Trachea canule en stoma verzorgen -

Trachea canule en stoma verzorgen -

TracheaCanule en TracheoStoma zorg

Trachea-canule en stomazorg
Trachea-canule en stomazorg
Tracheacanule
Tracheacanule

Inleiding

In deze les komt het verzorgen van de tracheacanule en de tracheastoma aan de orde.
De inhoud is zoveel mogelijk afgestemd op de opleiding van het beroep Verzorgende in de Gezondheidszorg (VIG) en is met zorg en accuratesse samengesteld. Na het doorlopen van dit lesprogramma is de student theoretisch op de hoogte van verzorgen van de tracheacanule en de tracheastoma.

Tijdens de skillslessen maken we gebruik van de Vilans-protocollen. Zorg daarom dat je bent ingelogd in Vilans, zodat de linken naar deze website direct zullen openen.
Na afronding van de toets kan de student met een voldoende resultaat deelnemen aan de skillstoets. Uiteraard kun je vooraf nog theoretische en praktische uitleg vragen aan jouw skillsdocent.

De skillsdocent

Presentatie Canule- en Stoma-Zorg

Uitleg Trachea-canule/stoma

De tracheacanule

Een canule is een kunststof of metalen buisje dat via een opening in de hals rechtstreeks in de luchtpijp (trachea) geplaatst wordt. Door dit buisje vindt na de operatie(=tracheotomie) de ademhaling plaats.

Tracheacanules (link naar Vilans)

Canule hard kunststof
Canule hard kunststof
Canule Zilver
Canule Zilver
Canule zacht kunststof
Canule zacht kunststof

Wanneer wordt een canule geplaatst

Wanneer wordt een tracheacanule geplaatst?

Een tracheacanule wordt geplaatst wanneer de luchtweg ernstig belemmerd wordt, onder meer in onderstaande situaties:

• De beademing gaat lang duren. Een tracheacanule veroorzaakt minder irritatie van mond en keel en is daarom beter te verdragen.

• Het ontwennen van de beademing verloopt moeizaam. Met een tracheacanule is het ontwennen vaak makkelijker uitvoerbaar.

• Wanneer het ophoesten of wegslikken van slijm of speeksel niet lukt.

• Wanneer er sprake is van een sterk verminderd bewustzijn (bijvoorbeeld coma).

• Bij zwelling van de luchtweg na een operatie, ongeluk of bestraling.

• Bij een blokkade in de keel (bijvoorbeeld tumorgroei in mond/keelholte).

(Bron: folder KNO-Rijnstate ZH)

Werking van de Canule

Werking van de tracheacanule

Een tracheacanule bestaat uit een buitencanule (deze blijft in de luchtpijp) en een binnencanule (deze kan regelmatig worden verwijderd of gewisseld, bijvoorbeeld i.v.m. reiniging).

Daarnaast zit er in de luchtpijp om de buitencanule een kleine ballon (genaamd de cuff) die kan worden opgeblazen met lucht. Hierdoor verloopt de ademhaling volledig via de canule. Speeksel en slijm dat onverhoopt in de luchtweg terecht komt bij verslikken blijft zo boven op de cuff liggen en kan niet verder doorlopen richting de longen. Dit verkleint de kans op een longontsteking.

Om te zorgen dat de buitenlucht gefilterd wordt en om uitdrogen te voorkomen wordt er een zogenoemde ‘kunstneus’ op de canule geplaatst.

Soms is het noodzakelijk om slijm uit de luchtwegen te verwijderen. De verpleegkundige zuigt hierbij slijm met een slangetje via de tracheacanule weg. Dit uitzuigen lokt meestal een hoestprikkel uit en geeft soms een benauwd gevoel. Bezoek wordt daarom meestal gevraagd tijdens deze handeling even op de gang te wachten.

Na het plaatsten van de canule verloopt de ademhaling, eventuele beademing of toediening van zuurstof niet meer via de neus of de mond, maar via de canule. Hierdoor kan het reukvermogen (tijdelijk) minder zijn.

De cuff is veelal opgeblazen. Doordat de uitademing niet meer langs de stembanden maar via de canule stroomt, is het dan niet mogelijk om te spreken, te persen of te blazen. Wanneer de cuff is opgeblazen mag er niet gegeten of gedronken worden. De slikbeweging wordt door de opgeblazen cuff bemoeilijkt. Daarnaast is de cuff een goede, maar geen 100% sluitende bescherming bij onverwacht verslikken.

(Bron: folder KNO-Rijnstate ZH)

De tracheostoma

Een tracheostoma wordt aangelegd als er sprake is van een kwaadaardig gezwel in het strottehoofd. Deze operatie heet "laryngectomie". Bij deze laryngectomie wordt het strottenhoofd volledig verwijderd. Hierdoor ontstaat de situatie dat de luchtpijp wordt ingehecht op de huid laag in de hals (tracheostoma) en de slokdarm direct met de mond verbonden is. Eten blijft dus normaal mogelijk, spreken moet echter opnieuw worden aangeleerd, middels een stemprothese. De operatie duurt 2 tot 4 uur en wordt uitgevoerd onder algehele narcose. Tijdens de operatie is een infuus voor de vochttoevoer aangebracht en één of meerdere wonddrains. Een wonddrain is een slangetje om het wondvocht af te voeren naar een fles. Wanneer de operatie langer duurt (bijvoorbeeld waneer de halslymfeklieren meegeopereerd worden), wordt tijdens de narcose tijdelijk een urineslangetje (katheter) bij het plaskanaal ingebracht om een overvolle blaas tijdens de operatie te voorkomen. De urine wordt opgevangen in een zakje. De patiënt en zijn/haar familie moeten zich geen zorgen maken bij het zien van alle slangetjes. Het maakt allemaal deel uit van een routineprocedure om de patiënt te helpen snel te herstellen van de operatie.

Verzorging van Canule en Stoma

Protocollen

Verzorgen (binnen)canule (Vilans)

Verzorgen Tracheostoma (Vilans)

Films

Canulezorg

Stomazorg

Leven met een Canule of Stoma

Leven met een canule (na een tracheotomie)

Mogelijkheden na de laryngectomie (met eenTracheostoma)

Toets

Toets: Tracheacanule en tracheostomazorg

Start

Bronnen

Patiëntenfolder Rijnstate ZH afdeling KNO

Website en folder Hoofd/Hal-Centrum AvL(Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis)

Vilans/Kick protocollen

AtosMedical informatiefilm Tracheotomy