In deze les gaan we het hebben over misschien wel één van de meest onmisbare onderdelen van je lichaam. Je kan er niet zonder leven of je kan het zelfs breken als je heel verdrietig bent. Heel goed! We gaan het hebben over het hart. Het hart is een holle spier dat bloed pompt door je lichaam. Maar alleen het hart is niet voldoende om te leven. Om je hart te laten werken heb je bloed nodig. Bloed is een rode vloeistof dat via bloedvaten door ons lichaam stroomt.
Om te begrijpen hoe je hart bloed door je lichaam stroomt, is het belangrijk om te weten wat bloed is, hoe je bloed door de bloedsomloop door je lichaam stroomt en hoe je hart in elkaar zit. Hier gaan we deze les mee oefenen. Je kan dit ook gebruiken om de lesstof voor je toets te oefenen.
Hier gaan we het in de volgende basisstoffen over hebben:
Wat is bloed?
Hoe stroomt bloed door je lichaam?
Hoe werkt het hart?
Hoe ga je aan de slag met de wikiwijs?
- Aan de zijkanten zie je verschillende kopjes. Ieder kopje stelt een hoofdstuk uit het boek voor. Daar klik je op. Als je erop klikt zie je verschillende kopjes die wat vertellen over een bepaald onderdeel van het hoofdstuk.
Leerdoelen van basisstof 1 t/m 3
De leerling kan de bestanddelen van bloed kunnen benoemen met hun kenmerken en functies.
De leerling kan omschrijven wat bloedarmoede, wat etter en wat trombose is.
De leerling kan de dubbele bloedsomloop van de mensen, de kleine en de grote bloedsomloop kunnen onderscheiden met hun functies.
De leerling kan de delen van een hart en de aansluitende bloedvaten kunnen noemen.
De leerling kan de kenmerken en functies van het hart en aansluitende bloedvaten kunnen benoemen.
Basisstof 1: Wat is bloed?
Video: Samenstelling van het bloed.
Kijk voordat je begint aan de tekst eerst naar de video hier boven.
Het is een zonnige dag en je besluit een rondje te fietsen door de polders. Een loslopende schaap komt opeens tegen je fiets aan botsen. Je kan geen evenwicht meer houden en valt om. Je voelt even niks tot je naar je knie kijkt. Er zit een grote scheur in je broek en je ziet een grote open wond met bloed.
Je weet al dat bloed een rode vloeistof is, dat via bloedvaten door je lichaam stroomt. Maar waaruit bestaat bloed? Bloed bestaat uit55% bloedplasma en 45 % vaste bestanddelen.
Wat is bloedplasma?
Bloedplasma (55%)
Je bloed bestaat uit ongeveer 55% bloedplasma.
Bloedplasma betstaat voor 7% uit eiwitten, 91% uit water en 2% uit opgeloste stoffen zoals andere zouten. Bloedplasma is nodig om stoffen zoals zuurstof, voedingsstoffen, koolstofidioxide en andere afvalstoffen te vervoeren.
Wat zijn de vaste bestanddelen?
Vaste bestanddelen (45%)
De vaste bestanddelen van je bloed bestaat uit drie onderdelen:
rode bloedcellen
witte bloedcellen
bloedplaatjes.
Wat zijn rode bloedcellen?
Rode bloedcellen
Rode bloedcellen kan je herkennen aan de vorm van ronde schijfjes. Ze zijn in het midden wat dunner dan aan de rand, die is wat dikker.
Rode bloedcellen hebben geen celkern.
De functie van rode bloedcellen is om zuurstof te vervoeren.
De rode kleur heeft de bloedcel te danken aan hemoglobine. Door hemoglobine kunnen rode bloedcellen zuurstof opnemen en in andere organen kan het zuurstof afgeven.
Mensen die te weing hemoglobine in hun bloed hebben, hebben last van bloedarmoede.
Wat zijn witte bloedcellen?
Witte bloedcellen
Witte bloedcellen worden ook wel de soldaten van je lichaam genoemd.
Witte bloedcellen kan je herkennen aan dat ze geen vaste vorm hebben. Hierdoor kunnen ze makkelijk door kleine bloedvaten heen.
Witte bloedcellen hebben geen celkern en worden gemaakt in het beenmerg. Beenmerg zit in het binneste deel van je botten.
De functie van witte bloedcellen is om ziekteverwerkkers ondschadelijk te maken. Een bepaald soort witte bloedcel doet dat door een ziekteverwekker in te sluiten. Die witte bloedcellen gaan dan dood. Je kan ze dan zien op het moment wanneer je wond is ontstoken.
Op de knie die open is gegaan door je val van de fiets, kan je etter of pus zien. Dat bestaat uit dode witte bloedcellen.
Andere manieren waarop witte bloedcellen ziekteverwerkkers kunnen bestrijden zijn door antistoffen. Als je ziekt bent door een virus, gaan witte bloedcellen zich daar tegen afweren. Hierdoor worden de virussen door witte bloedcellen ondschadelijk gemaakt.
Wat zijn bloedplaatjes?
Bloedplaatjes
Bloedplaatjes zijn geen cellen, maar delen van uiteengevallen cellen met geen celkern. Er komen ongeveer 300 000 bloedplaatjes voor per kubieke millimeter bloed.
Bloedplaatjes zijn belangrijk bij de bloedstolling. Ze bevatten stoffen die ervoor zorgen dat het bloed buiten de bloedvaten stolt. er ontstaat daardoor een korstje.
Een korstjes is uitgestolde bloed door de bloedplaatjes. Het is daarom ook niet de bedoeling dat je het korstje openkrabt. Hierdoor gaan de vaatjes weer open en kan het misschien wel ontsteken.
Soms kan het bloed binnen de vaten stollen, er is dan een risico dat er een bloedpropje ontstaat. Dit noem je trombose. Soms kan zo'n propje een bloedvat afsluiten, waardoor het bloed niet verder kan stromen.
Basisstof 2: Hoe stroomt bloed door je lichaam?
Video: Bloedsomloop en bloedvaten uitgelegd.
Kijk voordat je begint aan de tekst naar de video hierboven.
In het vorige onderdeel hebben wij het over bloed gehad. Bloed maakt onderdeel uit van de vele stelsels die wij in ons lichaam hebben: het bloedvatenstelsel.
Waaruit bestaat het bloedvatenstelsel?
De bloedvaten.
Het hart.
De bloedvaten.
De bloedvaten.
Waarom hebben wij bloedvaten?
Bloedvaten zijn nodig om het bloed door ons lichaam te verspreiden.
Ons lichaam kent 3 soorten bloedvaten:
Slagaders
Haarvaten
Aders
Hieronder in het tabel zie je de drie soorten vaten in ons lichaam, functie en hoe je ze kan herkennen.
Slagaders
Haarvaten
Aders
Hierdoor stroomt bloed van het hart weg.
Hoge bloeddruk
Dikke, gespierde en elastische wand.
Slag merkbaar bijvoorbeeld in de polsen.
Meestal dieper in het lichaam gelegen.
Alleen halvemaanvormige kleppen.
Wand van één cellaag dik.
Witte bloedcellen en vocht met zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen o.a koolstofdioxide, kunnen door de wand.
Hierdoor stroomt bloed naar het hart toe.
Lage bloeddruk.
Dunne wand
Geen slag merkbaar
Meestal ondiep in het lichaam gelegen
Kleppen verhinderen dat het bloed terugstroomt.
Goed om te weten! In tekeningen van bloedvaten zie je meestal rode en blauwe bloedvaten.
Rood betekent dat het bloed in de bloedvaten veel zuurstof bevatten.
Blauw betekent dat het bloed weinig zuurstof bevat.
Goed om te weten! Slagaders hebben meestal de naam van het orgaan waar ze naartoe lopen.
BeenSLAGADER: stroomt het bloed naar de benen toen.
BeenADER: stroom het bloed uit de benen weg.
Uitzondering! Poortader: vervoert bloed van de darmwand naar de lever.
De bloedsomloop
De bloedsomloop.
De weg die het bloed in het bloedvatenstelsel aflegt, heet de bloedsomloop.
Wat is het bloedsomloop?
Het bloedsomloop zorgt dat het bloed wordt vervoerd door heel je lichaam! Het bloed stroomt door de bloedvaten en het hart.
Het bloedsomloop is nodig om stoffen door het je lichaam te vervoeren.
Wat belangrijk is om te weten en zeker niet mag vergeten, is dat de mens een DUBBELE BLOEDSLOMLOOP heeft.
De kleine bloedsomloop, gaat door de longen
De grote bloedsomloop. gaat door de rest van het lichaam
Het bloed stroomt door twee delen door je lichaam. Vandaar dat het de dubbele bloedsomloop wordt genoemd.
Kijk naar de afbeelding!
De rechterhelft van het hart pompt het bloed naar de longen.
De linkerhelft van het hart popmt het bloed naar de rest van het lichaam.
Het hart pompt het bloed twee kanten op: naar de longen en naar de rest van het lichaam. Vandaar dat het dus een dubbele bloedsomloop wordt genoemd.
Onderscheid kunnen maken tussen KLEINE en GROTE bloedsomloop!
Kleine bloedsomloop:
De rechterhelft van het hart pompt het bloed naar de longen.
Vanuit de longen stroomt het bloed weer terug naar het hart.
In de kleine bloedsomloop wordt zuurstof opgenomen in het bloed en koolstofdioxide afgegeven in de lucht in de longen!
Grote bloedsomloop:
Vanuit de kleine bloedsomloop komt het bloed in de linkerhelft van het hart.
Deze harthelft pompt het bloed door de organen in het hele lichaam.
Vanuit de organen stroom het bloed weer terug naar de rechterhelft van het hart.
In de grote bloedsomloop worden zuurstof en voedingstoffen afgegeven aan de cellen.
Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden opgenomen in het bloed.
Basisstof 3: Hoe werkt het hart?
Video: Het hart.
Kijk voordat je begint aan de tekst naar de video hierboven.
Wat heb je tot nu geleerd?
Je hebt geleerd wat bloed is, waar het uit bestaat en wat de functie is.
Je weet dat je hart en bloedvaten deel uitmaakt uit de bloedvatenstelsel.
Je weet hoe bloed zich verspreid door je lichaam via 3 soorten bloedvaten.
Je weet dat je bloed zich versrpeid door de dubbele bloedsomloop.
Je weet dat de dubbele bloedsomloop bestaat uit de kleine en grote bloedsomloop.
Je weet nu over hoe de vaten werken door je lichaam en dat het uitmaakt uit de bloedvatenstelsel. Alleen daarbij is er nog één onderdeel niet behandeld, namelijk: HET HART!
Het hart ligt in de borstholte, iets link onder het borstbeen. Een hart is ongeveer zo groot als een vuist. Probeer zelf maar een vuist te maken. Zo groot is ongeveer je hart!
Buitenaanzicht van het hart.
Het hart is een holle spier! Over het hart lopen kleine slagaders en aders.
Door de kransSLAGADERS stroomt bloed met VEEL zuurstof en voedingsstoffen naar de hartspier.
De kransslagaders zijn vertakkingen van de aorta.
Door de kransADERSstroomt bloed met VEEL koolstofdioxide en andere afvalstoffen weg van de harspier.
Binnenaanzicht van het hart.
De binnenkant van het hart
Om het hart te scheiden tussen een linkerhelft en een rechterhelft, heeft het hart een harttussenwand. Het hart bestaat uit twee boezems en twee kamers.
Links = rechts
Recht = links
Je hart staat altijd gespiegeld in het boek.
Zuurstofarm bloed uit de organen in het hoofd en uit de armen stroomt hart binnen via de bovenste holle ader.
Uit de organen in de romp en uit de benen stroomt zuurstofarm bloed het hart binnen via de onderste holle ader.
Beide holle aders monden uit in de rechterboezem. Ook de kransaders komen uit de rechterboezem.
De delen, kenmerken en functies van het hart die je moet weten.
Het arrangement Thema 3, De bloedsomloop, basisstof 1, 2 en 3. is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Doha Allach
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2022-06-29 00:41:00
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Test jezelf!
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
