In deze opdracht staat de ecologische voetafdruk centraal. Wat is het, hoe groot is jouw voetafdruk en wat kun je doen om dat te beïnvloeden
Aantal XM: 10
Coaches die de quest begeleiden: Mw. van Leeuwen
Building Learning Power:
Vindingrijkheid
Verbindingen maken “Ik zoek naar verbindingen tussen mijn ervaringen en nieuwe onderwerpen of ideeën.”
Verbeelden “In mijn gedachten verken ik en speel ik met allerlei mogelijkheden en ideeën.”
Belangrijkste opbrengsten:
Motivatiemotor en opdracht Verderkijker
Uitwerkingen van de opgaves bij stap 1 t/m 5
Eindopdracht Voetafdruk
Reflectieopdracht
Inhoud en eXplore miles
Waarom zou je voor deze quest willen kiezen?
Als volwaardige deelnemer aan de samenleving ben je ook consument. Daarbij speelt een rol dat je kritisch consument bent. Kritisch consumentschap wil niet zeggen dat je bij je aankopen vooral kijkt naar de tekortkomingen . Kritisch vermogen betekent onderscheidend vermogen. Kritisch consumentschap gaat onder andere over onderscheid kunnen maken tussen producten en verstandige keuzes maken. De informatie en de opdrachten die we tijdens dit thema behandelen kunnen je daarbij helpen.
De hoeveelheid bruikbare grond die iemand verbruikt, noem je zijn ecologische voetafdruk.
Als ieder mens op aarde een even groot stuk bruikbare grond zou krijgen,
zou ieder mens een voetafdruk van drie voetbalvelden hebben.
Dat is echter niet zo...
Kijk maar eens naar de uitleg in deze video. Let goed op. De informatie die je hoort kun je goed gebruiken in deze opdracht.
In deze opdracht staat de ecologische voetafdruk centraal.
Waar gaat deze quest over?
Deze quest gaat over economie & milieu en vooral over jouw ecologische footprint!
Hij hoort bij het domein M&M
Welke producten moet je leveren?
Belangrijkste opbrengsten:
Motivatiemotor en opdracht Verderkijker
Uitwerkingen van de opgaves bij stap 1 t/m 5
Eindopdracht Voetafdruk
Reflectieopdracht
VERWACHTING VOORDAT JE BEGINT
Deze quest wordt ondersteund met een chatgroep via Teams.
De coach die deze quest begeleidt nodigt jou uit voor de chatgroep in Teams.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
door middel van voorbeelden duidelijk maken wat wordt bedoeld met milieuvriendelijkgedrag.
het begrip recycling omschrijven.
een manier noemen waarop consumenten aan producenten kunnen laten weten dat ze een bepaald product niet willen hebben.
aangeven wat wordt bedoeld met ecologische voetafdruk.
aangeven wat zoal van invloed is op de grootte van je ecologische voetafdruk.
De leerdoelen zijn gebaseerd op de volgende werkprocessen van kerntaak 5 Kritisch Consumeren/ economisch domein: Je oriënteert je op de consumentenmarkt en houdt rekening met eigen wensen en mogelijkheden. Je onderneemt acties om producten en diensten aan te schaffen.
eXplore miles
Deze quest levert jou 10 eXplore miles op als je hem helemaal doorloopt, alle stappen zet en alle deliverables op tijd levert.
1. Jij begint
Motivatiemotor
➜ Maak een tegel aan in Egodact. Beschrijf daarin waarom je deze quest tot een goed einde zou willen brengen.
Verderkijker
Afvalproductie
In het diagram zie je van enkele landen hoeveel een persoon gemiddeld aan afval produceert.
Afvalproductie per persoon per jaar in kilogram
In het diagram zie je bijvoorbeeld dat iemand in Ierland gemiddeld 300 kg afval per jaar produceert.
Gebruik het diagram bij het beantwoorden van de volgende vragen.
In welk van de genoemde landen produceren de inwoners gemiddeld het meeste afval?
Hoeveel kg afval produceert een Nederlander gemiddeld per jaar?
Hoeveel kg afval wordt er in totaal in Nederland per jaar geproduceerd?
Ga uit van 17 miljoen mensen.
Volgens Inge wordt er in rijke landen meer afval geproduceerd dan in armere landen.
Ben je het met Inge eens?
Beantwoord de vragen 1 T/M 4 en plaats deze in Seesaw en link naar Egodact
2. Kritisch Consumeren
2a. Onderzoek
Onderzoek
Kritisch consumeren. Waarom?
Planet Heb jij wel eens een berg beklommen, en op de top stilgestaan om het uitzicht te bewonderen? Ben je ooit eens wezen varen op een zeilboot zo ver dat je niks anders om je heen kon zien dan water? Of ben je niet zo van het zeilen en bergbeklimmen en kijk je liever uit over een zonnig strand met palmbomen terwijl je een cocktailtje drinkt? Waar je ook van houdt, we zijn het er allemaal over eens dat we leven op een prachtige aarde. Helaas gaat het niet zo goed met onze aarde. Eigenlijk zouden we er zuinig en voorzichtig mee om moeten springen maar dat gebeurt niet altijd. Hieronder zijn een aantal redenen gegeven waardoor dat komt. Groei van de wereldbevolking De wereldbevolking groeit, dat is geen nieuws. In hoeverre de groei nog geremd wordt door geboortebeperking, ziekten, plagen of rampen is niet te voorspellen, maar zelfs met een grote afname in de groei stijgt de wereldbevolking voorlopig nog enorm. De wereldbevolking, waarvan werd gedacht dat die rond 2050 net boven de negen miljard zou stabiliseren, groeit verder door tot 10,1 miljard in 2100. Dat schrijven de Verenigde Naties in 2011 in een rapport. In Afrika is de groei zo groot, dat het bevolkingsaantal binnen een eeuw zal verdriedubbbelen, van 1 miljard, tot maar liefst 3,6 miljard mensen. Een sombere voorspelling voor een continent waar nu al te weinig voedsel en water is. Eind oktober 2011 telde de wereld meer dan 7 miljard inwoners. Dat is slechts twaalf jaar nadat de grens van 6 miljard werd overschreden.
Elk miljard extra maakt het leven op deze planeet moeilijker. 'Is dit het einde van de wereld? Nee. Kunnen we tien miljard mensen voeden? Waarschijnlijk. Maar we zouden beter af zijn met een kleinere wereldbevolking.' Zeker als we allemaal auto willen rijden, verre landen willen bezoeken en ruim onze boodschappen willen doen. Je kunt je voorstellen wat dat betekent voor bijvoorbeeld energieverbruik, olie en gasverbruik, de toename van CO2 concentratie en ga zo maar door. People Onderwijs In ontwikkelingslanden gaan veel kinderen nog niet naar school. Vaak worden zij thuis gehouden om mee te helpen in het huishouden of een bijdrage te leveren aan het gezinsinkomen. Ook hebben veel kinderen in vluchtelingenkampen onvoldoende toegang tot onderwijs. Armoede Er leven nog steeds ontzettend veel mensen in extreme armoede.| Extreme armoede betekent dat iemand minder dan $1,25 per dag te besteden heeft. In 1990 leefden 1,8 miljard mensen in extreme armoede, oftewel 41,7% van de wereldbevolking. Een milenniumdoel is om dit te halveren in 2015. In 2010 stegen de voedselprijzen in India 10 % per maand. De inflatie is er 87%. De graanprijs is in de wereldhandel 25 % gestegen, vlees 15%, suiker 20%, vetten 40%, koffie 38%, mais 38%, soja 38%, peper 500%. Beleggers zijn met de handel en speculatie op voedsel begonnen. Dat drijft de prijzen op. Sojabonen worden wel 5-6 maal verhandeld. Men sluit termijncontracten af in de hoop dat de prijzen gaan stijgen. Hierdoor wordt voedsel voor de armsten van de wereld onbetaalbaar. Bestrijding van hiv/aids, malaria en andere dodelijke ziektes. De VN heeft 1 december uitgeroepen tot Wereldaidsdag. Aids kent geen grenzen en slaat wereldwijd hard toe. Met name in Zuidelijk Afrika heeft dit zichtbaar invloed op de bevolkingssamenstelling. Op deze dag wil men samen met de betrokkenen met acties de strijd tegen aids daar effectief ondersteunen Zinloos geweld, pesten, oorlog Ook dit valt onder het kopje “people”. Wist je dat 1 op de 3 landen meer investeert in de wapenindustrie dan in gezondheidszorg? Hoewel dit feit niet opgaat voor ons land is Nederland nog steeds één van de grootste wapenexporteurs ter wereld.
Feiten: meer dan 80 % van de slachtoffers zijn geen soldaten maar burgers - wereldwijd zijn 250.000 kinderen kindsoldaten (warchild) - miljoenen kinderen groeien op in oorlog - er woeden op dit moment ongeveer 30 gewelddadige conflicten - 500.00 mensen sterven jaarlijks door misbruik van normale wapens - n mensenleven per minuut - Nederland is een van de grootste wapenexporteurs ter wereld - bijna de helft van alle corruptie heeft te maken met wapenhandel - in de afgelopen tien jaar zijn 2 miljoen kinderen gedood - 10 miljoen kinderen getraumatiseerd - 4 miljoen kinderen gehandicapt geraakt - 12 miljoen kinderen dakloos geworden Profit Kinderarbeid In gebieden en landen als Zuid-Amerika, Afrika en India werken nog steeds veel kinderen. Ouders die geen geld hebben, dwingen hun kinderen om te werken voor extra geld. Soms verkopen ouders hun kinderen zelfs uit armoede. Deze kinderen worden dan 'slaaf' of komen in de prostitutie terecht. In Nederland is ook kinderarbeid geweest, en het is er nu nog. Het is onzichtbaar omdat het illegaal en in het geheim gebeurt. Wereldwijd gaat het om 280 miljoen kinderen. Kinderen zijn de toekomst. Als ze niet kunnen leren, kunnen ze ook geen betere banen krijgen en ook hún kinderen zullen dan al als kind moeten werken. Zo blijven hele bevolkingsgroepen van generatie op generatie in deze neerwaartse spiraal zitten. Oneerlijke handel De 200 rijkste mensen op aarde bezitten net zoveel als de 2 miljard armsten bij elkaar? Eerlijke handel zou vanzelfsprekend moeten zijn, maar dat is het helaas niet. Er bestaan handelsbelemmeringen die zijn bedoeld om de eigen markt en product te beschermen, door producten uit het buitenland te hinderen bij het betreden van de markt. Dat kan door tariefmuren, invoerrechten of protectionisme. Via importheffingen worden b.v. Europese boeren beschermd tegen te lage wereldmarktprijzen. Via de (melk)quotering wordt voorkomen dat er een overproductie ontstaat op de Europese markt en er overschotten moeten worden gedumpt op de wereldmarkt. Aan de andere kant is het voor boeren in de derde wereld vaak moeilijk hun producten te slijten. Andere voorbeelden zijn: -onvriendelijk sparen en beleggen -onbehoorlijke banen -financiele crisis
Stap 1: Milieuvriendelijk gedrag
Mensen produceren veel afval. Afval vervuilt het milieu. Milieuvriendelijk gedrag is gedrag dat helpt om de afvalberg niet te groot te laten worden.
Voorbeelden van milieuvriendelijk gedrag zijn:
het gebruik van statiegeldflessen.
het gebruik van spaarlampen.
het reizen met de trein in plaats van met de auto.
het scheiden van afval.
het eten van minder vlees.
Doe de oefening.
Het scheiden van afval is ook een voorbeeld van milieuvriendelijk gedrag.
Papier hoort in de papierbak, glas in de glasbak, groente-, fruit- en tuinafval in de gft-bak en plastic in de plasticbak.
Het hergebruiken van afvalproducten noem je ook wel recycling.
Iedereen die in 2014 een nieuwe auto heeft gekocht, heeft een recyclingbijdrage van 45 euro betaald. De recyclingbijdrage wordt gebruikt om de auto aan het eind van zijn levensduur milieuverantwoord te recyclen.
De gemiddelde levensduur van een auto is in Nederland zo'n 17 jaar. Elk jaar danken we in Nederland zo'n 200.000 auto's af. Afgedankte auto's zitten vol materialen die goed opnieuw te gebruiken zijn. Zo kun je de autobanden van een afgedankte auto opnieuw tegenkomen als de zachte rubberen tegels onder een speeltoestel.
Bekijk de video.
De recyclingbijdrage die wordt betaald bij de aanschaf van een auto is bedoeld om de kosten voor de inzameling en het hergebruik te betalen.
De recyclingsbijdrage geldt niet alleen bij aanschaf van een auto.
Stap 2: Let op wat je koopt!
Let op wat je koopt Je koopt producten in een winkel; bijvoorbeeld een fles shampoo of een koelkast. Bij alles wat je koopt, let je op een aantal dingen. Waar is het van gemaakt? Welk merk is het? Hoe duur is het? Maar je kunt ook op andere dingen letten. Of iets duurzaam is. Duurzame artikelen Duurzame producten zijn artikelen die goed zijn voor mens, dier en milieu. Bv. bij de productie wordt rekening gehouden met het milieu; de makers van het product worden niet uitgebuit en…. Dat er geen kleine kinderen aan gewerkt hebben. Waarbij dieren niet mishandeld zijn. Soms is een product voorzien van een duurzaam keurmerk en dan weet je bijvoorbeeld dat de tomaten zonder landbouwgif zijn gekweekt. Of dat de mensen die de bananen plukken niet worden uitgebuit. Maar je weet niet altijd precies hoe een product tot stand is gekomen. Het staat er niet altijd op. De mensen die in de winkel werken weten het ook vaak niet. Of ze denken dat ze het weten.
Als je een product koopt, heb je vaak de keuze uit verschillende merken.
Bij het kopen van een product kun je je keuze laten afhangen van hoe het product gemaakt is.
Beantwoord de vragen in de volgende oefeningen.
Inleiding Kiezen wordt steeds ingewikkelder. Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Er zijn steeds meer soorten producten op de markt en de keuzemogelijkheid binnen ieder product neemt toe. Denk aan een mobiel, een spijkerbroek of tandpasta. Hieronder worden een 5-tal factoren besproken die je rationele keuze (rationeel omdat zeer veel keuzes die wij maken irrationeel genomen worden) voor een product bepalen: Prijs-kwaliteitverhouding: Het is altijd de moeite waard om goed op een rijtje te zetten wat je van een product verlangt en welke prijs je wilt betalen. Het spreekt vanzelf dat een goedkoop product iets minder hoge verwachtingen wekt dan een duur product. Toch is dat niet altijd terecht. Als je goed weet wat je wilt, kun je de kwaliteitseisen op een lijstje meenemen. Het is handig om ook een rangorde aan te brengen in je eisen. Wat is de belangrijkste eis? Welke volgt? Totdat je Alle eisen een rangnummer hebt gegeven. Vervolgens vergelijk je de producten van verschillende prijsklassen. Zo komt je tot een goede prijs-kwaliteitverhouding van de producten en wordt kiezen eenvoudiger. Merk Misschien koop je alleen producten van een bepaald merk. Dat kan zijn omdat je er goede ervaring mee hebt, bv kwalitatief. Het kan ook zijn dat het imago van het merk je aan staat en dat je dat ook wilt uitstralen.
Gebruikersgemak Gebruikersgemak betekent dat je zonder al te veel moeite het product kunt gebruiken. Je verwacht bijvoorbeeld van een mobieltje dat je kunt bellen zodra je de winkel uitstapt. Zelf software installeren hoort daar niet bij. Maar je kunt hierbij ook denken aan verpakkingen die je nog niet met een tuinschaar openkrijgt. Het is in ieder geval raadzaam om in een winkel door te vragen over hoe je het product gebruikt. Milieueffecten en gezondheidseffecten De producten die je koopt hebben allemaal gevolgen voor milieu en gezondheid. Je kunt hierbij denken aan de afvalberg die ontstaat door de hoeveelheid verpakkingen en wegwerpartikelen die we kopen. Je kunt ook stilstaan bij de verspilling van grondstoffen bij het maken van het product door de producent. Verder valt te denken aan gebruik van giftige stoffen, zoals bestrijdings- middelen bij voedselteelt. Waar blijven die stoffen? Als laatste voorbeeld wordt het leefmilieu ook aangetast door ingrepen van de mens als houtkap in oerwouden en olieboringen in zee. Gevolgen voor je eigen leven Je keuzes hebben gevolgen voor het leven zelf. Als jij altijd vet en ongezond eet dan is de kans groot op suikerziekte. Morele aspecten bij het kiezen Alle keuzes die je maakt, kunnen positieve en negatieve gevolgen hebben voor je leven,voor je gezondheid en de wereld om je heen. Dat heeft tot gevolg dat er een moreel aspect zit aan de keuzes die je maakt. Dat betekent dat je geweten een rol speelt en je normen en waarden: vind ik dit wel of niet goed, is dit wel of niet verantwoord voor de maatschappij. Je keuze houdt soms in dat je tegelijk voor iets anders kiest. Als je verpakt eten koopt, dan moet dat afval verwerkt worden. Als je met een auto of scooter snel optrekt, dan verbruik je meer benzine. Het is goed om je bewust te zijn van de positieve en minder positieve effecten van je keuzes. Zo kun je afwegen wat je wel of niet wil en wat je wel of niet verantwoord vindt. En geloof het of niet, maar de consument heeft veel macht..
Stap 3: Groene stroom
Consumenten kunnen tegenwoordig kiezen tussen natuurstroom en 'gewone' stroom.
Natuurstroom wordt opgewekt uit zon, water en wind. 'Gewone' stroom wordt opgewekt uit kolen, gas of olie.
Natuurstroom wordt ook wel groene stroom genoemd, omdat het opwekken minder milieuvervuiling met zich meebrengt.
Groene stroom is vaak wel duurder dan gewone stroom.
Stap 4: Ecologische voetafdruk
De ecologische voetafdruk vergelijkt de beschikbare ruimte met het verbruik.
Beschikbare ruimte
Om de totale hoeveelheid beschikbare ruimte te kunnen berekenen, moet je kijken naar de landschappen op aarde die mensen kunnen gebruiken.
Er worden zes soorten bruikbaar landschap onderscheiden: bos, weiland, akkerland, visgrond, bouwgrond en 'energieland'.
Bekijk onderstaand Engels filmpje over de ecologische voetafdruk. Ondanks dat het in het Engels is, is hij goed te begrijpen.
Beantwoord tijdens of na het kijken de vragen.
Stap 5: Voetafdruk berekenen
Bereken je eigen voetafdruk
Je kunt op verschillende websites je ecologische voetafdruk berekenen.
Vul de antwoorden op de vragen zo nauwkeurig mogelijk in.
Als je een antwoord niet weet, kies dan voor een gemiddeld antwoord.
Wat is je score? Is je score hoger of lager dan de gemiddelde score in Nederland?
Je kunt je voetafdruk ook berekenen op de site wnf.nl.
Beantwoord de vragen. Hoe is je score bij deze test?
Is je score hoger of lager dan bij de test op duurzaamheidinactie.nl?
Vergelijk de tests met elkaar.
Lijken de vragen op elkaar? Zijn er duidelijke verschillen?
Spelen de factoren die je in stap 1 bedacht hebt een rol bij het bepalen van de voetafdruk? Praat hierover met een klasgenoot.
3. Afronding
3a. Assessment
In de eXpoweek lever je bewijs door
Verwerking
Eindopdracht Wat bepaalt de grootte van je voetafdruk?
Als je kijkt naar de vragen die worden gesteld om je voetafdruk te berekenen, zou je die vragen kunnen indelen in de volgende categorieën.
Eten en drinken
Kopen van kleding
Vervoer
Vakantie
In en om huis
Neem deze categorieën over.
Schrijf bij elke categorie wat jouw gedrag is binnen deze categorie.
Schrijf ook op of je je gedrag aan kan passen en wat dan de gevolgen hiervan zijn op je dagelijks leven.
Maak daarna een eindproduct (poster/keynote etc.) waarin je aangeeft hoe groot jouw voetafdruk is (Berekent in stap 5) en per categorie (zie hierboven) aangeeft wat jouw verbeterpunten zijn en waarom deze wel/niet haalbaar zijn. Dit eindporduct voorzie je van bijpassend beeldmateriaal.
Zelf Beoordeling
Let bij jouw eindprocuct op het volgende:
Wordt verteld hoe groot de hudige voetafdruk is?
Wordt van elke categorie verteld welke verbeterpunten er zijn?
Wordt er aangegeven of de verbeterpunten haalbaar zijn of niet?
Is de presentatie voorzien van bijpassende afbeeldingen?
Klaar?
Spreek af met jouw coach om het eindproduct te presenteren tijdens een incheck en verwerk de feedback van jouw coach en jouw groepgenoten.
POST jouw eindproduct in Seesaw en link het naar Egodact
3b. Terugkijker
Reflective journal
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Gaf de video een duidelijk beeld van de ecologische voetafdruk?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Je krijgt 10 XM voor deze opdracht kom je daarmee uit?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Denk je dat je de verbeterpunten ook daadwerkelijk gaat uitvoeren? Waarom wel/niet?
Welk deel van je eindproduct en presentatie vond je het beste gaan en waarom?
Welk deel van je eindproduct en presentatie verdient nog wat aandacht? Welke verbeterpunten zou je jezelf geven?
POST jouw reflectie in Seesaw en link het naar Egodact
Bronnen
Voetafdruk
De voetafdruk (ook wel mondiale of ecologische voetafdruk genoemd) is de ruimte die we per persoon innemen op aarde. Deze ruimte wordt berekend op basis van jouw levensstijl. Alles wat je consumeert kost namelijk ruimte. Eten en drinken neemt bijvoorbeeld ruimte in beslag, omdat het verbouwd en vervoerd moet worden. Maar ook papiergebruik (denk aan bomenkap) en energieverbruik (CO2 uitstoot) kosten veel ruimte.
Voetafdruk?
Ben jij je bewust van wat je eet en drinkt, wat je uitprint en wanneer je de bus, tram, fiets of auto neemt? De gevolgen van jouw gedrag kunnen met de voetafdruk in een getal worden uitgedrukt. Dit getal geeft aan welk stukje van de aardbol jij in beslag neemt. De voetafdruk is wereldwijd de afgelopen jaren sterk is gestegen. Als we zo doorgaan zijn er twee aardbollen nodig!
Nederland en de wereld
Nederland is een rijk land met een hoge levenstandaard. We zijn gewend aan een luxe levensstijl. De gemiddelde Nederlander heeft hierdoor een voetafdruk van 4,1 hectare. Dat is 41.000 m2 ofwel 8 voetbalvelden. Een flinke lap grond, maar wat zegt dit nu?
Als we alle beschikbare ruimte op aarde eerlijk verdelen over alle mensen, zonder dat de aarde uitgeput raakt, dan is er 1,8 hectare (3 voetbalvelden) per persoon beschikbaar. Dit noemen we het Eerlijk Aarde-aandeel. De gemiddelde voetafdruk van alle mensen op de wereld is nu 2,7 ha. Dat is dus een stuk meer dan het Eerlijk Aarde-aandeel van 1,8 ha! We verbruiken met z’n allen dus meer dan de aarde te bieden heeft.
Anders gezegd: we maken de natuurlijke reserves van de aarde op.
En helaas kan de natuur deze reserves niet meer op tijd aanvullen. Er zijn grenzen aan het gebruik van de aarde en aan onze manier van leven. Die grenzen worden iedere dag overschreden. We leven op een te grote voet!
Zoals je op de afbeelding kunt zien hebben de westerse (rijkste) landen de grootste voetafdruk.
Ontwikkelingslanden doen het wat dat betreft veel beter. Zij hebben een kleine voetafdruk en zijn daarom lichter gekleurd. Jammer genoeg krijgen zij de zwaarste klappen als het gaat om de gevolgen van onze voetafdruk en klimaat.
Verklein je voetafdruk
“Wat heeft het voor zin?” zou je je kunnen afvragen. In je eentje kun je de wereld toch niet redden? Maar is dat een goede reden om niets te doen? Nee dus.
Eten en drinken Eet minder vlees en zuivel (en meer plantaardig)
Vlees eten zorgt voor een grote voetafdruk. Vooral rundvlees. Een kilo vlees vraagt ongeveer 10 kilo granen. Wat mensen ook zouden kunnen eten. Minder vlees eten betekent dan ook minder verspilling van energie en voedsel.
Vers & Nederlands
Groenten en fruit van het seizoen vragen weinig energie, opslagruimte en verpakking. De voetafdruk van tomaten uit de warme kas in de winter is bijna zeven keer groter dan die van tomaten van de grond.Kijk maar eens op de Groente en Fruitkalender van Nederland. Echte chef-koks doen dat ook. Want seizoensproducten zijn nu eenmaal veel lekkerder.
Kook genoeg, maar niet te veel
In een gemiddeld huishouden wordt per jaar voor 250 euro aan voeding weggegooid. Dat is een hoeveelheid van ongeveer 6 winkelwagentjes vol. Veel hiervan is te vermijden: te veel ingekocht, te lang gekookt of te lang bewaard.
Lifestyle Organiseer een kledingruil
Geld besparen en recyclen! Door tweedehands te kopen of te ruilen met vrienden.
Plastic = not fantastic.
Neem geen plastic tassen aan, maar neem je eigen tas mee voor je gaat shoppen.
Ga naar een film met een boodschap.
Van een goededocumentaire wordt je slimmer, scherper en meer bewust.
Vervoer Eco-scooter?!
Inderdaad, je hebt nu ook een elektrische scooter. Stil en schoon. Een goed verhaal om bij je ouders mee aan te kloppen
Hang lekker uit het raam
Met de airco aan verbruikt de auto meer energie en stoot dus ook meer CO2 uit. Zet je raam dus open het te warm wordt. Wil je het helemaal goed doen? Zet ‘m dan op een kiertje, want met het raam helemaal open verbruikt de auto ook een stuk meer.
Fietsen is hip, al jaren
Oer-Hollands, steenoud, maar tegenwoordig überhip: fietsen. Handig, goedkoop, schoon en goed voor de lijn.
In en om huis Geen stand-by
Doe computerschermen en tv’s uit als je wegloopt. En trek alle stekkers uit het stopcontact als je weggaat. Automaten verbruiken veel energie zonder dat je het door hebt.
Kaarsjes
Minder energie, minder kosten en meer gezelligheid en warmte. Wat wil je nog meer?
Verwarm met beleid. Weg met die dikke bank voor de verwarming, die houdt alle warmte tegen. Heb je het koud? Probeer eens een dikke trui i.p.v. een T-shirt. En ramen dicht natuurlijk als de verwarming aangaat.
Water
Met douchen verbruik je zo’n 6 liter per minuut. Houd dat eens in gedachte als je je uitgebreid staat in te zepen.
Bespaar energie
Schaf spaarlampen aan en zorg dat de lichten uit zijn als je een ruimte verlaat. Dit scheelt direct in het energieverbruik en kosten.
Vakantie Vervoer
Op zoek naar een nieuw vakantiegevoel? Ga eens met de trein of bus! Zo zie je nog eens wat van de omgeving en is veel milieuvriendelijker dan het vliegtuig.
Eet zoveel mogelijk streekproducten en bij lokale restaurants. Dat is niet alleen super lekker en interessant, ook steun je hiermee de lokale bevolking.
Eet van het land
Afval Black on both sides
Print dubbelzijdig, standaard.
Nee = Nee
Met een “Nee/Nee”- sticker op de deur bespaar je een hoop reclamemateriaal en andere
papparassen. Daarbij kom je tevens niet in de verleiding van alles te kopen. En ook dat scheelt.
Scheiden is altijd goed
Als het om afval gaat dan natuurlijk….
Voetafdruk en klimaat
Nooit meer schaatsen op natuurijs en tropische regens in de zomer! Dit zou een scenario voor Nederland kunnen zijn. Ons dagelijks leven kan voorgoed veranderen door de invloed van het klimaat. De grote voetafdruk heeft grote gevolgen voor het klimaat.
Klimaatverandering
Bij ons in Nederland wordt het vooral warmer en natter. In Groenland en Antarctica smelten de ijskappen, waardoor o.a. de ijsbeer niet kan overleven. Maar verreweg de hardste klappen vallen in ontwikkelingslanden in voornamelijk Afrika en Azië. De mensen hier leiden steeds vaker honger als gevolg van de verminderde landbouwproductie door hitte. Wereldwijd leven er honderden miljoenen kwetsbare mensen in deze gevarenzone. Vergeet echter nooit dat hoe groot deze problemen ook zijn, jij altijd iets kunt doen.
Heb jij een goed idee voor een beter klimaat? Wil je actie ondernemen? Check dan de tips op deze website of ga naar www.hotinhere.nl.
Oorzaak klimaatverandering
De belangrijkste oorzaak van de huidige klimaatveranderingen zijn wijzelf. Wij als mensen brengen extra broeikasgassen in de atmosfeer. Door verbranding van brandstoffen voor energie (industrie, verkeer en huishouden). Maar ook door het kappen van bossen, verbouwen van voedsel en veeteelt voor vlees en zuivel. Broeikasgassen vormen een dikke deken om de aarde waardoor de warmte niet kan ontsnappen. Zodoende stijgt de temperatuur op aarde. Dit heet het broeikaseffect. Wat is klimaat?
Klimaat is het ‘gemiddelde’ weer. Over een periode van tientallen jaren nemen weersdeskundigen op dezelfde plaats op aarde het gemiddelde van temperatuur, vochtigheidsgraad, luchtdruk, wind, bewolking en neerslag. Daarnaast kijken ze naar de dagelijkse en jaarlijkse variaties en hoe vaak extremen voorkomen. Hittegolven en zware regens met wateroverlast bijvoorbeeld. Op deze manier kunnen ze zien hoe het klimaat zich over een langere periode ontwikkelt. Het klimaat lijkt vrij stabiel. Toch verandert het klimaat voortdurend.
Opdracht 3: Consuwijzer en keurmerk Inleiding: Consuwijzer is een loket van de overheid voor consumenten. ConsuWijzer biedt gratis advies aan consumenten over hun rechten. Je vindt bij deze site onafhankelijke en betrouwbare informatie je rechten als consument. Een keurmerk is een beeldmerk op een product waarmee de eigenaar aanspraak maakt op een bepaalde kwaliteit van dat product. Er zijn keurmerkeigenaren die controleren of de bedrijven zich aan de regels van hun keurmerk houden. Deze keurmerkeigenaren kunnen zelf ook gecontroleerd worden. Dat heet accreditatie. Accreditatie is dus controle van de controle. Deze controle vindt plaats door een onafhankelijke organisatie. Is het keurmerk goedgekeurd dan komt het op de site van consuwijzer terecht. Bekende keurmerken zijn: EKO,Milieukeur, Max-Havelaar Op deze site kun je van alles over keurmerken vinden. Je kunt er terecht met vragen over keurmerken. Hierbij kun je denken aan de betrouwbaarheid van een keurmerk.
A. Opdracht keurmerken Je kunt bij de consuwijzer terecht voor keurmerken. Zoek van de hieronder gegeven keurmerken op wat ze inhouden. Dit doe je via deze site van de consuwijzer. 1.CPE Controle Scharrel Hoeveel kippen mogen er maximaal per m2? Van wie is het keurmerk? 2.Eko-keurmerk Geef in het kort aan waar het keurmerk voor staat. 3.Ik kies bewust Geef in het kort aan waar het keurmerk voor staat. Van wie is dit keurmerk? 4.Max Havelaar Geef in het kort aan waar het keurmerk voor staat. B. Opdracht Max Havelaar Ga naar de site van Max Havelaar een geef aan wat voor eisen Max Havelaar aan fair trade producten stelt. De ‘triple-p’ van duurzaamheid behoort in je antwoord terug te komen.
Opdracht 5: Achter elk product zit een verhaal A: Handel: Waar komen onze producten vandaan? Bekijk het filmpje en maak onderstaande vragen. http://gemi.st/10361447 1. In Ghana leeft 30% van de inwoners onder de armoedegrens. Wat is de armoedegrens? 2. Is er verschil tussen de armoedegrens in Nederland en de armoedegrens in Ghana? Leg uit waarom wel/ niet. 3. Wat vind jij van het feit dat “arme landen” veel importheffingen moeten betalen als zij hun producten leveren aan “rijke landen”? Waarom gebeurt dit? 4. In het filmpje worden voorbeelden genoemd van organisaties die zich bezig houden met eerlijke handel oftewel fair trade. Een voorbeeld is de samenwerking tussen Blue Skies en Ahold. Noem twee positieve gevolgen van dit samenwerkingsverband. 5. Katja Schuurman zegt “de macht om de wereld te veranderen ligt niet bij overheden of grote bedrijven, maar die ligt juist bij ons als consument”. Wat bedoelt ze hiermee? Leg dit in eigen woorden uit. 6. Ben je het eens met de uitspraak van Katja? Waarom wel/niet?
Rank a Brand is de grootste duurzame merkenvergelijkingssite van Europa. Bij Rank a Brand vind je een overzicht van belangrijke consumentenmerken en hun score op het gebied van duurzaamheid. Deze website bevat meer dan 800 merken in 6 sectoren, waaronder kleding, elektronica, reizen, telecom en eten&drinken. Bekijk het volgende filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=ql2l71XARLY&feature=player_embedded# en ga vervolgens naar de website www.rankabrand.nl Geef antwoord op de volgende vragen: A. Welke labels kent Rank a Brand toe aan de merken? B. Waarop zijn deze labels gebaseerd? C. Vul op de website de merknaam in van een kledingstuk of schoenen die je nu aan hebt. Geef aan welk label het merk krijgt van Rank a Brand en leg in het kort uit waarom zij dit label hebben gekregen.
Het arrangement M&M - Kritisch Consumeren - Verantwoordelijkheid is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
De hoeveelheid bruikbare grond die iemand verbruikt, noem je zijn ecologische voetafdruk. 
Motivatiemotor
Verderkijker
Onderzoek
Mensen produceren veel afval. Afval vervuilt het milieu.
Iedereen die in 2014 een nieuwe auto heeft gekocht, heeft een recyclingbijdrage van 45 euro betaald. De recyclingbijdrage wordt gebruikt om de auto aan het eind van zijn levensduur milieuverantwoord te recyclen.
Consumenten kunnen tegenwoordig kiezen tussen natuurstroom en 'gewone' stroom.
De ecologische voetafdruk vergelijkt de beschikbare ruimte met het verbruik.
Bereken je eigen voetafdruk
In de eXpoweek lever je bewijs door
Verwerking
Reflective journal
