriendelijk is? Welke punten benoemen zij, die BMW jou niet verteld heeft?
  3. Is de auteur deskundig?
    Als je een auteur (kan ook een organisatie zijn) niet kent, doe dan onderzoek naar deze auteur! Wat wordt er over de auteur vermeld en wat heeft de auteur nog meer gepubliceerd?Hoe is het taalgebruik? De manier waarop informatie beschreven wordt, zegt veel over de afzender. Zitten er in de tekst veel taalkundige- en spelfouten, dan heeft de afzender in ieder geval weinig moeite gedaan om zorgvuldig te zijn. Ook de manier waarop iets verteld wordt, geeft aan wat het belang is: Teksten als "Je raadt nooit wat er toen gebeurde..." en ander woordgebruik die op emoties werken, zijn vaak bedoeld om jou over een streep te trekken. Het is dan zaak om meer genuanceerde informatie te vinden, waarin alle aspecten 'rustig' naast elkaar gelegd worden.
  4. Is er controle op wat er gezegd wordt?
    Omdat je niet alles kunt weten of controleren, helpt het als je kijkt of er toezicht is op de publicatie. Een redactie controleert de publicaties op taal, positie en vaak ook inhoud, vóór de publicatie. Blijf wel kritisch op de belangen van de redactie.
  5. Wat zegt de tegenpartij?
    Voor een vollediger beeld van een situatie kan het helpen om ook tegengestelde belangen te raadplegen.

Zo controleer je de bruikbaarheid:

  1. Is het actueel en / of geldig?
    Een wet gebruiken die ondertussen vervallen is, mag betrouwbaar zijn, maar helaas niet bruikbaar voor een advies.
  2. Kun je de informatie begrijpen? (te moeilijke tekst of een taal die je niet verstaat)
    Spreekt bijna voor zich: Als je een wetenschappelijke tekst of een taal niet begijpt, dan kan het allemaal vast wel kloppen, maar je hebt er niets aan.
  3. Kun je erbij?
    Als je de tekst niet kunt openen omdat je moet betalen, of een organisatie wil je de informatie niet geven, dan zul je het zonder die informatie moeten doen. Vraag de bibliotheek om hulp, soms lukt het de bibliotheek wel om toegang te krijgen.
  4. Is het een primaire bron?
    Probeer altijd zo dicht mogelijk bij de oorsprong van de informatie te komen. Die oorsprong is de primaire bron. Als in het nieuws staat: "uit onderzoek van het RIVM blijkt...", dan zoek je dat onderzoek op.
  5. Is de context meegenomen?
    Een los bericht of een quote kan uit het verband gerukt zijn. Zorg dat je altijd het volledige artikel / onderzoek leest om te begrijpen wat er aan de hand is.

De tips!

  1. Het beoordelen van betrouwbaarheid en bruikbaarheid van informatie is een menselijke vaardigheid. Als student moet je zelf beslissen of een bron relevant en kwalitatief goed is voor je werk. Je kunt een tool als ChatGPT dan ook niet gebruiken om je informatie te beoordelen. Daarnaast is informatie die je verkrijgt via ChatGPT ook niet altijd up-to-date. Je kunt ChatGPT wel gebruiken om informatie in teksten voor je te verduidelijken, omdat het goed is in het verkorten, samenvatten of herformuleren van een tekst.
  2. Een hulpmiddel voor het beoordelen van informatie is de CRAAP test. Door de gevonden informatie punten te geven op 5 verschillende criteria krijg je een score die een indicatie geeft van de kwaliteit van de informatie.  

Test je kennis!

Hoe vermeld ik mijn bronnen?

Je maakt opdrachten en verslagen voor je studie. Hierbij gebruik je vaak informatie van anderen. Deze informatie mag je gebruiken in je eigen werkstuk als je vermeldt waar je de informatie gevonden hebt. Dit heet bronvermelding.

In het kort

in deze module leer je:

  • Waarom je bronnen moet vermelden
  • Hoe je bronnen verwerkt in je tekst
  • Hoe je moet bronvermelden in de stijl van je opleiding
  • De tools die je kunt gebruiken voor bronvermelding

Waarom bronvermelding?

APA-richtlijnen 7e editie: Introductie

De lezers van mijn werkstuk of scriptie kunnen als ik mijn bronnen goed vermeld nagaan:

  • welke bronnen ik gebruikt heb,
  • of ik betrouwbare bronnen gebruikt heb,
  • of ik voldoende bronnen gebruikt heb,
  • of ik mogelijk zeer belangrijke bronnen over het hoofd gezien heb,
  • of ik de informatie uit bronnen goed geïnterpreteerd en verwoord heb,
  • wat mijn ideeën zijn en welke van een ander zodat ik de auteur de eer geef die hem/haar toekomt. Als ik dat niet doe, pleeg ik plagiaat. Dat is een ernstig vergrijp!

Zo levert een tool als ChatGPT vaak geen correcte bronvermeldingen. Als je ChatGPT vraagt om bronnen over een onderwerp levert het een lijst met bronnen. Als je deze bronnen vervolgens wilt raadplegen zul je merken dat je bronnen vaak niet kunt vinden omdat ze helemaal niet bestaan en verzonnen zijn. In dat geval zijn de bronnen niet goed vermeld. 

Bronnen verwerken in tekst

Je kunt op twee manieren bronnen in je tekst verwerken:

  • Je neemt letterlijk de tekst over uit een bron . Je plaatst de "geciteerde tekst" tussen aanhalingstekens en je vermeldt je bron. (citeren)
  • Je geeft de tekst van je bron weer in je eigen woorden en je vermeldt je bron (parafraseren)

Citeren mag als ik;

  • mijn bron op de juiste wijze vermeld
  • de tekst letterlijk (onvertaald) overneem
  • ik duidelijk het begin en einde van mijn citaat aangeef (aanhalingstekens of inspringen bij langer stuk tekst)

Parafraseren mag als ik;

  • mijn bron op de juiste wijze vermeld
  • ik duidelijk aangeef wat mijn ideeën zijn en wat ik van een ander overgenomen heb
  • Ik de betekenis van de tekst niet verander

Er zijn geen  regels over hoeveel tekst je letterlijk mag of kan overnemen uit andermans werk. Vanwege de leesbaarheid van je werkstuk is het wel aan te raden het aantal citaten te beperken en alleen te gebruiken als de letterlijke tekst een duidelijke functie heeft. Door te parafraseren vergroot je de leesbaarheid van je stuk en laat je zien dat je de bronnen begrijpt.

APA-richtlijnen 7e editie: Parafraseren en Citeren

Bronvermeldingsstijlen

Het vermelden van bronnen doe je niet uit de losse pols, maar volgens vastgestelde regels: een bronvermeldingsstijl ook wel  referentiestijl genoemd. Er bestaan verschillende referentiestijlen. Je opleiding bepaalt de keuze voor een referentiestijl. De meeste studenten gebruiken de APAstijl, rechtenstudenten gebruiken de Leidraad juridische auteurs.

Als je de APAstijl moet gebruiken ga je nu verder met APA, als je de Juridische leidraad moet gebruiken ga je verder met Juridische leidraad.

APA

Volgens de APA stijl maak je een korte verwijzing naar de gebruikte bron in de tekst. Vervolgens neem je de volledige gegevens van de bronnen op in je literatuurlijst waarnaar je in de lopende tekst verwezen hebt (behalve persoonlijke mededelingen). De literatuurlijst is een nieuw hoofdstuk en komt na de hoofdtekst en voor de eventuele bijlage(n).

APA-richtlijnen 7e editie: Boek

APA-richtlijnen 7e editie: Tijdschriftartikel

APA-richtlijnen 7e editie: Webpagina

APA-richtlijnen 7e editie: Persoonlijke Communicatie

 

De regels en voorbeelden per bron (boek, tijdschriftartikel, interview, stageverslag, tweet, website, computerprogramma zoals ChatGPT etc.) vind je in de Nederlandstalige handleiding: De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs (3e ed.). S.l.: SHB / Surf, 2021

Deze handleiding kun je gratis downloaden op:  www.auteursrechten.nl/apa

 

Opdracht: Bekijk in de APA richtlijnen uitgelegd:

  1. hoe je een podcastaflevering in APA stijl vermeldt in je literatuurlijst.
  2. hoe je een jaarverslag in APAstijl vermeldt in je literatuurlijst
  3. hoe je een tijdschriftartikel vermeldt in je literatuurlijst
  4. hoe je gebruik van een computerprogramma (bijv. ChatGPT) vermeldt in je literatuurlijst
  5. hoe je een boek met twee auteurs vermeldt in je tekst.

 

Ga nu verder met Tools

Juridische Leidraad

Volgens de Leidraad voor juridische auteurs neem je korte verwijzingen op in een voetnoot. Een voetnoot bestaat uit twee delen:

  1. Een cijfer in de tekst. Dit cijfer verwijst naar de plek waar de bron is gebruikt in de tekst.
  2. De tekst van de voetnoot onder aan de pagina.

Vervolgens neem je literatuurbronnen waarnaar je verwezen hebt in je voetnoten op in een literatuurlijst. Jurisprudentie waarnaar je verwezen hebt in je voetnoten neem je op in een aparte jurisprudentielijst. Als je wet- en regelgeving gebruikt neem je alleen een korte verwijzing op in je voetnoot. De literatuurlijst komt na de hoofdtekst gevolgd door jurisprudentielijst.

Verwijzen naar bronnen conform de Leidraad voor juridische auteurs

De regels en voorbeelden per bron (boek, wetsartikel, uitspraak, wetsartikel) vind je in de handleiding: Leidraad voor juridische auteurs 2019 Wolters Kluwer, 2019.

Deze handleiding vind je in de databank Kluwer navigator

 

Opdracht : Bekijk in de Leidraad voor juridische auteurs 2019:

  1. hoe je verwijst naar een tijdschriftartikel.
  2. hoe je verwijst naar een wetsartikel.
  3. hoe je verwijst naar een uitspraak van de Hoge Raad

 

 

Tools

Je kunt er voor kiezen om je bronvermeldingen met behulp van de handleidingen geheel zelf te maken. Best lastig! ChatGPT kan ook geen correcte bronvermeldingen en literatuurlijsten voor je maken in een specifieke referentiestijl. Maar er zijn wel andere tools die je kunnen helpen hierbij.

In deze module krijg je informatie over deze tools:

  1. Bronvermeldings generator
  2. Bronvermeldingsknop
  3. Verwijzingstool in Word
  4. RefWorks

Als je bronvermeldingen voor je werkstuk nodig hebt kun je ze makkelijk verkrijgen met :

  1. een online bronvermeldings generator, zoals Scribbr of Cite this for me voor APA, of https://athenacheck.nl/verwijs-juridisch voor Juridische Leidraad. Hiermee worden al bekende brongegevens gekoppeld aan titels die je invoert en in de juiste stijl voor je gepresenteerd. Je kunt ze dan kopiëren naar je tekst.
  2. Zoekmachines en veel databanken hebben een bronvermeldingsknop.Met deze knop kun je de bronvermelding van je gevonden bron direct ophalen en kopiëren naar je tekst.

Deze knop vind je vaak met cite of ,,

In de bibliotheekzoekmachine vind je deze knop naast je zoekresultaat::

In Google Scholar vind je deze knop onderaan je zoekresultaat:   

     Afbeelding met tekstAutomatisch gegenereerde beschrijving

3. Schrijven en direct je bronvermeldingingen invoegen kan ook met Word. Dit is handig als je  maar een klein aantal bronnen hebt en je het niet erg vindt om alle bronnen eerst handmatig in te voeren. Gebruik de tab Verwijzingen in Word. Let op! De APA 7 is nog niet standaard beschikbaar in Word.

 

How to Insert Citations in Microsoft Word

4. Als je veel bronnen gebruikt bijvoorbeeld tijdens het schrijven van je scriptie kan het handig zijn om een referentieprogramma te gebruiken zoals RefWorks.

Introduction to RefWorks

Met RefWorks kun je

  • direct bronvermeldingen uit een zoekactie importeren en je fulltext bronnen erbij opslaan en bewaren.
  • Je bronnen gemakkelijk indelen in projecten en mappen en aantekeningen maken per bron of bepaalde stukken uit die bron highlighten voor later.
  • Je bronnen gemakkelijk delen als je samenwerkt met anderen.
  • Je referenties in APA 7 direct citeren in je tekst en je literatuurlijst automatisch aanmaken met behulp van de Word plugin.

Hoe je een account aanmaakt en hoe het werkt vind je in deze instructiefilmpjes

Test nu je kennis van APA of Juridische Leidraad

Test je kennis APA

Dit was de laatste oefening van deze training. Je kunt nu de eindtoets gaan maken

Succes!

Test je kennis Juridische Leidraad

Dit was de laatste oefening van deze training. Je kunt nu de eindtoets gaan maken

Succes!

Eindtoets

Nog vragen? Neem contact op

Neem dan gerust contact op met onze informatiespecialisten. Zij helpen je graag!

De bibliotheek is bereikbaar van maandag tot en met donderdag tussen 9.00 en 17.00 uur. En op vrijdag van 9.00 tot 13.00 uur.

Afspraak met een informatiespecialist

Het is ook mogelijk om voor jezelf of met een groepje medestudenten (max. 3 studenten) een (online) afspraak te maken met een informatiespecialist.

Je krijgt dan tips hoe je het beste met succes informatie kan zoeken

Je kan hier je afspraak inplannen.