Inleiding in twee zinnen, vooral gericht op inhoud: Het Waddengebied, het grootste getijden gebied ter wereld. In deze quest ga je dit gebied bestuderen vanuit ecologie en duurzaamheid. Als je geinteresseerd bent in een van de meest bijzondere natuurgebieden van Nederland, dan is deze quest voor jou!
Aantal XM: 10
Coaches die de quest begeleiden: Mw. Schollaard en Mr. Boll
Begeleiding met Blox, aantal en start: De M&N en M&M BloX van Mw. Schollaard en Mr. Boll
Building Learning Power: De leerspier verbeelden is erg belangrijk om de dingen die zich in het waddengebied afspelen voor je te kunnen zien.
Belangrijkste opbrengsten: Je maakt een Pages document met alle opdrachten inclusief de folderopdracht.
Inhoud en eXplore miles
Waarom zou je voor deze quest willen kiezen?
....
Waar gaat deze quest over?
Deze quest gaat over ...
Hij hoort bij het domein ...
Je leert ......
Welke producten moet je leveren?
Voor deze quest moet je de volgende producten leveren:
dit en dat
dat en dit
zus en zo
VERWACHTING VOORDAT JE BEGINT
Deze quest wordt ondersteund met een bloX en een chatgroep via Teams.
Zorg dat je jezelf inschrijft voor de bloX (soms gebeurt dit automatisch, maar niet altijd)
De coach die deze quest begeleidt nodigt jou uit voor de chatgroep in Teams.
eXplore miles
Deze quest levert jou .... eXplore miles op als je hem helemaal doorloopt, alle stappen zet en alle deliverables op tijd levert.
1. Jij begint
Motivatiemotor
➜ Maak een tegel aan in Egodact. Beschrijf daarin waarom je deze quest tot een goed einde zou willen brengen.
Verderkijker
Dit is inleidende tekst. Gebruik niet meer tekst dan strikt noodzakelijk is. Formuleer in actieve zinnen.
Dit is een leestekst, die doen we in een ander kleurtje.
➜ Maak deze opdracht. Opdrachten beginnen met een gebiedende wijs: 'maak', 'lees', ...
➜ Geef ook aan wat er met het resultaat van de opdracht moet gebeuren. Bijvoorbeeld: zet je resultaat in seesaw en zet een link daar naartoe in je logboek van je tegel in egodact.
➜ Zet opdrachten in een 'special container'.
➜ Begin elke stap van je opdracht met een ➜ (kopieer en plak).
Ecologie
Deel 1: Waarom leven er geen zeehonden in het bos?
Het waddengebied is een uniek natuurgebied. Het loopt helemaal van van Den Helder in Nederland tot aan het schiereiland Skallingen in Denemarken, en is daarmee bijna net zo groot als Zuid-Holland (ca. 310.000 hectare).
In het gebied liggen zo'n 50 eilanden en grote zandplaten, maar dit maakt het nog niet tot Werelderfgoed. Die status dankt het gebied aan zijn unieke flora (planten) en fauna (dieren) als gevolg van het continue droogvallen en onderwaterlopen van grote delen.
Echter niet alle planten en dieren leven op dezelfde plekken in het gebied. De paardenbloemen groeien bijvoorbeeld niet in de zee en de zeehonden leven niet in het bos. Maar waarom is dat eigenlijk zo?
Dat komt simpelgezegd omdat ze een beetje op Goudlokje lijken. De dieren en planten leven nu eenmaal graag op plekken waar de omstandigheden precies goed zijn voor hun: niet te warm, niet te koud, niet te nat, niet te droog, etc.
Zo'n geschikte leefomgeving noemen we een biotoop. Een zeester leeft dus niet in het biotoop grasland, maar in het biotoop zee, omdat in graslanden niet de juiste invloeden hebben.
In ieder biotoop zijn er van die specifieke invloeden, zoals de hoeveelheid zonlicht, de temperatuur of de hoeveelheid water. Als ze niet levend zijn, noemen we ze abiotische invloeden, en als ze levend zijn, biotische invloeden.
Opdracht 1
a) Op de Wadden komen verschillende biotopen voor. Maak een tekening met minimaal 4 van deze biotopen.
b) Teken in ieder van je biotopen ook een dier dat je daar typisch vindt.
c) Schrijf bij je dieren 3 biotische en 3 abiotische invloeden die invloed hebben op dat dier.
Een biotoop is best groot. Groot genoeg voor meerdere soorten om erin te leven.
Echter, net zoals niet iedere soort hetzelfde biotoop fijn vindt om in te leven, vindt niet iedere soort hetzelfde plekje binnen het biotoop fijn om in te leven. De plek in het biotoop dat een soort graag in leeft, noemen we een habitat. Daar zijn de invloeden het gunstigst voor die soort.
Opdracht 2
a) Beschrijf in je eigen woorden wat het verschil is tussen een biotoop en een habitat.
b) Meerkeuzevraag: kies de juiste letter-> Soms willen soorten in hetzelfde habitat leven en hetzelfde voedsel eten. Hoe noemen we die soorten in dat geval?
A Soortgenoten.
B Concurrenten.
C Natuurlijke vijanden.
D Er is geen speciaal begrip voor.
c) Dit hoeft niet altijd slecht te zijn: soms kunnen ze toch samen leven in hetzelfde habitat. Zo kunnen een specht, een koolmees en een boomkruiper allemaal in dezelfde boom leven. Leg uit hoe zij hetzelfde eten (insecten) en hetzelfde 'huis' kunnen hebben en toch zonder problemen samen kunnen leven.
Bij natuurontwikkeling worden maatregelen genomen om de biodiversiteit te vergroten.
Opdracht 3
a) Beschrijf in je eigen woorden wat biodiversiteit is.
b) Bij natuurontwikkeling proberen ze vaak meer habitats te maken. Leg uit waarom meer habitats kunnen leiden tot een grotere biodiversiteit.
c) Leg uit wat een maatregel zou kunnen zijn om meer habitats te creëren in een door-jou-gekozen natuurgebied?
Lees de tekst hieronder. Deze heb je nodig bij vraag 3d t/m 3i.
d) Wordt de biodiversiteit in gebieden waar honden worden uitgelaten groter of kleiner? Licht je antwoord toe met een citaat uit de tekst.
e) Stikstof maakt de grond voedingsrijk. Leg uit waardoor sommige plantensoorten verdwijnen als de grond rijker wordt aan stikstof (tip: bekijk de uitleg boven de opdrachten 1 en 2 nog eens).
f) De bijen, etc. kunnen niet de stikstof uit de grond opnemen, zoals planten dat kunnen. Leg uit waarom zij toch ook verdwijnen als de grond stikstofrijk wordt.
g) Op de Wadden zijn er vele gebieden waar je je hond kan uitlaten. Waarom zou dat een probleem kunnen zijn voor de biodiversiteit daar?
h) Waarom zorgen de dieren die op de Wadden leven niet voor extra stikstof op de Wadden?
i) Aangezien vele baasjes niet (altijd) de poep van hun hond opruimen, moeten er andere maatregelen worden genomen om de biodiversiteit te beschermen op de Wadden tegen de hondenpoep. Wat zou een maatregel kunnen zijn?
Tekst bij opdracht 3Die opruimplicht voor hondenpoep geldt in de bebouwde kom overal. Niet alleen op de stoep, maar óók in openbaar groen. Veel hondenbezitters zijn zich daar niet van bewust of houden zich er niet aan, waardoor jaarlijks grote hoeveelheden hondenpoep verdwijnen in groenstroken.Dat is niet zonder gevolgen, bleek deze week uit een studie van Universiteit Gent. Natuurgebieden staan al onder druk door stikstofvervuiling uit verkeer en veehouderij. Waar veel honden worden uitgelaten, stapelt die stikstof zich nog sneller op. Bloeiende kruiden verdwijnen en daarmee ook bijen, vlinders en veel vogels.Joop Spijker van Wageningen University & Research zegt dat al wel langer uit onderzoek bekend is dat hondenpoep problematisch is. "Bijvoorbeeld op de hei tussen Hilversum en Naarden zie je overal langs de paden de effecten van de vele honden die er worden uitgelaten."Bron tekst: https://www.nu.nl/klimaat/6182993/hondenpoep-in-woonwijken-gaat-ten-koste-van-wilde-bloemen-en-bijen.html?redirect=1 (Rolf Schuttenhelm, 2022; geraadpleegd op 21/2/2022).
Deel 2: Lekker hapje
Er zijn veel verschillen tussen planten en dieren, waaronder de manier waarop we onszelf van voedsel voorzien.
Opdracht 4
Lees de onderstaande tekst. Deze heb je nodig bij de vragen 4a en 4b.
a) Waar is de vrouw uit de tekst waarschijnlijk aan overleden?
b) Meerkeuzevraag: kies de juiste letter-> Een potplant zou deze "lichtvoeding" waarschijnlijk wel hebben overleefd. Waarom (tip: google de begrippen die je niet kent)?
A Planten kunnen zich ongeslachtelijk voortplanten en dieren niet.
B Planten kunnen voedingsstoffen verbranden en dieren niet.
C Planten kunnen fotosynthetiseren en dieren niet.
D Het goede antwoord staat er niet tussen, dat zou namelijk ... moeten zijn (vul de '...' in als je dit antwoord kiest)
c) Beschrijf kort in je eigen woorden wat er gebeurt bij het proces dat je hebt gekozen bij vraag 4b.
d) Dieren krijgen hun voedingsstoffen van andere organismes (levende wezens). Er zijn planteneters, vleeseters en alleseters, welke allemaal verschillende soorten organismes opeten. Maak de zinnen hieronder af.
I: Planteneters eten ...
II: Vleeseters eten ...
III: Alleseters eten ... en ...
e) Noem 2 voorbeelden van een dier dat op de Wadden leeft voor zowel I, II als III uit vraag 4d.
Tekst bij vraag 4
Het OM heeft besloten twee vrouwen en een man uit Utrecht niet te vervolgen voor betrokkenheid bij het overlijden van hun huisgenoot.
Het kwartet vormde een spirituele woongroep. De leden zijn zogenoemde ademhalisten, die voornamelijk leven van licht, of "lichtvoeding" zoals de groep het omschrijft op de eigen website: "We hebben het gevoel dat we hierdoor beter muziek kunnen maken en zuiverder kunnen zingen."
De vier woonden sinds 2006 met elkaar in een huis. In mei 2014 besloten ze "verder te gaan met eten loslaten". Sindsdien leeft de groep voornamelijk op kruidenthee en zelfgemaakte sappen.
Tekst bewerkt van: https://nos.nl/artikel/2255357-spirituele-woongroep-niet-vervolgd-voor-overlijden-vrouw (NOS, 2018; geraadpleegd op 21/2/2022).
Voor ons dieren bestaat het leven dus uit eten en gegeten worden. Biologen vinden dat natuurlijk superinteressant en hebben besloten om dat vast te leggen. Drie van deze manieren zijn:
Voedselketens
Voedselwebben
Voedselkringlopen
Opdracht 5
(LET OP: soms hebben MAVO en HAVO/VWO andere vragen; maak alleen de vragen die bij jouw ambitieniveau horen)
a) MAVO: Geef een korte beschrijving van een voedselketen en een voedselweb (is er een vast start-/eindpunt, etc).
HAVO/VWO: Leg uit wat het verschil is tussen een voedselketen en een voedselweb.
b) Maak een stopmotion of een filmpje van een voedselketen met planten en dieren die je vindt op de Wadden (minimaal 4 organismen).
c) Boeren moeten extra voedingsstoffen ((kunst)mest) op hun land strooien om genoeg eten te blijven produceren. Leg uit waarom natuurgebieden dat niet hoeven te doen. Gebruik het woord 'voedselkringloop' in je antwoord.
d) Teken een voedselweb voor de Wadden (gebruik minstens 6 soorten organismen).
Zoals in vraag 3 is genoemd, komen er onder andere door de poep van huisdieren (honden die worden uitgelaten, katten die buiten lopen, etc.) extra voedingsstoffen in natuurgebieden terecht.
e) HAVO/VWO: Teken een voedselkringloop. Gebruik de woorden: 'bodem', 'vleeseter', 'planteneter' en 'planten'. Tip: er moeten 6 pijlen worden getekend.
f) HAVO/VWO: Teken een extra pijl in je kringloop die de extra voedingsstoffen uit de poep voorstellen (tip: bekijk de rode pijlen eens in de afbeelding hieronder voor inspiratie).
g) HAVO/VWO: Teken nog een extra pijl in je kringloop die jouw maatregel uit vraag 3i voorstelt (tip: bekijk de rode pijlen eens in de afbeelding hieronder voor inspiratie).
Opdracht 6
a) Vul het verhaal hieronder in. Kies uit de woorden (let op: er blijven er een paar over): hoger, lager, eb, vloed, aarde, abiotische invloeden, biotische invloeden, meer, minder, sedimenten, aantrekkingskracht, twee.
De draaiing van de ...(1)..., en de ...(2)... van de maan en de zon zorgen dat het ...(3)... keer per dag eb en ...(4)... is. Door deze getijdenbeweging ziet het Waddengebied er steeds weer anders uit, omdat zand en andere ...(5)... worden aan- en afgevoerd. Daarnaast heeft het ook invloed op andere ...(6).... Zo is de temperatuur van het getijdengebied ...(7) en zijn er ...(8)... voedingstoffen te vinden bij laagwater dan bij hoogwater.
b) De meeste planten kunnen niet zo goed tegen zout, omdat het vocht onttrekt (jij krijgt ook dorst van veel zout eten). Sommige planten zijn zouttolerant (ze kunnen goed tegen een bepaalde abiotische invloed, in dit geval 'zout'). Noem een voorbeeld van een zouttolerante plant op de Wadden en waarom deze zouttolerant is.
c) Op het Wad is er geen beschutting tegen dingen als de zon, wind of roofdieren, zoals bosdieren dat wel hebben. Waar leven de meeste dieren op het Wad dus?
Duurzaamheid
Introductie
Aan de noordgrens van Nederland ligt de Waddenzee. Met de wadden worden modder- of zandplaten bedoeld die in de ondiepe zee liggen. Het waddengebied loopt langs de kust vanaf Den Helder in Nederland, langs de Duitse kust, tot Denemarken.
Al 16.000 jaar verandert het gebied van de Waddenzee, van Texel tot Denemarken, elke dag. Het is het grootste 'wetlandgebied' op aarde.
Het is een bijzonder natuurgebied, omdat de wadden tweemaal per dag droog komen te liggen bij eb. Het waddengebied is het grootste natuurlijke getijdensysteem ter wereld.
Om het waddengebied goed te begrijpen moeten we eerst de getijden (eb en vloed) bestuderen.
Opdracht 1.
Bekijk onderstaande video's en maak de opdracht.
Opdracht 1.
A. Maak in je pages document een uitleg van eb en vloed in je eigen woorden.
B. Wat heeft het waddengebied met en vloed te maken? Lees eventueel ook dit artikel als je dat nog niet helemaal begrijpt.
Duinen
De Waddeneilanden bestaan aan de noordwest kant voor een groot deel uit strand met daarachter duinen (net als aan in de rest van Nederland). Dit is alleen niet zo normaal als de meeste Nederlanders denken. Achter veel stranden in andere landen liggen geen duinen.
Hoe zijn de duinen ontstaan bij de Waddeneilanden en wat is de functie ervan? Duinen ontstaan niet overal langs de kust, daar zijn een aantal dingen voor nodig:
1. Er moet een zanderige zeebodem zijn, die schuin afloopt (net als het strand in Nederland, waardoor je langzaam steeds een stukje dieper de zee in loopt);
2. Aanvoer van zand over de zeebodem naar de kust;
3. Golven en wind die naar het land toe waait;
4. Plantengroei, waardoor jonge duinen worden vast gehouden.
Door de branding (hoge golfslag bij de kust) wordt het zand van de bodem neergelegd langs de kust. Als het goed gaat wordt het zand met de vloedstroom net iets verder naar de kust gebracht dan het met eb mee wordt terug genomen. Daardoor wordt het strand een stuk breder. Als er dan planten beginnen te groeien en de wind blaast het zand er tegen aan, blijft het zand tussen de planten liggen. Hierdoor ontstaan kleine duinen. Als er weer andere planten gaan groeien, wordt er meer zand vast gehouden en wordt de duin weer groter.
De duinen bij de Waddeneilanden zijn er vooral voor recreatie. Er zijn veel fiets- en wandelpaden in de duinen aangelegd en je kunt op sommige plekken ook kamperen. Maar op Texel hebben de duinen ook een belangrijke zeewerende (dat de zee niet verder het land in komt) functie.
Opdracht 1.
Natuurbeheer
De natuur op de waddeneilanden is erg bijzonder. Vandaar dat er veel organisaties zijn die delen van de Waddeneilanden beschermen. Welke organisaties zijn dat en welke delen worden beschermd?
Op de waddeneilanden heb je 2 Nationale Parken. Een Nationaal Park is een beschermd natuurgebied. Maar naast natuurbescherming is recreatie in die parken ook erg belangrijk. De 2 parken op de Waddeneilanden zijn: Nationaal Park Duinen van Texel, dit park bestaat bijna uit het totale duingebied van Texel, de zandplaat De Hors, de Texelse bossen en De Slufter. Dit is een prachtig gebied om te bekijken te voet, te paard of met de fiets. Nationaal Park Schiermonnikoog: het hele eiland Schiermonnikoog is een Nationaal Park. Je mag bijna overal komen op dit eiland, belangrijk is wel er mag niets vernield of verstoord worden en er mag geen lawaai worden gemaakt.
Er is een vereniging, de Waddenvereniging, die het natuurgebied de Waddenzee beschermt. Ook is er Staatsbosbeheer op Terschelling, Staatsbosbeheer is de grootste natuurbeheerder van ons land, zij wil zorgen voor een blijvende leefomgeving voor de mens, plant en dier. Maar ook zij willen zorgen voor de nodige recreatie in hun gebieden (zoals excursies enzovoort).
Zoals je leest zijn er erg veel verenigingen die delen van de Waddeneilanden beschermen. Maar je leest ook dat ze recreatie in die gebieden erg belangrijk vinden. Zo willen ze de mensen van de mooie natuur op de Waddeneilanden laten genieten.
Opdracht:
Wat vind jij van het natuurbeheer op de Waddeneilanden? Is het belangrijk dat de natuur beschermd wordt, of kan er beter iets anders gedaan worden met deze stukken land? Geef je mening op deze vragen door het op te schrijven op een a4.
Extra informatie: De Waddeneilanden hebben meerdere natuurgebieden. Elk natuurgebied beschermt verschillende delen van de Waddeneilanden en om verschillende redenen. Bijvoorbeeld tegen de inpoldering van delen van de Waddenzee, een te grote schelpdiervisserij of omdat het gewoon een bijzonder landschap is.
Tip: Voordat je over een onderwerp een mening geeft, moet je er eerst wat vanaf weten. Dus vraag jezelf eens af wat je nog moet of wilt weten. Je kunt daarbij denken aan de manier waarop de natuur op de Waddeneilanden beheerd wordt, wat er wel in die gebieden gebeurt (bijvoorbeeld: wandelen, fietsen, rondleidingen enzovoort).
Tip: Als je jouw mening op het a4 wilt zetten, zorg dan voor een goede indeling. Schrijf eerst iets over het onderwerp waarover je schrijft. Geef dan je mening met argumenten (punten waarom je iets vindt) en dan nog een kleine samenvatting. Je kunt het aantrekkelijker maken door er plaatjes bij te plakken.
Op dit moment zijn er meer dan 1.100 Werelderfgoedlocaties over de hele wereld en ieder jaar zijn dat er weer meer. Het zijn allemaal uitzonderlijke (natuur)gebieden en gebouwen die we willen bewaren voor de volgende generaties. Door het Werelderfgoed ontdek je de natuurlijke schoonheid van de wereld en leer je meer over de geschiedenis van culturen.. Gebruik de site van UNESCO www.unesco.nl/nl/Werelderfgoedkaart/list. Zoek op de lijst of klik op de wereldkaart. Je kunt inzoomen en uitzoomen.
Maak een folder (A4-formaat als uitgangspunt) voor bewoners in, op of rondom een Werelderfgoed. In de folder wordt uitgelegd: wat Werelderfgoed is, waarom het bijzonder is waar het Werelderfgoed staat en waar je Werelderfgoed nog meer kunt vinden. Zoek informatie en foto’s met behulp van internet. (via Google of www.werelderfgoed.nl)
Het arrangement M&N/M&M - Respect voor onze wadden is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Motivatiemotor
Verderkijker
Reflective journal
In de eXpoweek lever je bewijs door....
