Hoe kun je een ongewenste zwangerschap voorkomen?
En hoe kun je geslachtsziekten voorkomen?
Dit gaan we tijdens deze paragraaf behandelen!
De aankomende les gaan we in dit arrangement aan de slag met het onderwerp voortplanting. De volgende onderwerpen komen aan bod in dit arrangement:
Wat is veilig vrijen?
Wat zijn soa's?
5 verschillende soa's die je kan krijgen als je onveilige seks doet.
Onbetrouwbare en betrouwbare anticonceptiemiddelen
De lessen zijn opgebouwd uit theorie en verwerkingsopdrachten.
12.1: Veilig vrijen
Leerdoelen
Aan het einde van de les:
kun je vertellen wat wordt bedoeld met 'veilig vrijen';
kun je tenminste drie verschillende voorbehoedsmiddelen benoemen;
kun je vertellen welke voorbehoedsmiddelen veilig en betrouwbaar zijn en welke niet;
kun je beschrijven wat SOA's zijn en minstens drie benoemen;
begrijp je hoe je SOA's kunt voorkomen;
Wat weet je nog?
Wat is veilig vrijen?
We gaan het vandaag over veilig vrijen. Maar wat is dat eigelijk?
In de puberteit worden jongens en meisjes volwassen. Dit betekent ook dat, als ze onveilig seks hebben, dat het meisje zwanger kan worden. Veilig vrijen is belangrijk als je verder gaat dan zoenen en strelen. Wil je geen soa’s krijgen en niet zwanger worden? Dan moet je altijd veilig vrijen.
Je kan veilig vrijen als je voorbehoedmiddelen gebruikt. Dit gaan we in de volgende paragraaf behandelen.
Onbetrouwbare methode van anticonceptie
Als een vrouw niet zwanger wil worden, kan zij of haar man maatregelen nemen om bevruchting te voorkomen. Dit heet anticonceptie. Vroeger werd meestal zonder hulpmiddelen aan anticonceptie gedaan. Hieronder kun je twee onbetrouwbare methodes van anticonceptie vinden.
1. Anticonceptie zonder hulpmiddelen
Anticonceptie zonder hulpmiddelen noemen we ook periodieke onthouding. Bij periodieke onthouding hebben man en vrouw geen geslachtsgemeenschap in de ‘vruchtbare periode’ van 3 à 4 dagen. Het moment van ovulatie (in de grafiek op dag 13) kun je aan de hand van de lichaamstemperatuur bepalen. Na de eisprong stijgt de lichaamstemperatuur met 0,2 à 0,3 graden tot de volgende menstruatie.
Dit is echter niet altijd even duidelijk en daarom is periodieke onthouding een onbetrouwbare methode van anticonceptie!
2. Onderbroken geslachtsgemeenschap
Bij onderbroken geslachtsgemeenschaptrekt de man zijn penis uit de vagina terug, als hij zijn orgasme voelt aankomen.
De zaadlozing vindt dan buiten de vagina plaats. Er kunnen echter al zaadcellen met het voorvocht de penis hebben verlaten. Voorvocht is een beetje vocht dat voor de zaadlozing uit de penis komt.
Deze methode vraagt veel zelfbeheersing van de man. Ook deze methode is een onbetrouwbare methode van anticonceptie!
Betrouwbare anticonceptiemiddelen
De meest gebruikte voorbehoedmiddelen zijn het condoom en de pil.
Verder bestaan het spiraaltje en het vrouwencondoom. Om veilig te vrijen maak je dan gebruik van voorbehoedmiddelen. Dit is de beste manier om veilig te vrijen: gebruik een condoom én de pil (of een ander anticonceptiemiddel).
Tegenwoordig zijn er verschillende anticonceptie- ofwel voorbehoed- middelen.Hieronder kun je de meest gebruikte voorbehoedsmiddelen vinden en hun functie:
Een condoom is een elastisch hoesje, meestal van dun rubber dat je om de stijve penis doet. Het condoom vangt de zaadcellen op. Het beschermt bovendien tegen geslachtsziekten. Een condoom is het enige middel dat tegen zwangerschap én geslachtsziekten beschermt!
De anticonceptiepil is een kleine pil die een meisje elke dag slikt. Deze zorgt ervoor dat er hormonen in je lichaam komen. De pil zorgt ervoor dat er geen eicel vrijkomt. Zo voorkomt de pil dat je zwanger wordt. De pil moet dagelijks worden ingenomen op hetzelfde tijdstip. Na 21 dagen is de doordrukstrip leeg. Dan neem je 4 tot 7 dagen geen pil. In deze stopweek verlies de vrouw bloed. De pil bevat hormonen waardoor er geen ovulatie optreedt. Let op: de pil beschermt niet tegen soa's. Om soa's te voorkomen, moet je condoom gebruiken.
Het spiraaltje is een middel dat zwangerschap voorkomt. Een spiraaltje wordt in je baarmoeder geplaatst. In de baarmoeder kan zich geeen embryo innestelen. Dit is net zo betrouwbaar als de pil. Let op: het spiraaltje beschermt niet tegen soa's. Om soa's te voorkomen, moet je condooms gebruiken. Er zijn 2 soorten spiraaltjes:
1.Hormoonspiraal: De hormonen in het spiraaltje zorgen ervoor dat je niet zwanger wordt. Het hormoonspiraaltje beschermt je 5 jaar tegen zwangerschap.
2.Koperspiraal: Het koper in het spiraaltje zorgt ervoor dat je niet zwanger wordt. Dit spiraaltje bevat geen hormonen. Het beschermt je 5 tot 10 jaar tegen zwangerschap.
Het vrouwencondoom is een condoom dat je in de vagina doet. Meer specifiek in de baarmoeder. Hierdoor kan het sperma niet in de baarmoeder terechtkomen. Het vrouwencondoom ziet eruit als een zakje met 2 buigzame ringen. Bij het vrijen gaat de penis in het vrouwencondoom. Als de jongen klaarkomt, vangt het vrouwencondoom het sperma op. Zo kan een meisje niet zwanger worden.
Als je met iemand naar bed gaat, is het gebruik van condooms de enige manier om soa's te voorkomen. Bij de volgende paragraaf gaan we over soa's leren. Maar als je veilig wilt vrijen ,zorg dat je weet hoe je een condoom goed gebruikt. Bekijk hier hoe je een condoom om de penis doet en er na de seks weer vanaf haalt.
Bekende BN'er Defano Holwijn praat over de eerste keer dat hij condoom heeft gekocht.
Leuke filmpje van de eerste keer dat Defano condooms heeft gekocht. Hij maakte zich behoorlijk druk. En leek ook alles nog eens mis te gaan. Was dat nou allemaal wel nodig? Goede tips voor iedereen die condooms kopen spannend vindt.
12.2: Soa's
12.2: Soa's
Ziekten die worden overgedragen door seksueel contact noem je soa’s ofwel Seksueel Overdraagbare Aandoeningen. Geslachtsziekten is een andere naam voor soa’s. Soa's worden meestal veroorzaakt door een bacterie of een virus. Soms is een ander 'beestje' de oorzaak, zoals een parasiet. Het is een infectie die je kunt oplopen, zonder dat je er iets van merkt. Heb jij een soa? Dan kun je die ook weer doorgeven aan een ander. Veel soa's zijn goed te behandelen. Veel soa’s worden overgedragen via slijmvliezen.
Soa's worden overgedragen door de slijmvliezen in de geslachtsorganen. Dat kan bij vrijen, maar ook als iemand met zijn of haar mond met een geslachtsorgaan in aanraking komt (oraal contact). Via slijmvliezen kunnen ziekteverwekkers gemakkelijk worden overgedragen.
Als je een soa hebt, kun je last hebben van verschillende symptomen. Hieronder heb ik alleen een paar van de symptomen opgeschreven.
Afscheiding of pus uit de vagina, penis of anus (meer dan normaal). De afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of groenig van kleur zijn of anders ruiken.
Branderig gevoel, irritatie, pijn bij of na het plassen. Of kleine beetjes moeten plassen.
Zweertjes, wratjes, blaasjes op de penis, vagina, anus of mond.
Jeuk in het schaamhaar, aan de eikel, schaamlippen of anus.
Om geen soa te krijgen en niet zwanger te worden, moet je tijdens het vrijen ene voorbehoedmiddel gebruiken. Het condoom bescherm tegen ongewenste zwangerschap en soa's. Voorkomen is altijd beter dan genezen. Gebruik dus altijd een condoom!
Verschillende soorten soa's
Een soa is namelijk besmettelijk! Een aantal voorbeelden van soa zijn Chlamydia (in Nederland het meest voorkomend), Genitale wratten, Herpes genitalis, Gonorroe, Hepatitis B, Syfilis en Hiv-infectie.
Syfilis
Syfilis wordt veroorzaakt door bacteriën. De syfilisbacterie groeit vooral goed op geslachtsorganen maar kan zich ook in de mond voortplanten.
Als de syfilisbacterie in het bloed terechtkomt, kunnen er overal in het lichaam bacterien gaan groeien.
Tegenwoordig is syfilis erg zeldzaam in Nederland, maar vroeger kwam het veel voor. De ziekte kon toen niet worden genezen. Als iemand nu syfilis heeft, wordt het bestreden met een antibioticum.
Symptomen bij syfilis
zweren op het geslachtsorgaan
opgezwollen lymfeklieren
koorts
Chlamydia
Chlamydia wordt veroorzaakt door een bacterie. Chlamydia komt in Nederland regelmatig voor. Mensen die besmet zijn hebben vaak geen duidelijke klachten en kunnen er zo vaak lang mee blijven rondlopen. Hieronder zie je hoe de ziekte onvruchtbaarheid kan veroorzaken bij vrouwen.
Ook bij jongens kan de ontsteking opstijgen. Er bestaat nog geen vaccin tegen chlamydia. De ziekte wordt bestreden met antibiotica. Dit komt veel minder vaak voor dan bij meisjes. De bacteriën kunnen via de zaadleiders terecht komen in de prostaat en de bijbal. Dit kan leiden tot een ontsteking van de bijballen of de prostaat en kunnen ervoor zorgen dat je minder vruchtbaar bent.
Gonorroe
Gonorroe staat bekend als druiper. De ziekte wordt veroorzaakt door een bacterie. In Nederland zijn een paar duizend mensen besmet met deze bacterie. Bij vrouwen kan de bacterie leiden tot ontsteking van de eileiders. Mannen hebben last van een groenige of gelige pusafscheiding uit de penis en een branderig gevoel bij het plassen. Bij gonorroe kunnen ontstekingen optreden, net als bij chlamydia. Soms zijn er geen klachten. Gonorroe kan worden behandeld met antibiotica. Een baby van een vrouw met gonorroe kan blind zijn omdat de bacterie zich vermenigvuldigt in het slijmvlies van de ogen.
HIV en Aids
De ziekte Aids wordt veroorzaakt door het HIV-virus. Dit is ook een geslachtsziekte. Wanneer je het HIV-virus bij je draagt, ben je HIV-positief. Als je HIV hebt, ben je niet direct ziek. Het HIV-virus breekt het afweersysteem af. Als je afweersysteem slecht werkt, word je sneller ziek en doe je er langer over om weer beter te worden. Langzaam wordt het afweersysteem slechter. Wanneer je afweersysteem niet meer werkt, wordt de diagnose aids gesteld. Aids is eigenlijk een soort verzamelnaam voor allerlei ziektes die je krijgt wanneer je afweersysteem niet meer werkt. De gemiddelde tijd tussen besmetting en ‘uitbreken’ van aids is 9 jaar. In dit filmpje wordt het nog eens kort uitgelegd.
Samenvatting Veilig Vrijen
Wil je nog meer informatie over seks weten? Klik op de volgende site: https://sense.info/nl/
Ook wel voorbehoedsmiddel genoemd; methode om een zwangerschap en/of een seksueel overdraagbare aandoening (soa) te voorkomen
Voorbehoedsmiddelen
Ook wel anticonceptie genoemd; methode om een zwangerschap en/of een seksueel overdraagbare aandoening (soa) te voorkomen.
Periodiekeonthouding
Bij periodieke onthouding hebben man en vrouw in de vruchtbare periode van de vrouw geen geslachtsgemeenschap.
Coïtus interruptes
Oftewel; onderbroken geslachtsgemeenschap. De man trekt zijn penis terug uit de vagina net voor de zaadlozing.
Voorvocht
Kleine hoeveelheid vocht die zaadcellen kan bevatten en al voor de zaadlozing de penis verlaat.
Condoom
Anticonceptiemiddel. De condoom vangt de zaadcellen van de man op.
Pil
Anticonceptiemiddel. De pil zorgt ervoor dat er geen eicel vrijkomt en moet dagelijks ingenomen worden.
Spiraaltje
Anticonceptiemiddel. Een spiraaltje zorgt ervoor dat een embryo zich niet kan innestelen in de baarmoeder.
Vrouwencondoom
Een vrouwencondoom wordt in de baarmoeder geplaatst en houdt de zaadcellen tegen.
Morning-afterpil
Anticonceptiemiddel. De morning-afterpil is een noodmiddel en wordt alleen gebruikt als een ander anticonceptiemiddle vergeten is of heeft gefaald.
Zwangerschapstest
Met een zwangerschapstest kan het hormoon hGC worden aangetoond.
Overtijd behandeling
Behandeling die je ondergaat als het te laat is voor het nemen van de morning-afterpil, waarbij je baarmoederslijmvlies wordt weggezogen bij een ongewenste zwangerschap.
Abortus
Behandeling die je ondergaat als het te laat is voor een overtijdbehandeling en de vrouw nog niet langer dan 13 weken zwanger is. Hierbij wordt de baarmoeder leeggezogen.
Steriliseren
Vrouw: De eileider wordt afgesloten met een ringetje of klemmetje. Man: De zaadleider wordt doorgesneden, ingekort of afgebonden.
Soa
Seksueel Overdraagbare Aandoening.
Geslachtsziekte
Seksueel overdraagbare aandoening.
Antibioticum
Medicijn dat stoffen bevat die bacteriën remmen of doden.
Symptomen
Ziekteverschijnselen
Chlamydia
Seksueel overdraagbare aandoening, die wordt veroorzaakt door een bacterie. De ziekte kan leiden tot onvruchtbaarheid als het niet optijd wordt bestreden met antibiotica.
Onvruchtbaarheid
Als je onvruchtbaar bent kun je je niet voortplanten door een niet goed werkend voortplantingssysteem.
Vaccin
Een verzwakte ziekteverwekker of deel van een ziekteverwekker wordt gebruikt bij inenting (vaccinatie), zodat het lichaam zelf antistoffen kan gaan maken tegen deze ziekte.
Candida
Seksueel overdraagbare aandoening. Het is een schimmelinfectie die tot chronische klachten kan leiden. Veel mensen dragen de schimmel bij zich maar alleen bij ene zwak afweersysteem komt de schimmel tot uiting.
Syfilis
Seksueel overdraagbare aandoening. Syfilis komt nauwelijks nog voor. Symptomen zijn bruine blekken oip het lichaam. De ziekte wordt bestreden met antibioticum.
Gonorroe
Seksueel overdraagbare aandoening. De aandoening wordt veroorzaakt door een bacterie en levert ontstekingsklachten aan het geslachtsdeel op. Met antibiotica wordt de ziekte bestreden.
Koorts
Verhoging van de lichaamstemperatuur die vaak ontstaat door een ontsteking.
Geneesmiddel
Middel dat is bedoeld om je beter te maken, zoals pijnstillers, antibiotica en koortswerende middelen.
Bijwerking
Ongewenste of onbedoelde effecten van geneesmiddelen.
Ontsteking
Plaatselijke reactie van het lichaam op een beschadiging, bijvoorbeeld door een ziekteverwekker, een giftige stof of warmte.
Het arrangement Veilig vrijen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
lady aguilar
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-06-08 13:07:00
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
