De les epilepsie is een onderdeel van een reeks lessen, waarin hersenaandoeningen/beschadigingen besproken worden.
Door het zelfstandig doorlopen van deze les doe je kennis op over epilepsie. Deze verkregen kennis kun je weer gebruiken voor het maken van een rode loper, toetsing en examens.
Inleiding van de les epilepsie
Door het doorlopen van deze les krijg jij kennis over het onderwerp; Epilepsie.
De les ga je zelfstandig maken. Je kunt de les overal maken waar je wifi of een internetverbinding hebt (thuis of op school).
Deze les bestaat uit verschillende onderdelen. Je doorloopt je theorie, bekijkt filmpjes of beantwoord vragen/stellingen zo nodig met uitleg. Op deze manier verwerk je de verkregen theorie en beantwoord je de gestelde vragen. Na het invullen van de vragen kun je je antwoorden checken. De verkregen kennis kun je gebruiken voor het maken van een rode loper, toetsen en examen.
Aan het eind van les maak je de toets. Heb jij deze behaald? Of heb je meer informatie nodig?
Het verloop van de les wijst zich vanzelf. Rechts onderaan de pagina staat een pijltje. Als je klaar bent met het onderdeel druk je op het pijltje en ga je door naar het volgende onderdeel.
Veel succes en plezier!
Wat is Epilepsie?
Wat is epilepsie en wat is een epileptische aanval eigenlijk?
Epilepsie is een tijdelijke verstoring in de hersenen, waarbij de prikkels in de hersenen verstoort worden. Hierdoor komen de prikkels van de hersenen niet op de juiste plaats aan. Epilepsie is samengevat een woord dat staat voor; verschillende soorten aanvallen die ook verschillen qua intensiteit, heftigheid, tijdsindicatie. Ook de gevolgen van deze aanvallen verschillen per persoon. Meestal duren epileptische aanvallen maar kort, zoals een paar seconden of minuten. Soms duren ze langer. De symptomen of kenmerken zijn dus bij iedereen anders.
Verstoring in de hersenen
Epilepsie ziet er dan wel bij iedereen anders uit, maar het begint altijd in de hersenen. In onze hersenen praten miljarden hersencellen met elkaar. Dat doen ze via elektrische pulsjes. Daardoor kun je lopen, praten, denken, zien. Bij een epileptische aanval is er een plotselinge verstoring in de hersenen. Door die ‘kortsluiting’ heb je even geen controle meer over je lichaam.
Wanneer epilepsie?
Eén epileptische aanval betekent nog niet dat je epilepsie hebt. Soms is er een duidelijke aanleiding (uitlokker) voor de aanval en komt er nooit meer een volgende.
•Epilepsie komt vaker voor bij zorgvrager met een verstandelijke beperking. Dit komt omdat de beperking en de epilepsie dezelfde oorzaak hebben; afwijkend functioneren van de hersenen.
•30% van zorgvragers met verstandelijke beperking heeft epilepsie.
•Epilepsie kan leiden tot achteruitgang van verstandelijke vermogens.
Filmpje
Wat is epilepsie?
Vragen
Soorten aanvallen van epilepsie
Er zijn verschillende soorten aanvallen bij epilepsie. De één is bewusteloos, valt en gaat schokken. De ander voelt vreemde tintelingen of hoort vreemde geluiden. Of iemand staart een korte periode voor zich uit en reageert niet.
De twee meest voorkomende aanvallen zijn de: Focaal aanval en de gegeneraliseerde aanval. Bij de gegeneraliseerde aanval doorloop je (tonische en clonische) fases.
Epileptische aanvallen er dus heel verschillend uit kunnen zien. Staat hieronder een overzicht met beschrijving van de epileptische aanvallen met de kenmerken (symptomen).
Korte afwezigheid: Absence
Bij een absence ben je kort afwezig. Je staart 3 tot 30 seconden voor je uit. Daarna ga je vaak weer door met wat je aan het doen was.
Aanval met schokken en bewusteloosheid: Tonisch-clonische of grote aanval
Bij een tonisch-clonische aanval raak je buiten bewustzijn. De symptomen (kenmerken) zijn: je valt op de grond, verkrampt en gaat schokken met je lichaam. Meestal duurt deze aanval een paar minuten.
Aanval met normaal bewustzijn: Focale aanval met intacte gewaarwording
Bij deze epileptische aanval heb je een kleine verstoring in een deel van je hersenen. Je blijft bij bewustzijn, maar hebt bijvoorbeeld schokjes in je arm of je voelt, ziet of ervaart iets.
Aanval met verward, vreemd gedrag zonder reactie: Focale aanval met verminderde gewaarwording
Ook bij deze epileptische aanval heb je een kleine verstoring in een deel van je hersenen. Maar bij deze aanval is je bewustzijn verlaagd. Je weet niet meer wat je doet en vertoont vaak vreemd, verward gedrag. De kenmerken (symptomen) zijn heel verschillend. Je kunt bijvoorbeeld smakken, dingen verplaatsen of gaan rondlopen.
Aanval met korte schokken: Myoclonische aanval
Bij een myoclonische aanval trekken de spieren in je armen en/of benen plotseling samen, waardoor schokjes optreden. Meestal blijf je bij bewustzijn. Soms is dit kort verstoord, maar dat valt bijna nooit op.
Aanval met verstijving en bewusteloosheid: Tonische aanval
Bij een tonische aanval raak je buiten bewustzijn en verstijft je lichaam. Alle spieren spannen tegelijk aan, vaak in een verwrongen beweging.
Aanval met schokken en bewusteloosheid: Clonische aanval
Bij een clonische aanval raak je buiten bewustzijn en ontstaan er schokken. Dit zijn ritmische schokken, aan één kant of beide kanten van je lichaam.
Aanval met plotselinge verslapping: Atone aanval
Bij een atone of atonische aanval verlies je plotseling je bewustzijn en verslappen je spieren. Vaak maar een paar seconden.
Niet-epileptische aanvallen
Soms lijkt iets op epilepsie, maar is het iets anders.
Filmpje
Aanvallen in beeld
Vragen
Oorzaken epilepsie
Vaak is de oorzaak van epilepsie niet bekend. Hoe graag mensen het ook willen weten. Soms is een beschadiging in de hersenen of in het hersennetwerk de bron, soms speelt erfelijkheid een rol.
Bij meer dan de helft van de mensen met epilepsie is geen oorzaak te vinden. Soms laat een EEG wel verstoring in de hersenenactiviteit zien, maar kan de MRI-scan verder niets bijzonders vinden.
Wanneer er wel een oorzaak bekend is, dan moeten wij vaak denken aan andere afwijking of beschadiging van ziektes die de hersencellen sneller verstoord kunnen maken. Denk hierbij aan:
Dementiesyndromen, zoals de ziekte van Alzheimer;
Hersenontsteking door een infectie;
Hersenletsel door een ongeval of zuurstofgebrek (NAH);
Hersentumor.
Epilepsie op oudere leeftijd
De kans op epilepsie neemt toe als je ouder wordt. Vooral na je 75ste. Op latere leeftijd komen namelijk meer hersenaandoeningen voor die epilepsie kunnen veroorzaken.
Het is soms lastig om de epilepsie te herkennen. Ook vraagt de juiste medicatie extra aandacht.
De onderzoeken om de epilepsie vast te stellen, zijn hetzelfde voor jong en oud. Je hebt een gesprek met een neuroloog, EEG, CT-scan of met een MRI. Epilepsie op oudere leeftijd wordt niet altijd herkend. Klachten als verward gedrag, vallen, moeite hebben om op woorden te komen, kunnen namelijk ook bij andere aandoeningen voorkomen
Filmpje
Oorzaken epilepsie
Vragen
Gevolgen van epilepsie
De meeste mensen met epilepsie, zo’n 70 procent, wordt aanvalsvrij met de juiste medicijnen. Maar het krijgen van een epileptische aanval kan voor kortere of langere tijd grote gevolgen hebben op het leven. Niet alleen op fysiek vlak kan een aanval zijn sporen nalaten, ook kun je mogelijke effecten merken op je psychosociaal functioneren. Bijvoorbeeld een verlammende angst of onzekerheid voor een aanval, waardoor je intimiteit uit de weg gaat.
Lichamelijke gevolgen van een epileptische aanval
Of iemand daadwerkelijk vervelende neveneffecten van een epileptische aanval ondervindt, is onder andere afhankelijk van de hevigheid van de aanval. Bij een tonisch-clonische aanval waarbij iemand het bewustzijn en spierkracht tijdelijk verliest, bestaat de kans dat hij zich verwondt tijdens de aanval. Iemand kan lelijk vallen of zich stoten aan een object in de omgeving. De kans hierop is veel kleiner bij een focale aanval met lichte spiersamentrekkingen. Een tonisch-clonische aanval vergt ook meer van het lichaam, waardoor de kans groter is dat iemand na de aanval last heeft van:
Concentratiestoornissen
Verwardheid
Bloederige smaak in je mond (door de schokken kun je per ongeluk op je tong, lip of wang bijten)
Vermoeidheid
Spierpijn
Psychosociale gevolgen van een epileptische aanval
Misschien nog wel vervelender dan de lichamelijke gevolgen zijn de psychosociale effecten op het dagelijkse leven. In hoeverre iemand hier en waar iemand last van heeft, verschilt ook per persoon. Sommige mensen met epilepsie krijgen bijvoorbeeld negatieve reacties en ervaren onvoldoende steun vanuit hun omgeving. Andere mensen merken dat geheugenproblemen een belemmering op het werk vormen. Hieronder een aantal psychosociale problemen die mensen met epilepsie kunnen ervaren:
Gevoel van afhankelijkheid. Afhankelijk van het type en de hoeveelheid aanvallen, kunnen mensen met epilepsie meer op anderen aangewezen zijn. Dit komt bijvoorbeeld doordat je als je nog epileptische aanvallen hebt, vanuit de wet niet mag autorijden. In het algemeen moet je bij meerdere epileptische aanvallen een jaar aanvalsvrij zijn voordat je weer mag autorijden.
Verminderd zelfvertrouwen en angst. Vooral het plotselinge en vaak onverwachte karakter van een epileptische aanval kan erg beangstigend zijn. Krijg je nog een keer een aanval? Op welk moment? En wat zullen daarvan precies de gevolgen zijn? Dit soort vragen kunnen knagen aan het zelfvertrouwen en zelfbeeld. Uit angst voor een aanval vermijden mensen met epilepsie daarom soms bepaalde activiteiten. Sommigen durven bijvoorbeeld niet auto te rijden, ook al mogen ze het omdat de aanvallen onder controle zijn. Ook in open water zwemmen wordt vaak vermeden en seks kan door angst voor aanval op een lager pitje komen te staan. Het is echter niet bekend dat seks een aanval kan uitlokken. Overigens kan de zin in seks wel afnemen door de medicatie tegen epilepsie.
Depressie. Dit staat in relatie met een verminderd zelfvertrouwen en angst. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mensen met actieve epilepsie vaker met depressieklachten kampen.
Moeite met concentreren kan soms dagen aanhouden na een aanval. Dit heeft bij sommige mensen grote impact op het dagelijkse functioneren, werk en relaties.
Het kan zijn dat je vergeetachtiger bent dan vroeger en je merkt dat anderen beter kunnen onthouden. Geheugenklachten kunnen na de aanval optreden – je bent alleen datgene vlak voor de aanval vergeten – of meer permanent zijn. Sommige mensen houden dan moeite met het onthouden van boodschappenlijstjes, afspraken en verjaardagen.
De neuroloog begint de behandeling meestal met medicijnen tegen epileptische aanvallen (anti-epileptica). 70% van de mensen heeft geen aanvallen meer door deze medicijnen.
Soms duurt de behandeling een paar jaar, soms een heel leven.
Na één aanval
Eén epileptische aanval gehad? Dan schrijft de neuroloog vaak nog geen medicatie voor. Hij of zij wacht dan af of er een tweede aanval komt.
Medicijnen niet altijd nodig
Alleen ’s nachts epileptische aanvallen? Of aanvallen met een duidelijke oorzaak, zoals door lichtflitsen? De neuroloog bespreekt in dit geval of er medicijnen nodig zijn. Let op: alle aanvallen hebben gevolgen voor het autorijden.
Waarom medicijnen?
Het doel van de anti-epileptica is het voorkomen van aanvallen. De medicijnen onderdrukken het overmatig ontladen van de hersencellen. Zo onderdrukken ze de aanvallen. Ze genezen de epilepsie niet. Soms heeft iemand snel geen aanvallen meer, maar het kan ook maanden duren. 30% van de mensen met epilepsie blijft aanvallen houden.
Altijd maatwerk
Bij de keuze van het anti-epilepticum kijkt de neuroloog naar het soort aanvallen en de vorm van epilepsie. Hij of zij kiest dan het medicijn dat bij die epileptische aanval het beste werkt en de minste bijwerkingen geeft. Dit is dan het middel van eerste keuze. Als dit middel niet goed werkt dan schrijft de neuroloog een ander middel voor. Of hij of zij schrijft een combinatie van medicijnen voor.
Regelmatig innemen
Het regelmatig innemen van de medicatie is belangrijk. Het overslaan van één of meer doses geeft een grotere kans op aanvallen. Zolang er anti-epileptica gebruikt wordt, blijf de zorgvrager onder controle van de neuroloog. Hij of zij houdt de werking en de bijwerkingen van je medicijnen in de gaten.
Bijwerkingen
Anti-epileptica kunnen vooral in het begin bijwerkingen veroorzaken. Denk aan duizeligheid, slaperigheid, of misselijkheid. Het lichaam moet dan nog wennen aan de medicijnen. Als die verschijnselen na enkele weken niet verdwijnen, overleg dan met de neuroloog. Een ander medicijn kan dan de oplossing zijn. Een enkele keer treden juist na langdurig gebruik bijwerkingen op. Neem ook dan contact met de neuroloog op. Hij of zij kan dan misschien andere medicatie voorschrijven.
Als epilepsiemedicijnen niet werken
Lukt het niet het juiste medicijn te vinden? Dan kan de neuroloog de zorgvrager doorverwijzen naar een epilepsiecentrum of naar één van de daaraan verbonden poliklinieken. Voor kinderen die niet (goed) op de behandeling reageren, kan advies worden gevraagd bij de afdelingen kinderneurologie van universitaire ziekenhuizen. Soms zijn er andere behandelingen mogelijk.
Een ander merk gekregen?
Alle anti-epileptica die een arts in Nederland voorschrijft, zijn goed onderzocht en veilig. Dat geldt voor merkmedicijnen en merkloze medicijnen. Merkloze medicijnen zijn bekend onder de stofnaam. Ze bevatten dezelfde stof als het merkmedicijn maar verschillende fabrikanten maken ze.
Wij raden aan om zo min mogelijk te wisselen van merk. In zeldzame gevallen kan iemand toch een epileptische aanval krijgen.
Stoppen met anti-epileptica
Stop nooit plotseling en zonder overleg met de neuroloog met je medicijnen. Dit kan ernstige epileptische aanvallen uitlokken. Twee jaar geen aanvallen meer gehad? Overleg dan of de anti-epileptica af gebouwt kan worden. De kans om aanvalsvrij te blijven na het stoppen is groter als er de zorgvrager maar een paar aanvallen heeft gehad en met medicijnen snel aanvalsvrij was.
Als de aanval niet vanzelf stopt: noodmedicatie
Duurt een epileptische aanval langer dan 5 minuten of gaat de ene aanval over in de volgende? Dan zijn er speciale medicijnen nodig. Deze medicijnen heten coupeer- of noodmedicatie. De neuroloog schrijft ze voor.
Vragen
Zorg en begeleiding bij epilepsie
Belangrijk bij de zorg en begeleiding van epilepsie is:
Letten op de veiligheid van jezelf en die van een persoon met epilepsie.
Blijf rustig en kalm.
Dat je het bewustzijn van de persoon controleert.
Een bewusteloos slachtoffer leg je in een stabiele zijligging.
Dat je op de hoogte bent van het protocool epilepsie bij je zorgvrager.
Dat je op de hoogte bent van eventueel gebruik van medicatie van de zorgvrager bij epilepsie.
Observeren van de toeval en deze rapporteer deze.
Laat de persoon in een rustige omgeving bijkomen.
Bel 112 als:
Het slachtoffer ernstige letsels oploopt tijdens de aanval.
De aanval langer dan 5 minuten duurt.
Niemand het slachtoffer kent.
Het de eerste epileptische aanval van het slachtoffer is.
Het slachtoffer langer dan enkele minuten bewusteloos blijft na de aanval.
Er telkens opnieuw een grote aanval begint.
Bij twijfel altijd 112 bellen!
Toets: Toets, heb je alle stof goed begrepen en opgeslagen.
Het arrangement Les Epilepsie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Charlotte Firing
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2022-03-11 10:40:10
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Doel van de les is dat de studenten kennis krijgen over epilepsie. Wat is epilepsie? Hoe kan een aanval eruit zien? Wat kunnen oorzaken en gevolgen zijn van epilepsie? Welke zorg of begeleiding kan je bieden?
Deze les is een onderdeel van de reeks lessen waarin hersenaandoeningen/beschadigen worden behandeld. De les is gemaakt voor 3e jaars MBO studenten VZ-ig niveau 3
Doel van de les is dat de studenten kennis krijgen over epilepsie. Wat is epilepsie? Hoe kan een aanval eruit zien? Wat kunnen oorzaken en gevolgen zijn van epilepsie? Welke zorg of begeleiding kan je bieden?
Deze les is een onderdeel van de reeks lessen waarin hersenaandoeningen/beschadigen worden behandeld. De les is gemaakt voor 3e jaars MBO studenten VZ-ig niveau 3
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Toets, heb je alle stof goed begrepen en opgeslagen.
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
