Wat moet je weten voor de toets (globaal)?
•Paragraaf 1.1, 1.2 en 1.4
•Chronologie
•Begrippen
•Ontstaan en gevolgen Renaissance
•Middeleeuwse denkbeeld en denkbeeld Nieuwe Tijd.
•Oorzaken, redenen en gevolgen ontdekkingsreizen.
•Stromingen: humanisme, lutheranisme, calvinisme, katholicisme en de verschillen ertussen.
•Oorzaken en gevolgen Reformatie en Contra-Reformatie
Lesdoelen
Paragraaf 1.1
•Geef de betekenis van het naam “Renaissance” en waarom die verandering juist in Italië begon.
•Noem drie belangrijke gebeurtenissen die de Renaissance mogelijk maakten.
•Noem drie verschillen tussen het middeleeuwse denkbeeld en het denkbeeld uit de Nieuwe Tijd.
•Noem 4 gevolgen van de hernieuwde belangstelling voor de klassieke Oudheid.
Paragraaf 1.2
•De oorzaken en redenen noemen voor de ontdekkingsreizen.
•Uitleggen hoe stukken land werden veroverd en tot kolonies werden gemaakt.
•Benoemen wat de gevolgen waren van de ontdekkingsreizen.
Paragraaf 1.4
•Uitleggen wat het humanisme inhield en wat humanisten deden.
•Benoemen waar Luther kritiek op had binnen de kerk.
•Drie verschillen benoemen tussen het lutheranisme en calvinisme.
•Drie verschillen benoemen tussen het lutheranisme en calvinisme.
•Verschillen benoemen tussen het protestantisme en Katholicisme.
•Uitleggen hoe de Rooms-Katholieke kerk reageerde met een Contra-Reformatie.
Controlevragen van de lesdoelen
Paragraaf 1.1
•Wat betekent “Renaissance” en waarom vond die ontwikkeling plaats in Italië?
•Welke drie gebeurtenissen maakten de Renaissance mogelijk?
•Noem drie verschillen tussen een middeleeuwse denkbeeld en het denkbeeld van de Nieuwe Tijd.
•Noem vier gevolgen van de nieuwe denkwijze.
Paragraaf 1.2
•Noem de oorzaken en redenen voor de ontdekkingsreizen. (6)
•Hoe werden stukken land veroverd en tot kolonies gemaakt?
•Wat waren de gevolgen van de ontdekkingsreizen?
Paragraaf 1.4
•Leg uit wat het humanisme inhield en wat humanisten deden?
•Benoem zes kritiekpunten van Luther op de kerk.
•Welke drie verschillen waren er tussen het lutheranisme en calvinisme?
•Noem enkele verschillen tussen het protestantisme en Katholicisme.
•Leg uit hoe de Rooms-Katholieke kerk reageerde met een Contra-Reformatie.
Opdrachten uit de les
Denkwijze van de Nieuwe Tijd
Maak twee kolommen in je schrift, één met "denkbeeld middeleeuwen" en één met "denkbeeld nieuwe tijd". Lees daarna de tekst van paragraaf 1.1 (blz. 12/13) en vul de kenmerken van iederen denkwijze in de goede kolom in.
De antwoorden staan hieronder!
|
Denkwijze Middeleeuwen
|
Denkwijze Renaissance / Nieuwe Tijd
|
|
De kerk begeleidde het leven van de wieg tot de kist.
Mensen leefden voor hun groep/samenleving.
Memento mori; gedenk te sterven!! Denk aan het leven na de dood.
|
Men zet zichzelf op de voorgrond in hun leven.
Men leeft meer voor zichzelf, individueler.
Carpe Diem: pluk de dag, leef voor nu!
|
Opdracht: factorijen en kolonies
Lees de hoofdtekst op blz. 14 en geef drie verschillen aan tussen factorijen en kolonies.
De antwoorden staan hieronder!!
|
Factorijen
|
Kolonies
|
|
Voor handel met inheemse bevolking.
|
Voor machtspositie overzee en grondstoffen en specerijen.
|
|
Handelspost
|
Veroverd stuk land
|
|
Fort, haven, pakhuizen en woningen
|
Complete dorpen en steden, forten, pakhuizen en havens.
|
Gebruik de volgende begrippen om de lege vlakken in het verhaal te vullen. Gebruik alle woorden één keer; humanisten, Maarten Luther, Calvijn, sacramenten, kritiek, de vorst, de Hervorming, protestanten.
In de Nieuwe Tijd groeide de (…1…) op de kerk. Bekende (…2…), zoals Erasmus, doen kritisch onderzoek naar wat de kerk allemaal opschrijft en vertelt. Zij merkten dat bijvoorbeeld (…3…) helemaal niet werden genoemd in de Bijbel. Anderen doen er zelfs een stapje bovenop. Figuren als (…4…) willen zelfs dat de Paus zou aftreden. Zijn volgelingen, (…5…), scheidden zich af van de Rooms-Katholieke kerk. Deze gebeurtenis heet ook wel (…6…). Echter, niet alle volgelingen waren het met elkaar eens. Velen volgden bijvoorbeeld (…7…), die geloofde dat God jouw plaats na de dood al had bepaald. Een ander verschil tussen de twee kampen ging over de positie van (…8…).
antwoorden staan onderaan!
- Kritiek
- Humanisten
- Sacramenten
- Maarten Luther
- Protestanten
- De Hervorming
- Calvijn
- Vorst
Opdracht: katholicisme en protestantisme
Lees de uitspraken en geef aan of ze bij het katholicisme of protestantisme horen.
1.De kerkdienstleider mag bij ons trouwen.
2.Middeleeuwse regels en geschriften tellen naast de Bijbel ook als richtlijnen.
3.God zal tevreden met je zijn als je veel vrijwilligerswerk doet!
4.Per regio kan de kerkdienst wisselen van onderwerp.
5.De organisatie en diens taken worden vervuld door professionals.
6.De kerkdienstleider wordt plaatselijk gekozen.
7.De Bijbel is het dogma van het geloof.
8.De plaatselijke elite leden bepalen het beleid in de regio.
De antwoorden staan hieronder!!!
1. protestantisme
2. Katholiek
3. Katholiek
4. Protestantisme
5. Katholiek
6. Protestantisme
7. protestantisme
8. Protestantisme
Opdracht: De Nieuwe Tijd
Gebruik de volgende begrippen om de lege vlakken in het verhaal te vullen. Gebruik alle woorden één keer; ontdekkingsreizen, De Nieuwe Tijd, Rooms-Katholieke, de Renaissance, protestants, de Ottomanen, denkwijze, de Reformatie, de humanisten, Contra-Reformatie, Constantinopel, de drukpers, de kunst, de Noord-Italiaanse steden
De periode van 1500-1800 noemen we ook wel (…1…). Deze tijd is gekenmerkt met enkele grote gebeurtenissen zoals de splitsing van de kerk, oftewel; (…2…). Ook gingen eerst de Portugezen en later andere Europeanen (…3…) uitvoeren. Verder kwam er een bloei in (…4…), waardoor men terug ging naar de stijl van de Grieken en Romeinen. Ook bloeide de welvaart in (…5…), waardoor men zich meer bezig ging houden met cultuur en zichzelf. Ze gingen anders kijken naar de wereld; er ontstond een nieuwe (…6…). De periode van bloei in rijkdom en cultuur noemen we ook wel (…7…). Dit was deels mogelijk gemaakt door de uitvinding van (…8…), zodat informatie sneller werden verspreid en de verovering van (…9…) door de moslimlegers, beter bekend als (…10…). Niet iedereen was echter blij met de veranderingen. De (…11…) kerk kreeg veel kritiek van (…12…) en een hoop christenen werden zelfs (…13…). De kerk liet het er echter niet bij zitten en kwam met tegenveranderingen, ook wel bekend als (…14…).
De antwoorden staan hieronder!!!!
- De Nieuwe Tijd
- De Reformatie
- ontdekkingsreizen
- de kunst
- de Noord-Italiaanse steden
- denkwijze
- De Renaissance
- De drukpers
- Constantinopel
- De Ottomanen
- Rooms-Katholieke
- Humanisten
- Protestants
- Contra-Reformatie
