leerdoelen :
- Na dit hoofdstuk weet ik wat politiek is;
- Na dit hoofdstuk weet ik wat een democratie is;
- Na dit hoofdstuk weet ik wat een dictatuur is.
1.1 politiek
Politiekis het maken van keuzes over een land of gebied ( provincies of stad ). De mensen die in de politiek werken en daarmee politieke keuzes maken noem je een politicus. Denk hierbij aan; minister Mark Rutte en burgermeester Ahmed Aaboutaleb ( burgermeester van Rotterdam )
1.2 democratie
Nederland is een democratie.
Wat houdt een democratie in?
- een bestuursvorm
- inwoners van Nederland mogen meebeslissen en invloed uitoefenen op het bestuur van het land ( tweede kamer verkiezingen, provincionale verkiezingen en waterschapsverkiezingen )
- de burgers hebben inspraak in de politiek. ( vrijheid van meningsuiting, je mening delen aan een politicus of antwoorden op vragen van politicussen )
- beslissingen door stemmingen
- de meerderheid beslist
1.3 dictatuur
Een dictatuur is het tegenovergestelde als een democratie. In een dicatuur hebben mensen GEEN inspraak in de politiek.
- een persoon of een klein groepje die alle macht heeft
- de persoon die de macht heeft noem je een dictator
- burgers mogen niet stemmen/ mee beslissen
- besluiten worden gemaakt ookal is de meerderheid van het volk het hier niet mee eens
- tegenstanders/ rivale van een dictator worden meestal onderdrukt
- negatieve meningen/ reacties op besluiten of op de dicator zelf kunnen vaak gevolgd worden door een arrestatie of gevangenisstraf
- Na dit hoofdstuk weet ik wat het verschil is tussen een directe en een indirecte democratie;
- Na dit hoofdstuk weet ik waarvoor je in Nederland volksvertegenwoordigers kiest;
- Na dit hoofdstuk weet ik wat een parlementaire democratie is.
2.1 directe en indirecte democratie
directe democratie
burgers
Directe democratie
Indirecte democratie
Bevolking stemt op volksvertegenwoordigers.
Burgers nemen zelf politieke beslissingen (stemmen over een politieke beslissing -> referendum = voorleggen van een plan aan de bevolking
Volksvertegenwoordigers nemen politieke keuzes. Volksvertegenwoordiger = iemand die beslissingen maakt namens de bevolking.
Zwiterland
Nederland
2.2 Volksvertegenwoordigers
Volksvertegenwoordigers zijn mensen die names jou beslissingen nemen in de politiek.
gemeenteraad :
Provinciale Staten
Het parlement:
Het parlement bestaat uit de eerste en de tweede kamer.
Eerste kamer:
75 leden
leden worden gekozen door de Provincionale staten
indirect gekozen ( dus niet door de inwoners zelf )
Tweede kamer:
150 leden
leden worden direct gekozen ( door de inwoners )
2.3 Parlementaire democratie
Parlementaire democratie is een vorm van indirecte democratie, waarbij burgers via volksvertegenwoordigers in het parlement invloed hebben op belangrijke politieke kwesties
Hoofdstuk 3 invloed op de politiek
leerdoelen:
- Na dit hoofdstuk weet ik hoe je kunt zorgen dat iets wordt besproken in de politiek;
- Na dit hoofdstuk weet ik op welke manieren je kunt actievoeren;
- Na dit hoofdstuk weet ik wat actiegroepen en belangengroepen zijn;
- Na dit hoofdstuk weet ik welke rol media spelen in de politiek.
3.1 Agendavorming
Naast stemmen kun je ook op andere manieren invloed uitoefenen. Zoals je probleem aan te kaarten bij politieke partijen door een brief/mail te schrijven. Hierdoor kan een onderwerp op de politiekeagenda komen te staan = politici die het onderwerp bespreken.
systeem en barrièremodel
het systeemmodel
het barièremodel
3.2 actievoeren
Een andere manier op een onderwerp op de politieke agenda te krijgen is het actievoeren. Dit kan het starte van een petitie ( Een petitie is een oproep aan de politiek door middel van handtekeningen te verzamelen en vervolgens in te dienen bij bijvoorbeeld de gemeenteraad. zijn of demonstreren). Demonstreren is het samenkomen met een groep mensen om ergens tegen te protesteren of aandacht voor te vragen. Dit kan dan opvallen bij politici en kan daardoor op de politieke agenda komen.
3.3 pressiegroepen
Soms is het moeilijk om in je eentje de aandacht te krijgen van de politiek, daardoor bestaan er pressiegroepen. Dit zijn groepen die druk zetten op de politiek door middel van; actievoeren, demonstreren etc. Er zijn twee soorten pressiegroepen belangengroepen en actiegroepen.
actiegroepen
Een groep die meestal maar een doel hebben en hierdoor actievoeren. Als het doel is bereikt stoppen ze meestal met actievoeren
belangengroepen
Bij belangengroepen zit dat anders. Zij hebben groepen die blijvend strijden voor een doel. Zoals voor werknemers, het mileu en arme landen.
Een manier van vele belangengroepen is lobbyen. Lobbyen is het contact opnemen met een politici en hen te overtuigen van jouw ideeën. Ook bedrijven lobbyen bij politici voor bijvoorbeeld minder belasting.
3.4 politiek en media
De media speelt een hele belangrijke rol voor de onderwerpen die in de politiek worden besproken. Als er in de media bijvoorbeeld veel over een bepaald onderwerp wordt gepraat zoals bijvoorbeeld de toeslagenaffaire is er een grotere kans dat dit dan wordt behandeld in de politiek.
Zelf media gebruiken
Natuurlijk kun je zelf ook actievoeren door bijvoorbeeld een instagram groep aan te maken of een online petitie! Het kan dan zo zijn dat dit wordt opgepikt door de media en zo kan het dan weer in de politiek terrecht komen.
- welke politieke stromingen er in Nederland bestaan;
- wat met links, rechts, progressief en conservatief wordt bedoeld.
1.1 Politieke partijen
Een politieke partij is een organisatie van mensen die ongeveer hetzelfde denken over de manier waarop problemen in de samenleving moeten worden opgelost.
one issue partijen zijn partijen die vooral op een onderwerp of doelgroep richten zoals;
-BBB = BoerBurgerBeweging;
- 50 Plus;
- PvdD: Partij voor de Dieren.
lid worden
Je kunt ook lid worden van een partij hierdoor kun je:
- meepraten over onderwerpen
- jezelf verkiesbaar stellen
1.2 politieke stromingen
Een politieke stroming bestaat uit een groep mensen met dezelfde ideeën over hoe de samenleving eruit zou moeten zien.
partij
stroming
Links/midden/rechts
Progressief/ conservatief
VVD
Liberalisme
Rechts
Conservatief
PVV
Populisme
Rechts
Conservatief
CDA
Christendemocratie
Midden/rechts
Conservatief
D66
Sociaal-liberaal
Midden
Progressief
CU
Christendemocratie
Midden/links
Conservatief
PvdA
Sociaaldemocratie
Links
Progressief
GroenLinks
Ecologisme
Links
Progressief
kieskompas.nl
Hoofdstuk 2 Stemmen
Leerdoelen:
- Na dit hoofdstuk weet ik welke verkiezingen er worden gehouden in Nederland;
- Na dit hoofdstuk weet ik wat het kiesrecht inhoudt;
- Na dit hoofdstuk weet ik wat er tijdens de verkiezingscampagne gebeurt.
2.1 kiesrecht
In Nederland kennen wij het kiesrecht. Het kiesrecht betekend dat je mag stemmen tijdens de verkiezingen ( gemeenteraadsverkiezingen, provinciale verkiezingen of landelijke verkiezingen )
Er zijn twee soorten kiesrechten. Actief kiesrecht is het recht om te stemmen tijdens een verkiezing en passief kiesrecht is het recht dat je jezelf verkiesbaar mag stellen.
Maar wie en wanneer mag je nou stemmen?
als je 18 jaar of ouder bent
als je een Nederlandse nationaliteit hebt
Wanneer mag je jezelf verkiesbaar stellen?
voordat je 18 bent, vanaf 18 mag je volksvertegenwoordiger worden
lid zijn van een politieke partij
2.2 verkiezingen
Hierboven heb je al gelezen over de soorten verkiezingen, hieronder staat een kleine uitleg.
gemeenteraad
Verkiezing voor de gemeente waarin je woont. Je kan dan alleen stemmen in je eigen gemeente. In deze verkiezingen zie je niet alleen de bekende partijenen zoals groenlinks en cda, maar ook lokala e partijen zoals Leefbaar Rotterdam. Om de vier jaar vinden deze verkiezingen plaats.
Dit jaar zijn ook gemeenteraadsverkiezingen. Deze vinden plaats op 16 maart 2022.
provinciale staten
De Provinciale Statenverkiezingen lijken veel op de gemeenteraadverkiezingen. Hier zijn ook mindere bekende verkiezingen en is ook om de vier jaar. De provinciale statenverkiezingen vinden plaats in 2023.
waterschappen
De waterschapverkiezingen vinden samen met de Provinciale Statenverkiezingen plaats. De waterschappen beslissen over:
- visvergunningen
- beheer kanalen en sloten
-waterzuivering
- aanleg wegen en fietspaden
tweede kamer
Vorige jaar zijn de Tweede Kamerverkiezingen geweest, hierbij heb je kunnen stemmen op een partij die jou vertegenwoordigt in de landelijke politiek. Deze worden ook om de vier jaar gehouden, indien er geen vroegtijdige aftreding plaats vind.
disclaimer: aftreden is geen demissionair kabinet. Bij een demissionair kabinet neemt het kabinet ontslag, maar blijft wel werkzaam tot er een nieuw kabinet zicht vormt.
Europees Parlement
Hieraan doen Nederlandse partijen mee ( ook andere landen zitten in het Europees Parlement ) , die binnen de Europese Unie (EU) met andere partijen samen werken. Bijvoorbeeld Groenlinks en PVDA. Deze verkiezingen worden elk vijf jaar gehouden.
2.3 verkiezingscampange
Tijdens de verkiezingen houden partijen zich bezig met hun campanges. Ze stellen een lijst met kandidaten op met bovenaan een lijstrekker. Een lijsttrekker is de leider van de partij tijdens de verkiezingen. Meestal wordt ook op de lijsttrekker gekozen. Zie hieronder posters van lijstrekkers (campagne posters)
Parool.nl
Deze posters is een van de acties die partijen voeren om mensen op hen te laten stemmen. Ook doen ze dit door mee te doen aan debatten, sociale media post/ filmpjes ( zelfs Tiktok wordt nu ingezet om jongeren aan te spreken ) en gaan ze langs steden om campagne te voeren. Dit wordt meestaal gedaan door de lijsttrekker.
Lijsttrekker Thierry Baudet die campagne voert.
Parool.nl
Partijen voeren hun verkiezingscampgne vooral om zwervende kiezer te winnen. Elke partij heeft hun vaste kiezers. Deze kiezers stemmen bij elke verkiezing op dezelfde partij. Maar Zwervende kiezers kiezen meestal pas op een partij tijdens de verkiezingen door bijvoorbeeld een kieswijzer te doen of te kijken naar de debatten en partij standpunten.
2.4 Stemmen
Hierboven hadden we het al over standpunten. Standpunten kun je terug vinden in een verkiezingsprogamma van een politieke partij. In een verkiezingsprogamma staan standpunten en de plannen van een partij.
Je stem uitbrengen
We hebben het al gehad over wanneer je mag stemmen, maar hoe werkt dat stemmen dan?
Allereerst krijg je een stempas thuisgestuurd. Deze neem je mee op de verkiezingsdag naar het stembureau ( met een identiteits bewijs ).
Sommige mensen kunnen niet stemmen door bijvoorbeeld medische redenen of door hun werk. Je kan dan alsnog stemmen door iemand volmacht te geven. Dit staat meestal op he stembiljet en vereist een handtekening van degene die de stem uitbrengt en een kopie van een identiteitsbewijs.
Hoofdstuk 3 Na de verkiezingen
3.1 Zetelverdeling
Aan de hand van de stemmen die uitgebracht zijn worden er zetels verdeeld. Een zetel is een plek in de tweede kamer.
Er zijn in totaal 150 zetels te verdelen. Dit hangt af hoeveel stemmen een partij heeft gekregen. Veel stemmen is dus veel zetels.
Voorkeurstemmen
De zetels worden verdeeld over het aantal kandidaten van een politieke partij. Als een partij 10 zetels krijgt, komen er 10 kandidaten van de partij in de kamer. In vele gevallen komen dan de eerste 10 kandidaten van de kandidatenlijst, maar soms wordt er ook gestemt op iemand die langer in de lijst staat. Dit gebeurt als een kandidaat veel voorkeurstemmen heeft. Een voorkeurstem is een stem die op iemand anders wordt uitgebracht dan op de lijsttrekker.
Fracties
Als de kandidaat in de tweede kamer komt, wordt hij benoemd als Kamerlid. Een groep volksvertegenwoordigers van dezelfde politieke partij die samen werken noem je een fractie.
In zo'n fractie heeft iedereen een eigen specialiteit zoals; Onderwijs, gezondheid, veiligheid etc. Zij staan ook de pers te woord als er wordt gesproken over hun specialiteit in de media.
3.2 Nieuw Kabinet
Na de verkiezingen wordt er ook een kabinet gevormd. Net zoals kabinet Rutte 4 die onlangs is gevormd. Het kabinet bestaat uit ministers en hun staatsecretatrissen ( zij maken geen deel uit van de tweede kamer).
meerderheid in de tweede kamer
De tweede kamer bestaat dus uit 150 zetels, als het kabinet hun plannen willen uitvoeren moeten zij eerst de meerderheid in de tweede kamer hebben. Er wordt dan ook door de tweede kamerleden gestemt en als er dan 76 of meer stemmen voor zijn kunnen zij hun plan uitvoeren.
coalitie en oppositie
In Nederland is er nog nooit voorgekomen dat een partij de meerheid in de tweede kamer heeft, daarom moet de partij met de meeste zetels samenwerken met andere partijen. Deze samenwerkinhg noem je een coalitie. De coalitie moet er dus voorzorgen dat zij een meerderheid hebben in de tweede kamer, maar het kan ook zo zijn dat ze in de minderheid zijn dit noem je dan een minderheidskabinet. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 2010 en 2012 en was dit jaar ook bijna aan de orde.
De overige partijen die niet in de coalitie (kabinet) zitten noem je een oppositie. Zij bekritiseren, controleren en proberen alternatieven de bieden aan het kabinet.
3.3 formatie
Zoals jullie misschien wel op het nieuws hebben gezien duurde het erg lang voordat er een nieuw kabinet werd gevormd. Het vormen van zo'n nieuw kabinet noem je formatie. Die vind plaats na de verkiezingsuitlag en de verdeling van de zetels in de tweede kamer.
Dit jaar hebben we ook vele informateurs voorbij zien komen. Dit zijn mensen die onderzoeken welke partijen een kabinet kunnen vormen.
taken van een informateur:
kijken of de partijen een meerderheid vormen
kijken naar genoeg gedeelde standpunten om samen te kunnen werken
nodigt partijen uit om met elkaar te onderhandelen
Als dit allemaal niet lukt ( wat meerdere keren dit jaar is gebeurd) komt er een nieuwe informateur en bengint de formatie weer opnieuw.
Zodra de onderhandelingen goed zijn verlopen stelt de informateur met de partijen een regeerakoord op. In een regeerakkoord staan de belangrijkste plannen van het nieuwe kabinet. ( zoals nu met het klimaat en woningbouw etc.)
formateur
let op er is een verschil tussen formateur en informateur !!!!!
Als de taak van de informateur erop zit wordt er een formateur benoemd. Dit is meestal de leider van de grootste partij ( met de meeste zetels ). De formateur stelt het nieuwe kabinet samen door te kijken wie er minister en staatssecretaris worden van der andere partijen in de coalitie. De formateur wordt meestal minister- president ( Mark Rutte ).
Beëdiging door de koning
waneer alles rond is wordt het nieuwe kabinet door de koning beëdigd. Ze leggen hierbij een eed af, waarmee ze beloven aan de Grondwet te houden en hun werk goed uit te voeren. Dit is onlangs gebeurd op maandag 10 januari.
Het arrangement Politiek-Juridische dimensie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Alicia CANBAZ
Laatst gewijzigd
2022-04-06 14:13:51
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
thema 1
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Uitleg over deze website. Hoe je de website kan gebruiken en wat er allemaal in staat.
het barièremodel 
