Hierboven zie je een schilderij uit 1566. Pieter Breughel heeft het gemaakt. Als je goed kijkt, zie je hoe mensen zich verdringen om een klein beetje van de drank te krijgen uit de grote ton. Het is maar een klein straaltje. Je kunt zien hoe sommige mensen ruzie zitten te maken. Je ziet ook hoe iemand al veel heel gedronken en er al op de grond ligt. Je ziet ook dat sommige mensen helemaal niets hebben, gewoon omdat ze verdrongen zijn. Of omdat ze geen zin hebben om mee te doen met het dringen voor de drank. Anderen maken juist plezier met hun drank. Het lijkt wel of iedereen wat anders doet.
Zoals bij de drank in de grote ton, zie je dat als er iets te krijgen dat sommige mensen ineens veel haast maken om er als eerste van te kunnen genieten. Ze denken eerst aan zichzelf. Als ze hebben wat ze willen, dan kan de ander ook iets krijgen. Veel anderen mensen denken anders. Ze zijn solidair met wie het niet zo goed heeft en delen hun spullen met anderen. Solidariteit betekent dat je niet alleen kijkt of je het zelf goed hebt, maar dat je ook kijkt naar anderen. En dan vooral naar arme mensen om je heen. Mensen die moeilijk rond kunnen komen van hun geld. Of mensen die 50 of 100 jaar later leven en ook een goed leven willen hebben in een rustig klimaat.
Sint Maarten
Op het schilderij op de vorige pagina kon je aan de rechtkant iemand zien die op een paard zat. Hij snijdt een stuk van zijn mantel af en gaf het aan een arme man. Op het schilderij hiernaast zie je dat nog een keer, maar dan groter. Die man op het paart is Sint Maarten. Hij had rijke ouders, maar hij moest veel denken aan de arme mensen om hem heen. Sint Maarten, die eigenlijk Martinus van Tours heette, was geboren bij rijke ouders. Hij leefde in de vierde eeuw. Zijn vader wilde heel graag dat Maarten in het leger ging. Hij had zelfs een paard, belangrijk werk met een mooi salaris voor hem geregeld. Maarten voelde zich niet zo gelukkig in het leger. Hij zag voortdurend arme bedelaars. Vooral in de winter kon het koud zijn en hij had medelijden omdat de bedelaars geen warme kleding hadden. Maarten gaf daarom zijn geld uit aan eten voor bedelaars en arme families. Op een dag was al zijn geld op, maar kwam hij toch een bedelaar in de kou tegen. Maarten had van zijn vader een mooie, dure mantel gekregen. Die gaf hem veel aanzien. Toch kon hij het niet verdragen dat de bedelaar zo in de kou zat. Hij besloot daarom zijn mantel te delen. Hij sneed met zijn zwaard de helft van zijn mantel af en gaf die helft aan de bedelaar. Die was hem heel dankbaar. Maarten werd echter uitgelachen door de mensen in het leger. Hij besloot daarom om niet meer te vechten en meer voor de arme mensen te doen. Zijn vader was woedend, maar Maarten vond de bedelaars belangrijker.
In de Katholieke Kerk vonden ze het een mooi gebaar, waardoor hij jaren later bisschop is geworden. Hij bleef altijd eenvoudig leven, iets wat niet alle bisschoppen deden. Maarten stierf op 8 november 397 na Christus. Hij werd op 11 november begraven. Lang na zijn dood is Maarten heilig verklaard en werd sindsdien Sint Maarten genoemd. 11 november is een feestdag van Sint Maarten geworden.
Pater Damiaan
Sint Maarten maakte een radicale keuze voor de arme bedelaars. Pater Damiaan ging nog verder. Pater Damiaan was geboren in België en heette eigenlijk Jozef de Veuster. Hij wilde in het klooster. Toen hij hoorde over de kolonie met lepralijders in Hawai, kreeg hij medelijden. Lepralijders, ook wel melaatsen genoemd, zijn zieke mensen die weg moeten uit de stad of het dorp vanwege het besmettingsgevaar. Lepra is een heel erg ziekte waarbij stukken van je lichaam langzaam gevoelloos worden en uiteindelijk afsterven. Daarom moesten lepralijders afgezonderd worden, ver weg van de bewoonde wereld. Lepralijders hadden op de afgelegen plaatsen dus helemaal niets, alleen elkaar. Omdat je met lepra niet lang meer te leven hebt, heerst op een kolonie van lepralijders de dood. Omdat pater Damiaan hen wilde helpen, ging hij naar de kolonie lepralijders in Hawai. Hij wist dat het risico bestond dat hij daardoor ook lepra zou krijgen.
In de tijd dat hij op Hawai was, heeft hij zijn best gedaan om het leven er te verbeteren. Hij ging stervenden bezoeken, ook al stonken ze nog zo erg. Hij ging dan een pijp roken, om de stank te verdrijven. Voor de jongeren ging hij iets bedenken om ze voetbal te laten spelen. Hij vroeg om muziekinstrumenten, zodat men muziek kon leren maken. En uiteraard ging hij met de mensen vaak kerdiensten houden.
Zoals verwacht heeft pater Damiaan zelf ook lepra gekregen. Hij heeft zolang hij kon zijn best gedaan om het leven op Hawai zo goed mogelijk te maken.
Al bij zijn leven was pater Damiaan een beroemdheid, want wie waagt nu zijn leven voor de armsten van de armen? Mensen zoals Gandhi en Moeder Theresa zijn door hem geïnspireerd. In België is hij zelfs verkozen tot de grootste Belg ooit. En alsof dat niet genoeg is, is zijn standbeeld opgenomen in het beroemde nationale standbeelden museum in het Wite Huis in de Verenigde Staten, tussen de Amerikaanse presidenten en vrijheidsstrijders, als enige niet-Amerikaan.
Heel uniek!
William and Catherine Booth
Misschien heb je ooit gehoord van het Leger des Heils. Dat is een organisatie die zorgt voor de daklozen. In steden als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam zijn ze erg actief. Het kan immers iedereen overkomen dat hij of zij de huur van een woning niet meer kan betalen en op straat komt te staan. Op straat slapen is koud en nog gevaarlijk ook. Daarom geeft het Leger des heils de mogelijkheid om voor weinig geld te overnachten. Vooral in de winter kan het er druk zijn.
Het Leger des Heils is begonnen in de 19e eeuw. Dat was een tijd waarin het zwaar was voor de arbeiders. De lonen waren laag en men moest veel en hard werken. Daardoor konden sommige arbeiders niet genoeg eten geven aan de kinderen. Sommige kinderen gingen dan op straat om te bedelen of te stelen. William Booth vond dat er iets aan gedaan moest worden. Hij besloot om soep uit te delen. Het bleek dat veel mensen daar graag gebruik van maakten. Vooral met de kerstdagen was het druk. William ging iets organiseren met een kerstviering erbij. Dan waren de mensen in die dagen niet zo eenzaam en hongerig.
William ontmoette Catherine en ze werden verliefd. Catherine vond het heel goed wat William deed. Samen begonnen ze allerlei kerkdiensten. Veel arme mensen gingen daar graag naar toe. Ook Catherine mocht er preken. Dat was een beetje tegen de heersende mening van die tijd, maar Catherine trok zich er niets van aan. Samen kregen ze 8 kinderen. Ook die kinderen vonden dat hun ouders goed bezig waren. Ze zijn zodoende altijd betrokken geweest met het werk van hun leger. In het Engels werd dat een Salvation Army genoemd. Het werd een leger met generaals, kolonels, majoors en ga zo maar door. Ook zij vochten heilige oorlogen. Die oorlogen hadden niet de bedoeling om mensen dood te maken en de vijand te verslaan, maar om levens te redden en vrienden te maken.
Toen William in 1912 stierf, werd zijn begrafenis zo massaal bezocht, dat het leek of er een koning werd begraven.
Solidariteit
Solidariteit met anderen kan soms heel ver gaan. Hoe ver, hebben we kunnen zien aan het voorbeeld van Sint Maarten, pater Damiaan en William Booth met zijn vrouw Catherine. De meeste mensen willen niet zo ver gaan. Toch weten we dat solidariteit belangrijk is. We kunnen immers allemaal in de situaite komen dat we een ernstige ziekte krijgen. Het dan wel fijn als we bezoek krijgen. Juist dan is het jammer als vrienden niet meer komen. We kunnen allemaal iets meemaken waardoor het ineens tegenzit. Het hoeft niet eens onzelf overkomen, maar ook iemand uit onze naaste omgeving. Juist dan is het goed als we solidair zijn met elkaar.
Dat is een van de reden waarom 11 november een bijzondere dag is. Het herinnert ons eraan dat het ook minder kan gaan, maar dat er toch solidaire mensen zijn. Dat is ook wat de kinderen vragen als ze langs de deur gaan. Ze vragen om niet alleen in de kou te moeten staan. We geven iets aan ze. Dit is maar iets kleins, maar het gaat om de symbolische waarde van de actie van de kinderen en onze reactie.
Het arrangement 6. Sint Maarten de de onderlinge solidariteit is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-11-07 21:58:06
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Op 11 november wordt het feest van Sint Maarten gevierd. De kinderen gaan dan de deuren langs en zingen voor de bewoners in de hoop iets te krijgen. Sint Maarten stond voor een bijzondere manier van leven. In deze les wordt ingegaan op de vraag wat dit is en wordt het begrip solidariteit uitgelegd.
Leerniveau
VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1;
VWO 2;
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1;
HAVO 1;
VMBO gemengde leerweg, 1;
PO groep 8;
VWO 1;
HAVO 3;
HAVO 2;
Op 11 november wordt het feest van Sint Maarten gevierd. De kinderen gaan dan de deuren langs en zingen voor de bewoners in de hoop iets te krijgen. Sint Maarten stond voor een bijzondere manier van leven. In deze les wordt ingegaan op de vraag wat dit is en wordt het begrip solidariteit uitgelegd.
Sint Maarten en onze solidariteit
