6.2 Het ontstaan van steden

6.2 Het ontstaan van steden

6.2 Het ontstaan van steden

Je hebt geleerd wat het verschil is tussen stad en platteland. In Nederland zijn veel steden zoals Roosendaal, maar duizend jaar geleden waren er nog niet zo veel. Toen was er meer platteland. Deze les leer je hoe de steden in Nederland zijn ontstaan.

Lesdoelen

Je kunt uitleggen waardoor de landbouw is verbeterd.

Je kunt voorbeelden geven van de producten die worden verkocht op de marktplaats.

Je kunt uitleggen wat de Hanze is.

Je kunt uitleggen hoe steden ontstaan.

Het drieslagstelsel

Het drieslagstelsel
Het drieslagstelsel

Rond het jaar 1000 gingen de boeren hun land op een andere manier bewerken. Eeuwenlang gebruikten boeren de helft van hun akkers, bijvoorbeeld voor graan. Na een jaar was de grond uitgeput, dan groeide er niks meer. De boer liet die grond een jaartje uitrusten en gebruikte dan de andere helft. Dat noem je het tweeslagstelsel. Nu bedachten boeren dat ze het land ook in drie stukken konden delen. Ze lieten een derde deel braak liggen en plantten twee verschillende gewassen op de andere twee delen. Het jaar erna schoof alles een plaatsje door. Dat noem je het drieslagstelsel. Daardoor bleef de grond vruchtbaar en zo groeide de opbrengst.

Er was nog een verandering: de boeren gebruikten een ijzeren ploeg in plaats van een houten. Die zorgde ervoor dat de grond losser werd gemaakt. In losse grond kunnen planten beter groeien. Door deze verbeteringen produceerden de boeren meer voedsel dan ze zelf nodig hadden. Wat ze overhielden verkochten ze op de markt. Een markt ontstond op plaatsen waar veel mensen langskwamen. Handelaren reisden van markt naar markt om spullen te kopen en te verkopen. Zo zorgde de groei in de landbouw voor een groeiende handel.

Veranderingen

Van tweeslagstelsel naar drieslagstelsel

Van een houten ploeg naar een ijzeren ploeg

Ambachtslieden

Omdat er genoeg voedsel was, hoefde niet iedereen meer als boer te werken. Deze mensen gingen dingen maken met hun handen en gereedschap. Ze werden bijvoorbeeld bakker of slager. Anderen maakten gereedschappen, meubels, sieraden of kleding. Deze mensen noem je ambachtslieden. De ambachtslieden gingen op plaatsen wonen waar veel mensen kwamen zodat ze daar hun spullen konden verkopen. Zo ontstonden marktplaatsen. Hiernaast zie je een schilderij van Den Bosch in 1500. Daar was in die tijd een lakenmarkt. Handelaren verkochten er lappen stof. Een ander woord voor lappen stof is textiel. Een wever produceerde textiel van bijvoorbeeld wollen draad. Een kleermaker kocht deze stof en maakte er kleren van. Weven en kleermaken zijn ook ambachten.

De lakenmarkt in Den Bosch
De lakenmarkt in Den Bosch

De Hanze

Het ontstaan van steden

Nijmegen
Nijmegen

Voor mensen was het veilig om dicht bij elkaar te wonen. Daarom gingen ambachtslieden en handelaren in de buurt van een markt wonen. Om het nog veiliger te maken, bouwden de inwoners een muur en een gracht om de marktplaatsen heen. Dan werd het een echte stad. Tussen 1000 en 1500 ontstonden steeds meer steden in Europa. We noemen daarom het vierde tijdvak de tijd van steden en staten. Het derde en het vierde tijdvak samen heten de middeleeuwen (500-1500). 

Kahoot

Kahoot

Feedback

Klik op de link en geef kort feedback op de wikiwijs.

Feedbackformulier

Bronnen

Bloothoofd, T., & van der Geugten, T. (2015). Plein M, kgt 1 B. Noordhoff.

De Hanze. (z.d.). Canon van Nederland. Geraadpleegd op 7 april 2021, van https://www.canonvannederland.nl/nl/hanze

  • Het arrangement 6.2 Het ontstaan van steden is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Luca Amoruso Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2021-05-14 14:22:41
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Je hebt geleerd wat het verschil is tussen stad en platteland. In Nederland zijn veel steden zoals Roosendaal, maar duizend jaar geleden waren er nog niet zo veel. Toen was er meer platteland. Deze les leer je hoe de steden in Nederland zijn ontstaan.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    De Hanze
    https://schooltv.nl/item/de-hanze-bloeiende-handel-in-de-middeleeuwen/#q=de%20hanze     		Video
    Kahoot
    https://kahoot.it/     		Link
    Feedbackformulier
    https://forms.office.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=zrpvyrp8U02GgaBihPf_RkBJUkdlBFNFoAl_2Sz4s6BUOTFLVkU2TjZXTU9aODZHTVNNTVhROVVOTi4u     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van