Welkom op deze Wikiwijs. Voor de vakantie hebben jullie al les gehad over de verschillende klimaten die we op de wereld hebben. Op onze aarde zorgt de zon niet op elke plek voor evenveel warmte, verschilt de hoeveelheid neerslag per plek en per seizoen waardoor het klimaat dus ook per plek verschilt. Na het doorlopen van deze Wikiwijs weet je hoe we de klimaten indelen, waar ze voorkomen en hoe de verschillen ontstaan. We beginnen met het ophalen van voorkennis, waarna jullie wat theorie krijgen en tot slot een verwerkingsopdracht maken.
Aan het einde van de les...
...kun je de klimaten in het klimaatsysteem van Köppen benoemen.
...kun je van de vijf hoofdklimaten twee kenmerken benoemen.
...kun je voor een land het klimaat opzoeken, de bijbehorende klimaatgrafiek opzoeken en de kenmerken van de dat klimaat benoemen.
Voordat we gaan beginnen met wat extra uitleg over de klimaten, mag je eerst even kort nadenken over wat je eigenlijk nog weet over de klimaten. Vul onderstaande vragen in.
Theorie
Klimaatfactoren
Voor we gaan kijken naar de verschillende klimaten, mogen jullie eerst onderstaand filmpje kijken over temperatuurverschilllen. Doe eerst je oortjes in zodat er niet door de hele klas geluid te horen is. Heb je geen oortjes mee? Kijk dan het filmpje op een moment dat je wel oortjes hebt, thuis bijvoorbeeld. Als je klaar bent met het filmpje, mag je verder gaan met kopje 'Klimaten wereldwijd'.
Klimaten wereldwijd
Je weet nu hoe het komt dat de temperatuur niet overal gelijk is. Nu gaan we de verschillende klimaten die we op de wereld hebben herhalen en kijken hoe de klimaten ingedeeld worden.
We delen de klimaten in volgens het klimaatsysteem van Köppen. Meneer Köppen vroeg zich af waarom er op de ene plek bepaalde planten konden groeien en waarom die planten op andere plekken niet konden groeien. Of er ergens wel of geen begroeiing is, hangt af van neerslag en temperatuurverschillen. Op basis hiervan verdeelde Köppen de klimaten onder in vijf hoofdgroepen. Die krijgen de hoofdletters A, B, C, D en E. Vervolgens kunnen die klimaten nog weer onder verdeeld worden door er nog een kleine letter (s, w of f) of een hoofdletter (W, S, T, F, H) achter te zetten.
Bij A-, C- en D-klimaten komt er een kleine letter achter. Bij deze klimaten wordt er een onderverdeling gemaakt aan de hand van de periode waarin er neerslag valt. De kleine letter zegt dus wat over de hoeveelheid neerslag in bepaalde periode.
Letter
Betekenis
s
Sommertrocken, oftewel: er is een droge periode in de zomer
w
Wintertrocken, oftewel: er is een droge periode in de winter
f
Fehlt, oftewel: er is geen droge periode
Bij de B-klimaten komt er een W of een S achter. Hier wordt er een onderscheid gemaakt aan de hand van een droogte-index. Deze index is een beetje ingewikkeld, dus wat je moet weten staat vermeld in het stukje over B-klimaten.
Letter
Betekenis
W
Wüste/Woestijn
S
Steppe
Bij de E-klimaten wordt er een onderverdeling gemaakt aan de hand van de temperatuur.
Letter
Betekenis
T
Tundra/Toendra
F
Frost/Vorst
H
Hochgebirge/Hooggebergte
Bij al deze verschillende klimaten horen verschillende kenmerken. We gaan nu langs alle klimaten en de kenmerken die daarbij horen.
A-klimaten
De eerste hoofdgroep zijn de A-klimaten, oftewel: de tropische (regen)klimaten. Deze zijn te vinden rond de evenaar. Bij dit klimaat is de temperatuur altijd boven de 18 °C en valt er veel neerslag.
De A-klimaten zijn onder te verdelen in:
As-klimaat: Droge periode in de zomer
Aw-klimaat: Savanneklimaat, droge periode in de winter.
Af-klimaat: Tropisch regenwoudklimaat, het gehele jaar door neerslag
Am-klimaat: Moessonklimaat
Hieronder vind je een klimaatgrafiek van de stad Lubutu (Congo-Kinshasa) met het Af-klimaat, ook wel een tropisch regenwoudklimaat. Zoals je ziet, ligt de gemiddelde temperatuur elke maand tussende 23 en 25 °C. Ook valt er het hele jaar door heel veel neerslag. Bij het tropisch regenwoudklimaat is het dus eigenlijk altijd warm en het regent er bijna elke dag. Deze omstandigheden zorgen er voor dat er heel veel kan groeien.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
Bij het savanneklimaat is er een droge periode, waarna een natte periode volgt. Bij het savanneklimaat kunnen er bomen groeien, want daar valt voldoen neerslag voor. Hieronder vind je een klimaatgrafiek van Bangkok (Thailand) met een Aw-klimaat. Je ziet duidelijk de natte periode (veel neerslag) en de droge periode (weinig neerslag) terugkomen. Ook is de gemiddelde temperatuur het hele jaar door hoger dan 26 °C.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
De tweede hoofdgroep zijn de B-klimaten, oftewel: de droge klimaten. Hierbij valt er minder dan 500 mm neerslag per jaar.
De B-klimaten zijn onder te verdelen in:
BS-klimaat: Steppeklimaat, tussen de 250 en 500 mm neerslag
BW-klimaat: Woestijnklimaat, minder dan 250 mm neerslag
Hieronder vind je een klimaatgrafiek van de stad Grootfontein (Namibië) met het BS-klimaat, ook wel een steppeklimaat. Zoals je ziet, ligt de gemiddelde temperatuur elke maand tussen de 15 en 26 °C. Een deel van het jaar valt er geen neerslag en daarom kunnen er geen bomen groeien. Je vindt dus alleen maar gras op de steppe.De mensen die in deze gebieden wonen, trekken rond van plek naar plek.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
Als je nog verder van de evenaar af gaat, krijg je een woestijnklimaat. Hieronder vind je een klimaatgrafiek van Alice Springs, een plaats in het midden van Australië. Je ziet dat er het hele jaar door weinig neerslag valt. Je zou misschien denken van wel maar kijk goed naar de schaal. De temperatuur ligt tussen de 12 en 30 °C. In een woestijnklimaat vind je voornamelijk rotsen en zand.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
De derde hoofdgroep is de C-klimaten ook wel de gematigde (zee)klimaten. Bij deze klimaten ligt de gemiddelde temperatuur in de koudste maand tussen de -3 en 18 °C en in de warmste maand blijft de temperatuur boven de 10 °C. Er zijn geen extreme verschillen in temperatuur tussen zomer en winter.
De C-klimaten zijn onder te verdelen in:
Cs-klimaat: Middelands zeeklimaat, droge periode in de zomer
Cw-klimaat: China klimaat, droge periode in de winter
Cf-klimaat: Gematigd zeeklimaat, het gehele jaar door neerslag
In Nederland hebben we een klimaat waarbij we een zomer en een winter hebben. Het verschil tussen zomer en winter is niet zo sterk: het wordt in de zomer niet heel warm en in de winter niet heel koud. Dat komt door de zee. De zee zorgt voor een verkoelend effect in de zomer en een verwarmend effect in de winter. Hieronder is de klimaatgrafiek van Rotterdam te zien. Rotterdam heeft een Cf-klimaat. Je ziet dat het er het hele jaar door regent en dat de temperatuur in de winter gemiddeld zo'n 4 °C is en in de zomer gemiddeld zo'n 18 °C.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
De vierde klimatenhoofdgroep is het D-klimaat, ook wel het landklimaat. De gemiddelde temperatuur in de koudste maand is lager dan -3 °C en in de warmste maand is die hoger dan 10 °C. Bij deze klimaten is er wel een groot verschil tussen de zomer en winter temperaturen. In een landklimaat is er weinig invloed van de zee, waardoor de zee de temperaturen niet kan matigen. De verschillen tussen zomer en winter zijn dus groter.
De D-klimaten zijn onder te verdelen in:
Ds-klimaat: droge periode in de zomer
Dw-klimaat: droge periode in de winter
Df-klimaat: het gehele jaar door neerslag
Bij de landklimaten is het temperatuurverschil tussen zomer en winter best groot. De sneeuw die valt kan lang blijven liggen, omdat de temperatuur lange tijd onder de 0 °C blijft. Hieronder zie je de klimaatgrafiek van Oulo, een stad in Finland, met een Df-klimaat. Je ziet dat het in de winter gemiddeld -8 °C kan worden en in de zomer gemiddeld maximaal 17 °C. Er is het hele jaar door regen.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
De laatste hoofdgroep is de E-klimaten, oftewel: de polaire klimaten. De temperatuur wordt nooit hoger dan 10 °C.
Het is onder te verdelen in:
ET-klimaat: Toendraklimaat, de gemiddelde temperatuur in de warmste maand liggen tussen de 0 en 10 graden
EF-klimaat: Poolklimaat, de gemiddelde temperauur in de warmste maand ligt onder de 0 graden
EH-klimaat: Hooggebergteklimaat, onder inlvoed van reliëf
Nuuk (Groenland) heeft een ET-klimaat. In de klimaatgrafiek is te zien dat de temperaturen tussen de -15 en 9 °C liggen. In de warmste maanden (mei t/m september) blijft het tussen de 0 en 10 °C. Bij het toendraklimaat is het dus zo koud dat er geen bomen meer kunnen groeien. Ook is de grond er voor lange tijd bevroren.
Klimaatgrafiek aflezen
Een blauwe staaf geeft de hoeveelheid neerslag (mm) in een maand weer.
De rode lijn geeft de gemiddelde temperatuur (°C) in een maand weer.
Als je drie of meer combinaties fout hebt, bekijk dan onderstaand filmpje om de doorgenomen stof nog eens te herhalen. Als je twee fouten of minder hebt, mag je verder naar het kopje 'Verwerking'.
Verwerking
Je hebt nu geleerd over de klimaatfactoren neerslag en temperatuur en over de verschillende klimaten op de wereld. Nu mag je voor een land op de wereld opzoeken welk klimaat dat land heeft. Lees eerst de hele opdracht voor je hem gaat uitvoeren.
De klimaten van de wereld zijn onder andere te vinden in de atlas op kaart244. Als een land meerdere klimaten heeft, kies je het meest voorkomende klimaat. Vervolgens zoek je naar een klimaatgrafiek die bij dit land hoort. Dit kan bijvoorbeeld op https://nl.climate-data.org/. Hier moet je wel een plaats selecteren, dus zoek in de atlas naar een stad in jouw land die in het juiste klimaat ligt. Sla de klimaatgrafiek op. Dit doe je door er met je rechtermuisknop op de klikken en dan "Afbeelding opslaan als..." te selecteren. Sla hem op op je bureaublad zodat je hem makkelijk terugvinden.
Als je een land gekozen hebt, klik je op onderstaand plaatje. Je gaat dan naar de website. Klik op de roze + . Je kan daar een plaats of land invullen. Vul jouw land of plaats in. Zet je naam bij dat land. Dat zorgt er voor dat niet twee mensen hetzelfde land kiezen. Daarna zoek je je opgeslagen klimaatgrafiek op die als het goed is op je bureaublad staat. Als je die hebt gevonden, kan je je klimaatgrafiek uploaden. Dit doe je door op het meest linkse groene icoontje te klikken. Schrijf bij "Schrijf iets fantastisch" op welk klimaat jouw plaats/land heeft en wat de kenmerken zijn van dat klimaat. Je kan de uitwerking van Rotterdam als voorbeeld gebruiken.
Het arrangement Klimaten is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Suzan van der Lugt
Laatst gewijzigd
2022-03-16 06:33:49
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
