Informatie over de cursus

Waar gaat de cursus over?

Tijdens deze cursus gaan we het hebben over de vier grote polytheïstische godsdiensten in en rondom Europa tijdens de oudheid. We behandelen de Egyptische, Griekse, Romeinse en Noorse Mythologie en gaan kijken wat het verschil en de overeenkomst is tussen deze verhalen.

Daarnaast bevat deze wikiwijs verschillende opdrachten om te oefenen, een summatieve toets en uiteindelijk een praktische opdracht.

Lesdoelen

- Na deze cursus kun je uitleggen wat het begrip "Polytheïsme" inhoudt.

- Na deze cursus kun je ten minste 4 goden van de Egyptenaren, Grieken, Romeinen en Noren benoemen met hun functie.

- Na deze cursus kun je tenminste 3 goden van elk geloof vergelijken met een god met dezelfde functie uit andere geloven.

Wat moet ik doen?

Bekijk de kennisclip en lees de wikiwijs door. Daarna ga je aan de slag met de opdrachten. Als je het lastig vind kijk je bij "extra oefenen" en als je jezelf wilt uitdagen ga je aan de slag met de "verdiepende opdrachten". Tot slot maak je de summatieve toets en begin je aan de praktische opdracht.

Introductie Polytheïsme

Kennisclip Polytheïsme

Godsdiensten

Egypte

Het land:

Egypte is een land in Noord-Oost Afrika. Het is een van de oudste landen van de wereld. Al in 5000 voor Christus werden er steden gesticht in dit gebied. Dat komt door de Nijl, een rivier die door Egypte loopt. Egypte is een droog gebied maar rond de Nijl is de grond heel vruchtbaar. De Egyptenaren konden daarom al snel beginnen met de landbouw.

De Godsdienst:

Egyptenaren hadden wel meer dan 2000 goden! De koningen van Egypte (Farao's) werden gezien als afgezanten van Osiris en Isis. Na hun dood werden de farao en zijn vrouw opgenomen in de godenwereld. Isis en Osiris waren broer en zus, maar ook man en vrouw. In het oude Egypte was het vrij normaal dat een farao met zijn zus trouwde.

De Egyptenaren geloofden dat men na de dood een reis moest ondergaan naar het hiernamaals. Tijdens deze reis werd je op de proef gesteld door de goden. Zo weegt Thoth je hart en oordeelt Ma'at of je goed geleefd hebt en of je door mag naar het hiernamaals. De Egyptenaren geloofde dat je Ka (een soort ziel) na de dood deze reis moest afleggen. Ze geloofden ook dat de Ka niet zonder het lichaam kon leven. Daarom werden lichamen van overledenen gebalsemd en gemummificeerd, zodat de Ka altijd terug kon naar het lichaam om op krachten te komen. Ook beschermde de Egyptenaren de lichamen door grote tombes te bouwen (De Pyramides). Niet iedereen kon dit betalen en daarom was het eeuwige leven ook niet voor iedereen voortbestemd.

De Egyptenaren bouwde grote tempels en brachten regelmatig offers aan hun goden om ze blij te maken. Deze tempels waren groots en stonden vol met standbeelden en wandtekeningen met afbeeldingen vna de goden en Hiërogliefen. Hiërogliefen is een oud Egyptisch schrift wat bestaat uit tekeningen.

Link naar extra informatie:

https://archeologieonline.nl/categorie/landen/egypte

Grieken

Het land:

Het Parthenon in Athene.
Een Griekse tempel ter ere
van de godin; Athena.

Griekenland is een land in Zuid-Europa. Het land bestaat uit veel eilanden. In de oudheid waren de Grieken een van de meest ontwikkelde samenlevingen van de wereld! Ze waren heel goed in bouwen, wetenschap, filosofie, kunst en politiek. De democratie (wat wij nu ook nog gebruiken) is 'uitgevonden' in het oude Griekenland. Griekenland bestond in deze tijd vooral uit verschillende steden met een gebied eromheen. Dit noem je stadstaten en deze stadstaten waren onafhankelijk van elkaar.

Twee bekende stadstaten zijn Sparta en Athene.

De godsdienst:

Volgens de Grieken leefde hun goden op de berg Olympus.

Ze waren nagenoeg allemaal famillie van elkaar en leken qua gedrag en uiterlijk heel erg op mensen. De Grieken geloofde dat mensen na de dood naar de onderwereld gingen. Daar betaalde men met twee goudstukken de overtocht over de rivier Styx. De veerman heette Charon en hij is degene die de doden overbrengt naar het rijk van de doden.

De Grieken vereerde alle goden om verschillende redenen, maar ook de goden in het algemeen. Eens in de vier jaar hielden ze een grote sportwedstrijd ter ere van de goden: De Olympische Spelen in het stadje, Olympia.

Aanvullende informatie:

https://www.grieksegids.nl/mythologie/

Romeinen

Het land:

Het Romeinse rijk was een groot rijk uit de oudheid met als hoofdstad Rome. Rome ligt in het huidige Italië in Zuid-Europa. Op het hoogtepunt strekte het Romeinse rijk uit van Spanje tot Groot-Britannië tot het Midden-Oosten. De Romeinen hebben heel veel overgenomen van de Grieken. Zo waren de Romeinen ook heel ver ontwikkeld op het gebied van wetenschap, kunst, bouwkunde, filosofie en politiek. De Romeinen hadden een senaat waar beslissingen werden gemaakt. Later kwam hier een keizer aan de macht. Onderaan deze pagina zie je een Griekse tempel (Links) en een Romeinse tempel (Rechts). Zoals je zult zien zijn er veel overeenkomsten.

Godsdienst:

Net als vele andere dingen hebben de Romeinen ook het geloof van de Grieken overgenomen. Sommige goden kregen een extra naam en sommige verhalen werden meer verteld om politieke redenen. De Romeinen bouwde grote tempels in Griekse stijl en gaven de planeten in ons zonnestelsel namen van hun goden (zoals Mars, Saturnus, Venus, Pluto en Jupiter). Een offer maken aan de goden was voor de Romeinen heel gewoon en hoorde bij het dagelijks leven. De keizers van Rome eigenden zichzelf ook een goddelijke status toe (net zoals bij de farao's).

Tempel van Zeus — *Tekening van de tempel van Zeus.*

Extra informatie:

https://historiek.net/lijst-van-romeinse-goden-grieks-equivalent/83018/

Noren en Germanen

Het land:

Yggdrasil. De heilige wereldboom die
de negen werelden draagt.

De Noren waren een volk uit Scandinavië, een gebied in Noord Europa. Vooral in Noorwegen (vandaar Noren) woonde zij. Je zult ze waarschijnlijk beter kennen als de Vikingen. Noorwegen heeft veel bergen, Fjorden (inhammen in het land) en is de woonplaats van verschillende mythische wezens zoals trollen, reuzen en dwergen. De Noren waren jagers, visser, handelaren en vooral uitstekende krijgers. In de vroege middeleeuwen waren zij de grootste angst van Noord-West Europa.

De Germanen waren verschillende stammen die leefden in het gebied wat nu Duitsland, Nederland en een stukje Frankrijk is. De Germanen leefde nog in kleine stammen toen de Romeinen hun land binnenvielen. Hun goden lijken heel veel op de Noorse goden en sommige goden zijn ook hetzelfde.

Godsdienst:

De Noorse godsdienst was vooral gefocust op strijd. Zij geloofden dat de goden een speciale plek hadden in de hallen van Valhalla. Hier was het eeuwig feest en was de jacht altijd gemakkelijk. Je kon er alleen komen als je eervol gestorven was. Zij die niet eervol stierven moesten naar de Hel. Binnen het christendom noemen wij de slechte onderwereld nog steeds de hel. Dit komt omdat mensen in de middeleeuwen overgehaald moesten worden om christen te worden. de priesters en missionarisen gebruikte soms aspecten van het Noorse geloof om mensen te overtuigen. Het Noorse geloof kende veel verhalen en veel verschillende wezens zoals trollen, reuzen, gigantische wolven en elven. De Noren geloven ook dat het einde van de wereld vast staat. Dit noemen zij Ragnarok en het is de laatste strijd tussen de goden en de reuzen.

Volgens de Noren zijn er negen werelden die in de heilige wereldboom hangen, Yggdrasil. De drie belangrijkste zijn:

- Midgaard (de mensenwereld, onze wereld)

- Asgard (het rijk van de goden)

- Jottünheim (het land van de ijsreuzen, aartsvijanden van de goden)

Extra informatie:

https://historiek.net/noordse-mythen-goden-helden/70969/

Goden

Egypte

Osiris:

De god van de onderwereld en de landbouw. Hij was de zoon van de aarde (Geb) en de hemelgodin (Noet). Hij werd de farao van het oude Egypte totdat zijn broer Seth hem vermoordde. Anubis mummificeerde Osiris en sindsdien is hij de koning van de doden en de heer van het eeuwige leven na de dood. Osiris is getrouwd met zijn zus, Isis en wordt afgebeeld als een mummy met twee scepters en een kroon. In het oude Egypte was hij een van de belangrijkste goden.

Ra:

De god van de zon en de schepper van de mensenwereld. Ra wordt afgebeeld met de kop van een valk. Op zijn hoofd draagt hij een zonneschijf. Ra wordt vaak gezien als schepper van de wereld. Hij vaart met zijn boot door de lucht en verdwijnt 's avonds aan de horizon.

Thoth:

De god van de wetenschap, de maan en magie. Volgens de Egyptenaren is Thoth degene die na je dood je hart weegt en het oordeel van Ma'at opschrijft. Hij is tevens de god die het schrift aan de mensen geschonken heeft. Thoth wordt afgebeeld met de kop van een Ibis (een vogel met een lange, dunne snavel)

Bastet:

Bastet is de godin van de vrede en liefde, muziek, dans en ook parfum. Zij wordt afgebeeld met de kop van een kat of leeuwin. Samen met Hathor (Beschermgodin van moeders) en Sekhmet (godin van de genezing en de beschermster van de zonnegod Ra) vormt zij een godentriade, een drietal goden die nauw met elkaar verbonden zijn.

Ma'at:

De godin van rechtvaardigheid en waarheid. Zij oordeelt of mensen goed of slecht geleefd hebben en bepaald of zij door mogen naar het hiernamaals. Ma'at wordt afgebeeld met een veer op haar hoofd.

Isis:

De godin van vruchtbaarheid, magie en liefde. Zij is de vrouw en zus van Osiris. Na de dood van Osiris zocht zij zijn lichaamsdelen bij elkaar om de ziel van haar man te redden. Isis wordt afgebeeld als een vrouw met een troon op haar hoofd. Soms zien we haar ook met koeienhoorns.

Anubis:

De god van de doden en het mummificeren. Anubis is de uitvinder van het balsemen (mummificeren) en heeft samen met Isis de god Osiris gemummificeerd. Hij is een belangrijke god bij verschillende begrafenisrituelen. Anubis wordt afgebeeld met de kop van een Jakhals.

Seth:

De god van chaos, onvruchtbaarheid en de woestijn. Hij is de broer van Osiris en vermoord Osiris ook in een van de mythes. Seth wordt afgebeeld met de kop van een Aardvarken. Er zijn ook verhalen dat Seth wel goede dingen doet. Zo zou hij Ra elke dag beschermen tegen de kwade reuzenslang Apep.

Grieken

Zeus:

De oppergod en god van de bliksem. Zeus is de koning der goden en de baas op de Olympus. Hij komt veel voor in de mythes en legenden. Zeus is een strenge man die zich makkelijk laat verleiden door mooie vrouwen. Veel helden zijn dan ook kinderen van Zeus omdat hij geregeld bij vrouwen een kind verwekt. Zeus wordt afgebeeld met een flinke baard en een bliksemschicht in zijn hand.

Hera:

De godin van de famillie, vrouwen en het huwelijk. Hera is de vrouw van Zeus en daarmee de koningin van de goden. Ze is een sterke vrouw die niet met zich laat sollen. Dat is ook wel nodig aangezien Zeus best vaak vreemd gaat. Zij wordt vaak gesymboliseerd met een pauw.

Hades:

De god van de onderwereld. Hades is de enige god die nooit op de Olympus komt. Dit komt omdat hij vast zit in de onderwereld. Hades was verliefd op de dochter van Hera, Persefone. Hij ontvoerdde haar naar de onderwereld. Uiteindelijk mocht zij om het half jaar in de bovenwereld en de onderwereld verblijven. Wanneer zij naar de onderwereld gaat wordt het op aarde koud en sterven de planten. Wanneer zij terugkomt begint de wereld weer te bloeien. Hiermee verklaren de Grieken de seizoenen. Hades wordt afgebeeld met een tweetand en zijn driekoppige hond, Cerebus.

Aphrodite (en Eros):

De godin van de liefde, schoonheid en seksualiteit. Aphrodite is de mooiste van alle goden en uiteindelijk trouwt zij met de misvormde Hephaistos. Ares is hier niet van gediend, hij wil Aphrodite voor zichzelf. Aphrodite wordt afgebeeld als een blote vrouw. Haar zoon heet Eros. Hij is een lustige jongen met een pijl en boog. Zijn naam betekent nu nog steeds seksuele liefde.

Apollo:

De god van het licht, de zon en geneeskunde. Hij is de tweelingbroer van Artemis (Godin van de jacht). Net als haar is hij zeer gedreven met de pijl en boog. Hij wordt vaak afgebeeld met een pijl en boog en/of een citer (een soort gitaar)

Athena:

Athena is de beschermgodin van de stad Athene en werklieden. Ook is zij de godin van de wijsheid. Het verhaal gaat dat Athena geboren werd uit het hoofd van Zeus. Zeus was ontrouw geweest en als straf kreeg hij barstende hoofdpijn. Toen hij Hephaistos (god van de smeedkunst) smeekte om zijn hoofd open te hakken met een bijl verscheen Athena in volledige wapenuitrusting uit de open schedel van Zeus. Athena wordt vaak afgebeeld met een helm.

Hermes:

De boodschapper en beschermgod van de handelaren. Hermes is een snelle, jonge god met geweldig veel kennis. Hij is de boodschapper tussen goden en mensen. Hermes wordt vaak afgebeeld met een hoed en een mantel.

Demeter:

De godin van de landbouw en de oogst. Demeter wordt vaak afgebeeld een bundel graan.

Poseidon:

De god van de zee. Poseidon regeert over het water en de wezens in het water. Hij wordt afgebeeld met een drietand.

Dionysus:

De god van wijn en feesten. Deze god is echt een feestbeest! Hij is ook de god van krankzinnigheid en van het theater. Dionysus wordt vaak afgebeeld met een druiventak.

Artemis:

De tweelingzus van Apollo en de godin van de jacht. Artemis is net als haar broer heel bedreven met haar pijl en boog. Zij wordt afgebeeld met een hert en haar trouwe pijl en boog.

Hephaistos:

De god van de smeedkunst en metaal. Hephaistos is een misvormde man die door Zeus van de Olympus gegooid werd. Later is hij wel getrouwd met de beeldschone Aphrodite. Hephaistos heeft een smederij aan de voet van de Olympus waar hij wapens voor de goden maakt.

Ares:

De god van de oorlog en krijgkunst. Ares wordt vaak afgebeeld met een helm, schild en speer.

Romeinen

Jupiter:

De oppergod, god van de bliksem en koning van de goden. Jupiter is de Romeinse naam voor Zeus. Jupiter is ook de naam van een planeet.

Apollo:

Net als bij de Grieken is Apollo de god van het licht en geneeskunde.

Ceres:

De godin van de landbouw en oogst. Ceres is de Romeinse naam voor Demeter.

Mars:

God van de oorlog en krijgskunst. Zijn Griekse naam is Ares. Vandaag de dag is er nog steeds een planeet naar hem vernoemd.

Juno:

De godin van het huwelijk en de vrouw van Jupiter. Haar Griekse naam is Hera. Juno is ook de reden waarom wij de maand juni hebben.

Diana:

De godin van de jacht. Haar Griekse naam is Artemis.

Neptunus:

De god van de zee. Ook hij heeft een planeet op zijn naam staan. Zijn Griekse naam is Poseidon.

Pluto:

De god van de onderwereld. Pluto is ook de kleinste planeet in ons zonnestelsel. Zijn Griekse naam is Hades.

Minerva:

De godin van de wijsheid. Haar Griekse naam is Athena.

Vulcan:

De god van de smeedkunst en metaal. Zijn Griekse naam is Hephaistos.

Bacchus:

De god van de drank, feesten en theater. Zijn Griekse naam is Dionysus.

Venus:

De godin van de liefde en schoonheid. Haar Griekse naam is Aphrodite. Ook Venus is de naam voor een planeet.

Mercurius:

De god van de handel en boodschapper van de goden. Zijn Griekse naam is Hermes. Mercurius is ook de naam van een planeet.

Noren en Germanen

Odin:

De oppergod, ookwel de Alvader genoemd. Odin is de koning van Asgaard en god van de wijsheid, dichtkunst, oorlog en magie. Hij woont in zijn paleis, Valhalla, waar gevallen krijgers aan zijn tafel mogen zitten voor het eeuwige feest. Odin heeft een geweldige lust voor wijsheid. Hij gaf zelfs zijn oog voor een slok van de wijsheid zelf. Ook hing hij zichzelf negen dagen aan een boom op om de kennis van magie en de dood te verkrijgen. Hij is getrouwd met Frigg en samen hebben zij meerdere kinderen, waaronder Thor. Odin wordt afgebeeld als een oude reiziger met zijn twee raven: Huginn en Muninn, Gedachte en Geheugen. De raven vliegen voor hem de wereld rond om kennis op te doen en door te geven aan Odin. Tijdens Ragnarok zal Odin vechten met de reusachtige wolf, Fenrir.

Thor:

De god van de bliksem en beschermer van Asgaard en Midgaard. Thor is de zoon van Odin en Frigg en is een knappe man met gigantisch veel kracht. Hij draagt een magische riem die hem nog meer kracht geeft en draagt altijd zijn magische hamer, Mjolnir, met zich mee. Met zijn hamer slaat hij op de wolken wat zorgt voor de bliksem en de donder. Thor wordt afgebeeld met zijn trouwe hamer en vaak rijd hij in een strijdkoets met twee bokken.

Frigg:

De godin van famillie, moeders en het huwelijk. Frigg is de vrouw van Odin en naast Freya is zij de mooiste van alle Noorse godinnen. Ze is de moeder van Baldr. Haar verhaal is droevig. Haar zoon wordt vermoord en ze weet dat haar man verslonden zal worden door de wolf, Fenrir. Ze weet, net als Odin, het lot van de mensheid maar houd dit voor zichzelf.

Tyr:

Hij was eens de god van de oorlog en het recht. Toen de goden de wolf Fenrir tegenkwamen wilde ze het beest ketenen. Ze lieten de dwergen ketting na ketting maken maar telkens wist Fenrir de ketting te breken. De dwergen maakte toen een magische ketting, dun maar enorm sterk! Fenrir vertrouwde het niet en zei dat hij alleen de ketting om zou doen als een van de goden zijn/haar hand in zijn bek durfde te leggen. Tyr was de enige die het durfde. De ketting was sterk genoeg maar Tyr was wel zijn hand kwijt. Sindsdien heeft Odin zijn taken overgenomen.

Baldr:

De god van schoonheid en zoon van Forseti, de god van gerechtigheid. Iedereen houd van de jonge Baldr. Maar Frigg voorzag zijn ondergang. Ze dwong iedere god, ieder wezen, zelfs iedere plant te zweren dat ze Baldr nooit kwaad zouden doen. Dit maakte Loki boos en hij verzon een list. Hij vond een kleine tak die niet gezworen had Baldr kwaad te doen. Van deze tak maakte hij een pijl en hij liet de blinde broer van Baldr, Hod, de pijl afschieten. Baldr overleed en moest vanwege zijn eerloze dood naar de Hel. Het is gezegd dat Baldr terug zal komen nadat Ragnarok, het einde der tijden, geweest is. Hij zal dan regeren over de werelden.

Njord:

De god van de scheepsvaart en de zee. Hij beschermt zeelieden tegen de woeste zeereus Aegir. Hij komt niet van Asgaard maar leeft daar wel. Hij is getrouwd met Skade, de dochter van een ijsreus die woest was omdat de goden haar vader vermoord hadden. Toen zij in Asgaard kwam boden de goden haar een man naar keuze maar ze mocht alleen de voeten zien. Toen ze de voeten van Njord zag dacht ze dat het de prachtige voeten waren van Baldr. Na haar keuze kreeg ze spijt en Njord en Skade zijn later dan ook gescheiden.

Loki:

Loki is de god van chaos, leugens en listen. Hij is de meest welbespraakte god van allemaal en weet met zijn charmes en zijn scherpe tong altijd zijn zin te krijgen. Loki kan zichzelf veranderen in elk mens of dier ter wereld. Hij is de vader van verschillende monsters en is zelf een zoon van de ijsreus genaamd Farbaute. Soms helpt hij de goden ook uit de problemen, maar dat is geregeld vanwege zijn eigen sinistere plannen.

Vergelijkingen & Verschillen

Goden per functie

	Cultuur:	Griekenland	Romeinen	Egyptenaren	Noors of (Germaans)
Functie:
Opper		Zeus	Jupiter	Amon-Ra	Odin (of Wodan)
Zon		Helios	Sol	Ra	Sól (of Sunne)
Maan		Selene	Luna	Khons	Máni
Bliksem		Zeus	Jupiter	Resjef	Thor (of Donar)
Onderwereld		Hades	Pluto	Osiris	Hel
Zee		Poseidon	Neptunus	Wadjet	Aegir
Landbouw		Demeter	Ceres	Osiris	Gefion
Handel		Hermes	Mercurius	X	Nehalennia
Wijsheid		Athena	Minerva	Thoth	Odin (of Wodan)
Recht		Themis	Justitia	Ma’at	Forseti
Oorlog		Ares	Mars	Anhur	Tyr
Jacht		Artemis	Diana	Anhur	Ullr
Vruchtbaarheid		Demeter	Ceres	Isis	Freya
Liefde		Aphrodite (en Eros)	Venus (en Cupido)	Bastet	Freya
Chaos		Typhon	Octus	Seth	Loki
Schoonheid		Aphrodite	Venus	Hathor	Baldr

Dag en Nacht verhalen

Egypte:

De Egyptenaren geloven dat Ra, de zonnegod, elke dag op zijn boot over de aarde vaart. Aan het eind van de dag sterft hij en gaat hij naar de onderwereld. Hier vecht hij met de reusachtige slang, Apep. Ra wint altijd en komt de volgende dag weer aan de horizon tevoorschijn. De eerste keer dat hij verdween was omdat de wereld, die hij geschapen had, zich tegen hem keerde. De mensen en dieren gingen ruzie maken en wilde Ra niet meer aanbidden. Ra besloot daarom om te verdwijnen en de wereld werd in de duisternis gehuld. Als lichtpuntje gaf Ra de mensen de maan (Khons).

Grieken en Romeinen:

De Grieken geloofden dat Helios (soms zeggen mensen ook dat het Apollo is) over de aarde vliegt in zijn koets. Hij verdwijnt achter de horizon en in de nacht vaart hij terug naar het oosten om daar de volgende dag weer zijn vlucht te beginnen. Zijn zoon Phaëton drong ooit aan bij zijn vader om één dag de koets te mogen besturen. Hij wilde de andere kinderen bewijzen dat hij de zoon van een god was. Toen hij de koets bestuurde ging het helemaal mis. Hij kwam te dichtbij de grond en schommelde alle kanten op. Hiermee verklaren de Grieken de woestijnen in Afrika.

Noren en Germanen:

Volgens de Noorse mythologie was er ooit een man genaamd Mundilfare. Hij kreeg een tweeling en hij vond zijn kinderen zo prachtig dat hij hen Máni en Sol noemde. Maan en Zon. Hij was zo trots op de schoonheid van zijn kinderen dat hij het zelfs goddelijk noemde. De goden werden boos om deze uitspraak. Hoe durft die man zijn kinderen te vergelijken met de schoonheid van de goden!? Als straf moesten Máni en Sol allebei met hun koets over de wereld vliegen terwijl ze achtervolgd worden door grote ijsreuzen gekleed in wolvenhuiden. Wanneer de ijsreuzen hun ingehaald hebben en de kinderen van Mundilfare opeten is het eind van de wereld bereikt.

Noren en Germanen

De Noorse en Germaanse godsdienst lijkt enorm veel op elkaar. Ze aanbidden dan ook veel van dezelfde goden, onder een andere naam. Wodan is bijvoorbeeld de Germaanse naam voor Odin. En Donar is de Germaanse naam voor Thor. De Germanen zijn best snel veroverd door de Romeinen en werden later ook snel beïnvloedt door het Christendom. Bij de Noren duurde dit langer. Hierom hebben we meer teksten over de Noorse goden dan over de Germaanse. Vandaar dat de Noorse goden veel bekender zijn.

De manier waarop wij de dagen van de week benoemen danken wij aan de Noorse en Germaanse goden:

Maandag - naar Máni (god van de maan)

Dinsdag - naar Tyr (god van de oorlog) in het Engels schrijf je dinsdag als Tuesday.

Woensdag - naar Wodan (de oppergod) ook wel Odin genoemd.

Donderdag - naar Donar (god van de bliksem) ook wel Thor genoemd. (in het engels is het Thursday, naar Thor)

Vrijdag - naar Freya (godin van de schoonheid)

Zaterdag - naar Saturnus (een Romeinse god)

Zondag - naar Sól (godin van de zon)

Odin heeft twee raven, Huginn en Muninn, Geheugen en Gedachte. Huginn wordt in het Nederlands verbasterd naar Heugen en daar danken wij het woord geheugen aan.

De god van de dag en godin van de nacht heten Dag (dag) en Natt (nacht) beide namen zijn ook de reden dat wij in onze taal dag en nacht gebruiken.

Romeinen in Europa

De Romeinen veroverden in hun tijd bijna heel Europa en een groot deel van het Midden-Oosten. Ze kwamen ook in Nederland en zelfs een groot deel van Groot-Britannië. Wanneer de Romeinen een gebied veroverden namen ze veel van de gebruiken op in hun eigen cultuur. Ook verspreidde zij hun eigen cultuur door bijvoorbeeld tempels, badhuizen en wegen aan te leggen en ook door op hun manier een gebied te regeren.

Grieken:

De Romeinen hadden een groot respect voor de Griekse cultuur. Ze hebben dan ook heel veel van de Grieken overgenomen zoals de bouwkunst, politiek, kunst en het geloof. de Grieken werden best snel opgenomen in het Romeinse rijk en de Romeinen veranderde al de namen van de Griekse goden.

Nehalennia:

De godin van de Noordzee in de Germaanse cultuur. Vooral in Nederland werd zij vereerd. De Romeinen namen haar op in hun eigen geloof en zo zijn er romeinse tempels gevonden in Nederland ter ere van Nehalennia. Naast afbeeldingen van Nehalennia vonden mensen ook afbeeldingen van Jupiter, Juno en Mercurius. De manier waarop Romeinen andere culturen tot zich namen noemen we met een duur woord: Interpretatia Romana.

voor meer informatie kun je deze website bezoeken van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden:

https://www.rmo.nl/museumkennis/archeologie-van-nederland/nederland-in-de-romeinse-tijd/de-voorwerpen/nehalennia-altaar-en-beeld/

Grieken en Romeinen:

We danken nu nog veel namen en woorden in de taal aan de Grieken en Romeinen. Bijna alle planeten en manen in ons zonnestelsel zijn vernoemd naar Griekse en Romeinse goden. Ook de sterrenbeelden komen hier vandaan. Daarnaast hebben we aan hun ook ons alfabet te danken en de manier waarop wij nu onze landen regeren.

Griekse en Romeinse goden

Thinglink Grieks-Romeinse goden

Voorbeelden van Mythes

Egypte - Hoe Ra de wereld geschapen heeft

In het begin was er leegte, duisternis en een eindeloze zee van water. In het water leefde de eeuwenoude god Noen en zijn zoon Ra. Ra besloot na een tijdje weg te gaan en hij beloofde zijn vader dat hij altijd de gouden zon zou zijn. Hij steeg op uit het water maar kon nergens op rusten. Ra dacht en er verscheen een berg waar hij op kon staan. Toen ging Ra verder met denken. Hij dacht aan lucht en het begon te waaien. Tefnoet was de naam die hij gaf aan de luchtgodin. Hij dacht nogmaals en zo verscheen Geb. "Jij gaat hier liggen, en zal de aarde zijn." Geb ging liggen, kromde zijn benen en armen en zo verscheen de aarde met al haar vlaktes, bergen en dalen. Toen maakte Ra een prachtige vrouw: Noet, de hemel. Door Tefnoet omhoog geduwd, spande zij haar lichaam over de aarde terwijl zij balanceerde op haar vingertoppen en tenen. Ra besprenkelde haar met sterren en toen hij haar schoonheid zag begon Ra te huilen van geluk. Uit zijn tranen kwamen alle levende wezens en planten voort. Zo was er leven op aarde.

Dit is hoe de Egyptenaren het ontstaan van de wereld verklaarde.

Geb en Noet — Wandschildering met Noet (boven)
en Geb (onder). Tefnoet helpt Noet (midden)

Grieken - Melissa de Bij

Toen Zeus met Hera ging trouwen besloten zij een groot huwelijksfeest te geven. Tegelijkertijd was het een dubbel huwelijk want ook Hephaistos en Aphrodite zouden die dag trouwen. Ieder levend wezen was uitgenodigd en in de dagen voor het feest sprak ook niemand over iets anders dan het aankomende feest. Daarbij besloten Zeus en Hera een competitie te houden: Degene die het meest voortreffelijke eten kon presenteren mocht de koning der goden, Zeus, om een gunst vragen. Al snel vulde het buffet zich met taarten, koekjes, soepen, pap en andere versnaperingen. Zeus en Hera liepen de tafel langs en proefde. Plots zagen zij een potje op tafel staan met een gouden vloeistof. Toen ze het gouden goed proefde waren ze overweldigd door de smaak. “Wie heeft dit geweldige spul gemaakt!?” riep Zeus uit. Langzaam kwam er een kleine bij naar Zeus gevlogen. De bij heette Melissa en Zeus riep haar uit tot winnaar van de competitie. Melissa bedankte de god en zei: “Heer, ik ben heel blij dat het u smaakt, maar ik moet er wel bij zeggen dat het mij heel veel moeite kost om dit te maken. Ik moet van bloem naar bloem telkens kleine beetjes nectar verzamelen. Zo’n potje duurt wel 4 weken om bij elkaar te verzamelen. Daarbij is het spul zo lekker dat iedereen het van mij probeert te pikken. Ik wil u daarom graag vragen om een wapen. Zodat ik mijn honing kan beschermen tegen de dieven.”

Zeus was hier niet blij mee. Hij sprak: “Hoe durf je zoiets van mij te vragen!? En hoe durf je zo’n geschenk zo gierig voor jezelf te houden!? Ik weet het goed gemaakt: Je wordt koningin van de bijen en daarmee zal je een leger aan bijen hebben om je te helpen de honing te verzamelen. Daarbij krijg je ook een wapen, maar wanneer je het wapen gebruikt zul je sterven.” Melissa was geschrokken van de boze stem van Zeus en voelde iets bewegen. Toen ze naar haar kont keek zag ze een grote angel met weerhaken verschijnen.

Met dit verhaal verklaren de Grieken het ontstaan van de bij. Het is ook waar dat de bij maar eenmalig kan steken en vaak ook zelf dood gaat door het steken omdat de angel vast blijft zitten. In het Grieks is Meli het woord voor honing. En iets heerlijk zoets wordt ook nog wel eens godenspijs genoemd, naar dit verhaal.

Romeinen - Romulus en Remus

Romulus en Remus waren tweelingbroers. Rhea Silvia was hun moeder en zij was weer het kind van de koning van Latium (Het gebied waar nu Rome ligt). De koning, Numitor, was door zijn broer Amulius van de troon gestoten. Hij vermoordde Rhea Silvia en liet de tweeling als baby in een rivier gooien. Ze spoelde aan bij de Palentijnse heuvel en werden gevonden door een wolvin. De wolf zag de tweeling als haar eigen welpen en verzorgde hen totdat ze gevonden werden door een herder genaamd Faustulus. Toen de jongen opgegroeid waren stootte zij Amulius van de troon en kregen zij heerschappij over Latium. Ze wilde een geweldige stad bouwen maar waren nog niet uit over de naam. Normaal gesproken werd een stad vernoemd naar de oudste zoon maar dat was lastig omdat ze een tweeling waren. Ze besloten allebei op een heuvel te wachten op een teken van de goden. Op een dag zagen Remus en zijn volgelingen zes gieren overvliegen. Zij zagen dit als teken dat de stad naar hem vernoemd moest worden. Vervolgens hoorde zij ook van de andere heuvel gejuich komen. Het bleek dat zij twaalf gieren over hadden zien vliegen! Nu wisten ze niet welk teken de winnaar bekend zou maken, degene die het als eerste zag, of degene die er meer zag. Uiteindelijk besloten ze dat Romulus gewonnen had en hij begon met het bouwen van een stadsmuur. Remus was jaloers en zei tegen Romulus: “Wat jij nu doet, zullen later jouw vijanden je nadoen.” Romulus was woedend over deze belediging en hij antwoordde: “Dan zal dit hetgene zijn wat al die vijanden zal overkomen!” en hij stak zijn broer door. Romulus bleef de rest van zijn leven met een schuldgevoel leven. De stad werd Rome genoemd en Romulus riep iedereen die op de vlucht was voor vijanden of de wet om naar Rome te komen. Zo groeide Rome uit tot een krachtige stad.

Met dit verhaal verklaren de Romeinen het ontstaan van Rome.

Opdrachten

Extra oefenen

https://b.socrative.com/teacher/#import-quiz/54713783

https://b.socrative.com/teacher/#import-quiz/54769264

Griekse en Romeinse goden

Verdiepende oefeningen

https://b.socrative.com/teacher/#import-quiz/54762087

PO - Praktische Opdracht

De opdracht

Je schrijft een verslag van vier pagina's over een van de godsdiensten in Europa in de oudheid. Daarnaast vergelijk je twee goden met hun gelijken uit de andere godsdiensten. Tot slot gaan jullie een eigen mythe verzinnen met een eigen godheid of mythisch wezen van maximaal één pagina.

Om te zien waar de opdracht aan moet doen kijk je bij het kopje "Aanvullende informatie"

Wat moet ik doen?

Wat: Een verslag over een van de vier godsdiensten. twee goden vergelijken met hun gelijken uit de andere godsdiensten.

Hoe: Je schrijft je verslag in Microsoft Word. Het eerste deel bestaat uit vier pagina's. bij het vergelijken van de twee goden noem je minimaal twee verschillen en twee overeenkomsten. Je eigen mythe vat je samen in maximaal één pagina. Bij "Aanvullende informatie" vind je wat een overzicht van wat er in je verslag moet staan.

Hulp: De wikiwijs, kennisclip en het internet. Je mag ook andere bronnen gebruiken zoals een boek of film. zorg wel dat de informatie klopt en benoem altijd de gebruikte bronnen!

Tijd: 4 weken. de deadline is 26 februari 2021.

Resultaat: een verslag van ongeveer zes pagina's met daarin een van de godsdiensten uitgewerkt, twee goden en je eigen mythe.

Beoordelingscriteria

Je verslag bestaat uit:

- een voorblad:

je naam, klas, de godsdienst waar je het over gaat hebben met een passende afbeelding.

- inhoudsopgave:

Een heldere inhoudsopgave waarbij je laat zien wat er in je verslag staat.

- Een godsdienst:

Je kiest een van de vier godsdiensten uit deze wikiwijs en gaat op zoek naar meer informatie. In je verslag schrijf je iets over het land, de mensen, het geloof, minimaal twee beroemde personen uit die tijd en twee dingen die je in deze tijd nog terug kan zien zoals gebouwen, woorden of tradities.

- Twee goden:

Je kiest uit het geloof twee goden uit en gaat deze vergelijken met de goden uit de andere drie godsdiensten. Je verteld iets over de goden en noemt minimaal twee verschillen en twee overeenkomsten met de andere goden.

- Eigen Mythe:

Je schrijft een eigen mythe waarin je zelf een god of mythisch wezen verzint. In je mythe moet je iets uit deze tijd weten te verklaren. Daarbij moeten er minimaal twee bekende goden voorkomen in je verhaal.

Let op: Bij veel dingen staat "Minimaal zoveel ...". Meer voorbeelden levert je extra punten op!

	onvoldoende	voldoende	goed	zeer goed
Voorblad	Je hebt geen voorblad.	Je hebt een voorblad met je naam en klas.	Je hebt een voorblad met je naam, klas en onderwerp	Je hebt een voorblad met je naam, klas, onderwerp en een passende afbeelding.
Inhoudsopgave	Je hebt geen inhoudsopgave	Je hebt een beknopte inhoudsopgave	Je hebt een inhoudsopgave met paginanummering	Je hebt een inhoudsopgave met paginanummering
Verslag	Je hebt een van de godsdiensten uitgelicht op minimaal één vlak.	Je hebt een van de godsdiensten uitgelicht op het gebied van land, mensen en geloof.	Je hebt een van de godsdiensten uitgelicht op het gebied van land, mensen, geloof en twee beroemde personen.	Je hebt een van de godsdiensten uitgelicht op het gebied van land, mensen, geloof, meerdere beroemde personen en een aspect wat we nu nog terug zien van de oudheid.
Twee goden	Je hebt twee goden benoemt.	je hebt twee goden benoemt en hen vergeleken met minimaal één ander geloof	Je hebt twee goden benoemt en hen vergeleken met minimaal drie andere geloven	Je hebt meer dan twee goden benoemt en hen vergeleken met minimaal drie andere geloven.
Eigen mythe	Je hebt een eigen mythe met verklaring verzonnen.	Je hebt een eigen mythe verzonnen met een verklaring en minimaal één bestaande god of wezen betrokken bij je mythe.	Je hebt een eigen mythe verzonnen met een verklaring en je hebt minimaal twee goden of wezens betrokken bij je mythe.	Je hebt een eigen mythe verzonnen met een verklaring en je hebt minimaal twee goden of wezens betrokken bij je mythe.

te behalen punten:

5p - Verzorging

5p - inhoudsopgave

5p - voorblad

25p - verslag

15p - goden vergelijken

15p - eigen mythe

Summatieve toets

Hieronder vind je de link naar de Summatieve toets:

https://forms.gle/R3CKda7eLSaKtEAr8

Antwoorden Summatieve toets

Bronnen

Aanvullende informatie links:

https://archeologieonline.nl/categorie/landen/egypte

https://www.rmo.nl/

https://historiek.net/noordse-mythen-goden-helden/70969/

https://www.grieksegids.nl/mythologie/

https://historiek.net/lijst-van-romeinse-goden-grieks-equivalent/83018/

https://www.rmo.nl/museumkennis/archeologie-van-nederland/nederland-in-de-romeinse-tijd/de-voorwerpen/nehalennia-altaar-en-beeld/

Boeken:

- Fry, S. (2020). Mythos (zeventiende druk). Londen, Engeland: Penguin Random House.

- Gaiman, N. (2019). Noorse goden (vierde druk). Uithoorn, Nederland: Karakter Uitgevers B.V.

- Roodbeen, Drs. M. (2000). Griekse en Romeinse Mythen en Sagen (eerste druk). Hoevelaken, Nederland: Uitgeverij Verba.

- Hveberg, H. (1979). Of Gods and Giants: Norse Mythology (vierde druk). Oslo, Noorwegen: Tanum - Norli.

Websites:

Lijst van Griekse goden. In Wikipedia. Geraadpleegd op 25 januari 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Griekse_goden

Lijst van Egyptische goden. In Wikipedia. Geraadpleegd op 25 januari 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Egyptische_godheden

Germaanse goden. In Wikipedia. Geraadpleegd op 25 januari 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Germaanse_goden

Afbeeldingen:

Alle afbeeldingen van Goden: www.wikipedia.org (EN-NL)

Egypte: Wilkinson, Richard H. (2003) The complete gods and goddesses of ancient Egypt. Londen, Groot-Britannië: Thames & Hudson. gevonden op www.wikipedia.org

Grieken: Diverse musea waaronder: Louvre museum. Parijs, Frankrijk. gevonden op www.wikipedia.org.

Noren: IJslands manuscript (1867) in het bezit van the Danish Royal Library. gevonden op www.wikipedia.org

Afbeeldingen bij Godsdiensten: www.wikipedia.org (EN-NL)

Afbeeldingen Kennisclip: zie kennisclip

Met dank aan:

Youtube

Socrative

Microsoft Forms

Het arrangement Polytheïsme in de oude wereld. is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: Geert van Venrooij
Laatst gewijzigd: 2021-01-26 23:20:32
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Studiebelasting: 4 uur 0 minuten

Bronnen

Bron	Type
Kennisclip Polytheïsme https://youtu.be/7gBsUKBh88w	Video
Thinglink Grieks-Romeinse goden https://www.thinglink.com/scene/1410735716412948483	Link

Download
Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

pdf

json

IMSCP package

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.
Sluiten
Opties
Gebruik
Weergave
Wikiwijs is een dienst van

Informatie over de cursus

Waar gaat de cursus over?

Lesdoelen

Wat moet ik doen?

Introductie Polytheïsme

Godsdiensten

Egypte

Grieken

Romeinen

Noren en Germanen

Goden

Egypte

Grieken

Romeinen

Noren en Germanen

Vergelijkingen & Verschillen

Goden per functie

Dag en Nacht verhalen

Noren en Germanen

Romeinen in Europa

Griekse en Romeinse goden

Voorbeelden van Mythes

Egypte - Hoe Ra de wereld geschapen heeft

Grieken - Melissa de Bij

Romeinen - Romulus en Remus

Opdrachten

Extra oefenen

Griekse en Romeinse goden

Verdiepende oefeningen

PO - Praktische Opdracht

De opdracht

Wat moet ik doen?

Beoordelingscriteria

Summatieve toets

Antwoorden Summatieve toets

Bronnen

Downloaden

Metadata

LTI

Arrangement

IMSCC package

Voor developers

Gebruik

Weergave