Beroerte (CVA)
CVA staat voor Cerebro Vasculair Accident. Vrij vertaald betekent dit 'een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen'. Een beroerte of CVA is een verzamelnaam voor de verschijnselen die herseninfarct en hersenbloeding heten. Het meest kenmerkend aan een beroerte is dat de klachten plotseling optreden.
Er kan bij een beroerte sprake zijn van twee problemen in de hersenen:
- Herseninfarct
Er raakt een bloedvat bijvoorbeeld door een bloedprop verstopt. Daardoor kan er geen bloed meer naar de hersenen.
- Hersenbloeding:
Er barst een bloedvat open. Ook dan krijgt een deel van de hersenen geen of te weinig bloed. Hersencellen beschadigen of sterven af.
CVA
CVA (Cerebro Vasculair Accident)
Wat houdt het ziektebeeld in:
De meest voorkomende oorzaak van hersenletsel is een beroerte. Dit wordt ook wel CVA genoemd: Cerebro Vasculair Accident. Dat betekent: een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. Elk jaar worden in Nederland 43.000 mensen voor de eerste keer door een beroerte getroffen. Dat zijn ongeveer 117 mensen per dag.
CVA heeft twee veel voorkomende vormen: het herseninfarct en de hersenbloeding. Ongeveer 80% van de mensen met een beroerte heeft een herseninfarct, 20% heeft een hersenbloeding.
Bij een herseninfarct is sprake van een verstopping in de bloedvaten door een propje, dichtslibbing of een combinatie daarvan. Als een bloedvat in de hersenen lekt of is geknapt, wordt dat een hersenbloeding genoemd.
Oorzaak van de aandoening:
Zowel bij een herseninfarct als bij een hersenbloeding stroomt er te weinig bloed naar een deel van de hersenen. Daardoor krijgt een gedeelte van de hersenen te weinig zuurstof en hierdoor sterven de hersencellen op die plaats af. In de hersenen liggen allerlei gebieden met verschillende functies. Wanneer er hersencellen afsterven in een bepaald gebied, wordt de functie van dat gebied verstoord. Hoe erg de gevolgen hiervan zijn, hangt o.a. af van de ernst van de verwonding en de plaats daarvan in de hersenen.
Een CVA is te herkennen aan acute verschijnselen, zoals verlammingen in één helft (links of rechts) van het lichaam . Ook plotselinge taalproblemen, zoals langzamer of moeizamer spreken, zijn een aanwijzing voor een CVA.
Een CVA of beroerte kan veel oorzaken hebben: een te hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte, suikerziekte (Diabetes) , overgewicht, hartritmestoornissen, onvoldoende lichaamsbeweging of roken. Verder zijn er erfelijke factoren die een CVA-risico opleveren.
Verloop van de aandoening:
Bij een herseninfarct kan binnen 4,5 uur na de eerste symptomen een bloedverdunnend medicijn worden toegediend dat het bloedstolsel oplost. Deze behandeling heet trombolyse. In sommige gevallen kan tot zes uur na de eerste symptomen ook een katheter via een bloedvat in de lies worden ingebracht om het stolsel te verwijderen. Een enkele keer kunnen deze behandelingen ook in een later stadium worden uitgevoerd.
Bij een hersenbloeding kunnen medicijnen helpen om de bloedstolling te optimaliseren. Als de bloeding niet vanzelf stopt, is er soms een operatie nodig om de bloeding te verwijderen en daarmee de druk in de hersenen te verminderen.
Het is belangrijk dat de revalidatie zo snel mogelijk op gang komt. Vaak al in het ziekenhuis. Zijn er blijvende beperkingen, dan kan de (revalidatie)arts samen met degene die een beroerte heeft gehad, op zoek naar mogelijkheden om met de gevolgen om te gaan. Men kan een verwijzing vragen via de behandelend arts in het ziekenhuis.
Fysiotherapeuten en ergotherapeuten helpen bij de revalidatie van bewegingsfuncties en alledaagse handelingen. Als iemand spraak- taal- en slikproblemen ervaart, kan de hulp worden gevraagd van een logopedist. Bij geheugen- aandachts- of gedragsstoornissen kan een psycholoog helpen om hier mee om te gaan.
Soms komen de klachten pas later aan het licht, wanneer er thuis of op het werk weer een beroep op iemand wordt gedaan. Denk aan voor de buitenwereld onzichtbare gevolgen zoals vermoeidheid, moeite met plannen, overprikkeling of geheugenproblemen. Men kan dan alsnog bij de huisarts vragen naar de mogelijkheden voor neuropsychologische (cognitieve) revalidatie.
Als een patiënt na een beroerte niet meer is wie hij was – lichamelijk en/of geestelijk – kan dat veel invloed hebben op sociale relaties en zorgen voor spanningen in de omgeving. Voor partners en familie kan het uiteindelijk net zo moeilijk zijn om met de gevolgen van een beroerte om te gaan als voor de patiënt zelf.
Herken de signalen van een beroerte
Wist je dat het herkennen van de signalen van een beroerte van levensbelang is? Hoe sneller je een beroerte herkent en 112 belt, hoe sneller de behandeing in het ziekenhuis kan starten. Hierdoor kan hersenschade beperkt worden. Bel daarom altijd 112, ook bij twijfel!
Wat zijn de signalen van een beroerte?
Ongeveer 9 op de 10 mensen vertoont minstens één van de onderstaande symptomen bij een beroerte.
- Scheve mond: de mondhoek hangt plotseling naar beneden.
- Verwarde spraak: Iemand praat ineens verward of kan de woorden moeilijk uitspreken.
- Lamme arm: Plotseling ontstaat er krachtsverlies of verlamming van een arm.
een instrument om de zelfredzaamheid te inventariseren met toelichting
SIGNALERINGSLIJST VOOR VOLWASSENEN MET NAH
Deze signaleringslijst is oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen met CVA. Daar bleek het een bruikbaar instrument om objectief het cognitief functioneren in kaart te brengen. Bovendien voorspelde de signaleringslijst ook het cognitief functioneren zes maanden later. Na verzoeken uit de praktijk is de lijst geschikt gemaakt voor mensen met NAH. De lijst is bedoeld om inzicht te krijgen in de cognitieve, emotionele en gedragsmatige aspecten van NAH.Microsoft Word - Signaleringsinstrument2003.doc (kennispleingehandicaptensector.nl)
De beperking die de aandoening doet veroorzaken/wat kunnen de redenen zijn dat de zorgvrager een hulpmiddel nodig heeft?
De redenen dat een zorgvrager met een CVA een hulpmiddel nodig heeft kan zijn, omdat de zorgvrager halfzijdig verlamd is en niet kan lopen of dergelijken. Meestal hebben mensen met een halfzijdige verlamming een rolstoel nodig om zich in te kunnen transfereren. Iemand met een CVA is meestal ook incontinent, daarom is incontinentiemateriaal hard nodig voor mensen met een CVA. De beperking die de aandoening doet veroorzaken is een bloedprop richting de hersenen.
Hulpmiddelen:
Een passieve tillift voor mensen die niet zelfstandig of met hulp uit bed kunnen komen en dus helemaal passief zijn. Dit zijn mensen die d.m.v. CVA een halfzijdige verlamming zijn op opgelopen. Dit hulpmiddel kan je verplaatsen en dan doe je een tilmat onder de zorgvrager en plaats je balleinen in de tilmaat zodat de nek ook stevig blijft en niet inzakt. Dan maak je hem vast aan de tillift en kan je hem met een afstandbediening bedienen.
Prijs: Hoe beter de kwaliteit hoe duurder de prijs maar sowieso meer dan 800 euro.
Een elektrische deur. Deze deur gaat vanzelf open d.m.v. een op afstand bestuurbare deuropener de deuropener is erbij zodat niet iedereen binnen kan komen behalve degene die de bewoner beslist. Deze deur is heel handig voor mensen die de deur niet zelf meer open kunnen maken bijvoorbeeld door een halfzijdige verlamming. Daarom is deze deur erg handig voor mensen die een CVA heb gehad.Een driepoot wandelstok.
Domotica stelt u in staat om allerlei handelingen die nodig zijn om (comfortabel) te leven in uw huis op afstand te regelen. Bijvoorbeeld het bedienen van verlichting, deuren, ramen en gordijnen zonder te hoeven opstaan en lopen. Of het programmeren van de verwarming en oven met uw smartphone of tablet. De eenvoudige domoticasystemen werken meestal met onderdelen die in wandcontactdozen worden ingeplugd. Verlichting en andere apparaten die vroeger op deze wandcontacdozen waren aangesloten, worden vervolgens weer ingeplugd in deze onderdelen. De eenvoudige domoticasystemen omvatten daarnaast een afstandsbediening zoals van een televisie. Hiermee schakelt u apparaten aan of uit. U koopt eenvoudige domoticasystemen bij bouwmarkten en doe-het-zelfzaken.
Een communicatiekaart voor mensen die d.m.v. CVA een afasie hebben gekregen, waardoor hun spraak is belemmerd. Dan kun je door de communicatiekaarten het aanwijzen wat je bedoeld.
Hulpmiddelen speciaal bij een beroerte (CVA) - Vilans Hulpmiddelenwijzer
Activiteiten
- Communicatie 25
- Eten en drinken 18
- Huishouden 30
- In beweging 65
- Ontspanning 19
- Persoonlijke verzorging 52
- Werken en studeren 16
- Wonen 47
- Zorgen en verzorgen
een benaderings- of ondersteuningsprogramma bij CVA
Behandeling van een beroerte
Als je een beroerte krijgt, word je vrijwel altijd meteen opgenomen in een ziekenhuis. Ruim de helft van de patiënten mag na een poosje weer naar huis. Als dat nog niet mogelijk is, volgt overplaatsing naar een revalidatiecentrum of een verpleeghuis. Na een beroerte volgt voor de meeste patiënten, thuis of in een instelling, een periode van revalidatie. Revalideren is teamwerk. Allerlei soorten hulpverleners leveren in eerste maanden na de beroerte allemaal hun eigen, specifieke bijdrage aan het revalidatieproces. Zo’n revalidatieteam bestaat onder meer uit een:
- (Revalidatie)arts
- (Verpleeg)huisarts
- Ergotherapeut
- Sportinstructeur of bewegingsagoog
- Logopedist
- (Neuro)psycholoog
- Maatschappelijk werker
- (Wijk)verpleegkundige
- Fysiotherapeut
De behandeling richt zich in de revalidatieperiode op het voorkomen of verminderen van de lichamelijke en psychosociale problemen.
benaderingswijze:
Neem de tijd.
• Vraag eerst aandacht door iemands naam te noemen.
• Concentreer je op de persoon en doe niet tegelijkertijd iets anders.
• Spreek in korte zinnen en geef de persoon met NAH de tijd om de informatie te verwerken.
• Zeg of vraag één ding tegelijk.
• Gebruik geen kinderlijke taal of kinderlijke toon. Eenvoudig taalgebruik is niet hetzelfde
als kinderlijk praten.
• Bied structuur en regelmaat zodat de cliënt houvast krijgt.
• Wees voorspelbaar: benader iemand met NAH consequent op dezelfde manier, ook dat geeft houvast.
• Houd rekening met wat de persoon met NAH aankan. Mensen met hersenletsel zijn vaak extreem moe, alles kost veel inspanning en energie.
5 K's
Het doel van de methode is dat cliënten zich veilig voelen en zekerheid ervaren door een bepaalde structuur van omgang te bieden. Informatie moet kort en bondig worden overgebracht. Hierbij wordt slechts één onderwerp tegelijk behandeld.
(K)Concreet:Abstracte situaties en taalgebruik zijn moeilijk te bevatten. Daarom is het beter zo concreet mogelijk bij het hier en nu van de cliënten aan te sluiten. Door de situatie zichtbaar te maken, worden cliënten tot handelen uitgenodigd.
(K)Consequent: Het opnemen van informatie is een moeizaam proces. Opdrachten moeten eenduidig worden gegeven en verschillende begeleiders moeten in vergelijkbare situaties zo identiek mogelijk handelen. Dit biedt duidelijkheid en houvast voor de cliënt.
(K)Continu: Regelmaat is belangrijk. Doordat de cliënt zich niet van zijn of haar eigen tekortkomingen bewust is, kan hij of zij die ook niet overzien of compenseren. Hierin ligt een belangrijke taak voor de begeleiders. Zij moeten hun werk naadloos op elkaar afstemmen.
(K)Creatief: De begeleiders benaderen de cliënt op een creatieve manier. Dit geldt ook voor het oplossen van problemen.
de relevante wetgeving passend bij het gekozen ziektebeeld
De Wet langdurige zorg is er voor mensen die de hele dag intensieve zorg of toezicht dichtbij nodig hebben. Bijvoorbeeld ouderen met vergevorderde dementie of mensen met een ernstige verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking.
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) regelt dat mensen met een beperking de voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Je kunt Wmo-hulp aanvragen bij je gemeente.
Onafhankelijke cliëntondersteuning
Cliëntondersteuning kan in alle levensfasen en op alle levensterreinen van belang zijn. Vanaf 2015 hebben alle cliënten, van jong tot oud, wettelijk recht op gratis en onafhankelijke ondersteuning.
zorgverzekeringswet: iedereen die in Nederland woont of werkt heeft recht op zorgverzekeringswet, ongeacht leeftijd , gezondheidstoestand mag niemand geweigerd worden en is de verzekeraar verplicht een goed basis verzekering te geven met de zorg die in dat pakker behoort.
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz); De overheid wil dat iedereen goede zorg krijgt. Daarom heeft de overheid wettelijk vastgelegd wat goede zorg precies inhoudt. En wat er moet gebeuren als mensen een klacht hebben over de zorgAlle zorginstellingen moeten zorg leveren die voldoet aan bepaalde kwaliteitseisen.
het zorgplan met cliënten bespreken, medezeggenschap regelen
klachtenregeling hebben.
Dit staat in de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz).
Wet van privacy: Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). In de wet staat onder andere wat uw rechten zijn met betrekking tot uw eigen persoonsgegevens. Bijvoorbeeld het recht om in te zien welke informatie over u bij verschillende organisaties aanwezig is.
Wet zorg en dwang: wij geven geen onvrijwillige zorg , tenzij, het schade berokkend voor omgeving of client.bv valmatras, sensor
Wgbo: De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) ligt aan de basis van alle zorgverlening. In de WGBO staan de rechten en plichten van cliënten die zorg krijgen, en van zorgverleners die zorg geven. recht op informatie over je ziekte, de behandeling en de mogelijke gevolgen daarvan. Je mag alleen worden onderzocht en behandeld met jouw toestemming. Ook heb je recht op inzage in je medisch dossier
BIG Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. De Wet BIG geeft regels voor beroepen in de gezondheidszorg en beschermt patiënten tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen. Het BIG-register is een onderdeel van de Wet BIG.
Het BIG-register is een databank die voortkomt uit de Wet BIG
Titelbescherming en registratie *Regeling van specialismen *Voorbehouden handelingen *Tuchtrecht *Opleidingstitelbescherming *Strafbepalingen (zie Tuchtrecht)
een communicatiestoornis die ten gevolge het gekozen ziektebeeld kan ontstaan en tips in de omgang
https://www.youtube.com/watch?v=-pJ7DPkhvM4&ab_channel=NVLFLogopedie
Communicatie:
- Neem de tijd.
- Spreek rustig en las pauzes in.
- Korte, duidelijke en eenduidige zinnen.
- Geef de hoofdlijnen van een gesprek aan en help mee om hoofd- en bijzaken te onderscheiden.
- Schrijf steekwoorden op en vat samen.
- Eén ding tegelijk vragen.
- Ga na of het begrepen is.
- Voorzichtig zijn met grapjes, m.b.t. letterlijk nemen van taal.
- Gebruik de ondersteunende communicatiemiddelen van de persoon.
- Helder een misverstand altijd op.
Overprikkeling
- observeer of iemand onrustig wordt in een groep setting, zoals gezamenlijk eten of dagverblijf, dagbesteding. Probeer of het beter gaat in een kleinere setting of zelfs eigen rustige ruimte. Wees zeer alert op mensen die zich verbaal niet kunnen uiten en zelf niet met woorden kunnen aangeven dat zij overprikkeld zijn.
- besef dat overprikkeling via geluid komt door: achtergrondgeluid niet kunnen filteren, bestekgeluiden, klossende schoenen op houten vloer, contactgeluiden van gang, muur, plafond, met meerdere mensen met hun geluiden in een ruimte moeten verblijven en dan een gesprek niet kunnen volgen, achtergrondgeluid als muziek, radio tv.
- besef dat visuele overprikkeling kan komen door lichtweerkaatsing, hoogglanslak, verlichting, invallend zonlicht, tegen het licht in moeten kijken, kaarsen, schaduwen die bewegen zien, bewegende handen als iemand spreekt en veel beweegt met de handen, patronen, kleuren, drukke wandversiering, drukke inrichting, veel gezelligheidfrutsels.
- besef dat geur overprikkeling kan voorkomen o.a. door etensgeuren maar ook door parfum /aftershave van verzorgend personeel.
- cognitieve overprikkeling kan komen door een te drukke dag en weekindeling, door teveel informatie tegelijk, te snel gegeven informatie (lagere verwerkingssnelheid van de hersenen), te weinig hersteltijd.
- zet je telefoon op 'stil' of helemaal uit als je bij een prikkelgevoelige cliënt bent.
- draag geen schoenen met hakken die tikgeluiden maken.
- doe kastdeurtjes zachtjes dicht, besef dat elke geluidprikkel er één teveel kan zijn. Deurviltjes en zachte sluitsystemen aanbevolen.
- zorg bij een huisbezoek dat jouw tas of paperassen of minilaptop niet op tafel gelegd worden, als iemand visueel overprikkeld kan raken. Hou ze uit het zicht. Elke visuele prikkel kan er één teveel zijn
- geef uitleg dat een 'eigen ruimte' om zich terug te kunnen trekken essentieel kan zijn om bij te komen.
uitleg over ontremd gedrag gerelateerd aan het gekozen ziektebeeld
- Je hebt moeite om te leren van ervaringen. Als je geen of minder ziekte-inzicht hebt kan dat kan leiden tot overmoedig en riskant gedrag. Je kunt jezelf overschatten.
- Je hebt minder controle over jezelf. Je bent bijvoorbeeld minder flexibel, ongeduldig, impulsief, rusteloos of gejaagd, prikkelbaar of zelfs agressief.
- Je kunt niet goed voor jezelf zorgen met waardigheid. Soms neem je daardoor minder vaak de eerste stap naar iemand toe. Of trek je jezelf terug uit sociale activiteiten.
- Je hebt problemen in je seksuele relatie.
Praktisch betekent het dat je thuis extra verzorging nodig kunt hebben. En dat autorijden niet meer vanzelfsprekend kan zijn.
Toets: kennistoets CVA
Start
