0. Info startweek
In deze quest ga je door de tijdlijn van de Koude Oorlog lopen. Deze tijdlijn bestaat uit vijf fases waarbij er een graad van respect was tussen de Verenigde Staten en de Sovjet Unie. Jij gaat aan de hand van een graadmeter kijken in hoeverre de twee wereldmachten elkaar respecteerden.
Begeleiding: meneer Schuijt en mevrouw Scheringa.
Blox: niet verplicht.
XM: 10 XM
Leerspieren: koppeling maken, logisch redeneren en doorgronden.
1. Jij begint
Wat weet jij al van de Koude Oorlog?
.In de eerste cartoon laat je zien hoe de kapitalisten (VS) dachten over de communisten (Sovjet-Unie). In cartoon twee laat je zien hoe de communisten (Sovjet-Unie) dachten over de kapitalisten (VS).
Hoe pak je dat nou aan? Je gaat eerst kenmerken van zowel het communisme als het kapitalisme opzoeken en naast elkaar zetten. Zo heb je een overzicht van de verschillen tussen twee ideologiën.
Zoek hiervoor informatie op bij www.historiek.nl
2. Levenslijn
LEVENSLIJN
KAPITALISME VS. COMMUNISME (KOUDE OORLOG)
Instructieblad Gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw hield een conflict tussen twee ideologieën de wereld in haar greep. Het kapitalistische westen stond lijnrecht tegenover het communistische oosten. Ondanks een wapenwedloop kwam het niet tot een directe confrontatie, waardoor we ook wel spreken van een Koude Oorlog. Het kapitalisme werd vertegenwoordigd door de Verenigde Staten en het communisme door de Sovjet-Unie. Hoe reageerden de leiders van beide landen op gebeurtenissen in de wereld? In deze werkvorm ga je proberen dat in kaart te brengen.
Wat moet je precies doen?
- Hieronder staan een aantal jaartallen en bijbehorende gebeurtenissen.
- Haal een grafiek voor de levenslijn op bij Mw Scheringa of Dhr Schuijt (2.06meter!)
Lees ze eerst allemaal door;
- Vraag jezelf af hoe de hoofdpersonen, een kapitalist uit de Verenigde Staten en een communist uit de Sovjet-Unie, op elke gebeurtenis gereageerd zouden hebben. Heel erg blij is +5, neutraal is 0 en niet blij is -5, maar alles er tussenin is ook mogelijk;
- Zet een punt of een kruisje in de grafiek. Neem voor de Amerikaanse kapitalist blauw en voor de Russische communist rood;
- Als je alle jaartallen hebt gehad, verbind je de punten met elkaar. Zo krijg je een blauwe levensgrafiek van Amerika en een rode levensgrafiek van de Sovjet-Unie.
De gebeurtenissen
1917 De Russische Revolutie breekt uit. Lenin slaagt er met de bolsjewieken (communisten) in om de tijdelijke regering af te zetten. Hij begin met het oprichten van een communistische staat.
1929 In de Verenigde Staten breekt een economische crisis uit die grote delen van de wereld raakt. In de Sovjet-Unie bestaat op dat moment een planeconomie.
1938 Op de Conferentie van München komen de leiders van Frankrijk, Engeland, Italië en Duitsland samen om te praten over Tsjecho-Slowakije. Stalin is niet uitgenodigd.
1939 Stalin sluit in het geheim een niet-aanvalsverdrag met nazi-Duitsland.
1941 Ondanks het niet-aanvalsverdrag wordt de Sovjet-Unie toch aangevallen door naziDuitsland. Ook de Verenigde Staten raken bij de oorlog betrokken door de Japanse aanval op Pearl Harbor.
1944 Al vanaf het einde van 1941 vecht de Sovjet-Unie tegen het Duitse leger aan het oostfront. Aan het westfront werd er nauwelijks meer gevochten sinds 1941.
1945 Op de conferentie van Potsdam vertelde de Amerikaanse president Truman aan Sovjetleider Stalin dat de Verenigde Staten een atoombom had ontwikkeld en die mogelijk in de strijd tegen Japan zou gaan gebruiken.
Ter info: na 1945 wordt Europa verdeeld in een kapitalistisch westblok en een communistisch oostblok (de gebieden die respectievelijk door westerse en Sovjetsoldaten bevrijdt zijn). De scheiding loopt dwars door Duitsland. In het westen blijven democratische regeringen bestaan, in Oost-Europa komen zogeheten Volksdemocratieën tot stand: deze landen werden geleid door de communistische partij, aangestuurd door de partijtop in de Sovjet-Unie.
1947 Om Europa te ondersteunen bij haar herstel bood de Verenigde Staten alle Europese landen (dus ook Oost-Europa en de Sovjet-Unie) economische steun aan in de vorm van Marshallhulp. Oost-Europese landen mochten de hulp van Stalin niet accepteren.
1948 In 1945 werd Duitsland opgedeeld in vier bezettingszones, bezet door Franse, Engelse, Amerikaanse en Russische soldaten. Hetzelfde gold voor Berlijn, dat in het Sovjet-deel lag. In dit jaar bezet Stalin de westerse delen van Berlijn om de hele stad in bezit te krijgen. Dit mislukte echter.
1949 China wordt communistisch.
1950 Het communistische Noord-Korea probeert het westersgezinde Zuid-Korea met steun van China te veroveren.
1953 Stalin komt te overlijden. De nieuwe Sovjetleider Chroesjtsjov pleitte voor een zachtere politiek (destalinisatie) en wilde niet langer meer de directe confrontatie opzoeken met de Verenigde Staten (vreedzame co-existentie).
1956 In Hongarije willen steeds meer mensen meer democratisering en gaan de straat op: de Hongaarse Opstand. De Opstand werd hard neergeslagen door Sovjetsoldaten.
1961 Sinds de Duitse deling van 1949 (in DDR en BRD) zijn honderdduizenden Duitsers, vooral jonge intellectuelen, vanuit Oost-Duitsland naar West-Duitsland getrokken. Om een verdere leegloop te voorkomen werd op initiatief van Oost-Duitsland de Berlijnse Muur gebouwd.
1962 Na een Amerikaanse poging om een revolutie in het nabijgelegen Cuba te voorkomen, besloot de Cubaanse leider Fidel Castro samen te werken met de Russische Chroesjtsjov. Op Cuba werden vervolgens lanceerplekken voor korteafstandsraketten geplaatst. De Amerikaanse president Kennedy richt zich in een televisietoespraak woedend tot Chroesjtsjov en probeert hem onder druk te zetten (Cubacrisis).
1963 Na de Cubacrisis begint een periode van détente (ontspanning) in de Koude Oorlog.
1968 In Tsjecho-Slowakije leidden hervormingen onder leiding van Dubçek tot een Praagse Lente: democratisering van het bestuur.
1972 Na enkele jaren intensieve oorlogsvoering trekken de Verenigde Staten zich terug uit Vietnam en veroveren Noord-Vietnamese communistische soldaten het westersgezinde Zuid-Vietnam.
1985 De nieuwe Sovjetleider Gorbatsjov begint met zijn politiek van glasnost (openheid) en perestrojka (economische hervormingen). Ook trekt hij Sovjetsoldaten terug uit OostEuropa en stopt hij met de wapenwedloop met Amerika.
1989 De Berlijnse Muur komt in november van dit jaar te vallen. Oost- en West-Duitsland worden weer herenigd.
1991 De Sovjet-Unie valt uiteen, Gorbatsjov moet aftreden.
3. Vragen bij opdracht levenslijn
Vragenblad
Nadat jij en een medeleerling de levenslijn hebben afgerond, beantwoord je onderstaande vragen alleen. Bekijk nogmaals kritisch de door jullie gemaakte levenslijn!
1. Aan enkele gebeurtenissen kunnen verschillende kenmerkende aspecten worden gekoppeld. Bestudeer onderstaande kenmerkende aspecten en plaats een passende gebeurtenis (jaartal) erachter.
- Het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën: communisme
- De crisis van het wereldkapitalisme
- Het voeren van twee wereldoorlogen
- De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
2. Tussen 1917 en 1991 waren er enkele gebeurtenissen die de Amerikaanse kapitalist blij maakte en de Sovjet communist boos. Noem twee van die gebeurtenissen. ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
3. Tussen 1917 en 1991 waren er enkele gebeurtenissen die de Sovjet communist blij maakte en de Amerikaanse kapitalist boos. Noem één van die gebeurtenissen. ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
Er zijn historici die discussiëren over het beginpunt van de Koude Oorlog.
4. Kijkend naar je levenslijn, geef een beargumenteerd voorstel voor een jaartal (gebeurtenis) die het begin kan markeren van de Koude Oorlog. ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
5. Bestudeer de levenslijn: wie heeft volgens jullie levenslijn de Koude Oorlog gewonnen? Waaruit blijkt dat precies? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
4. Reflective journal
Beantwoord de volgende vragen voordat je de coach een bericht stuurt:
- Wat ging er goed tijdens het maken van de quest?
- Aan welke kwaliteit van jezelf zou je dit koppelen?
- Is er iets wat beter zou kunnen voor de volgende keer?
- Kijk naar de leerspieren poster op de muur, welke heb jij gebruik tijdens deze quest? Leg uit hoe.
- Herken jij dingen die nog steeds van toepassing zijn voor de samenleving van nu? Zo ja, noteer deze!
Leerspieren
