Homelab
Start
Welkom bij Homelab.
Kies hier onder een leuk proefje uit, bekijk ook eerst of je de spullen in huis hebt liggen voordat je begint! Heb je ze niet, kun je een ander proefje uitkiezen.
Maak foto's en filmpjes van de voorbereiding en uitvoering van het proefje. Deze foto's en filmpjes moeten opgestuurd worden via een Teams chat naar je docent.
Groetjes, de Natuur & Techniek docenten van het Munnikenheide College.
Geluid Voelen
Introductie
Bij geluid draait het om trillingen. Als je geluid maakt, laat je de lucht om je heen trillen. Maar niet alleen de lucht trilt door geluid.
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Eetlepel
- Touw
- Tafel
- Een telefoon, iPad of je eigen Chromebook om foto's of filmpjes te maken!
Stap 2
Knoop de lepel halverwege het touwtje vast.
Stap 3
Houd beide uiteindes van het touwtje tegen je oren geduwd.
Stap 4
Slinger de lepel tegen de rand van de tafel. Wat neem je waar? Schrijf dit op en maak foto's / filmpjes om dit te verduidelijken.
Wat weet je nu?
Als je met een lepel in je hand tegen de tafelrand tikt, hoor je wel een geluid. maar dat is niet zo hard. De lepel trilt even, maar de trilling wordt snel gedempt omdat je de lepelvasthoudt met je hand. Als je een lepel aan een touwtje knoopt, dan gaat het anders.
De lepel kan na het raken van de tafelrand makkelijker (langer) blijven trillen. De trillingen worden niet alleen door de lucht, maar ook door het touwtje naar je oren geleid.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Maak een wolk
Introductie
Als je een wolk heel precies en van dichtbij zou kunnen bekijken, zou je allemaal hele kleine waterdruppeltjes zien. In deze proef maak je die kleine waterdruppels zelf, namelijk in een glazen pot!
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Glazen pot
- Glazen bakje dat op de glazen pot past
- Warm water
- Koud water
- IJsblokjes
- Lucifers
- Telefoon, iPad of je Chromebook om foto's en filmpjes te maken
Stap 2
Schenk een laagje warm water in de glazen pot.
Stap 3
Schenk een laagje koud water in het glazen bakje en voeg daar wat ijsblokjes aan toe.
Stap 4
Haal het bakje van de pot. Wat gebeurt er nu?
Stap 5
Steek een lucifer aan. Houd de brandende lucifer zo lang mogelijk vast vlak boven of in de opening van de pot. En laat de lucifer, als deze bijna is opgebrand, in de pot vallen.
Stap 6
Zet het bakje met koud water boven op de pot. Wat zie je gebeuren?
Wat weet je nu?
Je hebt een wolk gemaakt in de glazen pot! In de glazen pot zit boven het warme water waterdamp. Dat kun je niet zien. Zodra het koude schaaltje op de pot komt, koelt die waterdamp en condenseert het tot hele kleine waterdruppeltjes: de wolk. En die zie je wel!
De brandende lucifer brengt wat kleine roetdeeltjes in de waterdamp, waardoor het nog beter condenseert. Zo ontstaan dus wolken!
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Stippen voelen
Introductie
Wat is gevoeliger, je kin of je kuit? Je wang of je arm? Met dit proefje kom je erachter.
Dit proefje doe je samen met een broer(tje), zus(je), of met één van je ouders!
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Pen en papier
- Liniaal
- Rode afwasbare stift
- Blauwe afwasbare stift
- Blinddoek
- Een zus(je), broer(tje) of een ouder die je even helpt!
- Een telefoon, iPad of Chromebook om foto's en filmpjes te maken.
Stap 2
Maak een lijstje van plekken op je lijf: kin, wang, vingertoppen, kuit, bovenarm, onderarm, bovenbeen, handpalm, lippen en voet. Blinddoek je vriendje of vriendinnetje en geef hem of haar de rode stift.
Stap 3
Kies een plek op je lijf uit de lijst. Zet met een blauwe stift bij de ander een stip op die plek. Vraag hem of haar om op precies dezelfde plek die jij net hebt aangestipt een rode stip te zetten. Zonder te kijken natuurlijk! Doe dit ook met andere plekken. Klaar?
Stap 4
Waar zaten de twee stippen het dichtst bij elkaar? En waar zaten ze juist ver uit elkaar? Meet het op met een liniaal.
Wat weet je nu?
Je huid zit vol voelknopjes die zenuwen heten. Ze sturen allerlei boodschappen naar je brein. Huidzenuwen zijn niet gelijk verdeeld over je lichaam. Hoe meer zenuwen er op een plek zitten, hoe preciezer je voelt waar de blauwe stift drukt. En dus hoe beter je daarna die plek kunt aanwijzen met de rode stift.
Lippen en vingertoppen barsten van de zenuwen. Als het goed is, stonden de twee stippen hier het dichtst bij elkaar. Was de afstand het grootst bij je kuit en bovenarm? Dat klopt, want hier zitten veel minder zenuwen en dan is het moeilijker om nauwkeurig aan te geven waar de blauwe stift drukte.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Proefjes.. Of proef je niets?
Introductie
Bah, alweer spruitjes.. Als je iets niet lust is het lastig om je bord leeg te eten. Je kunt de spruitjes natuurlijk aan de hond voeren of ze stiekem op een ander bord leggen. Maar misschien werkt het ook om tijdens het eten je neus dicht te houden?
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Blinddoek
- Verschillende soorten sausjes, of eten
- Water
- Bord
- Rietje
- Een telefoon, iPad of je eigen Chromebook om foto's of filmpjes te maken!
Stap 2
De proefpersoon mag van te voren niet weten wat hij of zij gaat proeven. Snijd van de vaste voedingsmiddelen stukjes af, en leg die klaar op een bordje. Doe van de sausjes kleine laagjes in verschillende glazen.
Denk aan voedingsmiddelen aan suiker, appel, drop, snoepjes, jam, citroen, kaneel, appelsap, cola, sinas, enzovoort.
Stap 3
Bind de proefpersoon een blinddoek om en laat hem of haar de neus dichthouden, ga nu proeven en film dit. Kan hij//zij raden wat hij proeft?
Herhaal dit nu zonder de neus dicht te houden.
Wat weet je nu?
Waarschijnlijk kon de proefpersoon meer voedingsmiddelen raden met de neus open dan met de neus dicht. Met je tong kun je vijf smaken waarnemen; bitter, zout, zuur, zoet en umami ( hartige smaak).
Maar er zijn nog veel meer smaken, deze kun je met je neus waarnemen en het zijn er meet dan honderd. Helemaal boven in je neusholte zit het reukzintuig. Dit is een zintuig die geurdeeltjes opvangt en analyseert. Via je zenuwen gaat er dan een signaal naar de hersenen, de hersenen kunnen de geur herkennen. Je neus bepaalt dus voor een groot deel wat je proeft.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Spectaculaire Spaarlamp
Introductie
Met alleen een ballon en je haar kan je een spaarlamp laten branden! Het moet wel in een hele donkere kamer gebeuren. Bijvoorbeeld in een wc zoner ramen of een kast.
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Ballon
- Spaarlamp
- Donkere ruimte
- Een telefoon, iPad of Chromebook om foto's of filmpjes te maken!
- Oh, en haar heb je ook nodig. Het liefst op je hoofd.
Stap 2
Pak de spaarlamp en de ballon en ga naar een ruimte die je helemaal donker kan maken. Blaas de ballon op en knoop hem dicht. Leg de spaarlamp binnen handbereik.
Stap 3
Doe het licht uit en wrijf ongeveer 20 keer met de ballon over je haar. Je kunt ook over een wollen trui wrijven.
Stap 4
Houd meteen daarna de ballon tegen het glas van de spaarlamp aan. Wat gebeurt er? Let op! Zorg dat je tussendoor met de ballon niets anders aanraakt, anders verliest de ballon de statische lading.
Tip:
Houd de lamp tegen de ballon aan terwijl je de ballon over je trui wrijft.
Wat weet je nu?
Met een ballon kan je elektriciteit opwekken in een spaarlamp! Elektriciteit is eigenlijk bewegende lading. Alle materialen zijn opgebouwd uit deeltjes met positieve lading of negatieve lading. Als er evenveel positieve als negatieve lading is, noem je een voorwerp neutraal. Als je met de ballon over je trui wrijft trek je de positieve en negatieve lading uit elkaar, en wordt de ballon statisch geladen.
In een spaarlamp zit gas. Als er door dat gas negatieve lading stroomt, geeft het gas licht. Door de ballon tegen de lamp aan te houden stroomt de lading weg door de lamp. Dit heet ontlading.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Bruisende Rozijnen
Introductie
Tijd voor een leuk proefje, je gaat rozijnen laten bewegen in een glas mineraalwater met bubbels!
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Stevig limonadeglas
- Mineraalwarter met bubbels
- Rozijnen
- Een camera, iPad, telefoon of Chromebook om het te filmen!
Stap 2
Schenk het limonadeglas halvol bruisend water. Laat een stuk of tien rozijnen in de vloeistof vallen.
Stap 3
Kijk goed wat er gebeurt. Probeer een paar actieve rozijnen te volgen, film het!
Stap 4
Film jezelf en vertel hardop wat je ziet, hoort en ruikt. Probeer uit te leggen hoe dat komt.
Wat weet je nu?
Je ziet dat de rozijnen niet allemaal op en neer bewegen. Rozijnen zijn gedroogde druiven; op het velletje zitten stoffen die water afstoten. Zo zijn ze bescherm tegen de regen.
De gasbelletjes van het koolzuur in het mineraalwater lossen niet goed op, maar kleven juist vast aan het velletje van de rozijn. Zo tillen alle gasbelletjes samen de rozijn op. Wanneer ze bovenin het glas aankomen, ontsnappen de gasbelletjes naar de lucht. De rozijn zakt weer. Maar onderweg naar beneden hecten zich weer nieuwe gasbelletjes aan het velletje en herhaalt het proces zich.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
IJs zonder vriezer
Introductie
Als het vriest kan het buiten flink glad worden. Vaak wordt er dan met zout gestrooid om te zorgen dat het vastgevroren ijs verdwijnt. Maar wat doet zout eigenlijk met dat ijs?
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Lege pot
- Water
- Zout
- 5 ijsblokjes
- Tafelzeil
- Een camera, telefoon, Ipad of Chromebook met camera om te filmen!
Stap 2
Leg een stukje tafelzeil op de tafel. Giet er een klein laagje water op zodat er een plasje water op het zeil staat.
Stap 3
Stop 5 ijsblokjes en een flink handje zout in de lege jampot.
Stap 4
Doe de deksel op de pot.
Stap 5
Schud de jampot flink heen en weer. Zet de jampot op het natte tafelzeil op tafel. Wat gebeurt er met het water op het zeil?
Wat weet je nu?
Zout lost op in water, maar niet zomaar! Dat oplossen kost energie. Die energie haalt het zout uit de omgevingswarmte in het ijs. Daardoor daalt de temperatuur nog verder. Het gevolg van het oplossen van zoutdeeltjes in ijs is ook dat het voor de watermoleculen moeilijker is om aan elkaar te hechten, er zit allemaal zout tussen!
Het moet dus veel kouder worden dan 0°C om ijs te blijven.
Het klinkt tegenstrijdig dat het smeltende ijs juist kouder wordt in plaats van warmer, maar dat het gebeurt zie je aan het water zonder zout dat buiten het potje ligt. Het potje wordt namelijk nog kouder dan 0°C en dus vriest het water eraan vast.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Reactiesnelheid
Introductie
Met dit eenvoudige proefje kun je reactiesnelheid testen. Wie is sneller?
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Liniaal
- Je broer(tje), zus(je), of een ouder/verzorger.
- Telefoon, iPad, Chromebook om te filmen.
Stap 2
Je vriendje of vriendinnetje houdt de liniaal vast, vlak boven jouw vingers. De liniaal wijst met 0 cm naar beneden.
Stap 3
Laat de liniaal door een ander plotseling vallen. Grijp hem zo snel mogelijk vast tussen 2 vingers. Kijk naar het aantal centimeters op de liniaal. Film dit!
Wat weet je nu?
Hoe minder centimeters langs je vingers zijn gegleden, hoe sneller je reactietijd. Dit is de tijd die je hersenen nodig hebben om een waarneming te verwerken en tot actie over te gaan.
Reactietijd verschilt van mens tot mens. Het hangt af van allerlij zaken zoals je leeftijd, leefpatroon en training. Word jij beter in het proefje als je het een paar keer achter elkaar doet? Film dit!
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Flessenorgel
Introductie
Zit in jou ook een muzikaal talent? Maak je eigen flessenorgel!
Stap 1: Wat heb je nodig?
- 4 of meer dezelfde glazen flesjes
- Water
- Eetlepel
- Camera, telefoon, iPad, Chromebook om foto's of filmpjes te maken.
Stap 2
Vul elk flesje met water, zorg ervoor dat in elke flesje een andere hoeveelheid zit.
Stap 3
Tik nu tegen de flesjes aan met een lepel, film dit! Vertel wat je hoort en hoe dit kan!
Probeer hierna ook te blazen over de halzen van de flesjes.
Wat weet je nu?
Of je nu met de lepel tegen de flesjes tikt, of blaast over de halzen; in beide gevallen gaat de lucht in het flesje trillen. Die luchttrillingen neem je waar als geluid.
In een flesje met weinig water trilt er veel lucht, in een flesje met veel water trilt er weinig lucht.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Mengen alle stoffen?
Introductie
Vet mengt niet met water. Daarom kun je vette handen en vette afwas niet zomaar met water schoonmaken. Gelukkig is er een hulpmiddel!
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Afwasmiddel
- Stevig limonadeglas
- Water
- Slaolie of olijfolie
- Dik rietje
- Eetlepel
- Camera, telefoon, iPad of Chromebook om filmpjes en foto's te maken.
Stap 2
Vul het limonadeglas voor ongeveer de helft met water. Schenk daarbij een duidelijk zichtbaar laagje slaolie. Wat zie je?
Stap 3
Roer met een lepel de inhoud van het glas stevig, maar voorzichtig, door. Wat zie je nu? Mengt de slaolie met het water? Verandert er iets na verloop van tijd?
Stap 4
Doe een paar druppels afwasmiddel in het glas. Roer de inhoud weer door. Zie je verschillen met de vorige stap?
Wat weet je nu?
Je ziet met dit proefje precies waarom we afwasmiddel gebruiken bij de afwas. We wassen met water af, maar vettigheid (vet en olie) lost daar niet goed in op. En dus worden je borden niet schoon.
Voeg je afwasmiddel toe, dan zie je dat de vettigheid zich beter mengt met het water en zo kun je de borden schoon krijgen. Afwasmiddel is dus een hulpstof om vet in water op te lossen.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Ei in een fles
Introductie
Krijg jij een ei zonder moeite door de smalle opening van een fles? Met deze truc is dat een fluitje van een cent!
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Groot hardgekookt ei (Maat XL)
- Glazen fles met een brede hals
- Drie lucifers
- Een ouder die even meekijkt
- Telefoon, camera, iPad, Chromebook om foto's te maken! (of filmpjes!)
Stap 2
Pel het hardgekookte ei en zet het op de opening van de fles. Het ei is te groot en valt niet (zonder duwen) door de opening.
Stap 3
Haal het ei van de fles. Vraag je ouder om drie bandende lucifers in de fles te gooien (dit is best een handigheidje. Als je het toch zelf wilt proberen, zorg dan dat ze even meekijken. Vuur is altijd gevaarlijk). Zet het ei snel weer op de fles en kijk wat er gebeurt! Film dit!
Wat weet je nu?
Lucifers hebben zuurstof nodig om te branden. Als de zuurstof in de fles op is, gaan ze uit. De brandende lucifers verwarmen de lucht. Als ze uit gaan, koelt de lucht in de fles af. De lucht krimpt en de luchtdruk in de fles wordt lager dan buiten de fles. Hierdoor wordt het ei naar binnen geduwd.
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
Mini dode zee
Introductie
Er is een groot verschil tussen kraanwater en zeewater. In zeewater zit zout. Dat heeft invloed op hoe voorwerpen erop drijven. Dat geldt voor een ei, maar ook voor een schip.
Stap 1: Wat heb je nodig?
- Glas
- Water
- Rauw ei
- Zout
- Eetlepel
- Een camera, telefoon, iPad, Chromebook om foto's en filmpjes te maken!
Stap 2
Schenk water in een glas. Doe het ei erin. Blijft het ei drijven?
Stap 3
Strooi met de lepel schepjes zout bij het water tot het ei gaat drijven. Roer voorzichtig het zout door het water. Let op dat het ei niet breekt!
Wat weet je nu?
Een voorwerp in een vloeistof ondervindt een opwaartse kracht. Die hangt af van de vloeistof. Als die opwaartse kracht niet zo groot is, zinkt het voorwerp. Als je steeds meer zout toevoegt aan het water wordt die opwaartse kracht steeds groter. Op een zeker moment is die net zo groot dat het voorwerp naar boven geduwd wordt.
Bij schepen merk je dat ook. In zout water liggen schepen hoger dan in water zonder zout. En in de Dode Zee zit zoveel zout dat je zelf ook moeiteloos kan drijven, net een bootje!
Opsturen naar je docent
Stuur je bevindingen op naar je docent via de Teams chat. Je kan ook filmpjes en foto's sturen via de chat.
