Menu

04.2 Wereldlijke tegen geestelijke macht v456

04.2 Wereldlijke tegen geestelijke macht v456

Intro en probleemstelling

Dominante positie katholieke kerk

In de Middeleeuwen had de katholieke kerk een dominante positie. Toch had de kerk ook te maken met strijd en tegenstand. Een bekend voorbeeld is de Investituurstrijd die ging over de vraag wie het hoogste gezag had: de paus of de keizer.

Strijd tussen paus en keizer
Hendrik IV, de koning en latere keizer van het Heilige Roomse Rijk, was in de Investituurstrijd de tegenstander van de paus. Hendrik IV had er groot voordeel van als hij binnen het systeem van het leenstelsel zelf bisschoppen aanstelde als leenman.
Veel leenmannen beschouwden hun leen als privébezit en droegen deze na hun dood over aan hun zoon. Een bisschop had geen (wettelijk) nageslacht en kon zijn leen aan niemand nalaten. Om er zeker van te zijn dat hij de meest geschikte personen op de juiste plaats zou krijgen, benoemde Hendrik zelf bisschoppen en installeerde ze in hun ambt (dat heet: investituur). De paus benoemde van oudsher de bisschoppen en nu deed Hendrik IV dat ook. Het gevolg was een langdurige strijd om de macht tussen paus en keizer.

Probleemstelling

Onderzoeksvraag
Als je gebeurtenissen in het verleden onderzoekt, ga je altijd uit van een bepaalde vraag; je wilt iets te weten komen. De vraag waarmee je iets onderzoekt, bepaalt wat je precies te weten komt. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen wie de Investituurstrijd heeft gewonnen: de paus of de keizer? Maar je kunt je ook afvragen of dit conflict het begin was van de scheiding tussen de wereldlijke en geestelijke macht zoals wij die tegenwoordig kennen.

Les voor het basisonderwijs
Je bereidt een geschiedenisles voor, voor leerlingen in het basisonderwijs. De les moet gaan over de strijd tussen geestelijke en wereldlijke macht. De les draait om een hoofdvraag, die jij zelf bedenkt. Ook het antwoord op die vraag bedenk je van tevoren. Na afloop van de les vergelijk je het antwoord wat uit de discussie in de klas naar voren is gekomen met de aanname die je had bedacht.

Je eindproduct bestaat uit de schriftelijke opzet voor de les.

Hoofdvraag en deelvragen

Hoofdvraag en deelvragen
De hoofd- en deelvragen bij deze opdracht bedenk je zelf.

Colofon

Het arrangement 04.2 Wereldlijke tegen geestelijke macht v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2022-05-18 13:50:34
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opdracht 'Wereldlijke macht versus geestelijke macht' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use

Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
helpdesk van VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vwo, leerjaar 4, 5 en 6. Dit is tijdvak 4 met het onderwerp: Wereldlijke tegen geestelijke macht. De Investituurstrijd was een middeleeuws conflict tussen wereldlijke en geestelijke machten over de benoeming van geestelijken. Het had invloed op de expansie van het christendom en leidde tot de Kruistochten. Het conflict resulteerde in het Concordaat van Worms, dat een stap was in de richting van scheiding tussen Kerk en Staat. De macht van de paus bereikte in die periode zijn hoogtepunt, terwijl hervormingsbewegingen zoals Cluny strengere naleving van religieuze idealen nastreefden. Het Oosters Schisma zorgde voor een scheuring tussen de Rooms-Katholieke en oosterse orthodoxe Kerk. De Investituurstrijd had dus grote gevolgen voor de machtsverhoudingen tussen wereldlijke en geestelijke autoriteiten, staatsvorming en de ontwikkeling van het christendom. Het materiaal bespreekt verder nog de combinatie koning en kerk en conflict 11de eeuw.
Leerniveau
VWO 6; VWO 4; VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Geschiedenis; De tijd van steden en staten (1000 - 1500);
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 0 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, expansie christendom, geestelijkheid, geschiedenis, investituurstrijd, kruistochten, staatsvorming, stercollectie, v456, wereldlijke tegen geestelijke macht

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

VO-content Geschiedenis. (2021).

04.2 Wereldlijke tegen geestelijke macht h45

https://maken.wikiwijs.nl/100759/04_2_Wereldlijke_tegen_geestelijke_macht_h45

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

Oefeningen en toetsen

Wereldlijke tegen geestelijke macht

Wereldlijke tegen geestelijke macht

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

QTI

Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

Versie 2.1 (NL)

Versie 3.0 bèta

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.