Het Romeinse rijk is één van de grootste rijken die heeft bestaan. Geloof speelde een belangrijke rol in het Romeinse Rijk. De Romeinen geloofden in het begin in meerdere goden. Na verloop van tijd kwamen er ook religies in het rijk waarin maar één god werd aanbeden, zoals het christendom en het jodendom. Het christendom is in de geschiedenis uitgegroeid tot één van de grootste religies in de wereld. Maar hoe is het christendom ontstaan? Hoe heeft het zich verspreid? In deze wikiwijs komen jullie er achter hoe het christendom is ontstaan en hoe dat zich in het Romeinse rijk ontwikkelden.
Leerdoelen
Aan het einde van de wikiwijs kunnen jullie het volgende:
- Uitleggen hoe het Romeinse Rijk bestuurd werd door de eeuwen heen
- Uitleggen hoe het christendom ontstond.
- Uitleggen hoe het christendom in de eerste 300 jaar zich verspreidde.
- Uitleggen waarom de christen in het Romeinse Rijk in het begin werden vervolgd.
- Uitleggen hoe het christenndom de belangrijkste godsdienst van het Romeinse Rijk werd.
Hoe ga je aan de slag?
Hoe?: Individueel
Wat?: Je gaat de Wikiwijs stapsgewijs door. Je begint boven aan en eindigt onderaan. Wanneer er vragen worden gesteld, beantwoordt je deze. Aan het einde zal er een toets plaats vinden om te kijken of je de stof goed begrepen hebt.
Mocht je extra willen oefen dan je bij het kopje: Extra oefenen kijken.
Wil je meer uitdaging dan kan je bij het kopje: Extra: verdiepend materiaal kijken. Bekijk de kennis clip en maak de bijbehorende vragen.
Tijd: 60 minuten
Instaptoets
Voordat je begint met het lesmateriaal ga je eerst een instaptoets maken. Dit is bedoelt om je voorkennis te meten. Hierdoor krijg je een beeld van hoeveel je al weet over de onderwerpen die aanbod komen in deze wikiwijs.
4. Maak de meerkeuze vragen! Na elke vraag krijg je te zien of je antwoord goed is!
Let op! Het kan zijn dat meerdere antwoorden goed zijn, dit staat aangegeven bij de vraag!
Lesmateriaal
Opkomst van Rome
Rome is rond 750 v.C. ontstaan in Italië. Het wat toen nog een klein dorpje dat gelegen lag aan de rivier de Tiber. Het dorp groeide al gauw uit tot een stad. Deze stad werd eerst geregeerd door koningen. Deze werden verjaagd door het volk en vanaf toen werd Rome een Republiek die werd bestuurd door een kleine groep rijke families. Vanaf de 4e eeuw v.C. begonnen de Romeinen andere gebieden te veroveren. Als eerst werd heel italië veroverd, gevolgd door Carthago (een handels stad in Noord-Afrika). Rome groeide door de eeuwen heen tot een machtig rijk van zeer grote omvang. (Zie afbeelding 1)
De rijke families die de macht in handen hadden werden steeds rijker. Soldaten daarentegen werden steeds armer. Deze soldaten kregen een deel van de buit van hun legerleider. Zij gehoorzaamden dus hun generaal eerder dan de rijke bestuurders in Rome. Een slimme generaal, genaamd Julius Caesar (Zie afbeelding 2), maakte hier gebruik van. Hij was zeer populair als legerleider en greep de macht, met behulp van zijn soldaten.
Hij benoemde zichzelf tot dictator voor het leven (alleenheerser) van Rome. Hierdoor verloren de rijke families de macht. Als gevolg besloten zij Julius Caesar te vermoorden. De moordernaars kregen echter niet wat waar zij op hoopten. De macht viel naar de geadopteerde zoon van Caesar, Augustus (Zie afbeelding 3). Hij versloeg de vijanden van zijn vader één voor één.
In 27 v.C. had Augustus alle macht in handen. Hij noemde zichzelf 'Caesar', wat in het Nederlands keizerbetekent. Dit markeert het begin van de periode dat keizers regeerde in het Romeinse rijk. Rome was dus getransformeerd in een keizerrijk.
De Romeinen geloofden in meerdere goden en de volken van de andere gebieden die zij veroverden ook. Het geloven in meerdere goden noemen we polytheïsme. Van de Romeinse goden was Jupiter de oppergod. Maar zij hadden bijvoorbeeld ook een god voor de oorlog, Mars en een god voor de liefde, Venus (zie afbeelding 4,5 en 6).
Hier kwam verandering toen de provincie Judea (zie afbeelding 7) werd toegevoegd aan het Romeinse Rijk. Deze provincie is vandaag de dag een deel van het huidige Israël. In deze provincie woonde het Joodse volk. Zij geloofden in tegenstelling tot de Romeinen, dat er maar één god was. Dit noemen we ook wel monotheïsme. Voor deze tijd was dat zeer bijzonder. De joden lazen in het heilige boeken van de Tenach hoe zij moesten leven. Deze heilige boeken waren de basis van het Joodse geloof.
In de tijd van keizer Augustus (63 v.C.-14 n.C.) leefde in de Romeinse provincie een man, genaamd Jesus van Nazareth. Hij was timmerman van beroep. Hij trok rond en vertelde de mensen verhalen over God en het leven na de dood. Jesus geloofde dat je goed moest zijn voor je medemens en moest geloven in God. Alleen hierdoor kon je in de hemel terecht komen. Volgens Jesus was ieder mens gelijk voor de ogen van God.
Aanhanger van Jesus waren er van overtuigd dat hij de zoon van God was. Zij gaven hem de naam: Christus, de door God aangewezen koning. De volgelingen van Jesus noemden zichzelf christenen.
Sommige Joodse godsdienstige leiders in de provincie Judea vonden Jesus maar een onruststoker. Dit kwam mede doordat Jesus kritiek leverde op de Joodse priesters. Hij vond dat zij te weinig opkwamen voor de zieken en armen.
Deze priesters besloten om te klagen over Jesus bij het Romeinse bestuur van de provincie. Als gevolg hiervan werd Jesus gearresteerd, aangezien zij bang waren voor een opstand in de provincie Judeau. Jesus werd in het jaar 33 ter dood gebracht aan het kruis. Deze straf werd vaker gebruikt in het Romeinse Rijk, met name voor slaven en criminelen. Het kruis ontpopt zich vervolgens tot het symbool van het christendom.
Nadat de zoon van God (in de ogen van zijn volgelingen) gestorven was besloten de volgelingen te schrijven over zijn leven en de ideeën die hij had. Deze verhalen werden opgenomen in het heilige boek van de christenen: de Bijbel.
In de Bijbel zijn de Tien Geboden geschreven. Dit zijn tien regels waar de christenen zich aan moeten houden. Een voorbeeld van zo'n regel is dat je niet mag stelen en liegen. Deze tien regels zijn overgenomen van de joden, die het hadden opgeschreven in de Tenach.
Deze nieuwe godsdienst, het christendom, verspreidde zich in een snel tempo over de rest van het Romeine Rijk. De volgelingen van Jesus reisde door het Romeinse Rijk en vertelden de verhalen van Jesus. Met name de slaven en de arme waren geïnteresseerd in het christendom. Hun leven was in eerste instantie vrij somber en het idee dat er een leven was na de dood gaf hun hoop. Een ander punt wat zorgde voor interesse is dat voor God iedereen gelijk is.
De christenen bouwden kerken in het Romeinse Rijk om daar bijeen te komen en te bidden tot God.
De Romeinen en het Christendom
In het begin zagen de Romeinse bestuurders de christenen als een ongevaarlijk Joods groepje. Hier kwam verandering nadat steeds meer mensen in het rijk er voor kozen om zich te bekeren tot het christendom.
In het Romeinse Rijk werd de keizer aanbeden als een god. De christenen weigerden dit te doen omdat zij geloofden dat er maar één god was. Dit zorgde voor een botsing tussen het Romeinse Rijk en het christendom. Het christendom werd verboden en mensen die het geloof belijdde werden zwaar gestraft. Keizer Nero, die regeerde van 54 tot 68 na christus, liet de christenen vermoorden op brute wijze. Hij liet hem kruisigen, verbranden en zelfs voor de leeuwen gooien.
Ondanks deze maatregelen had het weinig effect. Het christendom bleef maar groeien in het rijk. Steeds meer Romeinen kozen er voor om hun oude goden de rug toe te keren en zich te bekeren tot de ene God van het christendom.
Keizer Constantijn besloot uiteindelijk aan dit conflict tussen het christendom en het Romeinse Rijk een einde. In 313 stond hij christendom toe in zijn rijk, zij zouden vanaf nu niet meer vervolgd worden. Hij liet kerken bouwen en bekeerde zichzelf ook tot het christelijke geloof.
Tegen het einde van de 4e eeuw werd het christendom de staatsgodsdienst. Dit betekende dat alle andere godsdiensten werden verboden. Waar het christendom eerst werd gezien als Joods gespuis, heeft het zich door de eeuwen heen weten te ontwikkelen tot de staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk. Het Romeinse Rijk was voortaan een christelijk rijk waar maar één God werd aanbeden.
Als je merkt dat je de begrippen nog niet zo goed kent kan je 'Quizzlet Begrippen Kaarten' klikken. Telkens krijg je een begrip te zien. Druk je eenmaal op het kaartje dan krijg je de definitie van het begrip te zien.
Wil je wat extra uitdaging? Dan ben je op de juiste plek! Bekijk de onderstaande kennisclip over de Apostelen van Jezus Christus. Maak naderhand de vragen die bij de kennisclip horen.
Eindtoets
Beste leerling, je bent bij de eindtoets aangekomen! Hieronder kan je de eindtoets vinden. Alle vragen zijn verplicht om te maken.
Heel veel succes!
Evaluatie
Feedback op de Wikiwijs
Je hebt zojuist de Wikiwijs afgerond. Beantwoord de vragen hieronder en geef je mening over de Wikiwijs.
Bronnen
12 Beroemde Romeinse Goden. (2020, 14 mei). Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://www.alletop10lijstjes.nl/12-beroemde-romeinse-goden/
Baaij, J. (2018, 29 maart). Wie waren de apostelen van Jezus? Geraadpleegd op 20 april 2021, van https://kunstvensters.com/2018/03/29/wie-waren-de-apostelen-van-jezus/
Geschiedenis Vandaag. (2021, 1 februari). De Romeinen: van Republiek tot Romeins Rijk. Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://www.geschiedenisvandaag.nu/van-etruskisch-dorp-naar-imperium-romanum/
Haag, M. (2018, 6 maart). Who was the real Mary Magdalene? Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://www.telegraph.co.uk/films/mary-magdalene/who-was-mary-magdalene/
Julius Caesar - Wikikids. (z.d.). Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://www.wikikids.nl/Julius_Caesar
Keizer Augustus. (z.d.). Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://sites.google.com/site/verhaegheellen/
Leest, L. (2021, 30 maart). Da Vinci’s Laatste Avondmaal: wat je nog niet wist van beroemde werk. Geraadpleegd op 20 april 2021, van https://www.desmaakvanitalie.nl/vinci-het-laatste-avondmaal/
Leonardo da Vinci: Het laatste avondmaal (1). (z.d.). Geraadpleegd op 20 april 2021, van https://www.statenvertaling.net/kunst/grootbeeld/150.html
The Spread of Christianity (Bible History Online). (z.d.). Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://www.bible-history.com/new-testament/the-spread-of-christianity.html
Tijdvakken.nl. (2020, 9 oktober). Het Christendom in het Romeinse Rijk. Geraadpleegd op 20 april 2021, van https://www.tijdvakken.nl/christendom-in-het-romeinse-rijk/
Wikipedia-bijdragers. (2021, 20 april). Het Laatste Avondmaal (Jezus). Geraadpleegd op 20 april 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Het_Laatste_Avondmaal_(Jezus)
Wikipedia-bijdragers. (2020, 8 oktober). Judea. Geraadpleegd op 19 april 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Judea
Het arrangement Het christendom in het Romeinse Rijk is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Bob Boudesteijn
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-04-20 23:48:33
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
