Leesvaardigheid - Vergelijkend, Samenvattend, Oorzakelijk en Voorwaardelijk Tekstverband
Start
Welkom bij deze module over tekstverbanden en signaalwoorden!
In deze digitale leeromgeving leren jullie vier nieuwe tekstverbanden herkennen en toepassen.
Als je een tekstverband kunt herkennen, kun je namelijk ook een tekst beter begrijpen. En dat is een handige vaardigheid voor de rest van je leven; alleen al in je dagelijks leven kom je meerdere teksten per dag tegen. Denk maar aan de krant, een goed boek, het journaal, of een schoolboek dat je door moet nemen.
Bovendien heb je er aan het eind van je schooltijd, bij de eindexamens niet alleen bij Nederlands wat aan, maar bijvoorbeeld ook bij aardrijkskunde of geschiedenis. Ook daarin staan veel teksten die je moet kunnen begrijpen om de vragen daarover goed te kunnen beantwoorden.
Succes met deze module!
Om naar het volgende onderdeel te gaan, kan je op het pijltje naar rechts klikken, hier onderaan.
Lesdoelen
Na deze lessenserie kan je de kenmerken van deze tekstverbanden herkennen en benoemen:
Vergelijkende tekstverbanden
Samenvattende tekstverbanden
Oorzakelijke tekstverbanden
Voorwaardelijke tekstverbanden
Ook weet je na deze lessenserie welke signaalwoorden bij bovenstaande tekstverbanden horen. Door deze signaalwoorden kan je die dan opsporen en benoemen.
Werkwijze
Het doel van deze module is dat je de vier nieuwe tekstverbanden kent en kan benoemen. Je mag zelf weten of je alle oefeningen maakt, of dat je juist onderdelen overslaat. Maar sla alleen onderdelen over als je zéker weet dat je dat deel al beheerst.
Maak daarom eerst de instaptoets. Daarna mag je zelf bepalen in welke volgorde je de lessenserie doet (zie daarvoor het menu hier links). Daarnaast mag je zelf weten wanneer en hoe snel je aan deze module werkt. Als je alle onderdelen maar beheerst op de vastgestelde deadline.
Elk onderdeel sluit af met een test, waarin je een aantal vragen over dat lesonderdeel moet maken. Op die manier kan je zelf beoordelen of je van dat soort tekstverband al genoeg af weet. Zo ja: gefeliciteerd, je mag naar het volgende onderdeel.
Menu
Wanneer je op het pijltje naast een tekstverband klikt, komt het menu daarvan tevoorschijn.
Start bij ieder onderdeel met de eerste stap (bovenaan), en houd de volgorde aan tot en met het laatste kopje. Om naar de volgende les / het volgende tekstverband te gaan, klik je op het pijltje rechts onderaan, of je klikt simpelweg op een onderdeel in het menu.
Instaptoets
Straks gaan we beginnen met de nieuwe lesstof. Maar voordat we dat doen, gaan we eerst testen wat je al weet.
Je hebt namelijk al eerder over tekstverbanden en signaalwoorden geleerd.
De tekstverbanden (en de daaraan gekoppelde signaalwoorden) die we al eerder behandeld hebben, zijn:
Opsommend verband
Chronologisch verband
Tegenstellend verband
Toelichtend verband
Om te testen wat je je van deze verbanden nog herinnert, ga je eerst de instaptoets maken.
Toets: Instaptoets
Toets: Instaptoets
0%
Je krijgt zo in de instaptoets tien vragen.
Vul eerst je naam in. Maak daarna alle vragen.
Als je klaar bent, krijg je een online deelnamebewijs.
Mail deze naar mij voordat je verder gaat met de module.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bij zes punten of minder:
Je start met het volgende onderdeel: "Herhaling". Klik daarvoor op het pijltje naar rechts hieronder.
Bij zeven punten of meer:
Als je wilt mag je het volgende onderdeel ("Herhaling") overslaan. Je mag zelf bepalen of dat handig voor je is of niet.
Herhaling
Tekstverbanden
Een tekst is nooit los zand. Het is altijd verbonden door allerlei tekstverbanden tussen woordgroepen, zinnen en alinea's.
Van tekstverbanden bestaan verschillende soorten, en die kan je (meestal) weer herkennen aan bijpassende soorten signaalwoorden. Met die reden is het aan te raden als je die signaalwoorden gemakkelijk leert te herkennen. Hiermee verhoog je zowel je niveau van leesvaardigheid als je tekstbegrip.
Wel moet je blijven opletten, en niet blind op de signaalwoorden afgaan. Sommige signaalwoorden kunnen namelijk meerdere tekstverbanden aangeven. En soms staat er helemaal geen signaalwoord bij een tekstverband.
Zoals gezegd heb je al vier tekstverbanden in de brugklas geleerd. Met deze module ga je je leesvaardigheid uitbreiden met vier nieuwe tekstverbanden.
Vergelijkend verband
Leerdoel
Als je dit onderdeel hebt afgerond, kan je:
- een vergelijkend tekstverband tussen teksten, alinea's en zinnen benoemen en herkennen.
- signaalwoorden herkennen die een vergelijkend tekstverband aangeven.
Uitleg en Signaalwoorden
Een vergelijkend tekstverband vergelijkt personen, dingen, kenmerken of eigenschappen met elkaar.
Signaalwoorden die een vergelijkend tekstverband aan kunnen geven, zijn:
- net als
- zoals
- evenals
Video
Voorbeeldzinnen
Voorbeeldzinnen met een vergelijkend tekstverband in nieuwsberichten:
Test!
Samenvattend verband
Leerdoel
Als je dit onderdeel hebt afgerond, kan je:
- een samenvattend tekstverband tussen teksten, alinea's en zinnen benoemen en herkennen.
- signaalwoorden herkennen die een samenvattend tekstverband aangeven.
Uitleg en Signaalwoorden
Een tekst met een samenvattend verband herhaalt hetgeen wat je eerder in de tekst al hebt gelezen. Maar dan korter: hoogstens in een paar zinnen. In deze paar zinnen staat de belangrijkste informatie van de tekst. Dit wordt, zoals je al snapt, een samenvatting genoemd.
Belangrijk om te zien en te weten is dat deze korte samenvatting geen nieuwe informatie meer geeft. Als je wel nieuwe informatie krijgt, die nergens anders in de tekst voorkomt, heb je te maken met een concluderend verband. En dus niet met een samenvattend verband.
Je kan een samenvattend verband meestal vinden in de laatste alinea. Soms staat hij ook in de inleiding van een tekst. Let op, er staat 'meestal', dus dat is niet atijd. Soms staat de samenvatting in de inleiding van de tekst. De uitgebreide informatie volgt dan daarna.
De meest voorkomende signaalwoorden die een samenvattend tekstverband aangeven zijn:
- kortom
- om kort te gaan
- samenvattend
- al met al
Video
Voorbeeldzinnen
Voorbeeld van een samenvattend verband aan het einde van een nieuwsbericht:
Voorbeeld van een samenvattend verband aan het begin van een nieuwsbericht:
Test!
Oorzakelijk verband
Leerdoel
Als je dit onderdeel hebt afgerond, kan je:
- een oorzakelijk tekstverband tussen teksten, alinea's en zinnen benoemen en herkennen.
- signaalwoorden herkennen die een oorzakelijk tekstverband aangeven.
Uitleg en Signaalwoorden
Een oorzakelijk verband geeft waardoor iets gebeurt. Het legt het verband tussen een oorzaak en gevolg in een tekst, en het heeft veel weg van het redengevend verband. Het verschil tussen het oorzakelijk en het redengevend verband is dat bij een reden zelf een besluit wordt genomen door iemadn om iets wel of niet te doen. Een oorzaak betekent juist dat iets buiten jouw wil plaatsvindt.
Het oorzakelijk verband is te herkennen aan de signaalwoorden:
- doordat,
- daardoor,
- als gevolg van,
- dat komt door,
- het gevolg is,
- dus,
- dankzij.
Video
Voorbeeldzinnen
- Doordat er is ligt ( = oorzaak), glijden veel fietsers uit (= gevolg).
- Er ligt veel ijs (= oorzaak). Daardoor glijden veel fietsers uit (= gevolg).
- Als gevolg van de drukte staan er lange files op de weg.
- Ik ben blij (= gevolg). Dat komt door het leuke meisje dat bij mij in de klas zit (= oorzaak).
- Hij stelt zijn huiswerk altijd uit. Het gevolg is dat hij lage cijfers haalt.
- Zij geeft haar tante bloemen, dus haar tante is gelukkig.
- Dankzij de goede prestaties (= oorzaak) staat Vitesse bovenaan (= gevolg).
Test!
Voorwaardelijk verband
Leerdoel
Als je dit onderdeel hebt afgerond, kan je:
- een voorwaardelijk tekstverband tussen teksten, alinea's en zinnen benoemen en herkennen.
- signaalwoorden herkennen die een voorwaardelijk tekstverband aangeven.
Uitleg en Signaalwoorden
Een voorwaardelijk verband in een tekst geeft aan onder welke voorwaarden iets gebeurt of iemand iets doet.
De volgende signaalwoorden geven aan als er sprake is van een voorwaardelijk verband:
- als (... dan)
- indien
- tenzij
- wanneer
Video
Voorbeeldzinnen
- Als jij je huiswerk afhebt, (dan) mag je mee naar de bioscoop.
- Indien de olifant gezond blijft, (dan) leeft hij lang.
- Ik ga buiten hardlopen, tenzij het regent.
- Wanneer jij aardig tegen me bent, zal ik dat ook tegen jou zijn.
Test!
Oefeningen
Vanaf nu ben je in staat om de volgende tekstverbanden te herkennen en te benoemen:
Vergelijkend tekstverband
Samenvattend tekstverband
Oorzakelijk tekstverband
Voorwaardelijk tekstverband
Ook weet je nu welke signaalwoorden bij welke van deze vier tekstverbanden horen. Hiermee kan je dus die tekstverbanden vinden.
Het volgende kopje in deze module is 'Oefeningen' waarmee je alle stof nog een keer kan herhalen en/of oefenen. Hiermee kan je je voorbereiden voor de eindtoets.
Als dit nog niet zo goed gaat: oefen dan nog een keertje de tekstverbanden apart.
Als die oefeningen je wel goed afgaan, mag je door naar de volgende ronde: je bent klaar om de eindtoets te maken!
Signaalwoorden: Matchingsoefening
;
Signaalwoorden: leer alle flashcards!
Kruiswoordpuzzel
Puzzel tekstverbanden en signaalwoorden
Eindtoets
Reflectie
Klaar?
Fantastisch, je hebt de lessenserie afgerond!
Hierdoor kan je nu de volgende tekstverbanden met bijbehorende signaalwoorden herkennen en benoemen:
Vergelijkend verband
Oorzakelijk verband
Samenvattend verband
Voorwaardelijk verband
Er zijn nog twee tekstverbanden die je later in het jaar gaat leren, en dan ken je ze allemaal.
Dank voor het volgen van deze lessenserie, en tot de volgende keer!
Het arrangement Leesvaardigheid - Vergelijkend, Samenvattend, Oorzakelijk en Voorwaardelijk Tekstverband is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Luuk Hijne
Laatst gewijzigd
2021-01-21 06:49:12
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen
4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en
publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Instaptoets
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
