07.2 Verlichting en Franse revolutie v456

07.2 Verlichting en Franse revolutie v456

Intro en probleemstelling

Verlichting

Eind zeventiende en begin achttiende eeuw begon de Verlichting. Het was een stroming die het verstand centraal plaatste. Volgens aanhangers van de Verlichting kon men de wereld leren kennen en begrijpen door gebruik te maken van je verstand. De Verlichting was daarmee een logisch vervolg op de wetenschappelijke revolutie.

Er werd ook nagedacht over het functioneren van de maatschappij. Verlichtingsdenkers geloofden in een maakbare samenleving en niet in voorbestemming bij geboorte zoals de kerk uitdroeg. Daarom vonden Verlichte denkers het belangrijk dat mensen zich konden ontwikkelen door onderwijs en opvoeding. Goed opgevoede en verstandige burgers zouden op die manier vanzelf een ideale samenleving vormen.

Van Verlichting naar Franse Revolutie
De ideeën van denkers uit de Verlichting zoals Rousseau, Diderot, Voltaire en Montesquieu werden in de achttiende eeuw erg populair. Hun ideeën verspreidden zich door middel van boeken en toneelstukken en in de salons (met lezingen en discussiebijeenkomsten). De Verlichting had grote invloed op de Franse Revolutie. Het idee van een maakbare samenleving werd tijdens de Franse Revolutie op een gewelddadige manier in de praktijk gebracht.

Probleemstelling

De Verlichting is de naam voor een periode waarin de ideeën van de eerder genoemde filosofen populair werden. De tijd was blijkbaar rijp voor een herziening van het fundament van de samenleving.

Het idee van een maakbare samenleving kwam op in de Verlichting en werd toegepast tijdens de Franse Revolutie. Er ontstond een definitieve breuk met het tijdperk daarvoor. Toen waren de macht van kerk en koning onaantastbaar en je plaats in de samenleving lag al bij je geboorte vast. We kunnen de ideeën van de Verlichting aan de Franse Revolutie koppelen. Toch is het lastig om de precieze invloed te bepalen.

De invloed van de Verlichting op de Franse Revolutie
Als eindproduct maak je werkstuk/opstel waarin je de invloed van de Verlichting op de Franse Revolutie beschrijft. De opdracht wordt afgerond met een discussie over de betekenis van de Verlichting en de democratische revoluties uit de 18de eeuw voor het heden.

Hoofdvraag en deelvragen

Hoofdvraag:
Was de Franse Revolutie ook mogelijk geweest zonder de Verlichting?

Deelvragen:

  • Wat is de Verlichting?
  • Welke Verlichtingsideeën komen overeen met ideeën van de Franse Revolutie?
  • Hoe reageerde de kerk op de ideeën van de Verlichting?
  • Wat waren de politieke en economische oorzaken van de Franse Revolutie?
  • Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de Franse Revolutie?
  • Welke groepen in de samenleving deden mee aan de Franse Revolutie?

Colofon

Het arrangement 07.2 Verlichting en Franse revolutie v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2022-05-18 15:24:52
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opdracht 'Verlichting en Franse revolutie' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use

Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
helpdesk van VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vwo, leerjaar 4, 5 en 6. Dit is tijdvak 7 met het onderwerp: Verlichting en Franse revolutie. De Verlichting bracht veranderingen in politieke, economische en religieuze opvattingen en benadrukte gelijkheid, vrijheid, rede en rationeel denken. Belangrijke denkers in dit gebied zijn: Adam Smith, Descartes, Montesquieu, Rousseau, Spinoza, Voltaire en Locke. Ideeën van de Verlichting stonden haaks op het absolutisme maar er waren ook vorsten geïnspireerd door de Verlichting. Deze vorsten worden ook wel verlichte despoten genoemd. Zij zagen zichzelf als volkswil voor het algemeen belang. Hierbij is meer vrijheid voor de burgers qua religie, verbeterde rechtspositie en verdeling van belasting. Voorbeelden van verlichte despoten: Frederik II, Jozef II en Catharina de Grote. Er heerste nog absolute macht in bijvoorbeeld Frankrijk en Oostenrijk-Hongarije, Duitsland en Italië. Nederland was een republiek en in Turkije (Ottomaanse rijk) heersten sultans. Maar de burgerij van veel landen worstelden zich vrij van de macht van de vorst en er ontstonden revoluties. In Frankrijk speelde het Ancien Regime. Dit was een tijd waarbij duidelijke en niet flexibele rangen en standen waren en er was geen duidelijk rechtssyteem omdat de koning alles bepaalde. Door deze absolute macht, ontstond er een corrupt systeem. Door talloze oorlogen, raakte het land in economische problemen. Zowel de boeren als de gegoede burgerij van het land waren ontevreden. Ze werden geïnspireerd door de Verlichting en kwamen in opstand voor meer gelijkheid. De volgende gebeurtenissen horen bij de Franse revolutie: - De Staten-generaal bijeen - Eed op de Kaatsbaan, - Bestorming van de Bastille en boerenopstanden - Reactie van Koning Lodewijk de XVI: Koning en Nationale Vergadering bijeen in Parijs - Verklaring van de rechten van de mens en de burger aangenomen - Radicalen (Jakobijnen onder leiding van Robespierre) winnen terrein: de terreur - Massale executies - Gematigden winnen terrein - Napoleon neemt de macht over Door de Amerikaanse en de Franse revolutie en de Verlichting, ontstond er in Nederland ook ontevredenheid onder verschillende lagen van de bevolking. Er was door oorlogen met Engeland veel armoede en sociale problemen. Als strijd tegen het systeem, richtten de patriotten vrijkorpsen op (gewapende burgermilities) en namen kort de macht over. De macht van Willem V herstelde weer in 1785. In 1795 bezetten de Fransen Nederlands gebied. Napoleontische oorlogen kwamen en in 1806 benoemde Napoleon zijn broer Lodewijk als koning en dit maakte Nederland weer een koninkrijk. Na de val van Napoleon, kwam Willem I aan de macht. Begrippen die verder bij deze les horen zijn: gelijkheidsbeginsel, grondwet, grondrechten en democratische revolutie.
Leerniveau
VWO 6; VWO 4; VWO 5;
Leerinhoud en doelen
De tijd van pruiken en revoluties (1700 - 1800); Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 0 minuten
Trefwoorden
ancien regime, arrangeerbaar, bestorming bastille, geschiedenis, massale executies, napoleon, stercollectie, v456, verlichting en franse revolutie, vrijheid en gelijkheid

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

VO-content Geschiedenis. (2021).

07.2 Verlichting en Franse revolutie h45

https://maken.wikiwijs.nl/100769/07_2_Verlichting_en_Franse_revolutie_h45

close
gemaakt met Wikiwijs van kennisnet-logo
open