Lesbrieven kunstkwartet Papiamentu

Lesbrieven kunstkwartet Papiamentu

Introdukshon guia di lèsnan

Arte ta un parti importante di kultura di Kòrsou. A desaroyá e seri di guianan di lès akí pa laga hubentut sera konosí ku arte en general i, banda di esei, laga nan sinti amor pa e praktikante di arte, na Kòrsou en partikular. Tambe ta asina ku, durante e lèsnan akí, alumnonan ta desaroyá nan mes vishon riba arte i nan ta deskubrí kiko ta yama òf atraé nan, i dikon. No tin nodi di tin prekonosementu. 

Grupo meta
Depende di e tema por adaptá e lèsnan pa e nivel deseá pa alumnonan di grupo 7/8 di Enseñansa di Fundeshi i di 1° i 2° klas di Enseñansa avansá. 

Preparashon
Pa kada kuater alumno, e dosente tin un wega di kuartèt na su disposishon. Banda di esei, huntu ku kada wega, e ta risibí un buki ku e kuríkulo kòrtiku di kada artista. Tambe e dosente tin un introdukshon na su disposishon, ku ta dun’é informashon tokante e diferente disiplinanan di arte.

Meta 1
Agrandá konosementu i krea amor pa arte propio i pa artistanan.

Meta 2
Stimulá kreatividat riba tereno di arte plástiko.

Konosementu previo nesesario
Ningun.

Lista di kontinido Guia di lèsnan

  1. Guia de lès 1 Mini-eksposishon di arte di Kòrsou
  2. Guia de lès 2 Un inisio den arte plástiko
  3. Guia de lès 3 Eskultura
  4. Guia de lès 4 Folklor
  5. Guia de lès 5 Entrevista ku un artista
  6. Guia de lès 6 Mixed media
  7. Guia de lès 7 Fotografia
  8. Guia de lès 8 Ilustrashon, dibuho i karikatura
  9. Guia de lès 9 Serámika
  10. Guia de lès 10 ‘Huki di Arte’ sitionan di eksposishon na Kòrsou

Guia di lès 1 Mini-eksposishon arte di Kòrsou

Introdukshon

Den e guia di lès akí alumnonan ta sera konosí ku diferente disiplina di arte i ku artistanan na Kòrsou.

Preparashon i kosnan nesesario
Dependé kua presentashon ta bai hasi, lo tin mester di material pa obra di man òf di
kòmpiuter ku Prezi/PowerPoint. Alumnonan tin mester di kòmpiuter konektá ku internèt pa
por buska informashon, i tambe lo mester di un prenter. Lo ta bon pa, adelantá, repartí e
alumnonan den grupo. E lès akí tin un blachi di tarea.

Kantidat di lès
Minimal 5.

Lès 1

Start
E promé lès ta unu introduktorio, den kua ta splika e manera di traha i ta introdusí e tópiko. Kuminsá ku un kòmbersashon kòrtiku den klas: kua artista e alumnonan konosé kaba? Di unda nan konosé e artistanan akí? Kon nan ta haña e obranan?

Splika
Duna un splikashon di loke ta bai sosodé den lès e simannan benidero. Konta e alumnonan ku nan ta bai sera konosí ku diferente artista di Kòrsou, ku yudansa di un kuartèt di arte. Splika e alumnonan ku nan ta bai traha un kompilashon òf un presentashon den grupo. I tambe ku nan ta bai en buska di loke nan mes ta gusta den arte. Splika e alumnonan tambe kon ta bai evaluá nan. Por skohe, por ehèmpel, pa dos momentu di evaluashon: un biá na ora di presentá e kompilashon òf duna un presentashon i un biá ora ta entregá e relato. Lo pone atenshon por ehèmpel na uso di espasio, forma, koló i kontenido.

Man na obra
Dividí e klas den grupo di kuater. Parti e weganan di kuartèt. Laga e alumnonan opservá e wega di kuartèt mas o ménos un diessinku minüt asina, i djei kuminsá ku e wega.

Duna splikashon
Despues di e wega ta tene un kòmbersashon: Unda alumnonan a yega di mira mas artista konosí? Sigui awor ku splikashon di e tarea. Parti e klas den 12 grupo (dos á tres alumno pa kada grupo). Parti e blachinan di tarea. Awor repartí e ‘tópikonan’ den e gruponan; kada grupo ta trata ún seri di kuater artista ku ta pertenesé na e seri aki.

Klousura
Konta e alumnonan kon nan por sigui ku e siguiente lès i kuantu tempu nan ta bai haña pa e tarea. Si sobra tempu, klousurá ku un wega di kuartèt.

Lès 2 i 3 (kisas 4)

Start
Ripití brevemente tur loke a splika den e lès anterior.

Splika
Den e lès akí alumnonan ta bai traha independientemente na e tarea, den grupo di dos òf tres. Repasá e tarea un biá mas ku henter klas. Tur kos ta komprendibel? Tur hende por kuminsá ku e trabou? Indiká ki ora e gruponan mester kaba ku e tarea. Den un tempu di dos lès nan mester ta kla ku nan tarea.

Man na obra
Parti blachi di tarea. Yuda e alumno kaminda ta nesesario. Indiká si e alumno tin ku traha un kompliashon òf duna un presentashon. Esaki ta dependé tambe di e kantidat di kòmpiuternan ku tin na disposishon! Si ta skohe pa un presentahson, anto e ora ei e alumnonan tin mester di mas tempu pa nan presentá.

Klousura
Kontrolá kon leu e gruponan ta ku nan preparashon. Evaluá e proseso di trabou brevemente.

Teps (por konsultá e siguiente wepsaitnan

 

 

 

 

Lès 4 (òf 5)

Den e lès akí tur alumno ta presentá nan kompilashon. Asina bo ta haña un mini-eksposishon di arte di Kòrsou! A kaso ku ta skohe pa un presentashon, e ora ei kasi sigur e dosente mester di dos lès pa laga tur alumno bini na bùrt.

Lès 5 (òf 6)

Start
Awor e alumnonan tin mas konosementu di e artistanan lokal. Den e lès akí nan ta bai wak kiko ta apelá na nan i dikon.

Splika
Parti e klas den grupo di kuater. Kada grupo ta haña un wega di kuartèt. E alumnonan ta habri e kartanan riba mesa. Kada alumno ta skohe dies karta ku ta yama su atenshon mas tantu. For di e dies kartanan akí e alumno ta skohe un tòp 5, ordená di interesante pa ménos interesante. Kada alumno den su grupo ta hasi meskos i ta konta e otro alumnonan pakiko el a hasi su eskoho.

E alumnonan ta skibi e argumentunan akí, di moda ku nan por uza nan den e tarea final.

Man na obra
Despues ku kada miembro di e grupo a haña su turno, e alumnonan ta kuminsá na e tarea final (individual): esaki ta un relato kòrtiku tokante kua artista i disiplina artístiko ta atraé e alumno mas tantu i dikon. Pa yega na esaki, nan ta hasi uzo di e tòp 5 i e argumentunan ku nan a deliberá ariba den grupo. Pa e tarea akí, e dosente ta parti e blachi di tarea.

Guia di lès 2 Un inisio den arte plástiko

Introdukshon

Den arte ta distinguí diferente disiplina. Por ehèmpel: pintamentu, ilustrashon, dibuho, eskultura, fotografia, serámika òf karikatura, tur ta representá un imáhen i, pa e motibu ei, ta pertenesé na arte plástiko. Den e guia di lès akí nos ta studia e konsepto arte plástiko i nos ta splika algun téknika ku tin influensia riba e resultado. Nos ta papia di arte plástiko kontrali na por ehèmpel arte di esenario, manera arte teatral, kanto, muzik i baile.

Intenshon di e lèsnan aki ta pa nan sirbi komo un introdukshon den arte plástiko na Kòrsou.

Preparashon
Pa e lèsnan akí tin mester di kòmpiuter ku akseso na internèt. Sierto parti tambe ta rekirí uzo di un bimer. E guia di lès akí tin kuater blachi di tarea.

Kantidat di lès
6 lès di 45 minüt.

Lès 1

Start
Den e promé lès ta introdusí e konsepto ‘arte plástiko’. Por hasi esaki, por ehèmpel, mediante un mapa mental rondó di e palabra arte i purba na hasi un repartishon entre arte plástiko i arte no-plástiko.

Splika
Pintura, mixed media, ilustrashon, karikatura, eskultura, fotografia i serámika, performance instalashon, arte konseptual finalmente ta produsi un imáhen i, pa e motibu ei, ta pertenesé na arte plástiko. Pero klaro ku tin otro forma di arte: djis pensa riba arkitektura, muzik, literatura, baile, teatro, moda i diseño. E disiplinanan no-plástiko akí no ta aparesé den e wega di kuartèt. Nos ta enfoká pues, riba arte plástiko.

Por distinguí dos sorto di imáhen:

  1. Realístiko: e artista ta purba na representá realidat mas fiel posibel.
  2. Apstrakto: e artista ta kambia un imáhen rekonosibel den un imáhen ménos òf hasta totalmente irekonosibel.

Man na obra
Dividí e klas den grupo. Awor parti e weganan di kuartèt entre e alumnonan i laga nan wak e imáhennan. Seguidamente ta parti Blachi di tarea 2a. Intenshon ta, pa na final di e lès, alumnonan ta kla ku e tarea akí. Pone atenshon pa e alumnonan warda tur blachi di tarea bon. Nan tin mester di nan pa e tarea final.

Klousura
Evaluá resultado di e tarea ku e alumnonan. Si sobra tempu, hunga un wega di kuartèt mas.

Lès 2

Start
Ripití brevemente kontenido di e promé lès: e diferensia entre arte realístiko i apstrakto.

Man na obra
Laga e alumnonan traha den e mésun grupo di e lès anterior i parti e weganan di kuartèt di nobo. Parti Blachi di tarea 2b. E alumnonan mes ta bai traha e tareanan awor. Den grupo nan ta buska mas imáhen realístiko i apstrakto riba kòmpiuter. Seguidamente nan ta determiná individualmente kua sorto di arte ta fasiná nan mas, i nan ta purba na splika e dikon, den deliberashon ku otro.

Nan ta skibi un relato kòrtiku den kua nan ta deskribí bentaha- i desbentahanan, posibilidatnan òf limitashonnan di e dos diferente maneranan di ekspresá den arte plástiko i tambe kua sorto tin nan preferensia i dikon. Por uza e relato akí komo un momentu di evaluashon.

Klousura
Kontrolá si tur hende a kaba ku nan tarea òf palabrá ki dia e tarea mester ta kla. Kon e alumnonan a haña e tarea akí? Tabata difísil forma un opinion, òf yùist no?

Lès 3

Start
Kuminsá e lès akí tokante di koló ku algun pregunta simpel manera:

  • Ki bo ta pensa di un apel blou?
  • Kiko bo ta sinti ku e koló kòrá?
  • Na kiko bo ta pensa ora bo ta mira kolónan pastèl, manera blou kla òf ros kla?

Splika
Manera ya bo por a ripará na e preguntanan hasí un ratu pasá, nos tin sierto sintimentu i idea ora nos mira koló. Koló, pues, ta un medio estilístiko importante den arte plástiko. E kolónan ku bo ta uza den un obra di arte, tin hopi influensia riba e resultado.

Por mira koló na diferente manera. Nos ta menshoná kuater:

  1. Kolónan natural òf no-natural. Por ta ku nos ta haña un apel blou algu straño, pero un apel kòrá, bèrdè òf hel nos ta haña nòrmal (realístiko).
  2. Kolónan (prinsipal) puru i kolónan miksto. E kolónan básiko, yamá tambe kolónan primario, ta kòrá, hel i blou. Por traha kasi tur otro koló mesklando e tres kolónan akí! Por ehèmpel: blou + hel ta bira bèrdè i kòrá + blou ta bira lila.
  3. Koló bibu i koló suave òf tononan pastèl.
  4. Kolónan kayente i kolónan friu.

Tin koló ku bo ta asosiá ku kalor, manera kòrá i hel, otro koló ta asosiá mas tantu ku friu,
manera blou i bèrdè.

Man na obra
Dividí e klas den grupo atrobe. Parti e weganan di kuartèt i tambe Blachi di tarea 2c. Alumnonan ta traha riba nan mes blachi di tarea, pero ta permití pa deliberá ku otro den nan grupo.

Klousura
Evaluá resultado di e tarea.

Lès 4

Start
Den arte plástiko ta uza tur sorto di material. Kuminsá ku un repaso breve di e lèsnan anterior i ripití e konseptonan di mas importante. Seguidamente, kuminsá ku un kòmbersashon kòrtiku den klas tokante material. Ki material por uza den arte? Kua material e alumnonan konosé kaba i kua nan mes a yega di uza? De fakto bo por uza kasi tur kos pa krea arte. Duna un splikashon mas profundo di e material ku kua e obra di arte ta trahá (fèrf, piedra, klei), i no tantu di e hèrmèntnan ku bo mester pa traha e obra (pènsel, bèitel). Djei, dirigí e atenshon riba e material fèrf.

Splika
Ta pinta kuadro ku fèrf. Awendia por kumpra tur sorto di fèrf den tienda, pero ántes artistanan tabata traha nan mes fèrf. Pa esei nan tabata meskla sierto puiru di koló ku supstansianan pa mara. E puirunan di koló tabata natural, manera tera, sanger, bèshi, mata i piedra. Ántes trahamentu di fèrf tabata un parti importante den formashon di un artista. Ainda no tabatin asina tantu koló manera awendia, i sierto koló tabata masha kostoso. Tin biá tabata hasta mula piedra presioso pa haña un sierto koló! Den tempu moderno ta traha fèrf den fábrika. E kalidat mayoria di biaha ta mihó i sobretodo mas konstante. Algun tipo di fèrf:

  • Fèrf di zeta
  • Fèrf di awa (akuarèl, gouache òf fèrf di plakat, enk, ecolin)
  • Lak sintétiko (kímiko)
  • Fèrf akríliko (riba un base di awa)

Mira e programa di Klokhuis tokante mesklamentu di fèrf:

https://www.youtube.com/watch?v=IUj7XZPe1aE

Man na obra
Dividí e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Selektá promé e pinturanan for di e karchinan di kuartèt. Duna alumnonan e tarea pa kategorisá e pinturanan a base di sorto di fèrf.

Konsultá http://www.kuartetdiartekorsou.org

Klousura
Despues di 10 minüt, evaluá e resultado klasikalmente.

 

Lès 5 i 6

Traha un obra di arte bo mes
Alumnonan mes ta traha un obra di arte den e lès(nan) akí. Nan ta hasi uzo di e blachinan di tarea 2a, b, i c. Nan ta hasi un eskoho entre realístiko òf apstrakto, ta skohe un (òf mas) sorto di koló i ta skohe ún tipo di fèrf.

Despues ku nan kaba, alumnonan ta presentá nan pintura. Nan ta konta algu tokante e obranan ku nan a pinta i nan ta splika pakiko nan a skohe nan manera di traha.

Por uza e produkto final pa un evaluashon.

Guia di lès 3 Eskultura

Introdukshon

Den e guia di lès akí arte di eskultura ta pará sentral. Eskultura ta ehèmpelnan di arte plástiko ku bo por mira tambe pafó di museo, riba plenchi, na krusada, rotònde òf hasta den hanchinan chikí. Tin biaha komo homenahe na un persona òf akontesimento, òf komo embeyesimentu di un edifisio, plenchi òf parke. Den e lèsnan akí alumnonan ta kontemplá eskultura, e materiali téknikanan ku ta uza i nan ta bai en buska di eskultura i busto den nan alrededor.
E guia di lès akí ta bini ku dos blachi di tarea.

Kantidat di lès
4 lès di 45 minüt.

 

Lès 1

Start
Introdusí e tópiko di e lèsnan akí: eskultura. Alumnonan kasi sigur tin tur sorto di asosiashon ku e palabra ei. Krea un mapa mental huntu ku klas (i eventualmente digital) rondó di e palabra ei. Na kiko e ta pone e alumnonan pensa? Tin hopi diferente sorto di eskultura ku por representá vários kos: di un persona te ku un imáhen apstrakto. Por trahá eskultura di por ehèmpel piedra natural, semènt, palu, material sintétiko, material di disperdisio, metal òf bròns. Ta basha un eskultura di bròns ku un malchi trahá di yesu. E bentaha di esaki ta, ku por traha mas ku un ehemplar. Un estatua ta un imáhen di un òf mas hende, ku ta para e so. E estatua ta grandi i hopi biá ta pará riba un plenchi òf den un parke.

  1. Un estatua ta un imáhen di un òf mas hende, pará riba su mes. E estatua ta grandi i hopi biá e ta pará riba un plenchi òf den un parke.
  2. Un busto ta un imáhen di un persona, for su pechu te na e kabes. Hopi biá estatua i busto ta pará riba un pedestal.
  3. Un monumento konmemorativo ta un imáhen na memoria di sierto persona òf un akontesimentu importante den pasado.
  4. Un imáhen apstrakto no ta representá realidat direktamente, pero e ta un interpretashon liber di fantasia di e artista, kontrali na un imáhen realístiko.

Man na obra
Dividí e klas den grupo i parti e wega di kuartèt pa kada grupo. Laga e alumnonan opservá e kartanan promé. Seguidamente, duna e siguiente tarea. Laga e alumnonan traha den grupo i evaluá kada tarea klasikalmente, pa algun minüt.

  • Buska tur eskultura for di den e wega di kuartèt i habri nan riba mesa.
  • Tin estatua i busto entre nan?
  • Kua ta un imáhen aptrakto, kua ta un imáhen realístiko?
  • Kua imáhen bo ta rekonosé? Kiko bo sa di e imáhennan akí?
  • Kua imáhen ta monumento konmemorativo? Dikon?
  • Kua ta un asamblahe?

Klousura
Ripití e konseptonan di mas importante di e dia. Laga e alumnonan hunga un wega di kuartèt, si sobra tempu.

* pa traha un mapa mental, bishitá http://ReisgidsDigitaalLeermateriaal.org

Lès 2

Ripití e materia di e promé lès:

  • E diferensia entre, por ehèmpel, eskultura, busto, imáhen apstrakto òf realístiko.
  • E diferensia di nifikashon di un eskultura: tin di nan ta monumento konmemorativo otronan no.

Splika
Den e promé lès nos a mira kaba ku ta eksistí hopi diferente sorto di eskultura. Nan por ta trahá di diferente material i kreá na diferente manera. E ora ei nos ta papia di diferente téknikanan di eskultura.

Hasi pregunta na klas i skibi riba bòrchi: Di kua material por traha eskultura? (sorto di piedra, palu, metal, material sintétiko, papel, tela, klei, betòn, desperdisio, èts.)

Man na obra
Dividí e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Laga e alumnonan saka e kartanan ku obranan di eskultura un biá mas. Ki material a uza pa e imáhennan riba e kartanan di kuartèt?

plika
E manera ku ta traha un eskultura tambe ta diferensiá. E téknika ku un eskultor ta uza, hopi biá tin di aber ku e material ku kua e artista akí ta traha.

Nos por distinguí 4 sorto di imáhen: eskultura, ophetonan plástiko, asamblahe i 3D.

  1. Un eskultura ta un obra ku nan ta kap saka for di un material manera, por ehèmpel, piedra òf palu.
  2. Un obra plástiko ta un imáhen trahá for di material plástiko, manera was, yesu òf klei. Pues ta traha un obra di arte plástiko di un otro manera for di un eskultura.
  3. Un asamblahe, ta keda formá dor di uso di diferente tipo di material.
  4. Ku e téknika di imprenta 3D, por traha i prent un eskultura dirigí for di un kòmpiuter

Man na obra
Parti Blachi 3a i laga e alumnonan traha e tarea. Evaluá e kontestanan klasikal.

Klousura
Wak bèk riba e lès i konta algu adelantá tokante e siguiente lèsnan, den kua e alumnonan mes ta bai en buska di eskultura i huntu traha un ‘kurá di eskultura’.

Lès 3 i Lès 4

Start
Awor ku e alumnonan tin un tiki mas konosementu di arte di eskultura, nan mes ta bai hasi investigashon. Parti Blachi di tarea 3b.

Man na obra
Alumnonan ta kolekshoná representashonnan di eskultura den grupo di tres òf kuater. Naturalmente esakinan no por ta e imáhennan ku tin riba e kartanan di kuartèt. Na kada imáhen nan ta buska informashon, konforme e deskripshon den e tarea. Den grupo e alumnonan ta buska sinku imáhen (por adaptá e kantidat akí si tin mas òf ménos tempu disponibel).

Seguidamente e gruponan ta kologá e imáhennan den klas, òf na un otro bunita lokalidat, ku karchi ku nòmber di e artista i título di e obra. Den e último lès alumnonan ta presentá e imáhennan na otro i nan ta konta otro algu di kada imáhen.

Traha un obra apstrakto di karton bo mes. Hunga ku e pidanan ku bo a kòrta.

Guia di lès 4 Folklor

Introdukshon

E guia di lès akí ta bai tokante di folklor. Un konsepto ‘tapá ku stòf’? Por ta, pero na mes
momentu bibitu bibitu. Den e konsepto Folklor tin e palabra ‘folk’ o sea ‘pueblo’, ku otro
palabra tur loke ta di e pueblo mes. Folklor ta trata di opheto di arte, kuenta, muzik, baile,
paña, kustumber, kuminda i fishi: bon mirá, tur loke bo ta topa den bida diario. Folklor ta
kontribuí na formashon di un propio identidat.

Folklor i arte tin hopi di aber ku otro. Artistanan tin e don di transformá tradishonnan di nan
propio pueblo den imáhen i hasi nan tangibel. E arte akí ta serka di e hende, e hende por
komprond’é i e por rekonos’é.

Kantidat di lès
3 òf 4 lès di 45 minüt.

Lès 1

Start
Den e kuater lèsnan benidero nos ta bai trata e tema ‘folklor’. Na kiko bo ta pensa ora bo ta tende e palabra folklor? Nos por bien yama folklor e ‘buki di historia’ di un pueblo. Dikon bo ta kere ku ta asina?

Splika
Folklor ta zona un poko antikuá, pero bon mirá e ta masha importante den nos bida. Ta asina ku folklor tin tur kos di haber ku nos identidat i kultura. Ora nos papia di identidat, nos ta hasi pregunta manera: ken mi ta, i unda mi ta pertenesé? Asina nos por papia di un identidat Kurasoleño: karakterístika i kualidatnan ku ta spesífiko pa Kòrsou.

Man na obra
Kiko ta determiná e identidat Kurasoleño? Traha un mapa mental klasikal rondó di e identidat Kurasoleño. Yuda e alumnonan un poko si esaki ta muchu difísil pa nan. Djei saka e konseptonan for di e mapa mental ku por tin di aber ku folklor. Pensa na: opheto di arte, kuenta, muzik, baile, paña, kustumber, kuminda i fishi.

Splika
Folklor ta tur kos ku ta pertenesé na un pueblo, tur loke e pueblo ta produsí na e momentu akí i tur loke el a produsí den transkurso di tempu. Di e forma akí e pueblo ta demostrá tambe ku e ta otro for di otro pueblonan, i ku esaki ta distinguí su mes. Asina un identidat i kultura propio ta originá.

Ta presentá folklor ku orguyo, generashonnan bieu ta pas’é pa e generashon hóben. Asina tradishonnan por nase ku ta keda honrá pa generashonnan largu. Otro hende, manera turista, kada bes ta disfrutá di folklor i ta atmirá diversidat di e vários kulturanan.

Folklor i arte tin hopi di aber ku otro. Artistanan tin e don di transformá tradishonnan di nan mes pueblo i hasi nan tangibel. Nan por relatá bida di tur dia òf historia di e propio kultura ku luho di detaye. E arte akí ta serka di pueblo, pueblo ta komprond’é i ta rekonos’é.

Man na obra
Dividí e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Laga e alumnonan saka e kartanan ku ta representá arte di folklor for di arte kotidiano di e kuartèt, opservá nan i kòmbersá ariba. Seguidamente ta duna nan e siguiente tarea. Laga e alumnonan hasi anotashon den nan skreft. Kòmbersá den bo grupo:

  • Kua karta bo ta haña mas bunita? Dikon?
  • Kua karta ta atraé bo ménos? Kiko por ta e motibu?
  • Kompará arte di folkor ku otro korientenan den arte. Kiko bo ta ripará?

Klousura
Evaluá e resultadonan klasikalmente. Laga e alumnonan hunga un wega di kuartèt, si sobra tempu.

Lès 2

Start
Ripití e materia di e promé lès: kiko pa abo ta folklor i identidat? Kiko ta ehèmpelnan di identidat Kurasoleño? Kiko ta karakterístikanan di arte folklóriko?

Man na obra
Dividí e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Parti Blachi di tarea 4 i laga e alumnonan traha e tareanan. Konta nan kuantu tempu nan ta haña pa e tareanan akí (dependé e nivel) i ki ora tur kos mester ta kla. Palabrá ku nan tambe si nan ta haña un evaluashon. 

Klousura
Evaluá kon leu e alumnonan a yega i si nan ta akapará e materia bon. Konta nan kuantu tempu mas nan por haña pa e tarea.

Lès 3 (i 4)

Start
Ripití kòrtiku loke alumnonan a hasi den e lès anterior i evaluá kon leu tur alumno ta.

Man na obra
Dividí e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Parti Blachi di tarea 4 i laga e
alumnonan sigui traha e tareanan di Blachi di tarea 4.

Klousura
Alumnonan ta entregá nan tareanan i tambe e trabou di Blachi di tarea 4. Por honra e tarea- i trabounan akí ku un sifra.

Evaluá mediante e siguiente preguntanan:

  • Kiko e alumnonan a siña tokante di folklor?
  • E alumnonan ya tabata konosé artistanan folklóriko?
  • Di unda nan tabata konosé e artistanan akí?
  • Kiko nan ta pensa di arte folklóriko?
  • Esaki ta importante pa kultura di Kòrsou? Dikon si, dikon nò?
  • Folklor ta arte di, pa i dor di pueblo? Motivá bo kontesta.

Guia di lès 5 Entrevista ku un artista

Introdukshon

Den e lèsnan akí alumnonan ta bai buska pa sá mas di un artista lokal i prepará, ehekutá, dokumentá i presentá un entrevista ku e artista akí.

Preparashon / kosnan nesesario
E lès akí ta adekuá pa gruponan chikí, debí na e hopi partinan organisatorio. Dosente tin mester di un kòmpiuter pa por laga mira sierto ehèmpel. E alumnonan tin mester di un kòmpiuter konektá riba internèt pa nan por traha sierto tarea. E lèsnan akí ta inkluí un entrevista ku un artista lokal. Naturalmente tin ku palabrá esaki ku e artista(nan) konserní. Mihó skohe algun artista di antemano i tuma kontakto ku nan pa wak si nan ta para habrí pa un entrevista. E guia di lès akí tin un blachi di tarea.

Kantidat di lès
6 lès di 45 minüt.

Lès 1

Start
Kuminsá e lès ku un ròndu: kua artista lokal e alumnonan konosé? Ken nan a yega di topa òf mira? Den e seri di lès akí alumnonan ta bai prepará, ehekutá i dokumentá un entrevista ku un artista na Kòrsou.

Man na obra
Dividí e klas den grupo. Parti e weganan di kuartèt. Opservá e artistanan i nan obranan. Kua obra i kua artista e alumnonan konosé? Nan sa bai bishitá un museo, galeria òf eksposishon? Kòmbersá tokante e artistanan ku yudansa di e buki ku kuríkulo ku ta bini huntu ku e guia di lès.

Parti Blachi di tarea 5. Repasá e tarea ku e alumnonan. Konta nan kuantu tempu nan ta haña pa e tareanan i hasi palabrashonnan tokante e kontinuidat – ki dia tur kos mester ta kla? Palabrá tambe e siman den kua e entrevistanan tin ku tuma lugá. Tene kuenta ku esaki ta dependé di e tempu disponibel di kada artista. Menshoná e posibildat di hasi pregunta via di imeil.

Awor kada grupo ta bai buska un artista ku nan ke bai entrevistá. Promé nan ta bai pensa kua displina di arte ta atraé nan. Seguidamente nan ta bai buska e artista ku ta traha den e displina konserní.

Klousura
Nan final di e lès, kontrolá si tur alumno a logra haña un artista i si nan por a drenta den kontakto kuné kaba. Pa e siguiente lès tur alumno mester tin su sita.

Lès 2, 3, 4, 5

Alumnonan ta traha e tarea.

Lès 6

Lès di klousura
Alumnonan ta presentá nan entrevista. Nan ta mustra un parti di nan entrevista, pero tambe nan ta konta algu mas di e artista ku nan a entrevistá. Kada presentashon ta dura mas o ménos dies minüt.

Guia di lès 6 Mixed media

Introdukshon

Den e guia di lès akí obranan di arte, trahá di mixed media, téknika i material miksto, ta pará sentral. A krea hopi obra di arte di e manera akí, espesialmente den arte moderno. Huntu ku e guia di lès akí tin dos blachi di tarea.

Kantidat di lès
4 òf 5 lès di 45 minüt.

 

Lès 1

Start
Kuminsá e lès ku un kòmbersashon den klas tokante di arte i material.
Hasi uso di e siguiente preguntanan:

  • Kua material artistanan ta usa ora nan ta krea un obra?
  • Kua di e téknikanan alumnonan konosé kaba? Kon ta krea un obra di arte? Ku otro palabra: kua proseso lo a tuma lugá promé ku a kuminsá ku e obra di arte?
  • Kiko bo mester dominá pa bo por ta un artista? Ku tur esei, kon un hende ta bira artista?

Splika
Ántes artistanan tabata usa un material i un téknika so ora di traha un obra di arte. Sierto artista tabata pinta kuadro ku fèrf di zeta, otro tabata traha eskultura di marmer. Esaki hopi biaha tabatin di haber ku e konosementu i abilidatnan di un artista. Bo tabata haña bo formashon pa bira sea un pintor di fèrf di zeta, òf un eskultor ku ta traha ku marmer, piedra òf palu. Hopi material, manera fèrf, no por a kumpra nan kla kaba. E artista mes mester a traha nan i esei tabata un proseso difísil. Durante su studio e artista tabata siña esei tambe. Asina e tabata bira un spesialista den sierto téknika i material, i ta esei e tabata usa semper. ‘Sapaté, na bo sapatu!’ E proverbio akí tabata kologá na muraya den hopi tayer. Den kulturanan no-oksidental e tradishon di krea arte ta pasa di generashon pa generashon.

Pregunta
Kiko nan ke men ku e proverbio ‘Sapaté, na bo sapatu!’?

Splika
Awendia artistanan hopi biaha ta hasi uso di mixed media. Ta apliká diferente téknika i material den un solo obra. Esakí ta duna e artista muchu mas posibilidat. Pero e ta mas difísil tambe: ta asina ku kada material tin su mes kualidatnan. Esun ku ta krea kontinuamente tin ku tene kuenta ku esaki, pa evitá ku téknikamente e obra di arte ta bira un frakaso.

Pregunta
Kiko por bai robes si bo usa diferente material ora bo krea un obra di arte?

Splika
Kombinashon di material i téknika ta hasi un obra di arte ainda mas kompliká. Pero, por surgi sierto efekto sorprendente. Ademas e resultado ta obranan di arte úniko.

Material i téknika ta desaroyá nan mes kontinuamente. Último dos siglonan kalidat di e materialnan a mehorá konsiderabelmente, komo ku fabrikantenan a bai produsí e produktonan básiko riba gran eskala. Pa motibu di esei e kalidat a bira mas konstante, di moda ku trahamentu ku e materialnan ta bira mas simpel. Ántes fèrf tabata daña masha lihé, pero awendia por ward’é pa un tempu mas largu.

Man na obra

  • Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt bou di e alumnonan. Laga nan opservá e kartanan.
  • Duna alumnonan e tarea pa parti e kartanan den dos grupo: un grupo kaminda a usa ún material i ún téknika, i un grupo kaminda a usa mixed media.
  • Evaluá e diferensianan. Na kiko por ripará ku a hasi uso di mixed media? Bo ta mira e similaridatnan entre e diferente obranan kreá ku mixed media?

Klousura
Klousurá ku un wega di kuartèt.

Lès 2

Start
Ripití e material di e promé lès. Kiko atrobe nos ta komprendé bou di mixed media? Kon bini awendia ta hasi mas uso di mixed media?

Man na obra
Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt bou dje gruponan. Parti Blachi di tarea 6a. Laga alumnonan traha den grupo i saka afó ta kua material i kua téknika a usa den e obranan riba e kartanan di kuartèt. Laga nan kontestá e preguntanan riba e blachi di tarea tambe.

Klousura
Evaluá e tarea. Alumnonan a nota tur material i téknika? Kua ta e obranan ku mas ta apelá na nan imaginashon? Dikon? Alumnonan ta haña mixed media mas bunita, òf mas impaktante òf nan ta gusta e obranan trahá ku ún material i ún téknika mas tantu?

Lès 3 i 4 (i posiblemente mas)

Start
Ripití materia di e promé i e di dos lès. Den e lèsnan benidero alumnonan mes ta bai traha un obra di arte ku mixed media. Nan ta skohe vários material i téknika.

Parti Blachi di tarea 6b. Adaptá e guia di lès na bo mes deseonan i na posibilidatnan di bo skol.

Guia di lès 7 Fotografia

Introdukshon

Den e guia di lès akí ta pone atenshon na e disiplina di fotografia. Awendia kasi tur hende ta saka potrèt de bes en kuando. Pero no ta tur hende ku ta saka potrèt, ta yama nan mes fotógrafo òf artista. Ki ora bo ta un fotógrafo? Anto kiko ta un potrèt artístiko? Den e guia di lès akí ta bai studia potrèt artístiko i alumnonan mes ta kue kaminda pa wak tur kos a través di bista i kámara di un fotógrafo di arte.

Preparashon / aksesorio
Alumnonan mester di un kámara. Nan por hasi uso di e kámaranan di nan telefòn selular. E guia di lès akí tin dos blachi di tarea.

Kantidat di lès
5 lès di 45 minüt.

Lès 1

Start
Kuminsá e lès ku un kòmbersashon riba fotografia. Usa e siguiente preguntanan:

  • Ken a yega di saka potrèt?
  • Kiko bo gusta saka su potrèt mas tantu?
  • Kiko bo ta hasi ku e potrètnan?
  • Bo ta pensa bon kon pa saka un potrèt? Na kiko bo ta pone atenshon?
  • Bo a yega di bishitá un eksposishon di potrèt? Ki tipo di potrèt bo a mira einan?

Splika
Awendia (kasi) nos tur ta saka potrèt; no tin un hende ku no tin un smartphone. Nos no por imaginá nos mes un medio sosial sin un sèlfi mas, i niun hende no ta wak straño ora bo saka un potrèt di bo mes, bo amigu- òf amiganan na un fiesta, riba kaya i hasta den klas. Saka potrèt sinembargo un tempu no tabata asina komun. Ántes e tabata algu kompliká, kostoso, ku tabata tuma tempu. Fotografia pues no tabata pa tur hende: ta fotógrafo di bèrdè mes i hòbiista so tabata saka potrèt. Hopi biaha tabata trata di portretamentu: potrètnan mahestuoso di persona- òf famianan.

Wak e programa di ‘het Klokhuis’ tokante di fotografia i kon esei tabata ántes, ku henter klas. Laga alumnonan hasi anotashon di loke nan ta mira. hetklokhuis.nl/tv-uitzending/254/Fotografie Despues, klasikalmente, kòmbersá tokante di e vidio. Kiko nos a mira?

Splika
Ántes tabata saka solamente potrèt análogo kontrali na fotografia digital. Tabata saka
potrèt mediante uso di un kámara, un ròl di felm, i papel fotosensibel. Tabata laba e ròl di
felm den un kamber skur i drùk e potrètnan. E era digital a hasi posibel pa tur hende por saka
potrèt. E ta barata i el a bira masha simpel, tur hende tin un kámara den
su smartphone.

Pregunta
E desaroyo deskribí akiriba ta pone ku awendia un i tur por ta un fotógrafo? Pakiko si òf nò?
Splika
Tòg ketu bai bo por saka un potrèt antikuá masha simpel. Hasta ku un bleki di cheps bieu.
Awendia nos ta yama esei fotografia ‘pinhole’. Wak aki kon un ‘camera obscura’ ta traha:

Bo mes ke purba, òf eksperimentá kuné komo lès di práktika den klas?
E ora ei djis klek aki i wak:


http://lomography.nl/magazine/140560-pimhole-tutorial-costruite-da-soli-la-pinhole-di-pretty-in-mad


Pregunta
Kiko bo ta mira den e pelíkula? Kon ta saka e potrèt finalmente?


Klousura
Klousurá e lès ku ripitishon di e puntonan di mas importante dje lès: e diferensia entre
fotografia di ántes i awor, e manera di traha ku a kambia, e camera obscura.

Lès 2

Start
Ripití materia di e promé lès. Kiko nos a trata? Splika e camera obscura tambe.

Splika
Na promé instante artistanan, espesialmente pintornan, tabata usa e camera obscura (prekursor di e fotokámara) komo un medio ouksiliar den pintamentu. Asina nan tabatin un ehèmpel pa nan pinturanan. E tempu ei nan tabata mir’é hasta komo un wega falsu! Entretantu nos no por imaginá nos mas un komunidat sin potrèt: nos mes potrètnan, pero tambe por ehèmpel potrèt den korant òf riba internèt. Tin hende ta saka potrèt komo fishi. Nan ta fotógrafo profeshonal. Hopi biaha fotógrafonan profeshonal ta spesialisá nan mes den un ramo spesífiko, manera fotografia di potrèt di kara di hende, panorama, notisia i aktualidat, moda, deporte, naturalesa òf dokumental.
Un parti chikitu di tur potrèt ku hende ta saka, nos ta mira komo obra di arte. Algun fotógrafo profeshonal p’esei tambe ta artista. Nan trabou hopi biaha ta masha rekonosibel: ora bo mira un potrèt, bo sa basta lihé ta ken a sak’é. Bo ta rekonosé e potrèt na e manera ku a usa koló i kontraste, kaida di lus, su komposishon i e manera di enkuadrá.

Man na obra
Kon ta distinguí kaida di lus, komposishon i kontraste. Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Laga alumnonan saka e kartanan di arte di fotografia. Opservá nan i huntu kòmbersá tokante di e potrètnan hasiendo uso di e siguiente preguntanan:

  • Kiko bo ta mira riba e potrètnan?
  • Na kua género e potrètnan den e wega di kuartèt ta pertenesé?
  • Kua potrèt ta impreshoná bo mas tantu? Splika dikon.
  • Kiko ta e diferensia entre e potrètnan ku abo ta saka i e potrètnan den e wega di kuartèt?

Splika
Awor hiba un kòmbersashon a base di wepsait kuartetdiartekorsou.org i CV di e artistanan; ken a saka e potrètnan i konta algu di nan ‘background’.

Man na obra
Seguidamente parti Blachi di tarea 7a. Laga alumnonan traha riba e tarea durante sobrá di lès. Sigui ku e tarea den Lès 3. Na final di Lès 3 e tareanan mester ta kla.

Klousura
Ripití e puntonan di mas importante: género, fotografia profeshonal, fotografia di arte.

Lès 3

Start
Kon leu alumnonan a yega ku tareanan di e lès anterior?

Man na obra
Parti e klas den e mésun grupo ku tabatin den Lès 2 i parti Blachi di tarea 7a i e weganan di kuartèt. Laga alumnonan sigui traha e tareanan te ora lès kaba. Na final di lès e tareanan mester ta kla. Duna yudansa unda ta nesesario!

Klousura
Laga e alumnonan ku ta kla, hunga un wega di kuartèt!

Lès 4

Den e lès akí bo ta sali ku bo alumnonan pa nan mes saka potrèt. Esaki por ta na skol mes. Alumnonan entretantu a mira yen di potrèt di arte pasa dilanti di nan wowo. Nan mes por traha un potrèt di arte awor? Parti bo klas den grupo, òf bai tur huntu. Skohe un ruta ku ta interesante pa saka potrèt: chèk por ehèmpel si ta posibel pa praktiká saka potrèt di tantu naturalesa, di kaya i di kara di hende.

Alumnonan ta saka potrèt ku nan smartphone. Nan ta sòru pa nan tin nan selular ku potrèt huntu ku nan e siguiente lès. Laga alumnonan enfoká riba loke ta hala nan atenshon òf loke nan ta haña interesante. Siña e alumnonan opservá i enkuadrá nan opheto bon. 

Lès 5

Den lès 4 alumnonan mes a saka potrèt. Den e último lès akí nan ta bai traha riba e potrètnan, pone nan huntu den un eksposishon (digital) di fotografia, òf un komposishon.
Hasi uso di, por ehèmpel, e programa http://www.collage.nl/ òf http://www.photovisi.com/nl

Parti alumnonan den grupo di kuater i laga kada grupo traha un kompilashon. Kada grupo ta skohe un género, manera fotografia di naturalesa òf di kaya. E potrètnan mester pas ku otro. Parti Blachi di tarea 7b pa deskripshon di e tarea. Klaro ku bo por opta pa traha un kompilashon di papel. E ora ei alumnonan mester prent nan potrètnan i kòrta i plak. Kologá e kompilashon den klas òf den koredor. Adaptá Blachi di tarea 7b na bo manera di traha. Kòrda riba komposishon, punto di bista, eksposishon di lus, fragmento.

Guia di lès 8 Ilustrashon, dibuho, i karikatura

Introduskhon

Den e guia di lès akí nos ta opservá ilustrashon, dibuho i karikatura. Kon artistanan ta ehersé nan trabou? Kiko ta e balor agregá di ilustrashon? Kiko nos ta komprondé bou di karikatura i pakiko ta traha nan? Tambe alumnonan mes ta bai diseñá un karikatura.

Kosnan nesesario
Pa sierto tarea alumnonan tin mester di un kòmpiuter ku internèt. Pa e último tarea (un tarea di dibuho) mester di material pa pinta. E guia di lès akí tin 4 blachi di tarea.

Kantidat di lès
4 òf 5 lès di 45 minüt. Dependiente di e nivel, tambe por traha mas poko poko òf mas lihé.

Lès 1

Start
Tema di e lèsnan akí ta ilustrashon, dibuho i karikatura. Tur mucha sa kiko ta un dibuho, komo mucha nan tabata pinta nan. Start e lès pues unbé ku un ròndu di asosiashon ku dibuho. Kiko e palabra dibuho ta pone e muchanan pensa na dje? Dibuho tin algu di haber ku arte, òf tur hende por pinta? Djei sigui ku: kiko presis ta e diferensia entre dibuho i ilustrashon?

Lesa i tene un kòmbersashon tokante di e siguiente ekspreshon di pintadó Karel Kindermans: “Tin un diferensia entre pinta i ilustrá. Un dibuho lográ i un bon ilustrashon ta dos kos diferente: Un dibuho ke ser mirá i un ilustrashon ke laga mira algu. Den mi dibuhonan ainda por mira rastronan di e proseso. Den un ilustrashon e totalidat tin ku renforsá e komunikashon.”

Splika
Por deskribí un ilustrashon komo un ‘plachi banda di un kuenta’. Ta traha e ilustrashon pa splika un mensahe tekstual òf pa refors’é. Kisas bo konosé e ekspreshon ‘Un imáhen ta bisa mas ku mil palabra’: un bon ilustrashon pues por ta un komplemento masha balioso na un teksto.

Hopi tempu pasá, tempu ku ainda no a inventá fotografia, ilustrashonnan dibuhá òf pintá tabata e úniko posibilidat pa laga un lesadó mira kiko un outor ke men. E tempunan ei tabata hopi importante pa un ilustrashon ta un representashon verídiko, manera por ehèmpel den ensiklopedia.

Awendia un ilustrashon por ta mas djingueri òf artístiko. Den buki pa mucha ta hasi hopi uso di ilustrashon, pero tambe revistanan sa laga traha ilustrashon pa nan artíkulonan. Sí ta importante ku teksto i plachi ta akoplá bon. Outor i ilustradó, pues, mayoria bes ta traha huntu na e resultado final.

No ta pèrmití, por ehèmpel, saka potrèt den korte. Ta p’esei ta dibuhá wes-, abogado- i sospechosonan.

Dibuho no nesesariamente ta parti di un teksto, pero por ta pará riba su mes. Meskos ku un kuadro, un dibuho por ta un obra di arte riba su mes. Ta dibuhá prinsipalmente ku pòtlot (di koló) òf ku karbon. Esaki, kontrali na e diferente sorto di fèrf ku nos a trata den e otro lèsnan.

Man na obra
Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Laga alumnonan saka e kartanan ku tin
ilustrashon/dibuho. Paga tinu: awe, karikatura no ta na órden. A kaso surgi malkomprendementu, por chèk e kategorianan ku ta indiká riba e weganan di kuartèt. Parti Blachi di tarea 8a. Papia brevemente tokante di e imáhennan ku alumnonan tin nan dilanti. Algun imáhen ta apstrakto, otro ta mas realístiko. Splika e diferensia. Laga alumnonan traha e tareanan den grupo.

Klousura
Evaluá e tareanan.

Lès 2

Start
Den e promé lès di e tema akí nos a pone atenshon mas tantu na ilustrashon. Un otro forma importante di dibuho ta karikatura. Introdusí e tópiko akí ku e siguiente preguntanan:

  • Unda bo ta topa karikatura?
  • Kiko ta karakterístiko di un karikatura?
  • Karikatura ta verídiko òf yùist no?
  • Dikon, segun boso, hende ta pinta karikatura?

Splika
Un otro palabra pa karikatura ta kartun. Sa usa e palabra ‘kartun’ tambe ora ta papia di buki di kòmeks òf pelíkula di kartun. Den e lèsnan akí nos ta bai trata kartun den e sentido di karikatura. Un karikatura ta duna komentario òf krítika riba situashon, akontesimentu òf persona.

Un kartunista ta ekspresá su propio punto di bista i hopi bes ta hasi esei na manera di chèrchè òf humorístiko. Por añadí un teksto na e imáhen, tin biaha e teksto ta skibí den un balki òf den un nubia (blas). Ta portretá e personahenan den un karikatura ku karakterístikanan ekstremadamente eksagerá: por ehèmpel un nanishi masha grandi, òf oreanan enorme manera blach’i tuna. Tin korant ku tin kartunista den servisio i nan karikaturanan ta sali regularmente na lugánan fiho den e korantnan ei. Pinta karikatura no ta fásil. Komo kartunista bo ke hinka un tono krítiko den un suseso aktual, por ehèmpel algu tokante di polítika, di moda ku un hende ta komprondé hopi lihé di kiko e ta trata.

Man na obra
Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Laga alumnonan saka e kartanan di kuartèt ku tin karikatura. Parti Blachi di tarea 8b. Tene un kòmbersashon breve i klasikalmente promé tokante di e tarea usando e promé página di e blachi di tarea. Laga alumnonan traha e tareanan den grupo.

Klousura
Evaluá resultado di e tareanan klasikalmente.

Lès 3

Promé ku trata Lès 3:
Den e lès akí alumnonan tin mester di kòmpiuter. Si esakinan no ta disponibel, konsiderá e ora ei pa laga alumnonan bai kas ku e tarea komo hùiswèrk. Despues por evaluá e resultadonan ampliamente den lès.

Start
Nos ta sigui ku e tópiko karikatura. Den e lès anterior alumnonan a analisá e karikaturanan riba e kartanan di e wega di kuartèt. Durante e lès akí nan mes ta sali en buska di dos karikatura ku ta ekspresá un tópiko aktual. Nan ta analisá e karikaturanan akí tambe. Kua di nos korantnan lokal ta publiká karikatura? Tambe tira un bista riba karikaturanan di rònt mundu. Parti Blachi di tarea 8c. Laga alumnonan traha individualmente riba kòmpiuter, basta tin sufisiente kòmpiuter. Parti e klas den grupo di dos òf tres.

Klousura
Laga algun alumno mustra sobrá di klas nan karikaturanan i laga nan konta tokante di e nifikashon i e manera di traha.

Lès 4 (i 5)

Start
Den e último lès(nan) tokante di e tema akí alumnonan mes ta bai traha un karikatura. Usando un artíkulo di korant òf un tema aktual.

Man na obra
Parti Blachi di tarea 8d. Splika e tarea klasikalmente.

Klousura
Laga alumnonan opservá i interpretá karikaturanan di otro. Reflehá bèk riba ilustrashon, dibuho i karikatura. Kiko atrobe ta e diferensia entre e tres estilonan akí? Dikon karikatura ta importante? Kon alumnonan a haña e lès?

Guia di lès 9 Serámika

Introdukshon

Den e lèsnan akí alumnonan ta tira un bista den kushina di serámika na Kòrsou. Kon ta traha serámika? Kua sorto tin?

Preparashon / aksesorio
Alumnonan tin mester di un kòmpiuter ku internèt pa algun tarea. E guia di lès aki tin 2 blachi di tarea.

Kantidat di lès
2 lès di 45 minüt.

Lès 1

Start
Kuminsá e lès ku un demostrashon di un kantidat di ehèmpel di obranan trahá di serámika. Esaki por mediante imáhennan (riba papel òf online) òf mediante eskulturanan di bèrdat, asèchi òf pòchi. Sòru pa diferente sorto di serámika, por ehèmpel un eskultura chikitu di serámika i un kòpi di porselana.

Puntra e alumnonan si nan sa kon yama e displina di arte akí (serámika). Kiko nan ta pensa di esaki? Tur ta arte, òf nan por ta tambe un opheto di uso òf suvenir?

Splika
Ta traha serámika di klèi. Tin masha hopi sorto i forma di serámika. Un forma di serámika por ta masha simpel, manera un klenku, òf masha detayá manera un eskultura chikitu di porselana òf un kòpi. Un klenku no ta kibra asina lihé, miéntras ku porselana por ta dje fini ei ku lus por pasa dor di dje – e ora ei e ta masha frágil i kostoso. Esaki ta un fishi masha bieu. Indjannan na Kòrsou tambe tabata traha opheto di uso di klèi lokal di sabana di San Pedro.

E proseso pa bai di klèi pa serámika por tuma lugá na diferente manera:

  • Bo por modelá klèi: esaki kemen ku bo mes ta mansa e klèi i dun’é su forma;
  • Bo por drai klèi riba un disko di heru;
  • Bo por basha klèi ku yudansa di un malchi.

Mira e siguiente pelíkulanan (parsialmente) pa haña un idea di e diferente maneranan di traha ku klèi:
Drai riba disko di heru:


Modelá:


Basha ku yudansa di un malchi:


Evaluá e diferente maneranan di traha.

Splika
Ora e opheto di klèi tin su forma, ta lag’é seka. Despues ta kim’é den un fòrnu spesial na un temperatura hopi haltu. Tambe por añadí koló na e opheto. Esei por sosodé na vários manera:

  • Ku engobe: uso di klèi ku tin un otro koló.
  • Ku glazür: un kapa di glas di koló. E glazür ta sòru ku e klèi no ta pasa awa mas, loke ta importante serka kòpi i vas por ehèmpel
  • Ku salu: por ehèmpel pa tuberia di kloaka i poron
  • Teknika di raku: usando sas di palu
  • Bou di e denominashon serámika ta kai pues tantu opheto di uso, manera kòpi i asèchi, komo opheto di arte ku no tin un funshon spesífiko.

Man na obra
Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Laga alumnonan saka e kartanan ku serámika i opservá nan un ratu klasikalmente. Parti Blachi di tarea 9a i laga alumnonan traha e tareanan den grupo.

Klousura
Evaluá e tareanan.

Lès 2

Promé ku lès 2:
Kuminsá na tira un bista den e tareanan di Lès 2. Ta poko trabahoso pa hasi esaki den lès mes, relashoná ku disponibilidat di kòmpiuter? E ora ei por dun’é tambe komo hùiswèrk despues di Lès 1. Djei por evaluá un k’e otro den Lès 2.

Start
Ripití materia di e lès anterior. Kua ta e maneranan di traha den serámika ku nos a trata? Di ki manera bo por di ki manera por duna serámika koló? Kua diferente sorto di obra di serámika tin?

Man na obra
Alumnonan ta sigui analisá obranan trahá di serámika den e lès akí. Pa esei nan ta hasi uso di e mésun blachi ku den lès 1 numa ku aworakí nan mes ta buska imáhen di serámika riba internèt. Ta buska solamente opheto/obra di keramistanan ku ta biba na Kòrsou. Tambe nan ta buska unda e keramistanan akí ta traha i tene nan eksposishon. Finalmente nan ta forma nan opinion tokante di serámika i nan ta deskribí ki sorto di serámika nan ta haña mas bunita.

Parti Blachi di tarea 9b i laga alumnonan traha individualmente. Si no tin sufisiente kòmpiuter, forma grupo di dos pa tres alumno e ora ei.

Klousurá
Evaluá e tarea i klousurá e tema serámika.

Guia di lès 10 ‘Huki di Arte’ sitionan di eksposishon di arte na Kòrsou

Introdukshon

Den e guia di lès akí alumnonan ta sali en buska di espasionan kaminda sa tene eksposishon di arte: museo i galerianan na Kòrsou. Asina nan ta deskubrí unda por topa ku arte na Kòrsou. Tambe nan mes ta organisá un eksposishon di artistanan di Kòrsou konosí.

Preparashon i aksesorio
Meta final di e lèsnan akí ta un eksposishon di arte lokal. Lo tabata masha ‘leuk’ si tene e eksposishon akí di un forma nèchi, por ehèmpel ku un apertura ‘ofisial’. Tipo di aperturanan asina ta tradishonal. Huntu nos mester por yega na maneranan nobo, moderno pa habri un eksposishon. Un posibilidat ta pa organisá e eksposishon na un otro lugá for di kustumber, por ehèmpel den un di e tantísimo hotèlnan, restorant òf na WTC (World Trade Center). Pensa adelantá kiko lo por ta un lugá adekuá i drenta den kontakto ku nan. Pensa tambe riba un Pop-Up ekspo. Esaki lo duna henter e seri di lès un empuhe! E guia di lès akí ta bini ku 1 blachi di tarea.

Kantidat di lès
4 lès di 45 minüt (minimalmente).

Lès 1

Start
Kuminsá e lès ku un mapa mental òf un kòmbersashon den klas rondó di e pregunta: Pakiko hende ta krea arte?

Splika
Artista ta krea obra di arte pa vários motibu. Un artista ta krea pa duna ekspreshon na su mundu di pensa i di sinti i pa ekspresá su kreatividat. Tambe e artista ke, sigur si e ta krea arte komo profeshon, gana su pan ku su trabou. Ademas di esei un artista hopi bes ke kompartí su obranan di arte ku otro hende, di moda ku nan tambe por disfrutá di su trabou.

Ta p’esei bo no ta topa ku arte solamente den studio òf tayer di e artista, pero tambe na otro lugánan. Tin hende ku ta kumpra arte pa apoyá kultura di nan pais. Otro hende ta kumpra arte pasobra e ta hasi un impakto riba nan. Ora un hende poseé hopi arte, nos ta yam'é un kolekshonista di arte. Museonan tambe tin un kolekshon. Esaki ta keda eksponé den e museo, òf ta wardá den un depósito. Museonan ta kumpra arte, pero tin biaha nan ta risibí obranan di regalo. Tambe nan sa haña obra fia di kolekshonista òf di otro museo pa un eksposishon temporal.

Banda di museo tambe por mira obranan di arte den galeria, feria di arte i vindishi di arte. Einan ta eksponé arte pa kumpradónan futuro. E bendedó intermediario, òf e galerista, ta risibí un parti di e preis di benta, pa su intermediashon.

Awendia ta ofresé hopi arte riba internèt, di moda ku por hasi kontakto rònt mundu entre artista-, bendedó- i interesadonan. I klaro ku bo ta mira arte tambe riba kaya: kuadro chikitu ku nan ta bende na marshenan (turístiko), obra di arte den lokalidatnan públiko, pintura mural i hasta grafiti awendia ta konsiderá komo arte!

Wak
Wak e programa di Klokhuis tokante di galerianan di arte pa bo haña un mihó bista riba kon benta di arte ta funshoná. www.hetklokhuis.nl/tv-uitzending/261/Galerie

Man na obra
Parti e klas den grupo i parti e weganan di kuartèt. Riba e weganan di kuartèt tin imáhennan di obranan di arte di Kòrsou. Kua obra òf kua artista e alumnonan konosé? Diskutí e disiplinanan di arte brevemente i opservá e obranan.

Splika
Na Kòrsou tambe basta hende ta traha komo artista den tur sorto di disiplina. Ta eksponé nan obranan di arte na vários sitio. Den e simannan benidero boso ta sali bai en buska di e ‘Hukinan di Arte’ akí. Unda nan ta keda, ki tipo di eksposishon tin, ken ta bishitá e sitionan akí? Tambe boso ta bai kompilá un propio kolekshon di arte di Kòrsou. Skol, klas i koredor lo bai fungi komo espasio pa eksposishon òf komo galeria. Na boso ta keda e tarea pa guia e eksposishon aki i pa sòru ku skol ta bai tin un kolekshon di arte bunita i apropiá.

Parti Blachi di tarea 10. Kada grupo ta skohe un disiplina di arte den deliberashon ku henter klas. Nan ta bai buska un kolekshon adekuá ku ta pas ku e disiplina skohí. Tambe nan ta buska informashon tokante di galeria i museo na Kòrsou kaminda por haña e arte akí mira. Alumnonan por hasi pregunta tokante di e tarea i, si tin tempu ainda, kuminsá ku repartishon di e tarea.

Lès 2, 3, 4 (i mas aleu)

Traha riba e proyekto: organisá bo mes ekspo di arte di Kòrsou.

Klousura
Traha un bunita invitashon i un facebook event. Habri e eksposishon. Laga tur alumno konta algu di nan eskoho. Di mes por invitá públiko pa e apertura. Laga alumnonan dekorá klas / koredor / espasio di eksposishon bunita asina. A kaso a skohe pa kooperashon ku un hotèl, e ora ei e apertura ta bira algu èkstra spesial. Lag’é bira algu bunita!

Opdrachtkaarten

  • Het arrangement Lesbrieven kunstkwartet Papiamentu is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Wim Dommerholt Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2021-03-23 08:36:29
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Educatief materiaal bij kwartetspellen
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Dommerholt, Wim. (2021).

    Lesbrieven kunstkwartet Nederlands

    https://maken.wikiwijs.nl/173652/Lesbrieven_kunstkwartet_Nederlands

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.