Wanneer je in ijs terecht komt zullen de meest schepen al gauw beruik moeten maken van ijsbrekerservice.
Gelukkig is dit in de meeste landen gratis omdat elk schip dat een haven bezoekt gedurende het hele jaar via het havengeld een bijdrage aan levert.
Om in ijs te kunnen varen is het van belang om te begrijpen wat ijs nu eigenlijk is.
Want er bestaan vele soorten ijs.
De ene soort vaar je zo doorheen en de andere betekent einde reis.
Manoeuvreren in een haven met ijs
Er is een aantal dingen waar je rekening mee dient te houden tijdens manoeuvreren in een haven waar ijs ligt.
- Vaak breken ijsbrekers het ijs vlak voor vertrek of aankomst van een schip.
Hun schroeven maken veel kleine brokjes ijs.
Wanneer die in de aanzuig van het koelwater komen zullen ze gaan samenklonteren en de boel afsluiten.
Informeer de MK zodat ze de inlaat van het koelwater op de lage inlaat kunnen zetten (meestal in het vlak)
Veel schepen die in arctische streken varen hebben zelfs tankkoeling.
-Zorg dat je tijdens het manvr zo weinig mogelijk contact maakt met de zijde van het schip en het ijs. (Groter oppervlak = grotere weerstand)
-Besef dat de boegschroef wel eens onbruikbaar zou kunnen zijn.
IJs is zwaar en de kracht van een boegschroef is beperkt.
- Breek het ijs met de boeg. Die is ervoor ontworpen.
-Maak gebruik van een ervaren roerganger.
- Een schip in het ijs heeft grotere roerhoeken nodig om te doen wat het moet doen.
Tegelijk heb je bij grotere roerhoeken meer kans op roerschade.
Voorzichtig aan steeds een beetje meer roer geven, dus, ipv in één keer een grote roerhoek.
-Besef om welk punt het schip doorgaans draait en maak gebruik van dat draaipunt.
Daarbij is het blokfcoëfficient van belang.
-Houd er ekening mee dat de draaicirkel van het schip heel anders kan zijn in ijs dan in water.
Dat kan zowel groter als kleiner zijn.
- Het roer is niet ontworpen voor grote krachten vanaf achteren.
Houd het roer midscheeps bij achteruit slaan.
Zo kan het ijs zich er niet tegenaan verzamelen.
-Hoe dieper het schip ligt hoe meer kans dat de voorstuwingsmiddelen onder de ijslaag komen of er minder last van hebben.
Ballast het schip zo diep mogelijk af.
Een beetje trim achterover is dan aan te raden.
Aanvaren van een ijsveld
Eigenlijk leer je varen in ijs maar op één manier: het veel doen.
Het vereist ervaring en vooral inzicht.
Tevens heb je informatie nodig van instanties aan de wal middels de z.g. ijsberichten.
Uiteraard kunnen reders hun schepen zo laten bouwen dat ze door elke min of meer normale ijslaag kunnen varen.
Maar dan krijg je een heel zwaar schip met krachtige motoren dat maar een beperkt aantal maanden per jaar zijn diensten bewijst.
Zo'n schip is er wel.
De Norilsky Nickel.
Het schip vaart bij de firma Arctic Express en heeft een lijndienst Rotterdam-Norilsk
Dit schip is speciaal ontworpen voor ijsvaart, met een dubbele brug en een azipotthruster met een schroef die kan ijshakken.
Andere schepen zullen afhankelijk zijn van hun ijsklasse. Arctic Ice Regime Shipping System?(AIRSS):
Groep Klasse IJsgroep Dikte
A IA Super Medium 70-120?
B IA Stage 2 50-7?
C IB Stage 1 30-50?
D Thin 15-30?
E Thin 10-15
Waarbij de meeste schepen ergens tussen de 50 cm en 1 meter ijs problemen zullen gaan krijgen.
Niet zozeer door de sterkte van het schip maar wel door het vermogen.
Het schip komt gewoon niet meer vooruit.
Bij het aanvaren van een ijsveld moet men zich in de eerste instantie bewust zijn van de windrichting en vooral de stroom.
Met wind in de kont zal de rand van het ijs naar alle waarschijnlijkheid minder compact zijn.
Echter, het kan ook juist compacter zijn.
Als de wind goed vat heeft op het ijs zal het samen gestuwd worden.
Dat is dus iets dat je even in het achterhoofd dient te houden bij het binnenvaren van een ijsveld.
De snelheid van het schip is terk afhankelijk van een aantal facoren:
* De ijsklasse
* De conditie van het ijs ("papijs" of pakijs)
* Zicht
* Beladingsconditie (Ballast of geladen)
Bij het binnenvaren van een ijsveld ALTIJD de snelheid reduceren naar stuursnelheid.
Dan de eerste inpact afwachten en vervolgens meer kraacht erop.
In het ijsveld
In niet al te zwaar ijs of ijsvelden met veel ruimte tussen de schotsen zal men doorgaans wel de gekozen koers kunnen aanhouden.
Maar al gauw zal men van de koers af moeten wijken.
- Probeer gebruik te maken van natuurlijke "cracks"
Veel bureaus geven luchtfoto's van de actuele ijssituatie.
Deze kun je gebruiken bij het bepalen van je route.
-Wellicht is er een z.g Ice Channel in de buurt.
Dit ijs is al eens gebroken door een ander schip en zal dus minder dik en compact zijn.
-Als je een bocht moet maken probeer die dan om het zware ijs heen te doen.
Het lichtere ijs kan makkelijker opzij gedrukt worden.
Dit zal in de praktijk nog een hele toer zijn, omdat in een veld al heel gauw moeilijk te zien is waare het lichter en het zwaardere ijs zich bevindt.
äls er al verschil is.
Indien er om een ijsberg of schots heen gevaren moet worden doe dat dan bovenstrooms of -winds.
Vastlopen in het ijs
Wanneer het schip niet meer vooruitkomt is het vastgelopen in het ijs.
Meestal betekent dit: motoren op stand-by, dubbel rood aan in de mast en wachten op de ijsbreker.
Men kan nog proberen een z.g. "kick-ahead" (Toerenstoot) uit te voeren.
De schroef zal een vrije ruimte maken achter het schip.
Daarna nog een keer een toerenstoot geven met het roer iets uit de midscheeps.
Door de bocht die het schip probeert te maken heb je kans dat de zijkant het ijs breekt.
IJsbrekerhulp
Internationaal is afgesproken dat bij een ijsvloer vanaf 50% ijsbrekerhulp aangeboden wordt.
De ijsbrekers liggen dan op station op zee en wachten tot ze een groepje schepen samen hebben zodat ze in één keer kunnen ijsbreken voor meerdere schepen. (Escorte).
Bij minder kan vaak ook, maar dan moet je een afspraak maken.
De kans dat je dan een dag of langer moet wachten is dan zeer wel aanwezig. Waalborg (ex Vera Rambow, eind jaren '80)
Om (bemannings)kosten te sparen worden sommige schepen gedown-tuned.
Wanneer je dan met een bulbsteven en een gereduceerde hoofdmotor in licht ijs terecht komt loop je al snel vast en kan het lang duren voor er ijsbrekerhulp komt omdat die eerst één of meerdere escortes uitvoeren.
Vanaf 70% is er kans dat ook de ijsbreker zo af entoe moet stoppen en bij 90% of meer zal het bebroken ijs weer snel dichtvriezen.
We zullen dus vrij snel aangewezen zijn op ijsbrekers.
Hoe gaan die te werk?
Punten van aandacht:
* IJsbreken is specialistisch werk.
Doe wat de bemanning van de ijsbreker je vraagt.
Zij doen dit al jaren dagelijks.
Men kan los geholpen worden, waarbij het geëscorteerde schip zelf vaart, of men kan "in verband" geholpen worden.
Hierbij wordt het geëscorteerd schip middels staaldraden op whinches in een v-vorm op het achterschip van de ijsbreker getrokken.
Hierbij vaart de combinatie als één schip en moet het geëscorteerd schip zo af en toe een beetje helpen met schroef en roer.
De ijsbreker geeft hier instructies voor.
Bij "losse" hulp vaart de ijsbreker vaak eerst langs het schip om een soort van gebroken ijs-pad te maken.
Daarna blijft het voor de schepen uit varen en maakt het een pad.
Aan- en afmeren
Aan- en afmeren vereist ook een andere aanpak dan men gewend is.
De ijsbrekers hebben naar alle waarschijnlijkheid (niet altijd) het ijs in de haven gebroken zodat de haven gevuld is met schotsen en ijsgruis.
Door nu schuin op de kade af te varen, de kop ruim voor de aanlegplaats tegen de kade te zetten en dan langs de kade vooruit te varen kun je de ijsmassa opzij duwen en het schip langs de kade krijgen.
Doe je dit niet dan is de kans groot dat het ijs zich verzamelt tussen de kade en het schip en zul je het schip nooit langzij krijgen.
Is die ruimte er niet dan kun je op de toegewezen aanlegplek ook een spring uitzetten, liefst dubbel, en dan flink met de schroef draaien.
De kans is dan groot dat je het ijs tussen de kade en het schip uit zuigt. Zeker wanneer je daarbij het schip een beetje SB-BB heen en weer manoeuvreert.
Bij ontmeren kan men dezelfde procedure volgen.
Draai het schip op de spring af om ijs opzij te duwen en een ijsvrij gebiedje achter het schip te creëeren.
Draai het schip verder af dan je normaal zou doen zodat je meer vrije ruimte maakt.
Trek het schip achteruit en manoeuvreer het weg.
* Schroom niet om sleepboothulp te vragen.
Veel schepen zijn niet uitgerust (vorm en vermogen) om dit soort manoeuvres uit te voeren.
Het arrangement IJsvaren is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Menno Jacobs
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-03-21 13:16:08
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
