0. Info startweek
1. Jij begint
Motivatiemotor
Je staat in de startblokken om te beginnen aan de tweede quest over de natuur in balans.
➜ Vul alle vragen onder 'voorbereiding' in jouw tegel in Egodact in. Wat hoop je van deze tweede quest te leren?
➜ Maak een (voorlopige) planning voor deze quest. Bekijk alvast de stappen van deze quest. Zet onder het kopje 'eindresultaten' in Egodact neer welke dingen je moet inleveren om deze quest af te ronden. En koppel een einddatum aan deze quest. Succes!
Verderkijker
In deze quest ga je onderzoeken hoe de natuur zichzelf in balans houdt, maar ook welke bedreigingen er eigenlijk zijn voor die balans. En we verklappen het maar vast: jij bent de grootste bedreiging voor de balans in de natuur.
➜
Klik hier om in een online test te ontdekken wat jouw ecologische voetafdruk is. Het kan zijn dat je je ouder(s) nodig hebt om deze test volledig in te vullen, dus zoek hen (of je oma, oom, buurvrouw) zo nodig op.
Je ecologische voetafdruk?! Ja. Hoeveel wereldbollen zouden er nodig zijn als iedereen zo zou leven als jij? Bij mij (mevrouw Rebel) zouden er wel 3,6 wereldbollen nodig zijn! Oeps. Ik gebruik dus veel meer grondstoffen van deze wereld dan er eerlijk te verdelen zijn.
➜ Deel het resultaat van jouw zelftest in Egodact en beantwoord in je logboek (1) de volgende vragen:
• Hoeveel wereldbollen zijn er nodig als iedereen zo zou leven als jij?
• Bij welke onderdelen ben je volgens het WWF 'goed op weg' en bij welke scoor je slechter dan de gemiddelde Nederlander?
• Nu je deze test hebt gedaan, is er iets dat je aan je manier van leven zou willen veranderen?
Powerpoint les 1
2. De natuur in balans
Onderzoek
Lees de onderstaande tekst rustig door:
Dieren vechten vaak om voedsel. Ze hebben de energie uit dat voedsel nodig om te kunnen overleven. Predatie is vangen, doden en opeten van een prooi(een dier of een ander organisme) door een roofdier (predator). Predatoren kunnen carnivoor (alleen vleesetend) of omnivoor (vlees- en plantenetend) zijn.
In de natuur is een balans tussen predatoren en prooien. Bijvoorbeeld:
- als er genoeg voedsel is voor konijnen, dan groeit de konijnenpopulatie. Een populatie is een groep organismen van dezelfde soort die in dezelfde tijd op dezelfde plek wonen en met elkaar kunnen voortplanten.
- er zijn meer dan genoeg konijnen voor de vos, dus de vossenpopulatie neemt ook toe.
- omdat de populatie van de predator, de vos, toeneemt, neemt de populatie van het prooi, de konijen, af.
- het aantal konijnen daalt dus er is minder voedsel voor de vossen, waardoor de vossenpopulatie ook daalt.
- omdat het aantal vossen is afgenomen, kan de konijnenpopulatie weer groeien...
... en zo zijn we weer bij het begin van deze cyclus.
Opdracht 1
➜ Open een nieuw Pages document en geeft dat de titel 'Natuur in balans 2'. In dit verslag ga je opdracht 1 tot en met 5 van deze quest vastleggen. Gebruik voor elke opdracht een nieuwe pagina en zet steeds boven je uitwerking bij welke opdracht het hoort.
➜ Doe onderzoek naar een voorbeeld van predatie door de volgende stappen uit te voeren. Leg je verwerking van de stappen vast in een pagesdocument.
• Kies twee van de volgende habitatten (een habitat is de leefomgeving van een bepaald organisme)
- de Nederlandse Veluwe;
- Antartica;
- de Noordzee;
- de dichtsbijzijnde sloot bij jouw huis;
- het Amazoneregenwoud;
- of een habitat van jouw eigen keuze.
• Geef per habitat aan:
- welk organisme de predator is;
- welk organisme de prooi is.
Verwerking
Opdracht 2
➜ Maak zelf een predator-prooi-cyclus voor een van de habitatten die je in opdracht 1 hebt uitgekost. Je kunt deze cyclus tekenen op papier, maar je mag ook een uitwerking op je iPad maken. Gebruik tekst en tekeningen/plaatjes en zie het voorbeeld hieronder.
➜ Voeg de predator-prooi-cyclus toe aan jullie pages bestand. Ben je klaar, trots of tevreden? Joepie! Dan kun je naar de volgende opdracht.
3. Natuurlijke invloeden
Onderzoek
Opdracht 3
➜ Weet je zeker dat je alle begrippen van deze quests tot nu toe al goed kent? Maak zelfstandig deze
LessonUp om jezelf te testen. Beschrijf in een
logboekpost (2) hoe veel antwoorden je goed had en of je dat verwacht had.
Opdracht 4
Je gaat nu onderzoeken welke natuurlijke verschijnselen invloed hebben op de balans van een ecosysteem. Denk bijvoorbeeld aan ziekten, parasieten, migratie, brand, droogte, overstromingen, een voedseloverschot en vulkanische uitbarsting.
Doorloop de volgende stappen en leg je antwoorden steeds vast in een Pages document.
➜ Kies twee hele verschillende populaties (bijvoorbeeld: mensen in de Haarlemmermeer en zalm in een Noorse fjord). Let op! De ene populatie leeft in Nederland, de andere ergens anders op de wereld. Leg in je Pagesverslag vast welke populaties je kiest en waarom.
➜ Bedenk of onderzoek voor beide populaties welk natuurlijk verschijnsel invloed heeft gehad op de balans van het ecosysteem.
➜ Beantwoord per populatie de volgende vragen:
- Wat was de oorzaak?
- Wat waren de gevolgen?
- Wanneer gebeurde dit?
- Was dit een verschijnsel dat plosteling gebeurde en vervolgens weer stopte (korte termijn) of juist lang bleef voortduren (lange termijn)?
- Is het ecosysteem hiervan hersteld - is de balans terug?
- Is het ecosysteem voorgoed veranderd of heeft het een nieuw evenwicht gevonden?
- Is er een totaal nieuw ecosysteem ontstaan?
Lees je verslag nog eens goed na. Heb je er nog een spelfoutje uit kunnen vissen? Zo ja, even verbeteren. Daarna kun je door naar de volgende stap!
4. Menselijke invloeden
Onderzoek
Lees de onderstaande tekst rustig door:
De balans in een ecosysteem kan door natuurlijke verschijnselen verstoord worden, maar ook menselijk handelen is een gevaar voor de balans. Voorbeelden van menselijk handelen die de balans in een ecosysteem verstoren, zijn:
- vervuiling (bijvoorbeeld olie in de zee) en gif
- het gebruik van pesticiden in de landbouw
- de introductie van soorten die oorspronkelijk niet in een land voorkomen, bijvoorbeeld de koningskrab of Engelse klimop. Lees eens wat de Universiteit van Wagingen schrijft over exoten (organismen die oorspronkelijk niet in Nederland voorkomen) door hier te klikken.
- het kappen van bossen
- het gebruiken van natuurlijke hulpbronnen. We halen bijvoorbeeld klei uit de grond om er bakstenen van te bakken.
- bodemerosie is het loskomen van de bovenste laag van de bodem door stromend water of de wind. De oorzaak van bodemerosie is bijvoorbeeld de kap van bomen en planten, waardoor de bodem zijn stevigheid verliest.
Oefening: Menselijke invloeden
Goed zo!
Je hebt alle vragen beantwoord. Je kunt je
antwoorden bekijken door terug te gaan naar
de vragen.
Opdracht 5
➜ Kies een van de bovenstaande verschijnselen en beantwoord in een Pagesbestand de volgende vragen:
- Wat was het menselijk handelen?
- Wat is het probleem hiervan?
- Was dit een korte- of langetermijnproces?
- Wat zijn de gevolgen op de balans in het ecosysteem?
- Wat zijn de langetermijneffecten op de balans in het ecosysteem als er niets verandert?
- Wat doen mensen - als ze al iets doen - om de balans te herstellen?
➜ Je Pagesverslag is nu compleet. Kijk je verslag nog eens goed door. Is het voor iemand anders ook te volgen wat je hebt bedacht en opgeschreven? Zo ja: post je verslag dan in Seesaw en koppel de link aan je eindresultaten in Egodact.
Opdracht 6
Voer de volgende stappen uit.
➜ Kijk de documentaire "A life on our planet"
van David Attenborough op Netflix (dit kan alleen als je zelf een Netflix-account hebt)
OF lees/luister het boek "Het water komt" van de Correspondent via
deze link.
➜ Schrijf in een
logboekpost (3) welke drie dingen je wilt onthouden van de documentaire of het (luister)boek.
➜ Maak een
poster waarin je met tekstjes en afbeeldingen antwoord geeft op de volgende vragen:
- welk probleem wordt in de documentaire of het (luister)boek gepresenteerd?
- wat hebben mensen (allemaal) gedaan om dit probleem te veroorzaken?
- wat gebeurt er op de lange termijn als de mensen blijven handelen zoals ze nu ook doen?
- wat kunnen mensen doen om de balans te herstellen?
Het is belangrijk dat jouw poster
impact heeft op de mensen die de poster gaan zien. Gebruik grote afbeeldingen en titels om de aandacht te trekken, zodat mensen de teksten op je poster kunnen lezen als ze dichterbij komen.
Je mag de poster op papier of digitaal maken.
➜ Plaats (een afbeelding van) jullie poster in Seesaw en koppel deze aan je tegel in Egodact.
➜ Presenteer je poster in een check in en zorg dat er na je presentatie een
debat op gang komt. Bedenk een stelling die je aan je klasgenoten in de coachgroep voorlegt.
➜ Beschrijf in een logboekpost (4) hoe het debat is verlopen door de volgende vragen te beantwoorden:
- welke stelling heb je aan je klasgenoten in de coachgroep voorgelegd?
- wat was de verdeling van mensen die het eens waren met je stelling en mensen die het oneens waren met je stelling?
- waarom waren sommigen het eens met je stelling?
- waarom waren sommigen het oneens met je stelling?
- ben je het zelf eens of oneens? En waarom?
5. Terugkijker
➜ Geef in je laatste logboekpost (5) van deze quest antwoord op de volgende vragen:
• Wat wil je dat je je blijft herinneren van deze quest?
• Deze quest ging voor een groot deel over de invloed van menselijk gedrag op de natuur. En die invloed is vaak negatief. Ga jij, na het maken van deze quest, iets verandere in jouw gedrag? Waarom wel of niet?
• Hoe kijk je terug op het debat dat je hebt gehouden in de coachgroep? Wat zou je een volgende keer zeker hetzelfde aanpakken, en wat zou je liever anders doen?
• Hoe heb je de leerspier 'verbeelden' ingezet?
• Hoe heb je de leerspier 'logisch redeneren' ingezet?
