Titelpagina
LWS-dossier
Janita Sikkema
1143617
Stageverslag LWS-2 Gomarus College
Instituutbegeleider: Eduard Boer
Werkplekbegeleider Gomarus College: Aukelien Stalman
Werkplekbegeleider Deltion College: Marjan
21-04-2021
Inleiding
Mijn stage heb ik dit jaar gelopen op 2 scholen. Ik ben begonnen op het Deltion College in Zwolle bij het team Verzorgende-IG
Voor mij een hele goede keuze aangezien ik zelf ook verzorgende-IG ben. Ik kon dus veel uit de praktijk meenemen in de lessen. Ik heb tijdens deze stage mijn allereerste les gegeven. Superspannend natuurlijk, maar wát een goede ervaring. Ook dankzij mijn werkbegeleider. Ik weet nog heel goed wat ze zei tijdens de voorbereiding van mijn eerste les. 'Wil je ook feedback van mij?' 'Ja natuurijk' zei ik. 'Dat krijg je niet' was haar antwoord. Ik was natuurlijk erg verbaasd. 'Wat voor feedback wil je hebben van je allereerste les?' zei ze. 'Het belangrijkste is dat je gewoon lekker geniet en de ervaring opdoet. Later als je meer lessen hebt gegeven kom ik wel met feedback'. Dit gaf mij zoveel meer rust. Heel erg bedankt hiervoor Marjan!
Tijdens deze stage heb ik een aantal lessen voorbereid en gegeven en een aantal coachings gesprekken gevoerd.
Na 2 maanden op het Deltion stage te hebben gelopen werd mij gevraagd of ik zou willen komen werken op het Gomarus College in Groningen. Deze baan werd mij eigenlijk in de schoot geworpen. Een moeilijke keuze omdat ik het erg naar mijn zin had op het Deltion, maar een baan in het onderwijs zou betekenen dat ik mijn baan in de thuiszorg op kon zeggen, wat mij een hoop rust zou kunnen geven.
Ook is het Gomarus College een christelijke school en onderdeel van de 'Gereformeerde Scholengroep' met een missie en een visie die aansluit op mijn eigen normen en waarden. Wat is er belangrijk in je leven en hoe geef je dat vorm, ook in het onderwijs. Ik heb de baan geaccepteerd en kon gelukkig ook mijn stage voortzetten op het Gomarus Collega. Mijn nieuwe stagebegeleider werd Aukelien Stalman. Bedankt dat je dit op je hebt genomen naast al je andere werkzaamheden op school.
In mijn dossier heb ik de ervaringen die ik op beide scholen opgedaan heb afwisselend gebruikt in mijn verslaglegging. Er is dus niet duidelijk een deel 1 (deltion) en deel 2 (gomarus). De activiteiten die ik gedaan heb om mijn doelen te behalen heb ik op beide scholen gedaan.
Ontwikkelingsplan
Leerdoelen n.a.v. de vorige stage
Uit mijn vorige stageverslag heb ik de volgende doelen overgenomen:
- Tijdens mijn stage verzorg ik zelfstandig lessen waarvan ik de voorbereiding heb gedaan.
- In een les kan ik adequaat reageren op leerlingen waarvan ik vind dat ze ongewenst gedrag vertonen.
en ook:
Tijdens een volgende stage wil ik vaker voor de klas staan. Ook wil ik mij bezig houden met toetsing en verschillende werkvormen.
Dit zijn vrij algemene doelen. Tijdens deze stage heb ik vooral geassisteerd tijdens praktijklessen, maar heb ik nog niet veel voor de klas gestaan. Die ervaring had ik nog niet opgedaan. Daarom heb ik er een leerdoel van gemaakt. Ik heb de bovenstaande leedoelen uitgewerkt tot leerdoelen voor lws-2:
Tijdens mijn stage
- kan ik zelfstandig lessen voorbereiden en verzorgen (vakinhoudelijk bekwaam)
- kan ik verschillende uitdagende werkvormen gebruiken om mijn kennis over te brengen op de leerlingen. (vakdidactische bekwaam)
- kan ik tijdens een les duidelijk aangeven wat mijn grenzen zijn wat betreft ongewenst gedrag (pedagogische bekwaam)
- kan ik werken aan de relatie met de leerling door middel van coachgesprekken. (pedagogisch bekwaam)
- kan ik de lesstof aanpassen aan de verschillende onderwijsniveau's (vakdidactisch bekwaam)
- laat ik een collegiale houding zien binnen het team waarin ik werk (brede professionele basis)
Deze doelen wil ik bereiken door de literatuur te raadplegen, beeldmateriaal te maken tijdens mijn lessen, lesobservatieformulieren te laten invullen door mijn begeleider en reflectieverslagen.
Beschouwing en verantwoording
De volgende hoofdstukken bevatten per bekwaamheidseis de uitwerking van mijn doelen. Ik heb mijn ontwikkeling beschreven en de daarbij behorende bewijsstukken zijn te vinden onder het hoofdstuk 'Bijlagen'. In deze hoofdstukken staat ook het niveau waaraan ik volgens mijzelf voldoe.
Vakinhoudelijk bekwaam
Wanneer je als docent vakinhoudelijk bekwaam bent weet je waar je het over hebt tijdens de les en dan nog een beetje meer. Je staat boven de lesstof. Dit kan door werkervaring die je hebt opgedaan of doordat je je in de stof hebt verdiept.
Doel: tijdens mijn stage kan ik zelfstandig lessen voorbereiden en verzorgen.
Starniveau: Aan het begin van mijn stage op het Gomarus College had erg weinig ervaring met het maken van lessen die gegeven worden op het vmbo. Ik wist nog niet goed wat voor lesstof aangeboden werd. Op het Deltion gaf ik lessen aan toekomstige verzorgende -ig en dat sloot naadloos aan met mijn eigen werkervaring. Het was ook niet moeilijk om bij voorbeeld een les te maken over 'pijn'. Deze heb ik verderop in het verslag uitgewerkt.
Op het gomaruscollege gaf ik praktijkorientatie aan een tweede klas van het vmbo. Ze waren aangekomen bij het hoofdstuk 'werken in de thuidzorg'. Een leuk onderwerp voor mij omdat ik op dat moment nog werkzaam was in de thuiszorg als verzorgende-ig. Deze lessen werden gegeven vanuit een bepaalde methode. Toen ik de lessen wilde gaan voorbereiden zag ik dat er bepaalde praktijkopdrachten in het boek stonden die naar mijn mening geen duidelijk beeld gaven van het werk in de thuiszorg. Zo was er een opdracht 'rollator op de goede hoogte verstellen'. In al de jaren die ik in de zorg heb gewerkt heb ik nog nooit een rollator versteld. Met deze opdracht zouden de leerlingen geen duidelijk beeld krijgen van het werk in de thuiszorg. Ik heb toen in overleg met mijn begeleider een 'pakket' opdrachten samengesteld die wél gingen over het werk in de thuiszorg.
Een ander punt waar ik tegenaan liep tijdens het geven van deze lessen is dat je de leerlingen bezig moet houden. Dit is ook één van de 10 tips van Teitler: docenten kunnen vaak goed orde houden als ze de studenten voortdurend actief aan het werk houden(Teitler, 2015). Tijdens eerdere lessen waren de leerlingen al ruim vóór het eind van de les klaar en had ik niks meer voor ze om te doen. Ze konden dan even op hun telefoon of ik stuurde ze eerder naar huis, want anders werd het een chaos: iets wat je graag wil vermijden. Ik moest dus meer opdrachten voor ze bedenken om ze aan het werk te houden. De lessen duurden best lang en om ze aan het werk te houden was best een opgave. Door meerdere opdrachten in het project te verwerken konden de leerlingen steeds weer verder met een volgende opdracht. Zo bleven ze de hele les bezig.
Deze lessenserie is te vinden in het hoofdstuk 'Bijlagen'.
Mijn ontwikkeling
Aan het begin van mijn stage op het Gomarus College had ik een klein beetje ervaring bij het maken van lesmateriaal en het geven van de lessen. Ik had op het Deltion een aantal lessen gemaakt en gegeven.
Maar dit was anders. Ik was nu zelf verantwoordelijk voor het voorbereiden en geven van mijn lessen. Ik ben er gewoon maar ingestapt en heb de lat niet heel hoog gelegd voor mezelf. Ik moet zeggen dat je snel leert als je het gewoon dóet. Bepaalde lessen heb ik zelf voorbereid en ook gegeven met alleen wat overleg met mijn werkbegeleider. Zoals de les over de thuiszorg. Andere lessen heb ik samen voorbereid met mijn werkbegeleider.
Hoe meer ik ging lesgeven hoe zelfstandiger ik ook ging werken en hoe makkelijker het me ook af ging. In het begin was ik nog erg zenuwachtig om alleen maar voor de klas te staan en nu is dat eigenlijk geen probleem meer. Nu ga je je bezig houden met 'wat en hoe wil ik de leerlingen wat bijbrengen' en 'leren ze in mijn lessen ook echt wat ze moeten weten?'. Elke les kijk ik: 'wat ging goed en wat ging niet goed?' en 'hoe kwam dit en hoe kan ik dit de volgende keer voorkomen?'
Mijn niveau van vakinhoudelijk bekwaam is 'Ontwikkelend'
Brede professionele basis
Met mijn 'project' over de thuiszorg heb ik verschillende onderdelen van de brede professionele basis laten zien:
- organiseren
- flexibel zijn
Organiseren
Ik heb deze les zelf gemaakt en de activiteiten eromheen 'georganiseerd'. Ik heb elke les 2 opdrachten uitgelegd en met deze opdrachten konden ze verder. Ook om te voorkomen dat ze geen werk meer hadden tijdens de les en ze zich gingen vervelen.
Flexibel zijn
Dit was natuurlijk niet de lesstof die in de methode stond en ik ging zelf aan de slag met de lesstof. Ook tijdens de les was ik felxibel. Ik had 2 opdrachten gepland voor die les, maar 2 leerlingen waren als sneller klaar. Die heb ik aan het werk gezet met de volgende opdracht.
Vakdidactisch bekwaam
Wanneer je als docent vakdidactisch bekwaam bent wil dat zeggen dat je de leerlingen op een uitdagende manier kan laten leren. Didactiek wil zeggen dat je nadenkt over de manier waarop je de leerlingen kan laten leren en hoe je jouw kennis over kan brengen op hen.
Doel: Tijdens mijn stage kan ik verschillende uitdagende werkvormen gebruiken om mijn kennis over te brengen op de leerlingen.
Tijdens de lock-down hebben alle eerste en tweedejaars leerlingen online onderwijs gevolgd. Vanaf maart mochten zij ook weer naar school, maar natuurlijk op een andere manier dan we gewend waren. De klassen werden opgesplitst en we kregen om de 2 weken een deel van een eerste klas. Samen met mijn begeleider hebben we 2 lessen gemaakt over een hoofdstuk uit de methode. Deze opdracht bevatte alle stof die in dat hoofdstuk aan de orde kwam. De eerste les bestond uit een deel theorie waarna de leerlingen zelfstandig aan het werk konden met hun 'project'. Hiervoor moesten ze verschillende activiteiten uitwerken en ze mochten er 1 uitkiezen om een week later met de klas te doen.
Mijn taak hierin was het maken van de PowerPointPresentatie. Ik heb hiervoor het hoofdstuk uit de methode gebruikt en geprobeerd om deze zo kort mogelijk te houden. Als ik iets geleerd heb als het gaat om de lessen aan vmbo leerlingen is het dat ik het niet te lang moet maken. Tijdens een bepaalde les vond een leerling het blijkbaar te lang duren en riep: 'zo is het wel lang genoeg, mogen we nu iets gaan dóen?'. Ik probeer de instructie nu dus niet langer te laten duren dan een kwartier.
Als bijlage heb ik de PowerPointPresentatie bijgevoegd die ik heb gemaakt voor de lessen na de lock down. Deze ppp omvat het hele hoofdstuk die we op dat moment zouden behandelen. We hadden per klas maar 2 lessen van elk 3 uur om de stof te behandelen dus ik heb geprobeerd om dit zo beknopt, maar wel duidelijk genoeg te doen. Daarbij hebben we het project bedacht waarin de leerlingen de lesstof in de praktijk moesten brengen. De ppp is te vinden onder het hoofdstuk 'bijlagen'.
Mijn ontwikkeling
Zoals ook al te lezen was in het hoofdstuk 'vakinhoudelijk bekwaam' was het voor mij in het begin erg spannend om alleen al voorin het lokaal te staan. Dat alle ogen op mij gericht waren vond ik best eng en dat ze de ogen op mij gericht hielden vond ik lastig. Maar ik moet zeggen dat het na verloop van tijd went en dat ik het zelfs leuk ben gaan vinden. Het is voor mij een uitdaging om de aandacht van de leerlingen vast te houden en ze op een leuke en afwisselende manier iets bij te brengen. Als bewijsstuk kan mijn lessenserie over de thuiszorg ook weer gebruikt worden. Ik heb geprobeerd om er afwisselende opdrachten voor te bedenken. De leerlingen konden iets maken, iets op de computer opzoeken en een verslag schrijven.
Ook de les na de lock down kan hiervoor gebruikt worden. Omdat we weing tijd hadden om een heel hoofdstuk te behandelen moest ik nadenken hoe ik de lesstof zo bekonpt mogelijk, maar wel duidelijk genoeg zou geven.
Mijn niveau van vakdidactisch bekwaam is: 'ontwikkelend'
Brede professionele basis
Met de lessen en praktische opdrachten heb ik verschillende onderdelen van de brede professionele basis ontwikkeld:
- plannen
- ontwikkelingsgericht zijn
- samen werken
Plannen
Voor deze lessen hadden we per groep 2 lessen van 3 uur de tijd. Dat was niet heel veel dus we hebben goed moeten plannen om de lesstof op een duidelijke manier aan te bieden. Tijdens sommige lessen kwamen we ook tijd tekort en moesten wij als docenten bijvoorbeeld nog de keuken opruimen. Daar leer je dan weer van dat de tijd die je nodig hebt met opruimen ook ingecalculeerd moet worden.
Ontwikkelingsgericht zijn
We konden 3 keer dezelfde lessen geven. De eerste les heb ik gegeven en heb ik mijn begeleider gevraagd een lesobservatieformulier in te vullen. De tips die ze op dit formulier heeft gezet heb ik weer verwerkt in de volgende les. Ook voor die les heeft mijn begeleider een lesobservatieformulier ingevuld. Ook met de tips die hierop stonden kan ik weer aan het werk. Op deze manier probeer ik mij te ontwikkelen.
Samen werken
Om deze lessen te maken hebben mijn begeleider en ik samen gewerkt. Ik heb de PowerPointpresentatie gemaakt en zij heeft de praktische opdracht uitgewerkt. We hebben samen overlegd wat we wilden bereiken met deze les.
Pedagogisch bekwaam
Wanneer je pedagogisch bekwaam bent creeër je een veilig klimaat voor de leerlingen. Je bouwt een band op met de leerlingen en probeert ze te begeleiden in hun sociaal emotionele ontwikkeling. Wanneer er problemen zijn probeer je de leerling erbij te helpen. Dit kan je zelf doen of bijvoorbeeld door het inschakelen van hulp.
Doel: Tijdens mijn stage kan ik werken aan de relatie met de leerling door middel van coachgesprekken.
Al vrij aan het begin van mijn stage heb ik in overleg met mijn begeleider coachgesprekken gevoerd met een leerling. Deze leerling zat niet zo lekker in haar vel. Haar tweede stage was onvoldoende en haar motivatie was ook niet zoals die moest zijn. Haar mentor wilde wel een andere stageplaats voor haar regelen maar voordat deze leerling op stage mocht moest er het een en ander gebeuren. Daarbij kwam nog dat een medeleerling van deze leerling met wie ze veel optrok ging een andere opleiding volgen en daarom wegging uit de klas.
Omdat ik voor mijn stage aan de relatie tussen mij en de leerlingen moest werken wilde ik graag gesprekken gaan voeren met deze leerling. Mijn begeleider vond dat een prima idee.
Bij het uitwerken en realiseren van dit doel had ik nog enige begeleiding nodig van mijn werkbegeleider. We hebben samen overlegd wat de bedoeling zou zijn van mijn gesprekken met deze leerling. Ze gaf mij een kader waarin ik het gesprek kon voeren. Ook gaf ze mij een doel voor de gesprekken: handvatten geven waardoor de leerling weer op stage kon. Dit doel heb ik verder zelfstandig uitgewerkt naar mijn eigen inzicht.
Planning
Verder heb ik de afspraken en de planning zelf geregeld met deze leerling. In dit geval lag de complexiteit in het feit dat deze leerling en andere religie had. Hierdoor heeft zij verschillende waarden en normen waar ik rekening mee moest houden tijdens het gesprek. Ik was mij hier zeker bewust van.
Mijn begeleider en ik hadden afgesproken dat ik globaal zou vertellen wat er besproken was, maar de persoonlijke dingen zouden tussen mij en de leerling blijven.
Voor de coachende gesprekken heb ik van tevoren literatuur bestudeerd:
- het model van Korswagen: ‘probleemoplossend gesprek’
- Konig: ‘In gesprek met de leerling’.
Beide zijn deze modellen te vinden op de ELO. (overigens zonder duidelijke bronverwijzing)
Ik heb naar aanleiding van 2 gesprekken reflectieverslagen gemaakt. Deze zijn te vinden onder het hoofdstuk 'Bijlagen'
Ook heb ik een feedbackformulier van deze student bijgevoegd in de bijlagen. Daarin is te lezen dat ik haar goed heb geholpen om verder te komen in de opleiding.
Doel: Tijdens mijn stage kan ik tijdens een les duidelijk aangeven wat mijn grenzen zijn wat betreft ongewenst gedrag
Om dit doel te halen kan je van tevoren niet plannen wat je gaat doen. Je moet kijken hoe je les gaat en op dat moment reageren op de situatie. Als beginnend docent ben je natuurlijk benieuwd of je dit 'stukje' wel kan en hoe je reageert op leerlingen die duidelijk jouw grenzen opzoeken. Tijdens een bepaalde les ontstond er een situatie en reageerde ik op een manier waarvan ik me altijd afvroeg of ik dat in me had. Ik heb een reflectieverslag geschreven over deze situatie. Deze is te vinden onder het hoofdstuk 'bijlagen'.
Mijn ontwikkeling
Het was fijn dat mijn stagebegeleider mij al zoveel vrijheid gaf en mij eigenlijk 'losliet'. Je merkt dan dat je best al wat ervaring hebt opgedaan in het houden van gesprekken omdat je geen 19 jarige bent. (Hiermee wil ik niet zeggen dat een 19 -jarige geen coachgesprekken kan houden, maar als je ouder bent heb je meer levenservaring.) Door gebeurtenissen om je heen in je familie en vriendenkring en de manier waarop mensen hiermee omgaan weet je in bepaalde gevallen wat je wel en niet kan zeggen. En wanneer het goed is om gewoon maar te luisteren. Tijdens de gesprekken met deze leerling kwam deze ervaring goed van pas.
Ook heb ik tijdens de stage op het Deltion en de stage op het Gomarus gemerkt dat de relatie die je met leerlingen hebt heel belangrijk is. Het is belangrijk om je leerlingen serieus te nemen. Dit doe je door je te verdiepen in je leerlingen: 'wat houdt ze bezig' en 'wat vinden ze interessant?'.(Slooter,2019) Hierdoor merkt je in de lessen dat ze ook eerder doen wat je van ze vraagt. Even een praatje maken in de gang of voorafgaand aan de les kan al een heel verschil maken. Leuk om te merken dat ze je spontaan gaan groeten wanneer je door de gang loopt.
Mijn niveau van pedagogisch bekwaam is: Ontwikkelend.
Brede professionele basis
Met de coachgesprekken heb ik verschillende onderdelen van de brede professionele basis ontwikkeld:
- Communiceren
- Reflecteren
- Inspireren
Communiceren
Het is bijna een inkoppertje, maar met coachgesprekken moet je natuurlijk communiceren. Voor mij was ook de non-verbale communicatie tijdens deze gesprekken belangrijk, en de stiltes die je laat vallen om de leerling te stimuleren om dingen te vertellen. Op de juiste momenten alleen even knikken als bevestiging. Ook de communicatie naar mijn begeleider toe was hierin belangrijk. Ik gaf meestal een algemene samenvatting van het gesprek zonder details om zo ook de privacy te respecteren van de leerling.
Reflecteren
Na de gesprekken heb ik echt gekeken naar wat goed was gegaan en wat niet. Ik vond het bijzonder dat iemand mij op deze manier in vertrouwen nam en mij zoveel vertelde. Ik kon op mijn handelen reflecteren en er zo achter komen wat ik een volgend gesprek anders zou doen of hetzelfde zou aanpakken.
Inspireren
Zoals op het evaluatieformulier van deze leerling te zien ik heb ik haar gemotiveerd. Dat is voor mij een groot compliment. Ik ben blij dat ik deze rol heb mogen spelen in haar verdere studie.
Brede professionele basis
Wanneer je als docent beschikt over een brede professionele basis kan je samenwerken binnen je team. Je bent communicatief vaardig en kan overleggen. Je collega's hebben wat aan je en dat weten ze ook. Je probeert je te ontwikkelen en kan ook je collega's daartoe aanzetten.
Doel: Tijdens mijn stage laat ik een collegiale houding zien binnen het team waarin ik werk.
Dit is een zeer breed doel omdat ik van tevoren niet goed wist wat het samenwerken binnen een team van docenten inhield. Ik heb te kort stagegelopen op het Deltion om iets met dit doel te doen, maar op het Gomarus Collega werd ik ook gelijk onderdeel van een team. Hierdoor heb ik snel geleerd wat het inhoudt. Het was niet de eerste keer dat ik in een team werkte. Een collegiale houding heb ik laten zien door het invallen voor collega's en het samenwerken bij bepaalde lessen.
Een ander punt van de professionele basis is het ontwikkelen van jezelf. Ik heb hiervoor verschillende vergaderingen en workshops bijgewoond. De workshops waren tijdens de lock-down die begon in december 2020 en gingen over online lesgeven. Omdat ik hier ook weinig ervaring mee had vond ik het voor mijn eigen ontwikkeling goed om deze te volgen. Een verslag van deze workshop staat in het hoofdstuk 'bijlagen'.
Een ander belagrijk onderdeel van het docent zijn is je leerlingen in de gaten houden. En daarin zijn leerlinbesprekingen belangrijk. Hierin bespreek je de vooruitgang van je mentorleerlingen en hoor je ook hoe ze het doen in andere lessen. Ik heb bij een leerlingbespreking geweest van de mentorklas van mijn begeleider. Een verslag hiervan staat onder het hoofdstuk 'bijlagen'.
Mijn niveau
Ik ben nog vooral aan het leren wat de andere taken van een docent zijn en hoe we elkaar hierin ondersteunen. Mijn niveau voor brede professionele basis is 'Ontwikkelend'.
Bijlagen
Vakinhoudelijk bekwaam
Vakdidactisch bekwaam
Tijdens een les heb ik mijn begeleider en een stagaire gevraagd om mij tijdens de les te observeren. De tips en feedback die ik heb gekregen heb ik geprobeerd tijdens een volgende les uit te voeren. Van deze les heb ik ook een video gemaakt:
En hieronder het lesobservatieformulier van de les op de video.
Pedagogisch bekwaam
Brede professionele basis
Literatuur
- Slooter, M. (2018). De zes rollen van de leraar; handboek voor effectief lesgeven. Huizen: Uitgeverij Pica.
- Teitler, P. (2017). Lessen in orde in het MBO; handboek voor de onderwijspraktijk. Bussum: Uitgeverij Coutino.
- Walter Geerts, R. v. (2016). Handboek voor Leraren. Bussum: Uitgeverij Coutinho.
'Project' Thuiszorg voor klas 2
Lesobservatieformulier deel 1
Lesobservatieformulier deel 2
Lesobservatieformulier 2 deel 1
Lesobservatieformulier 2 deel 2
Lesobservatieformulier deel 1
Lesobservatieformulier deel 2
Beoordeling leerling na coachgesprekken
