Deze les gaan we het hebben over basisstof 4: namelijk de schimmels. Vaak is de eerste gedachte die mensen bij schimmels hebben dat het vies is. Na deze les ben ik benieuwd hoe jij er nu tegenaan kijkt?
Nog even een korte herhaling. In de biologie onderscheiden we dus vier grote groepen, de planten, de dieren, de bacteriƫn, waar we het straks over gaan hebben, en de schimmels dus. De schimmelcellen kun je herkennen aan het feit dat deze cellen wel een celkern en een celwand hebben maar geen bladgroenkorrels. Dit is hier te zien op het plaatje.
Schimmels bestaan uit lange dunne draden, die noem je de schimmeldraden. Hier in deze afbeelding zijn de schimmeldraden te zien. Bij het linker plaatje zie je een schimmel zoals wij die met het blote oog zien. De rechter afbeelding is een schimmel die met een microscoop is bekeken.
Schimmels kunnen zich voortplanten door middel van sporen. Dit hebben we bij de planten ook gezien. Sporen zijn cellen van de schimmel in dit geval waar een nieuwe schimmel uit kan groeien. Deze sporen ontstaan bij het uiterste puntje van de schimmeldraden. Maar sommige soorten schimmels hebben speciale soorten organen om de sporen te produceren: namelijk een onderdeel waar we allemaal al van gehoord hebben: de paddenstoel. In de draden die je aan de onderkant ziet van een paddenstoel worden de sporen gemaakt.
Deze sporen worden losgelaten door de paddenstoel of door het uiteinde van de schimmeldraden en kunnen dichtbij terecht komen en in de buurt een nieuwe schimmel vormen. Maar de sporen kunnen ook door de lucht heen vliegen om op een andere plek een nieuwe schimmel te worden. Beetje vies misschien maar ook in de lucht die jij nu inademt zullen sporen van de schimmels zitten.
Nu gaan we het hebben over wat de schimmels nou precies doen. Schimmels zijn heel belangrijk voor ons. We noemen ze ook wel de opruimers van de natuur. Schimmels halen hun voeding uit dode organismen, zoals bladeren die van de boom zijn afgevallen of dode dieren in het bos. Maar ook je boterham die je te lang in je tas hebt laten zitten omdat je het te druk had. De schimmels ruimen al deze dingen op en geven uiteindelijk weer voedingsmiddelen af aan hun omgeving. En laat dat nou is heel goed zijn voor de natuur. De schimmels geven de voedingsmiddelen af aan planten die hier weer van kunnen groeien en ons uiteindelijk eten geven.
Naast dat de schimmels de opruimers zijn van de natuur zijn ze voor ons nog meer nuttig. Wij gebruiken schimmels voor drie dingen:
Toch zijn de schimmels niet alleen goed voor ons, ze kunnen ook vaak schadelijk zijn. Een bekend voorbeeld is zwemmerseczeem. Dit is een soort schimmel die wordt veroorzaakt door een voetschimmel. Ook als wij bedorven voedsel eten zal dit ervoor kunnen zorgen dat wij ziek kunnen worden. Vaak kan je lichaam je er goed tegen beschermen maar af en toe lukt dat niet en dan kun je ziek worden. Pas ook goed op met wat voor paddenstoelen je eet, want sommigen zijn juist heel giftig en kunnen heel gevaarlijk zijn voor je.
Voor nu was dit de les over de schimmels. Tussendoor heb je al wat vragen kunnen maken en kunnen oefenen met de schimmels. Bekijk hierna het gedeelte over de bacterie en maak daarna de oefenopgaves over deze twee basisstoffen.