Dit hoofdstuk gaat over de veranderingen in Nederland in de negentiende eeuw. De industrie en koloniën brachten ons land veel rijkdom en wwelvaart. Maar niet iedereen profiteerde hiervan..............
De uitvinding van de stoommachine zorgde voor snelle veranderingen in de industrie. Er werden grote fabrieken gebouwd, waar veel mensen werkten. Met de verkoop van de fabrieksproducten verdienden fabriekseigenaren en kooplieden veel geld. Zij hadden een goed leven. Dit was voor de arbeiders wel anders. Werken in de fabriek was ongezond, en de armoede onder de arbeiders was groot.
De regering deed hier niets aan. Alleen de rijke mensen mochten stemmen. Arbeiders gingen in de negentiende eeuw strijden voor kiesrecht; het recht om te stemmen bij de verkiezingen. Dit was de enige manier om ervoor te zorgen dat er mensen in de regering kwamen die iets aan de problemen konden doen.
Wat gaan we vandaag doen?
Hallo allemaal,
Goed om jullie te zien! Vandaag staat er voor jullie een online les gepland.
Om te beginnen moet je goed nadenken over wat je al weet, zet dat in de padlet! Als je dat gedaan hebt is het tijd om de kennisclip te gaan bekijken.
Als je klaar bent met het bekijken van de kennisclip, is het tijd om te beginnen aan de opdrachten. Per kopje staat er een stukje tekst, een samenvatting, met een daarbij behorende opdracht. Als je dat allemaal gedaan hebt mag je beginnen aan de tussentoets!
Als alles goed ging bij de tussentoets, is het tijd om te beginnen met de eindtoets! Ging het even niet zo lekker? Bekijk welk onderdeel nog niet zo goed gaat en herhaal dat onderdeel nog een keertje. Wanneer je dat gedaan hebt mag je beginnen aan de eindtoets.
Succes!
Lesdoelen
Aan het einde van de les kan je uitleggen waarom arbeiders samen gingen werken om iets te doen aan de slechte werkomstandigheden.
Aan het einde van de les kan je uitleggen wat de Industriële revolutie inhield.
Aan het einde van de les kan je aan de hand van drie voorbeelden omschrijven wat de wensen van de socialisten waren.
Aan het einde van de les kan je in je eigen woorden uitleggen waarom er sociale wetten kwamen.
Aan het einde van de les kan je beschrijven wie Aletta Jacobs was en wat we aan haar te danken hebben.
Voorkennis
Padlet
Klik op de link, deze brengt je naar de Padlet. Hier kan je invullen wat je al weet over de Industriële revolutie en Nederlands-Indië.
Gebruik geen internet of je boek. Dit is om te kijken wat je er al van weet dus schrijf dat op!
Kennisclip
Kennisclip Hoofdstuk 3
Samen sta je sterk!
Sommige arbeiders wilden iets aan de slechte omstandigheden in de fabrieken doen. Ze gingen staken uit protest tegen de lage lonen en de lange werkdagen. Maar....
Wie staakte, kreeg geen loon en kon ontslagen worden. Er waren genoeg andere arme mensen die graag een baan wilden hebben.
Arbeiders gingen samenwerken. Want als alle arbeiders tegelijk staakten moest de fabrikant zijn fabriek wel sluiten, hij kon nooit iedereen tegelijk ontslaan.
De arbeiders richtten vakbonden op. Elke maand gaven ze wat geld aan de vakbond. Werd je ziek krijg je een kleine uitkering, ging je staken kregen de stakende arbeiders geld voor het gemiste loon.
Vakbonden gingen strijden voor betere werkomstandigheden en hogere lonen.
Opdracht
Sociale wetten
Door de vele stakingen en de groei van de vakbonden, ontstond er onrust in het land. Rijke burgers en politici begonnen bang te worden. Deze angst zorgde ervoor dat de regering sociale wetten ging maken. De regering probeerde hiermee het leven van de arbeiders te verbeteren.
De eerste sociale wet werd het kinderwetje genoemd. Deze wet uit 1874 verbood fabrieksarbeid voor kinderen onder de twaalf jaar.
Na 1900 volgden andere belangrijke wetten. De leerplicht werd ingevoerd. Alle kinderen tot twaalf jaar moesten verplicht naar school. Ook werd de achturige werkdag ingevoerd.
Wie waren de Socialisten?
Socialisme is een politieke stroming die opkwam in de tijd van de urbanisatie. De tijd dat mensen van het platteland gingen verhuizen naar de steden, om daar te werken in de fabrieken. In deze tijd was er veel armoede, de levensverwachting was er laag en de levensomstandigheden waren erg slecht. De regering bestond over het algemeen uit liberalen die van mening waren dat zij het volk alle vrijheid moesten geven. Dit betekende dat de rijke fabriekeigenaren niks hoefde te veranderen aan de onveilige werkplaats en de lage lonen. Er waren mensen die het hier niet mee eens waren, zij vonden dat de regering juist op moest komen voor de arme mensen, en zo ontstond het socialisme.
De socialisten wilde betere werkomstandigheden in de fabrieken, betere woningen voor arbeiders, hogere lonen en uitkeringen voor zieken en ouderen. Om dat te kunnen bereiken wilde ze het algemeen kiesrecht invoeren. Arbeiders zouden dan zelf volksvertegenwoordigers kunnen kiezen, mensen die voor hun belangen opkwamen.
In 1881 richtte socialist Ferdinand Domela Nieuwenhuis een politieke partij op. De socialistische democratische bond. Nieuwenhuis werd als eerste socialist gekozen in de tweede kamer, en rond 1900 voegde hij zijn politieke partij samen met een andere partij. De socialistische democratische bond ging samen met de socialistisch democratische arbeiders partij, samen werden zij de partij van de arbeid (PVDA). Deze partij bestaat vandaag de dag nog steeds.
Opdracht
Aletta Jacobs
Wie was Aletta Jacobs?
Aletta Jacobs werd geboren op 9 februari 1854 in een rijke familie. Aletta wilde graag dokter worden, maar in die tijd mochten vrouwen nog niet studeren. Aletta was het hier niet mee eens en schreef een brief naar de minister-president in die tijd, Thorbecke. Ze vroeg in die brief of hij voor haar geen uitzondering kon maken. De minister-president ontving haar brief en besloot de uitzondering te maken. Zo werd Aletta Jacobs de eerste Nederlandse vrouw die toegelaten werd tot een universiteit, en ook de eerste Nederlandse vrouw die afstudeerde van de universiteit. Na haar studie ging Aletta werken als huisarts. Zij specialiseerde zich in kinder- en vrouwen geneeskunde.
Aletta Jacobs vechtte al vanaf jongs af aan voor vrouwenrechten, en zette zich in voor de emancipatie van de vrouw. Daarnaast stond Aletta ook vooraan bij de eerste Feministische golf en vocht ze voor algemeen kiesrecht, wat uiteindelijk in 1919 ook ingevoerd werd.
Opdracht
Tussentijdse test
Socrative
Hierboven staat de link naar de Socrative. Hier dien je de volgende room name in te vullen: CHRISTIAN1928. Hier is een quiz voor jullie gemaakt met vijf vragen.
Vul je eigen naam in zodat we kunnen zien hoe je het hebt gedaan. Als je de vijf vragen hebt beantwoord kan je het tabblad wegklikken om weer terug te gaan naar de wikiwijs. Succes!
Nederlands-Indië
Vanaf de zeventiende eeuw handelde de VOC in Indië. Rijke Europeanen betaalden veel geld voor tropische producten. De Nederlanders verboden de boeren in Indië om hun goederen aan andere landen te verkopen.
Na 1815 beschoude Nederland Indië als bezit. Ze gingen zich meer en meer bemoeien met het bestuur van Indië en zo werd Indië een officielë Nederlandse kolonie.
Veel Nederlands verhuisden naar Nederlands-Indië om daar een nieuw bestaan op te bouwen.
Opdracht
Imperialisme
Ook andere Europese landen gingen gebieden in Afrika en Azië veroveren.
Deze gebieden werden koloniën. Veel Europeanen waren trots op hun eigen land en cultuur. Door dit Nationalisme wilde ze de macht en aanzin van hun vergroten. Een manier om dat te doen is door het veroveren van de nieuwe gebieden, dit noemen we imperialisme. Grote delen van de wereld kwamen zo in handen van West-Europese landen.
Ze gebruikte deze koloniën voor grondstoffen, bijvoorbeeld katoen. Hiervan maakte ze kleding in hun fabrieken. Die kleding werd verkocht in Europa maar ook in hun koloniën. Dit zorgde voor nog meer winst....
Opdracht
Geld verdienen
Nederland wilde zijn kolonie winstgevend maken, daarvoor moest de handel in specerijen groter worden. Koning Willem I bedacht daarvoor in 1830 het cultuurstelsel.
Elke boer in Nederlands-Indië werd verplicht om op een vijfde deel van zijn grond producten te verbouwen voor de Nederlandse handel.
De boeren in Nederlands-Indië hielden door het cultuurstelsel maar weinig land en werkkracht over om voedsel voor zichzelf te verbouwen. Hierdoor was er veel armoede en sommige mensen leden zelfs honger.
Begrippen
Algemeen kiesrecht: Kiesrecht voor iedereen.
Feministen: Vrouwen (en soms ook mannen) die gelijke rechten voor mannen en vrouwen willen.
Kinderwetje: Eerste sociale wet uit 1874. Deze wet verbood fabrieksarbeid voor kinderen onder de twaalf jaar.
Leerplicht: Plicht van alle kinderen om tot een bepaalde leeftijd naar school te gaan.
Politieke partij: Groep mensen met dezelfde politieke ideeën die invloed wil op de overheid en meedoet aan verkiezingen.
Sociale wet: Wet waarmee de regering het leven van vooral arme mensen wil verbeteren.
Socialisten: Mensen die vinden dat de overheid iedereen die het moeilijk heeft, moet helpen.
Vakbond Vereniging van werknemers die zich inzet voor het verbeteren van omstandigheden voor arbeiders.
Cultuurstelsel: Regels die boeren in Nederlands-Indië verplichtten om producten zoals thee, koffie en tabak te verbouwen voor de handel met Nederland.
Imperialisme: Macht en aanzien van je land groter maken door meer gebieden te veroveren.
Nationalisme: Heel erg trots zijn op je eigen volk en land, en andere volken minachten.
Nederlands-Indië: Kolonie van Nederland in de negentiende eeuw, tegenwoordig Indonesië.
Toets
Toets H3
De toets bestaat uit 9 vragen. Daarvan zijn er 6 open vragen en 3 meerkeuze. Vergeet je naam en e-mail adres niet in te vullen.
Veel succes!
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
. De industrie en koloniën brachten ons land veel rijkdom en wwelvaart. Maar niet iedereen profiteerde hiervan..............
De regering deed hier niets aan. Alleen de rijke mensen mochten stemmen. Arbeiders gingen in de negentiende eeuw strijden voor kiesrecht; het recht om te stemmen bij de verkiezingen. Dit was de enige manier om ervoor te zorgen dat er mensen in de regering kwamen die iets aan de problemen konden doen.
wilden hebben.
, en zette zich in voor de emancipatie van de vrouw. Daarnaast stond Aletta ook vooraan bij de eerste Feministische golf en vocht ze voor algemeen kiesrecht, wat uiteindelijk in 1919 ook ingevoerd werd.
om hun goederen aan andere landen te verkopen.
veroveren.
