Biologie BB Jaar 1 Th3

Biologie BB Jaar 1 Th3

Leerdoelen

Schimmels

- Je kunt de bouw en voortplanting van een schimmel beschrijven

- Je kunt gevaren en het nuttig gebruiken van schimmels benoemen.

Bacteriën

- Je kunt de bouw en voortplanting van een bacterie beschrijven

- Je kunt gevaren en het nuttig gebruiken van bacteriën benoemen.

Les over schimmels

Les schimmels

 

Deze les gaan we het hebben over basisstof 4: namelijk de schimmels. Vaak is de eerste gedachte die mensen bij schimmels hebben dat het vies is. Na deze les ben ik benieuwd hoe jij er nu tegenaan kijkt?

Nog even een korte herhaling. In de biologie onderscheiden we dus vier grote groepen, de planten, de dieren, de bacteriën, waar we het straks over gaan hebben, en de schimmels dus. De schimmelcellen kun je herkennen aan het feit dat deze cellen wel een celkern en een celwand hebben maar geen bladgroenkorrels. Dit is hier te zien op het plaatje.

Schimmels bestaan uit lange dunne draden, die noem je de schimmeldraden. Hier in deze afbeelding zijn de schimmeldraden te zien. Bij het linker plaatje zie je een schimmel zoals wij die met het blote oog zien. De rechter afbeelding is een schimmel die met een microscoop is bekeken.

Schimmels kunnen zich voortplanten door middel van sporen. Dit hebben we bij de planten ook gezien. Sporen zijn cellen van de schimmel in dit geval waar een nieuwe schimmel uit kan groeien. Deze sporen ontstaan bij het uiterste puntje van de schimmeldraden. Maar sommige soorten schimmels hebben speciale soorten organen om de sporen te produceren: namelijk een onderdeel waar we allemaal al van gehoord hebben: de paddenstoel. In de draden die je aan de onderkant ziet van een paddenstoel worden de sporen gemaakt.

Deze sporen worden losgelaten door de paddenstoel of door het uiteinde van de schimmeldraden en kunnen dichtbij terecht komen en in de buurt een nieuwe schimmel vormen. Maar de sporen kunnen ook door de lucht heen vliegen om op een andere plek een nieuwe schimmel te worden. Beetje vies misschien maar ook in de lucht die jij nu inademt zullen sporen van de schimmels zitten.

Nu gaan we het hebben over wat de schimmels nou precies doen. Schimmels zijn heel belangrijk voor ons. We noemen ze ook wel de opruimers van de natuur. Schimmels halen hun voeding uit dode organismen, zoals bladeren die van de boom zijn afgevallen of dode dieren in het bos. Maar ook je boterham die je te lang in je tas hebt laten zitten omdat je het te druk had. De schimmels ruimen al deze dingen op en geven uiteindelijk weer voedingsmiddelen af aan hun omgeving. En laat dat nou is heel goed zijn voor de natuur. De schimmels geven de voedingsmiddelen af aan planten die hier weer van kunnen groeien en ons uiteindelijk eten geven.

Naast dat de schimmels de opruimers zijn van de natuur zijn ze voor ons nog meer nuttig. Wij gebruiken schimmels voor drie dingen:

  • Wij eten schimmels, zoals champignons en andere paddenstoelen. Maar pas goed op met wat je zomaar eet. Sommige schimmels zijn juist heel gevaarlijk voor je om te eten en daar kun je goed ziek van worden.
  • Wij maken eten door gebruik van schimmels, denk maar aan het maken van brood, daar gebruiken wij gist voor (en gist is een schimmel), maar ook aan het maken van wijn of bier gebruiken wij schimmels.
  • Als laatste halen wij ook medicijnen uit schimmels, zoals antibiotica.

 

 

Toch zijn de schimmels niet alleen goed voor ons, ze kunnen ook vaak schadelijk zijn. Een bekend voorbeeld is zwemmerseczeem. Dit is een soort schimmel die wordt veroorzaakt door een voetschimmel. Ook als wij bedorven voedsel eten zal dit ervoor kunnen zorgen dat wij ziek kunnen worden. Vaak kan je lichaam je er goed tegen beschermen maar af en toe lukt dat niet en dan kun je ziek worden. Pas ook goed op met wat voor paddenstoelen je eet, want sommigen zijn juist heel giftig en kunnen heel gevaarlijk zijn voor je.

Voor nu was dit de les over de schimmels. Tussendoor heb je al wat vragen kunnen maken en kunnen oefenen met de schimmels. Bekijk hierna het gedeelte over de bacterie en maak daarna de oefenopgaves over deze twee basisstoffen.

Les bacteriën

Les bacteriën

De vorige les ging over de schimmels. Bedenk even voor jezelf weer waar je de cel van een schimmel aan kan herkennen.

De schimmelcel heeft wel een celkern en een celwand maar geen bladgroenkorrels. Als je dit al wist helemaal top! Maar als je het nog niet wist, geen probleem maar kijk eventjes terug naar de vorige video of stel een vraag in de les als je het nog niet snapt.

De bacteriecel is waar we het bij deze les over gaan hebben. De bacteriecel is te herkennen aan het feit dat het geen celkern heeft. Dan weet je al direct dat het een bacterie moet zijn. Onder de microscoop kun je bacteriën zien zoals hier op het plaatje links te zien is. Hier aan de rechterkant is een afbeelding van bacteriën die gemaakt is met een speciale microscoop: de elektronenmicroscoop. Zo kun je veel beter zien met welke soort bacterie je te maken hebt.

Bacteriën kunnen zichzelf delen om zich voort te planten. Als je dus start met één bacterie dan heb je na een bepaalde tijd twee bacteriën. Na weer een bepaalde tijd hebben deze twee bacteriën zich ook weer gedeeld en heb je er nu vier. En van vier naar acht en dan naar zestien enzovoorts. Bij de bacterie is de deling dus de manier waarop zij zich voortplanten.

Net als de schimmels kunnen bacteriën de dode organismen afbreken. Ook zij zijn dus opruimers van de natuur. Maar de bacteriën zijn nog meer nuttig op andere manieren. Bacteriën zitten overal. Ze zweven door de lucht en kunnen echt overal zitten. Hier wil ik volgende week hopelijk een klein practicum mee doen om dit te kunnen laten zien.

Maar de bacteriën op je huid kunnen je beschermen tegen ziekteverwekkers. Je hebt bacteriën in je darmen die zorgen dat je voedingsstoffen goed op kunt nemen. Maar ook gebruiken wij bacteriën voor het maken van eten. Denk maar aan kaas, yoghurt, zuurkool en soms zelfs vleeswaren. Maar al deze bacteriën hebben wij dus nodig om goed voedsel op te kunnen nemen in onze darmen. Het schijnt dat je ongeveer 10 miljard bacteriën per dag moet eten om hele gezonde darmen te krijgen.

Maar ook hier zit wel weer een keerzijde aan. Veel bacteriën zijn goed voor ons, maar er zijn er ook die schadelijk zijn. Ze kunnen voedsel bederven en als wij dit eten komen de bacteriën ons lichaam in. Als de bacteriën in ons lichaam delen kun je hier goed ziek van worden. Maar ook de bacteriën die gewoon in de lucht zitten kunnen soms slecht voor je zijn. Hierdoor kun je bijvoorbeeld een longontsteking, keelontsteking, oor of oogontsteking van krijgen.

Vragen bs 4+5

Oefening: Vragen Bs 4&5: Schimmels en bacteriën

Start

Filmpje over schimmels

NPO Kennis - Micro-organismen
Deze site vertelt over vele interessante ontdekkingen van micro-organismen.    Heinsman, E. (2019, 12 februari). Waarom kunnen we niet zonder bacteriën en schimmels? NPO Kennis. Geraadpleegd op 11 april 2022, van https://npokennis.nl/longread/7807/waarom-kunnen-we-niet-zonder-bacterien-en-schimmels

Filmpje over schimmels
Hier is een omschrijving van de schimmels en met enkele afbeeldingen van schimmels.

  • Het arrangement Biologie BB Jaar 1 Th3 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Ruben
    Laatst gewijzigd
    2022-04-11 22:02:12
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Les over schimmels en bacteriën
    Leerniveau
    VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1;
    Leerinhoud en doelen
    Biologische eenheid; Biologie; Opbouw van leven;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    makkelijk
    Studiebelasting
    0 uur 30 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    NPO Kennis - Micro-organismen
    https://npokennis.nl/longread/7807/waarom-kunnen-we-niet-zonder-bacterien-en-schi     		Link
    Filmpje over schimmels
    http://www.youtube.com/watch?v=ip5VxJyXAkQ&t=14s     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Vragen Bs 4&5: Schimmels en bacteriën

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van