Geschiedenis - De Industriële Revolutie in Nederland
Geschiedenis - De Industriële Revolutie in Nederland
Start van de les
Hallo!
In deze Wikiwijs ga je aan de slag met paragraaf 2 van het onderdeel Industrialisatie. Dit hoofdstuk onderzoekt hoe de industrialisering zich in Nederland ontwikkelde. Je kent als het goed is al een aantal begrippen zoals urbanisatie, industrialisatie, en mechanisering.
Deze wikiwijs is grotendeels gebaseerd op paragraaf 2 van de methode die je gebruikt. Je mag voor eventuele hulp bij je houden tijdens deze les.
De lesdoelen - - - Aan het eind van deze wikiwijs kun je:
- Uitleggen waarom Nederland achterliep in de Industriële Revolutie
- De twee belangrijkste industrieën benoemen in Nederland in de industriële revolutie
- Uitleggen waarom er toch Nederlandse bedrijven op de wereldmarkt kwamen
In de wikiwijs vind je:
1. Een kennisclip, waarin het verloop van de Industriële Revolutie in Nederland wordt uitgelegd. Deze moet je kijken voordat je aan de opdrachten begint.
2. Een uitleg van paragraaf 2, zodat je aan de slag kunt met de opdrachten.
2. Algemene oefenopdrachten.
3. Ondersteunende opdrachten voor als je veel moeite hebt met de stof.
4. Uitdagende opdrachten voor als je denkt het te snappen en verdieping zoekt.
5. Een 'test jezelf' om erachter te komen of je snapt wat je hebt gedaan.
Om aan de slag te gaan met deze wikiwijs, kijk je eerst deze kennisclip.
Kennisclip Paragraaf 2
Lezen - Industrialisatie in Nederland
Nederland liep achter
Engeland in oorlog met Nederland in de jaren vóór de industriële revolutie
Industrialisatie is het proces waarbij samenlevingen hun manier van productie veranderen, waardoor dat ook een sociale impact heeft voor de samenleving.
Nederland liep qua industrialisatie achter op de rest van Europa. In het jaar 1800 telde Belgie 67 stoommachines, Nederland pas 1. In Groot-Brittannië werd sinds 1851 een wereldtentoonstelling gehouden. Daar mochten alle landen uit de wereld laten zien wat hun nieuwste technologische hoogstandjes waren. Er waren wel 14.000 fabrikanten bij, maar nog geen 115 fabrikanten kwamen uit Nederland.
Hoe kwam dat?
Sinds de 18e eeuw was Nederland niet meer zo dominant in de wereld als in de Gouden Eeuw. De welvaart die Nederland verkreeg door de VOC handel nam af, en in 1798 gingen ze zelfs failliet. Dat kwam door allerlei oorlogen over kolonies, en koninklijke ruzies. Er zijn tussen 1652 en 1784 wel vier Engels-Nederlandse oorlogen gevoerd! Nederlanders zagen deze achterstand met Engeland, en eigenlijk de rest van de wereld, als een grote kras op hun trots.
Wat nu?
Huisnijverheid
Nederland liep misschien achter op het aantal stoommachines, maar dat wil niet zeggen dat er hier geen werk was, of dat Nederland een arm land was. Veel mensen werkten óf in de landbouw, of in de nijverheid. Sommige mensen werkten in allebei de sectoren. Veel boeren deden maakten naast hun landwerk ook andere producten, zoals schoenen en kleding. Nijverheid is ook een soort industrie, alleen dan op kleinere schaal, in het begin nog zonder stoommachines.
Nederland had een voordeel op andere landen. Mensen hier waren als eeuwenlang gespecialiseerd. Dat wil zeggen dat ze maar één product maakten, maar daar wel enorm goed in waren. Men hield zich aan de traditie zolang er winst op werd gemaakt. De boeren in het westen van Nederland verkochten hun aardappelen, eieren, en aardappelen aan Engeland. Daar was steeds minder landbouw door de industrialisering, en had dus eten nodig.
Ook de nijverheid was vaak gespecialiseerd, en in eerste instantie kleinschalig. Ook hier betekende dat dat het product een hele goede kwaliteit had. In Leiden en omstreken werd bijvoorbeeld hele goede stof gemaakt, aardewerk in Delft (Delfts blauw!), kandijsuiker in Amsterdam. Op deze speciale producten van hoge kwaliteit werd veel winst gemaakt. Er was tot nu toe eigenlijk weinig reden om over te gaan op stoommachines en andere soorten mechanisering!
Daar is dan tóch die stoommachine!
Stoommachine
Zoals je in de kennisclip hebt gezien, waren er naast de landbouw nog twee belangrijke inkomsten voor Nederland. De leer- en schoenenindustrie, en de textielindustrie. Mensen die op het land werkten deden vaak aan huisnijverheid. Ze maakten zelf zo hun kleding, of verkochten die. Schoenen en andere leren producten hoorden daar ook bij. Maar het maken van dit soort producten werd niet alleen thuis gedaan. Hier waren ook werkplaatsen voor. De werkgelegenheid voor leerlooien werd in Brabant in de 19e eeuw steeds groter, en uiteindelijk werd dit tóch grootschalig. De werkplaatsen waren nu zo groot dat ze de indruk van een fabriek gaven, ook omdat er ook gemechaniseerde werktuigen stonden.
Datzelfde gold voor de textielindustrie. Die verschoof langzaam van huisnijverheid naar werkplaatsen, en in 1827 werd in Tilburg de eerste textielfabriek met een stoommachine geopend.
Je kunt dus stellen dat ondanks specialisering en huisnijverheid, sommige industrieën toch goed deden aan grootschalige productie en mechanisering. Zo kwam de Industrialisering ook hier op gang.
Nederland en de wereld
Nederland had misschien een achterstand op stoommachines en de Engelse economie, toch kwamen er uiteindelijk een paar bedrijven op die belangrijk waren in de wereld.
Een paar voorbeelden zijn Shell, Unilever, en Philips
Shell kwam voort uit twee oliemaatschappijen die niet wilden concurreren met elkaar; zo zouden ze nooit groot in de wereld worden. Geen concurrentie, maar fusie was de uitweg. Uit de twee bedrijven ontstond Shell, en zo werden ze één van de belangrijkste oliebedrijven in de wereld, zelfs tot nu!
Ook Unilever had vóór het wereldsucces last van burenruzie. Zo zie je maar dat het soms handig is om niet in eigen land de grootste willen zijn, maar samen te werken en zo nog groter kunt worden.
Deze bedrijven zorgden voor een groeiende economie, maar Nederland haalde Engeland nooit meer in op het gebied van productie.
Aan de slag! - algemene oefeningen
Oefen hier met de begrippen.
Moeite? - ondersteunende oefeningen
Als je nog moeite hebt met de begrippen, kun je ze hier oefenen. Tik op het kaartje om te zien wat het betekent.
Hier kun je oefenen als je denkt dat je ze weet!
Verdieping! - uitdagende oefeningen
Klaar? - Toets jezelf!
Bronnen
Bronnenlijst
Charlie Chaplin in “Modern Times”. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.the-philosophy.com/chaplin-analysis-modern-times
Child labor in the industrial revolution. (2016). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.historycrunch.com/child-labor-in-the-industrial-revolution.html#/
Cottage Industry in the Industrial Revolution. (2019). [Illustratie]. Geraadpleegd van https://www.historycrunch.com/cottage-industry-vs-factory-system.html#/
Stoommachine Oud Winterswijk. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://nl.pinterest.com/pin/397301998350056317/
Tankstation van Shell. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.lynx.nl/kennis/artikelen/aandeel-shell-koopwaardig/
Textielfabriek. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.pinterest.at/pin/665829126133249508/
Train. (z.d.). [Illustratie]. Geraadpleegd van https://www.jing.fm/iclipt/ixiohb/
Washington Post Illustration. (2016). Https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/10/28/why-the-industrial-revolution-didnt-happen-in-china/ [Illustratie]. Geraadpleegd van https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/10/28/why-the-industrial-revolution-didnt-happen-in-china/
(Z.d.-a). [Illustratie]. Geraadpleegd van https://app.emaze.com/mobile/@aoozccfft?tgjs=0#/About
(Z.d.-b). [Illustratie]. Geraadpleegd van https://www.historischnieuwsblad.nl/de-eerste-engels-nederlandse-oorlog-1652-1654/
Het arrangement Geschiedenis - De Industriële Revolutie in Nederland is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Romeo Haitsma
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-01-25 14:06:58
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze Wikiwijs ga je aan de slag met hoofdstuk 2 van het onderdeel Industrialisatie. Dit hoofdstuk onderzoekt hoe de industrialisering zich in Nederland ontwikkelde.
In het arrangement vind je:
1. Een kennisclip, waarin het verloop van de Industriële Revolutie in Nederland wordt uitgelegd.
- Standaard oefenmateriaal
- Ondersteunend materiaal voor als je veel moeite hebt met de stof
- Uitdagend materiaal voor als je denkt het te snappen en verdieping zoekt
Geschiedenis - De Industriële Revolutie in Nederland
nl
Romeo Haitsma
2021-01-25 14:06:58
In deze Wikiwijs ga je aan de slag met hoofdstuk 2 van het onderdeel Industrialisatie. Dit hoofdstuk onderzoekt hoe de industrialisering zich in Nederland ontwikkelde.
In het arrangement vind je:
1. Een kennisclip, waarin het verloop van de Industriële Revolutie in Nederland wordt uitgelegd.
- Standaard oefenmateriaal
- Ondersteunend materiaal voor als je veel moeite hebt met de stof
- Uitdagend materiaal voor als je denkt het te snappen en verdieping zoekt
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
