Deze quest heet TechTwijfels. Je gaat letterlijk 'twijfelen' over 'tech'. Het is natuurlijk cool dat er door technologie steeds weer nieuwe dingen mogelijk zijn. Maar je moet je er wel bewust van worden dat elke nieuwe technologie naast kansen, ook risico's met zich meebrengt. Daarover gaat deze quest. Je eindproduct maak je zelf met behulp van zo'n nieuwe technologie: augmented reality.
Wat ga je doen bij deze quest?
Verderkijker: we gaan in een BloX klassikaal verschillende dilemma's doornemen die te maken hebben met nieuwe technologie
Onderzoek: daarna doe je zelf onderzoek naar veertien nieuwe ontwikkelingen en technologieën. Je zoekt per technologie naar voorbeelden in je dagelijks leven en zet dit in Numbers.
Verwerking: je bedenkt zelf een droom- of horrorscenario bij nieuwe technologie en maakt daarvan een film met behulp van augmented reality (AR).
Waarom deze quest kiezen?
Deze quest is goed voor je digitale geletterdheid. Je weet na afloop meer van nieuwe technologieën af en wat die voor je kunnen betekenen.
Je kunt je behoorlijk creatief uitleven op het droom- of horrorscenario en hoeft daarvoor niet de hele tijd achter je iPad te zitten.
Vind je het leuk om augmented reality te ontdekken of heb je er al een beetje ervaring mee? Dan kun je die ervaring en nieuwsgierigheid goed kwijt in deze quest.
Explore Miles
Deze medium quest levert je 15 eXplore Miles op. Je krijgt deze Miles als je alle onderstaande onderdelen van de quest met voldoende gevolg hebt afgerond en een bijgewerkte tegel in Egodact hebt waar deze onderdelen in terug te vinden zijn.
Onderdeel
Gedaan
Tegel gemaakt in Egodact
Refective journal (logboek) met vragen bij motivatiemotor
Verderkijker (BloX), inschrijven en meedoen
Numbers-sheet in PDF met onderzoek naar voorbeelden van 14 technologieën in het dagelijks leven
Reflective journal (logboek) met vragen bij onderzoek
Filmpje met een uitgewerkt droomscenario of horrorscenario
Uitleg/terugblik bij het filmpje
Leerdoelen
Bij deze quest werk je aan de volgende leerdoelen in Egodact:
Informatietechnologie ➜ Digitale geletterdheid ➜ Bewust van technologie
Informatietechnologie ➜ Productie van digitale media ➜ Augmented reality
En afhankelijk van je verwerking werk je misschien ook aan Stopmotion en 3D-objecten.
BloX
Bij deze quest horen twee BloX.
De TechTwijfels-verderkijker-BloX. Deze BloX moet je bezocht hebben en is de verderkijker van deze quest. Als je kenbaar maakt dat je aan deze quest deelneemt, schrijven we je hier automatisch voor in.
De TechTwijfels-Aero-BloX. Deze BloX gaat over de app Adobe Aero en hoe je daar iets moois mee maakt dat past bij de verwerking van deze quest. Het bezoeken van deze BloX doe je alleen als je daar behoefte aan hebt.
1. Jij begint
Motivatiemotor
Beschrijving drivers
Verderkijker
De BloX-sessie is de verderkijker. In deze BloX-sessie spelen we het spel 'TechTwijfels'. Het spel gaat over nieuwe technologie en wat deze betekent voor het dagelijks leven. De grote vraag is: moeten we die ontwikkelingen wel willen of zijn de nadelen misschien toch te groot?
Je kunt het spel ook zelf spelen als je wilt, met familie en vrienden. Het is het leukst om dit te doen met drie mensen: een spelleider en twee kandidaten. Klik hier om het spel zelf te spelen.
Logboek (1)
Maak een tegeltje aan in jouw Egodact questmonitor en deel jouw gedachte over de volgende vragen in je eerste logboekpost:
Aantal concrete vragen stellen
2. TechTwijfels
2a. Onderzoek
Onderzoek
2a. Onderzoek (pagina voorgelezen)
Het is tijd om onderzoek te doen naar de verschillende ontwikkelingen en technologieën die in de verderkijker zijn langsgekomen. Je gaat daarbij ontdekken hoe je die al in je eigen leven tegengekomen bent. Het is de bedoeling dat je erover gaat nadenken, gaat twijfelen. Daarom heet deze quest ook zo: TechTwijfels.
Deze onderzoeksfase bestaat uit zes stappen die je allemaal moet doorlopen.
➜ Stap 1. Ga naar de bronnen aan de linkerkant van deze quest en lees over alle verschillende ontwikkelingen en technologieën. Je kunt jezelf lekker laten voorlezen als je dat wilt. Per technologie vind je vaak ook filmpjes en artikelen die je nog meer informatie geven en je aan het denken zullen zetten.
➜ Stap 2. Open Numbers op je iPad en maak een nieuwe sheet aan. Zet in de linkerkolom de veertien technologieën onder elkaar. In de bovenste rij zet je in verschillende kolommen ‘plaats’, ‘mens’, ‘voorwerp’, ‘gebeurtenis’ en ‘risico’. Bekijk het voorbeeld om te zien of je het goed doet. Je kunt ook heel goed icoontjes en emoji gebruiken hiervoor.
Voorbeeld van je onderzoek in Numbers
➜ Stap 3. Vul de tabel in. Zoek bij de verschillende technologieën een voorbeeld uit je omgeving van een plaats, een mens, een voorwerp en een gebeurtenis die bij die technologie past. Overleg met elkaar, interview je ouders en doe moeite om je tabel zo compleet mogelijk te maken.
➜ Stap 4. Geef met plussen en minnen aan of je de technologie een kans (plusjes) of juist een risico vindt (minnen).
➜ Stap 5. Zet de tabel netjes als PDF in Seesaw en koppel het aan je logboek van je tegel in egodact.
➜ Stap 6. Beantwoord de vragen uit de terugkijker in je logboek van je tegel in egodact.
Als je deze zes stappen gedaan hebt, is de onderzoeksfase van deze quest voorbij en kun je naar de verwerking toe.
Terugkijker (2)
Werk je reflective journal bij door in je logboek in Egodact antwoord te geven op de volgende vragen:
Over welke twee voorbeelden ben je het meest enthousiast qua kansen, en waarom?
Over welke twee voorbeelden maak je je juist wel een beetje zorgen qua risico’s, en waarom?
2b. Verwerking
Verwerking
2b. Verwerking (pagina voorgelezen)
Bij de verwerking, ook wel de show, van deze quest geef je een inkijkje in jouw beeld van de toekomst. Je maakt een scenario dat je laat zien en waar je vervolgens bij uitlegt hoe je hiernaar kijkt. Je mag met z’n tweeën samenwerken bij het filmpje, maar ieder zet het filmpje apart in egodact en zorgt zelf voor eigen uitleg erbij.
De verwerking bestaat uit vijf stappen die je allemaal moet doorlopen.
➜ Stap 1. Kies bij de bronnen voor tenminste twee technologieën die je met elkaar gaat combineren. Kies de technologieën die je het meeste aanspreken of juist het meeste afschrikken. Of een combinatie van deze twee, ook heel spannend.
➜ Stap 2. Bedenk bij deze twee technologieën een droomscenario dat volgens jou wel kan plaatsvinden tussen nu en vijf jaar. Of… een horrorscenario. Zorg dat je het binnen twee minuten kunt ‘vertellen’ of laten zien. Maak het zo realistisch mogelijk en overtuig ons ervan dat je je goed hebt verdiept in de voor- of nadelen van de technologieën die je hebt uitgezocht. Ga voor je scenario weer uit van een plaats, tenminste één mens, een voorwerp en een gebeurtenis.
➜ Stap 3. Bedenk hoe je jouw scenario in beeld brengt. Bij voorkeur doe je dat in je eigen omgeving met behulp van Augmented Reality. De app Adobe Aero kan hier heel nuttig bij zijn. Hoe filmischer hoe beter, maar let op: maximaal 2 minuten. Gebruik van andere technologieën, zoals stopmotion, is ook mogelijk. Maar augmented reality is extra aangemoedigd. Zie hieronder hoe Aero werkt of kom naar de speciale BloX hierover.
➜ Stap 4. Produceer je filmpje. Lever het in via Seesaw en koppel het aan je tegel in egodact. Tot en met deze stap mag je samenwerken.
➜ Stap 5. Maak een toelichting bij je filmpje waarin je uitlegt hoe jij tegen de technologieën aankijkt en wat jij als belangrijkste kansen en risico’s ziet. Je mag dit typen, inspreken of filmen. Lever het in via Seesaw en koppel het ook aan je tegel in egodact. Deze stap maak je hoe dan ook alleen.
Als je al deze vijf stappen hebt doorlopen, dan ben je klaar met de verwerking en de show van deze quest. Je kunt door naar de afronding.
Nog even samengevat:
Filmpje van 2 minuten (je mag hierbij samenwerken met maximaal twee personen)
Tenminste twee technologieën gecombineerd (zie bronnen)
Droomscenario of horrorscenario
Plaats, mens, voorwerp, gebeurtenis
Gebruik bij voorkeur augmented reality
Aparte toelichting erbij (per persoon apart, je mag niet samenwerken)
Heel veel succes.
Hulp bij Adobe Aero
Adobe Aero gebruik je om opnames te maken met Augmented Reality. Deze opnames kun je dan weer meenemen in iMovie of Clips om tot een einduitwerking te komen.
Ben Mariott (2019). Adobe Aero: getting started.
Ben je vaardig met Blender? Dan kun je dat - als je wilt - gebruiken in combinatie met Aero.
Dunaway Smith (2021). Adobe Aero AR Valentine tutorial.
3. Afronding
Alles gedaan voor de eXplore Miles?
Check in onderstaand overzicht of je alle onderdelen hebt gedaan en of die ook allemaal te vinden zijn onder je tegel in Egodact.
Onderdeel
Gedaan
Tegel gemaakt in Egodact
Refective journal (logboek) met vragen bij motivatiemotor
Verderkijker (BloX), inschrijven en meedoen
Numbers-sheet in PDF met onderzoek naar voorbeelden van 14 technologieën in het dagelijks leven
Reflective journal (logboek) met vragen bij onderzoek
Filmpje met een uitgewerkt droomscenario of horrorscenario
Uitleg/terugblik bij het filmpje
Assessment
Je behaalt je eXplore Miles als alle onderdelen van de quest behaald zijn zoals hierboven beschreven. Daarnaast kun je met deze quest verschillende inhoudelijke doelen 'opschuiven'. Die staan hieronder beschreven.
Informatietechnologie - bewust van technologie
Hier draait de quest om. Je krijgt alleen de eXplore Miles voor deze quest als je hier zichtbaar zorgvuldig aan hebt gewerkt. Als je alle onderdelen met aandacht en serieus hebt uitgewerkt, dan kun je een hoge score op dit onderdeel bijna niet mislopen.
Ik ben op de hoogte van meerdere nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, robots, virtual reality en biometrie.
En ik kan van deze technologieën voorbeelden benoemen in het dagelijks leven, gekoppeld aan plaatsen, mensen, voorwerpen en gebeurtenissen.
En ik kan van deze technologieën risico's en kansen benoemen voor mezelf en voor anderen.
En ik kan technologieën met elkaar combineren om zelf tot een realistisch scenario te komen voor de nabije toekomst.
Informatietechnologie - augmented reality
Dit leerdoel is heel nuttig om aan te werken bij deze quest. Het is niet verplicht om je eXplore Miles te kunnen halen.
Ik weet wat augmented reality is, wat het verschil is met virtual reality en ik kan iemand anders uitleggen wat je er aan zou kunnen hebben.
Ik kan met AR-software zoals ARMakr, Aero of Reality Composer willekeurige objecten in de ruimte plaatsen en er een samenhangend, logisch geheel mee maken.
En er een verhaal mee vertellen dat inhoudelijk aansluit bij een doel van een ander vak of onderwerp.
En er een verhaal mee vertellen dat inhoudelijk aansluit bij een doel van een ander vak of onderwerp.
En aanvullen met zelfontworpen 3D-objecten of voorzien van animaties en triggers (reality composer).
Andere doelen
Je haalt een klein stukje bij het onderdeel 'spreadsheets' door Numbers te gebruiken in de onderzoeksfase.
Afhankelijk van je uitwerking in de verwerkingsfase, kun je voortgang boeken op bijvoorbeeld de volgende doelen:
Stopmotion
3D-objecten
Bronnen
In deze TechTwijfels-quest staan veertien verschillende ontwikkelingen en technologieën centraal. Hiernaast vind je ze allemaal en kun je er meer over te weten komen. Bij elke technologie kun je erover lezen of rustig voorgelezen worden. En bij vrijwel alle onderwerpen vind je extra filmpjes en artikelen om er nog dieper in te duiken.
Years and years
Op NPO Plus of NLZiet (en binnenkort Amazon Prime) kun je kijken naar de serie Years and Years van de BBC. Een fascinerende serie over onze wereld, maar dan een paar jaar later. Veel van de ontwikkelingen en technologieën zijn daarin terug te zien.
HBO (oorspronkelijk BBC, 2019). Years and Years trailer.
Black Mirror
En natuurlijk de serie Black Mirror op Netflix. Vijf seizoenen en de ene aflevering is indrukwekkender dan de andere, maar ze zetten je aan het denken. Over robots, de invloed van social media, chips in je lijf en nog veel meer.
AL. Algoritmen
Algoritmen (voorgelezen)
Toen mensen begonnen met het programmeren van computers, gebruikten ze opdrachten met ‘if ... then’, ofwel ‘als ... dan’. Als een gebruiker zo’n code intoetste, wist de computer wat hem te doen stond.
Nu computers veel slimmer en sneller zijn geworden, kunnen ze veel opdrachten snel en zelfstandig uitvoeren. Zo’n reeks opdrachten heet een algoritme. Het werkt een beetje als een recept dat steeds automatisch uitgevoerd wordt. Als je bijvoorbeeld je belastingaangifte invult, helpen algoritmes je met het moeilijke rekenwerk. Of een algoritme kan aan de hand van jouw informatie opsporen van welke ziekte je misschien last hebt.
Maar zo krijgen algoritmes wel veel verantwoordelijkheid,en soms kan dat misgaan. Zo was er ophef over een algoritme dat gebruikt werd in Amerikaanse ziekenhuizen: dat leek witte patiënten sneller specialistische zorg te geven dan patiënten met een andere huidskleur. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Hoe zorgen we dat de stappen die door algoritmen worden gezet altijd voor iedereen eerlijk uitpakken?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Extra
Bekijk ook het bericht hieronder van de NOS over hoe de overheid in Nederland gebruikmaakt van algoritmes.
Wacht even, lopen er nu écht Pokémon in je straat? Nee, natuurlijk niet: ze worden door een nieuwe technologie over de stenen en de struiken heen geprojecteerd. Augmented reality heet dat.
Waar virtual reality een heel nieuwe, kunstmatige wereld creëert, voegt augmented reality iets toe aan de échte wereld. Zo zie je dus ineens Pokémon in je tuin, maak je foto’s op Snapchat mooier met een filter en kun je een bankstel vast even ‘in je woonkamer zetten’ voordat je het koopt. Hartstikke handig.
Maar er zouden ook wel nadelen aan kunnen zitten: vaak maak je foto’s of een filmpje terwijl je augmented reality gebruikt. Wat gebeurt daarmee? Kunnen mensen die de opnamen zien bijvoorbeeld denken dat de foto echt is? En is het eigenlijk wel zo prettig als al die andere Pokémonspelers steeds kunnen zien waar je bent en wat je doet? Of kunnen ze je dan toch iets te veel in de gaten houden?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Wat een luxe: Spotify laat je kennismaken met nieuwe muziek die echt bij je past en als je op Google Maps ‘thuis’ aantikt, word je keurig zo snel mogelijk naar je adres begeleid.
Sommige apps lijken je echt te kennen. Dat heeft te maken met big data: grote hoeveelheden gegevens uit allerlei databases die bij elkaar komen en samen snel nieuwe bruikbare informatie opleveren. Google weet waar je woont, wat de beste weg naar je huis is én of er op jouw route ongelukken zijn gebeurd, bijvoorbeeld. Andere databases kunnen bijhouden wat je koopt, waar je graag eet of van welk soort nieuws je houdt.
Zo kun je een ‘aanbod op maat’ krijgen.
Maar soms trekken die databases ook verkeerde conclusies, of word je wel érg vaak bestookt met reclames ‘speciaal voor jou’. En omdat die reclames zo goed bij je passen, koop je misschien ook sneller dingen die je eigenlijk niet nodig hebt.
Houden de bedrijven die handelen in persoonsgegevens jouw privacy wel in de gaten? En krijg je het nieuws buiten jouw eigen ‘informatiebubbel’ ook nog wel mee?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Zonder wachttijd door de douane op het vliegveld: het kan nu al met de irisscan. Alleen even recht in het apparaat kijken, en het ding weet wie je bent en of je het land uit mag. Het is een sterk voorbeeld van biometrie: een manier om mensen te identificeren aan de hand van iets dat hen uniek maakt. Zoals hun stem, een vingerafdruk of hun iris (een onderdeel van je oog).
Die technologie gebruiken we allemaal al vaak: denk maar aan het ontgrendelen van je smartphone met je vingerafdruk of met gezichtsherkenning. Biometrie maakt het makkelijk om te bepalen of iemand toegang moet krijgen tot iets, of dat nu een app, een telefoon, een database of een deur is. En het kan ook een grote rol spelen in het voorkomen en oplossen van misdrijven.
Maar wie houdt de controle over alle informatie die verzameld wordt? Kunnen we garanderen dat ieder biometrisch apparaat goed werkt?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Immigratie en naturalisatiedienst (2020). Wat is biometrie en hoe wordt het afgenomen?
BL. Blockchain
Blockchain (voorgelezen)
Online iets betalen of vertrouwelijke informatie opslaan? Door blockchain wordt dit veiliger. Denk aan een groot online ‘schrift’, waar je eindeloos nieuwe stukjes informatie in kunt zetten. Die informatie staat niet op één computer. Want die zou zomaar gekraakt kunnen worden. Het staat op duizenden servers over de hele wereld. Alle informatie wordt door al die servers constant gecheckt op fouten.
Door die grondige controle kun je online veilig informatie uitwisselen en handelen. Blockchain wordt nu vooral toegepast bij de handel in cryptomunten, zoals bitcoin. Dat is virtueel geld waarmee je online kunt betalen. Maar er wordt ook al gewerkt aan social media waarbij gebruikers rechtstreeks contact hebben met elkaar. Zonder dat er een platform als Facebook of Twitter nodig is.
Je moet online wel behoorlijk handig zijn om mee te kunnen doen. Ook gebruiken de servers die hiervoor nodig zijn veel energie en hebben ze een negatieve impact op het klimaat. En er blijft altijd een risico: wat als er een andere technologie komt die de blockchain weer kan kraken?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Waar vind je de grootste markt van de wereld? Online natuurlijk. De spullen die je over hebt, verkoop je via Marktplaats, een autoritje naar het centrum regel je met Uber, een nieuw huis zoek je op Funda. Het zijn allemaal voorbeelden van digitale platforms. Superhandig: je hoeft er niet voor van de bank te komen, je kunt heel slim zoeken naar wat je nodig hebt, het aanbod is groter dan in een gewone winkel en alles is snel geregeld.
Wel even opletten dat je niet te maken krijgt met oplichters die zich anoniem achter een computer verschuilen. En wat doet de beheerder van zo’n platform eigenlijk met al jouw gegevens als je wat koopt, verkoopt, huurt, bestelt of zoekt? En hoe zorg je dat mensen die online hun weg niet zo goed kunnen vinden er ook gebruik van kunnen maken?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
RTL Z (2019). Het nieuwe spel van de platformeconomie.
NOS op 3 (2017). Zo werken online bezorgdiensten.
GS. Genome-sequencing technologie
Genome sequencing (voorgelezen)
Met genome-sequencing-technologie wordt het complete menselijke ‘erfelijke materiaal’ in kaart gebracht. In andere woorden: hoe zit ons DNA nou precies in elkaar, van kop tot staart?
Als we dat weten, wordt het makkelijker om ziektes op te sporen en zelfs te voorspellen. We kunnen erfelijke oorzaken van een aandoening eerder ontdekken en sneller ingrijpen. En als een nieuw virus de kop opsteekt, zoals corona, kunnen we sneller zien wat het precies doet in het menselijk lichaam. En dus ook sneller bedenken wat we ertegen kunnen ondernemen. Daar is niks op tegen, zou je zeggen. Maar er zijn wel wat dingen om goed over na te denken. Als een wetenschapper nu al ziet dat jij over tien jaar een ongeneeslijke ziekte krijgt, moet hij of zij dat dan aan je vertellen?
En omdat jouw DNA en dat van je familieleden bijna hetzelfde is, ontdek je dus ook dingen over hén als je je DNA laat onderzoeken. Mag dat wel?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
IoT. Internet-of-things
Internet of things (voorgelezen)
Wij kunnen online communiceren, maar veel van onze spullen kunnen dat ook. En dat is waar het bij Internet-of- things om draait: apparaten die met elkaar praten. ‘Internet-of-things’ is een netwerk van apparaten die gegevens uitwisselen en elkaar opdrachten geven. Dat kan heel handig zijn. Denk bijvoorbeeld aan een app op je smartphone die communiceert met je digitale deurbel, waardoor je op kilometers afstand kunt zien wie er voor de deur staat. Of een app waarmee je op afstand de televisie uitzet om je gezinslid dat wél thuis is te pesten. En wat dacht je van je koelkast die jou een seintje geeft als de kaas op is? Of de pacemaker van je opa, die door de dokter vanuit het ziekenhuis in de gaten kan worden gehouden?
Klinkt ideaal. Al wil je misschien niet dat je koelkast gaat bepalen wat jij mag eten. En de veiligheid is ook van belang. Want je moet er natuurlijk niet aan denken dat een hacker de pacemaker van je opa overneemt.
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Nieuwsuur (2016). De opmars van het internet der dingen.
Vodafone (2018). Het Internet of Things van Vodafone.
KI. Kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie (voorgelezen)
Wij mensen zijn slim genoeg om slimme apparaten en software te produceren, die op basis van informatie uit hun omgeving reageren. Daarmee kunnen ze zelfstandig beslissingen nemen. Dat heet kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI). De toepassingen zijn eindeloos: je smartwatch die je vertelt dat je te weinig sport, je auto die het stuur overneemt als je gevaarlijk rijdt, een datingapp die bepaalt met wie je een avond uitgaat.
Achter al die slimme toepassingen zitten algoritmen (zie de kaart ‘algoritmen’) die voortdurend keuzes voor je maken. Deze algoritmen kunnen zelfs leren van hun eigen fouten: dat heet machine learning. Hartstikke fijn als die zelfrijdende auto ervoor zorgt dat je niet in de vangrail belandt, als een slimme online winkel het juiste cadeau voor je jarige broer kiest of als die eerste date perfect uitpakt.
Maar hoe weet je met welke informatie over jou de keuzes voor je worden gemaakt? Krijgen grote technologiebedrijven niet te veel macht? En wie is er aansprakelijk als kunstmatige intelligentie een verkeerde keus maakt?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Google (2018). Drie games met kunstmatige intelligentie.
RTL Z (2017). Bedreiging voor de mensheid: kunstmatige intelligentie.
NI. Neuro-imaging technologie
Neuro-imaging technologie (voorgelezen)
Geen enkel lichaamsdeel bepaalt meer wie een mens is en wat hij doet dan het brein. Niet zo gek dat we daar alles van willen weten. Neuro-imaging-technologie helpt bij onderzoek naar hoe de hersenen eruitzien en wat zich erin afspeelt. Denk bijvoorbeeld aan een apparaat in een ziekenhuis waarmee hersenscans gemaakt kunnen worden, om zo een hersenbloeding of een hersentumor op te sporen. Als we beter weten hoe hersenen normaal gesproken werken, wordt het ook makkelijker om het vast te stellen als een brein níet meer helemaal normaal functioneert. Bijvoorbeeld door de Ziekte van Alzheimer.
Maar mensen dromen ook al van toepassingen die veel verder gaan. Kunnen we straks een chip in het brein plaatsen om iemand slimmer te maken? Of smartglasses ontwikkelen waarmee je elkaars gedachten kunt lezen?
Wat zijn dan de risico’s? Kan zo’n dure chip zorgen voor meer ongelijkheid, omdat lang niet iedereen hem kan kopen? En hoe zit het met je privacy als iemand ‘in je hoofd kan kijken’?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Bright (2019). Hersenen hacken: is Elon Musk wel goed bij zijn hoofd?
Knowledge Loop (2020). What is Neurotechnology? Can Neurotechnology Connect Brains to Internet?
PT. Persuasive technologie
Persuasive technologie (voorgelezen)
‘To persuade’ is Engels voor ‘overhalen’. En dat is precies wat met deze technologie geprobeerd wordt: mensen overhalen iets te doen of juist te laten.
Dat kan op een heel simpele manier, bijvoorbeeld door een piep te laten horen als iemand in de auto geen gordel draagt. In dat geval gaat het alleen om het vergroten van de veiligheid.
Andere goede doelen zijn ook mogelijk: wat dacht je van een thermostaat die je aanwijzingen geeft zodat je minder energie kunt verbruiken?
Maar persuasive technologie is ook commercieel in te zetten. Zo kan het zijn dat je helemaal opgaat in een game en het spel je dan gaat verleiden om aankopen te doen, om bijvoorbeeld extra levens te krijgen.
Is in zo’n geval de technologie je nog wel aan het helpen of word je juist gemanipuleerd in het belang van een bedrijf dat op je geld uit is?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Deze technologie draait helemaal om de ontwikkeling van robots, die werk van mensen overnemen én ons op allerlei manieren kunnen helpen. Robots zijn vaak uitgerust met allerlei technische snufjes zoals sensoren en camera’s, en komen in alle soorten en maten voor.
Denk maar aan een robot die landmijnen opspoort of in een fabriek auto’s in elkaar zet. Of een robot die in het ziekenhuis operaties uitvoert, omdat hij dat simpelweg nog beter kan dan een mens. Maar je kunt ook denken aan robots die ouderen helpen, of die de plek innemen van een soldaat in het leger.
Van zorg tot productie en van álles ertussen: op steeds meer plekken zullen ze een rol gaan spelen. Nu er steeds meer robots worden gebouwd, komen er ook een hoop vragen naar boven. Kunnen ze naast handig en sterk ook sociaal zijn? En hoe zorg je bijvoorbeeld dat ze niet worden gehackt, waardoor de robot ineens andere dingen zou kunnen doen dan de maker bedacht had?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
EenVandaag (2019). Kunnen robots de mens vervangen? Vijfdelige serie.
RTL Nieuws (2017). Samenwonen met een zorgrobot.
Sm. Social media
Social media (voorgelezen)
Meteen aan je vrienden vertellen dat je geslaagd bent? De hele wereld laten meegenieten van een dansvideo die je hebt gemaakt? Snel even aan je beste vriendin vragen welke van twee broeken het best staat? Daar heb je social media als Instagram, Snapchat, TikTok, WhatsApp en Facebook voor. Het zijn online platformen waar je enorm creatief op kunt zijn en teksten, foto’s en video’s kunt delen met iedereen.
Social media zijn razend populair, bijna iedereen gebruikt ze wel. Maar daardoor zijn de risico’s ook wel duidelijk geworden. Zo is online niet iedereen altijd wie zij of hij zegt te zijn, en gaat er veel nieuws rond dat niet klopt. Of mensen laten alleen de leukste en mooiste dingen zien, waar je best onzeker van kunt worden.
Filmpjes die je nu plaatst, kunnen nog jarenlang worden bekeken en gedeeld: ook als je er later spijt van hebt dat je ze online hebt gezet. Hoe zorgen we ervoor dat de online wereld leuk is voor iedereen?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Centraal Bureau voor de Statistiek (2019). Zijn jongeren verslaafd aan social media? De cijfers.
NOS Stories (2019). Hoe INSTAGRAM jou VERSLAAFD maakt.
Levy Jansen (2020). Dit is de invloed van social media.
VR. Virtual reality
Virtual reality (voorgelezen)
Soms zou je wel eens even naar een heel andere wereld willen. Een zonnig eiland bijvoorbeeld, of de omgeving waarin je favoriete game zich afspeelt. Dat kan.
Je hoeft er alleen maar een speciale bril voor op te zetten en een programma op te starten. Virtual reality (VR) is niet alleen maar populair in games, je kunt er ook goed nieuwe ervaringen mee opdoen en dingen leren. Een ingewikkelde operatie oefenen zonder een patiënt in levensgevaar te brengen? Zet je bril maar op.
En wat zou je ervan denken als je een auto eens uitgebreid virtueel kon testen voor je hem kocht? Het lastige is wel dat die bril weer een keer af gaat en je dan bruut uit je droom gewekt kunt worden.
Zo’n virtuele wereld is vaak wel héél aantrekkelijk. Blijf je de echte wereld nog van de virtuele onderscheiden? Kan VR iets veranderen aan hoe jij naar de wereld kijkt? En wie doet wat met alle persoonlijke gegevens die je in die wereld hebt achtergelaten?
Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2021). TechTwijfels hulplijn. https://www.techtwijfels.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2021.
Massachusetts Institute of Technology (2016). How does VR work?
Science Time (2020). The evolution of virtual reality by 2025.
Het arrangement Informatietechnologie - TechTwijfels is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Explore Miles
Motivatiemotor
Verderkijker
De BloX-sessie is de verderkijker. In deze BloX-sessie spelen we het spel 'TechTwijfels'. Het spel gaat over nieuwe technologie en wat deze betekent voor het dagelijks leven. De grote vraag is: moeten we die ontwikkelingen wel willen of zijn de nadelen misschien toch te groot?
Logboek (1)
Onderzoek
Verwerking
