Feodalisme en het Hofstelsel

Feodalisme en het Hofstelsel

Welkom

Welkom, deze les gaat over het leenstelsel en het hofstelsel.
Je gaat de komende les leren hoe de samenleving in West Europa in de vroege middeleeuwen georganiseerd was.

Politiek
Eerst ga je kijken naar de manier waarop de politiek georganiseerd was. Politiek heeft altijd te maken met de manier waarop een samenleving het bestuur heeft geregeld.

Economisch
Daarna ga je kijken naar de manier waarop de economie in de vroege middeleeuwen veranderde ten opzichte van de economie tijdens de heerschappij van het West Romeinse Rijk.

Aan het einde van de les kan je....
- Uitleggen hoe het leenstelsel is ontstaan.
- Uitleggen hoe het leenstelsel werkte.
- Uitleggen hoe het hofstelsel is ontstaan.
- Verklaren wat 'autarkie' te maken heeft met het hofstelsel.

Instaptoets

Hoe zat het ook alweer?
Voordat je in dit nieuwe tijdvak kan starten is het goed om even de kennis van het laatste hoofdstuk op te halen. De Middeleeuwen zijn immers niet zomaar uit de lucht komen vallen!

Maak de diagnostische toets hieronder om je voorkennis weer op te frissen.

Lesstof

Het Leenstelsel

Het Leenstelsel
Hieronder staat een kort filmpje waarin het ontstaan en de werking van het leenstelsel (ook wel het feodale stelsel genoemd) wordt uitgelegd.

Feodalisme

Manschap doen
Een leenman 'doet manschap' bij zijn leenheer.

Manschap doen

Zoals je net hebt kunnen zien moesten leenmannen een eed van trouw zweren aan hun leenheer. Zij moesten beloven hem in raad en daad bij te staan. Wanneer de koning advies nodig had dan moest hij op hen kunnen rekenen en natuurlijk moesten zij hem ook te hulp schieten wanneer er oorlog dreigde.

Bij het trouwzweren aan hun landheer moesten de Leenmannen 'manschap doen'. De Leenman legde zijn handen in die van zijn heer en legde daarbij de eed van trouw af. Trouw was een heel belangrijk politiek middel in de tijd van Monniken en Ridders.

Het Hofstelsel

Het hofstelsel is een economisch systeem dat in de vroege middeleeuwen ontstond. Na de val van het West Romeinse Rijk raakten de wegen en bruggen in verval. Er waren immers geen Romeinen meer die deze wegen en bruggen onderhielden en de Germaanse stammen die het rijk binnenvielen hadden maar weinig verstand van al die ingewikkelde romeinse bouwkunst. Het was ontzettend moeilijk om verre reizen te maken zonder het Romeinse wegennetwerk.

Ook de Romeinse legioenen die, niet alleen de grenzen van het rijk maar ook de wegen binnen het rijk bewaakten, waren inmiddels verdwenen. Het platteland wemelde van de bandieten en Germaanse roversbendes. Het was dus niet alleen moeilijk om ver te reizen (vanwege het wegvallen van het Romeinse wegennetwerk) maar ook heel gevaarlijk om dat te doen.

Boeren zochten bescherming bij een landheer. Deze ridders waren bereid om de boeren te beschermen in ruil voor hun land en het ontvangen van heerendiensten. Deze boeren zonder eigen land noemen we horigen of lijfeigenen. Zij mochten hun land niet verlaten zonder toestemming van hun heer en moesten een vast aantal dagen in het jaar werk verrichten voor hun heer in de vorm van heerendiensten.

Het dorp met de omliggende landbouwgrond waarop de horigen werkten noemen we een hof en ook wel een domein. Vandaar de naam 'Hofstelsel'. Door de onveiligheid en het gebrek aan goede wegen was er vrijwel geen handel tussen de verschillende hoven en domeinen. Elk domein was dan ook zelfvoorzienend, producten die zij zelf niet konden maken in hun eigen gebied hadden ze dan ook niet. Dit noemen we ook wel autarkie. In de vroege Middeleeuwen was er dus sprake van een autarkische samenleving waarin bijna geen handel werd gedreven.

Opdrachten om te oefenen

Extra: Oefening

Ben je klaar met deze oefening?
Dan mag je door naar de afsluiting en de eindtoets maken.

Extra: Verdieping

Wat ga je doen?
Als verdiepingsopdracht van deze stof ga je een conceptmap maken met Coggle.
In het midden staan een aantal dikgedrukte begrippen. Jij gaat deze begrippen in de conceptmap verwerken. Zorg dat je de begrippen op een passende manier met elkaar verbindt en leg per verbinding uit wat deze begrippen met elkaar te maken hebben.

Hoe ga je te werk?
Volg de link naar de conceptmap.
Klik op 'copy this coggle' rechtsboven in het scherm.
Om je eigen versie van deze conceptmap te kunnen bewerken moet je aangemeld zijn (maak een account aan met je schoolmail).

Ben je tevreden met je conceptmap? Download de conceptmap dan als PDF door rechtsboven op het pijltje naar beneden te drukken en stuur het bestand naar jdg@fictiefcollege.nl

Veel succes!

Conceptmap Feodalisme en Hofstelsel

Ben je klaar met deze oefening?
Dan mag je door naar de afsluiting en de eindtoets maken.

Eindtoets

Bronnen

  • Het arrangement Feodalisme en het Hofstelsel is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Joost de Graas
    Laatst gewijzigd
    2021-06-24 15:47:35
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit is een les Geschiedenis voor een 1 Havo klas. Doel van de les is om leerlingen de concepten 'Feodalisme' en 'Hofstelsel' te leren met de bijbehorende begrippen.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    brugklas, feodalisme, geschiedenis, havo, hofstelsel, leenstelsel

    Bronnen

    Bron Type
    Feodalisme
    https://youtu.be/iMulc4r20BY     		Video
    Conceptmap Feodalisme en Hofstelsel
    https://coggle.it/diagram/YNOCh3iS5GjyMd6g/t/-/270b8e2ad7f5cd5e343bd31cf00b1bdf15700dfcc5724e6a690caecf3ec9077a     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Val van het West Romeinse Rijk

    Oefeningen Leenstelsel &Hofstelsel

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van