Duurzame energie

Duurzame energie

Welkom in de les

Wat goed dat je deze les over duurzame energie gevonden hebt!

Tijdens deze les ga je kennismaken met het onderwerp energie van de toekomst, ook wel duurzame- groene- of hernieuwbare energie genoemd.

Wat energie is en waarom de overstap naar duurzame energie zo belangrijk is, leer je stapsgewijs tijdens het doorlopen van deze les. Ook worden de verschillende vormen van duurzame energie behandeld en worden de voor- en nadelen hiervan besproken. In een volgende les zullen jullie aan de hand van een veldwerk gaan ontdekken hoe duurzame energieopwekking en duurzaam energiegebruik wordt toegepast in de stad Maassluis.

Succes en heel veel leerplezier toegewenst!

Introductie

De aarde, en alles wat daarop leeft, is constant opzoek is naar balans, het perfecte evenwicht. Wat wij mensen weleens vergeten is dat niet alleen wij afhankelijk zijn van dit evenwicht en dat een verstoring hiervan grote negatieve gevolgen kan hebben voor onze (natuurlijke)omgeving. De manier waarop wij als mens omgaan met ons thuis en met elkaar is van essentieel belang voor het voortbestaan van diverse planten- en diersoorten waaronder onze eigen soort, de mens.

Helaas gaan wij mensen niet goed om met de aarde... De gemiddelde temperatuur is aan het stijgen. Nu is het zo dat de temperatuur op aarde al sinds het begin der tijden schommelt. Zo heeft de aarde al diverse koude- en warmere perioden gekend (ook bekend als glacialen en interglacialen). Toch is er iets bijzonders aan de opwarming die nu plaatsvindt. Deze opwarming wordt namelijk veroorzaakt door de mens. En omdat de opwarming te snel gaat, heeft de natuur geen tijd om zich aan deze verandering aan te passen met alle gevolgen van dien. De opwarming van de aarde, ookwel het versterkt broeikaseffect genaamd, wordt mede veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen. Om het versterkt broeikaseffect en dus klimaatverandering tegen te gaan, is het belangrijk om over te stappen op het gebruik van duurzame bronnen van energie. Maar wat is energie eigenlijk? En vooral, wat is duurzame energie? In deze Wikiwijs ga je daar meer over zien en leren.

Bekijk voordat je verder gaat eerst onderstaand filmpje over waarom het belangrijk is dat we meer duurzame energie gaan gebruiken.

Leerdoelen

Na deze les weet je:

  • Wat de gevolgen zijn van het gebruik van fossiele brandstoffen.
  • Hoe we het gebruik van fossiele brandstoffen kunnen verminderen.
  • Wat er bedoeld wordt met de energietransitie.
  • Wat de energietransitie voor Nederland betekent.
  • Welke verschillende vormen van duurzame energie er bestaan.
  • Wat de positieve en negatieve kanten zijn van het opwekken en het gebruik van duurzame energie (wind, zon en biomassa).

  • Wat jij zelf kan doen (nu en later) om op een duurzame manier met energie om te gaan.

Na deze les ken je de volgende begrippen:

Biobrandstof, biomassa, duurzaamheid, duurzame energiebron, energiebesparing, energietransitie, fossiele energiebronnen, fossiele brandstoffen, geothermische energie, hernieuwbare energiebron, hydro-elektriciteit, kringloop, recycling, versterkt broeikaseffect, windenergie, zonne-energie.

In de les hierna gaan we een veldwerkopdracht uitvoeren! Na deze opdracht kan je:

  • Vormen van duurzame energie herkennen in de gemeente Maassluis.

Werkwijze

Nu je de leerdoelen gelezen hebt, begin je echt!

Wat wordt er van je verwacht? Eigenlijk wijst deze les zich vanzelf :-)

  1. Je begint bij het kopje Energie.
  2. Je leest de tekst.
  3. De dikgedrukte woorden en zinnen moet je goed leren. Besteed hier extra aandacht aan!
  4. Je kijkt bijgevoegd beeldmateriaal / video's.
  5. Je maakt de bijbehorende vraag / opdrachten.
  6. Met de pijl helemaal rechts onderin, kan je naar het volgende (deel)onderwerp. Ook kan je hiervoor gebruik maken van de grijze balkjes aan de linkerkant van het beeldscherm.
  7. Wanneer je punt 1 t/m 4 doorlopen hebt, kom je uit bij een diagnostische toets (punt 5). Afhankelijk van je eindscore ga je naar punt 6a (herhaling) of 6b (verdieping).
  8. Daarna ga je door naar punt 7 en kan je de toets maken om te zien of je de lesstof begrepen hebt. Wil je extra oefenen met de begrippen? Dan vind je onderin de begrippenlijst een Quizlett waarmee je op verschillende manieren de begrippen kan oefenen.
  9. Laten jullie mij weten wat je van deze les vond? Dit kan bij punt 8. Feedback.

Voor vragen neem je contact op met je leraar.

1. Energie

Energie

Energie is overal om ons heen, al kan je het niet altijd zien. Zonder energie kunnen wij -mensen, dieren en planten- niet leven. Bij alle processen die hier op aarde of elders is het universum plaatsvinden, is energie nodig. Energie is de kracht die dingen laat werken.

We komen energie in veel verschillende vormen tegen. Denk hierbij aan bewegingsenergie (spierkracht, windkracht, waterkracht) of warmte-energie (kolen, turf, vuur). Meestal zetten we energie om in elektriciteit omdat wij voor veel dagelijkse (huishoudelijke) dingen elektriciteit gebruiken, bijvoorbeeld het aanzetten van de verlichting of het opladen van je telefoon.

Onthoud dat er altijd energie nodig is om iets te laten werken! De energie die wij gebruiken, halen we uit verschillende energiebronnen. Deze energiebronnen kunnen we onderverdelen in twee groepen 1. fossiele brandstoffen en 2. duurzame energiebronnen.

Fossiele brandstoffen (niet-duurzaam)

Fossiele brandstoffen zijn in de loop der miljoenen jaren gevormd uit de resten van afgestorven planten en dieren en zitten in grote hoeveelheden opgeslagen onder de grond.

Voorbeelden van fossiele brandstoffen zijn:

  • Aardolie, aardgas en steenkool.

De fossiele brandstoffen zijn op dit moment de belangrijkste bron van energie, zowel in Nederland als in de rest van de wereld. Het voordeel van fossiele brandstoffen is dat het een goedkope bron van energie is. Helaas zorgt het gebruik van fossiele brandstoffen voor een toename van het broeikasgas CO2. Dit gas komt vrij bij verbranding van fossiele brandstoffen en is slecht voor het milieu. Een ander nadeel van fossiele brandstoffen is dat ze uiteindelijk opraken. De voorraad fossiele brandstoffen neemt af terwijl de vraag naar energie steeds verder toeneemt. Dit heeft onder andere te maken met de groeiende wereldbevolking en het steeds groter wordende welvaartsniveau wereldwijd. Fossiele brandstoffen worden o.a. gebruikt voor het opwekken van elektriciteit, transport en het verwarming van woningen en gebrouwen.

Duurzame energiebronnen

Duurzame energiebronnen zijn energiebronnen die bij het gebruik ervan nooit opraken. Omdat ze nooit opraken bij de verbranding ervan geen of nauwelijks CO2 uitstoten zijn duurzame energiebronnen goed voor het milieu.

Voorbeelden van duurzame energiebronnen zijn:

  • Zonne-energie, waterkracht, windenergie, biomassa en aardwarmte.

In 2017 bestond ongeveer 10,4 procent van het wereldwijde energieverbruik uit duurzame energie. Wereldwijd doen verschillende landen hun best om over te stappen van het gebruik van fossiele brandstoffen naar het gebruik van duurzame energie(bronnen) om zo gezamenlijk de CO2-uitstoot terug te dringen en klimaatverandering tegen te gaan.

Oefening: Maak eerst deze vragen en ga vervolgens door naar punt 2. Energiebesparing

Start

Kennisclip Duurzaam Energiegebruik

Kijktijd: 9 minuten

Duurzaam energiegebruik in het verleden, het heden en de toekomst

Hieronder vind je een video waarin verteld wordt hoe wij door de eeuwen heen gebruik maakten van (duurzame) energiebronnen.

Deze video mag je nu kijken, maar kan je ook kijken wanneer je klaar bent met de les en meer algemene achtergrondinformatie wilt over duurzaam energiegebruik.

2. Energiebesparing

De voorraad fossiele brandstoffen neemt af terwijl de vraag naar energie steeds verder toeneemt. De schatting is dat er nog genoeg fossiele brandstoffen zijn voor de aankomende 50 jaar. Maar wanneer deze brandstoffen op zijn, dan zijn ze ook echt op… Een oplossing voor dit probleem is energiebesparing.

Energiebesparing betekent: minder (fossiele) energie gebruiken.  

Door minder aardgas, aardolie en steenkool te gebruiken bij de productie van elektriciteit, kunnen we veel langer doen met dezelfde hoeveelheid.

Energie besparen kan op veel verschillende manieren. Denk hierbij aan het energiezuiniger maken van voertuigen of andere aparaten. Maar ook nieuwbouwwoningen worden energiezuiniger gebouwd door het toepassen van dubbel glas en het extra isoleren van de vloeren, muren en daken. Om energiebesparing onder de bevolking te stimuleren, wijst de overheid op de voordelen van energiebesparing voor jezelf en het milieu. Dat doen zij onder andere door het uitzenden van reclamespotjes (zie onderstaand filmpje). Naast dat het beter is voor het milieu is een ander bijkomend voordeel van energiebesparing dat ook je energierekening naar beneden gaat. Hierdoor houd je meer geld over voor andere dingen.

Oefening: Maak eerst deze vragen en ga vervolgens door naar punt 3. Energietransitie

Start

3. Energietransitie

VN-klimaattop in Parijs

Wereldwijde klimaatverandering kunnen we alleen maar tegengaan door samen te werken met andere landen. In 2016 heeft Nederland samen met 195 andere landen het VN-klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Met als doel: De opwarming van de aarde beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius. Met een duidelijk zicht op 1,5 graden Celsius.

Om de klimaatdoelen van Parijs te realiseren, moet de CO2 uitstoot van alle landen drastisch worden verminderd, zo ook van Nederland. De Nederlandse overheid neemt verschillende maatregelen om de CO2-uitstoot te verminderen en zo de opwarming van de aarde te beperken.

Energietransitie

Eén van de manieren om minder CO2 uit te stoten is door over te stappen van fossiele brandstoffen op duurzame energiebronnen (biomassa, zonne-energie, windenergie). De overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen wordt energietransitie genoemd.

Onze overheid heeft naast internationale doelen ook nationale doelen afgesproken. De doelen voor Nederland zijn:

  1. Doel 2020: 14% vermindering broeikasgassen ten opzichte van 1990.
  2. Doel 2030: 49% vermindering broeikasgassen ten opzichte van 1990.
  3. Doel 2050: 95-100% vermindering broeikasgassen ten opzichte van 1990.

Wanneer we naar onderstaande afbeelding kijken, dan zien we dat Nederland nog een lange weg te gaan heeft op het gebied van de energietransitie. Zoals je in de afbeelding kan zien, wordt de meeste energie in Nederland nu nog opgewekt door het gebruik van aardgas, aardolie en steenkool (fossiele brandstoffen). De energietransitie moet ervoor zorgen dat er een overgang plaats vindt van het gebruik van fossiele brandstoffen naar juist duurzame vormen van energie.

Kijkend naar het aandeel duurzame energie zien we dat alle duurzame energiebronnen samen maar 4% opwekken van de totale energieproductie. Er moet dus nog veel veranderen wil Nederland van 4% duurzaam energiegebruik naar 100% duurzaam energiegebruik gaan.

Op dit moment pruduceren van alle duurzame energiebronnen in Wind-energie en Biomassa in Nederland de meeste energie.

Maatregelen die Nederland neemt om het klimaatdoel te behalen

Nederland heeft een eigen klimaatwet en een bijbehorend stappenplan waarin staat omschreven hoe de energietransitie plaats moet gaan vinden. Zo werkt Nederland stapsgewijs toe naar een CO2- neutrale samenleving.

Enkele voorbeelden van wat deze maatregelen inhouden:

  • Fossiele brandstoffen worden vervangen door duurzame energiebronnen >>> Gas wordt duurder en elektriciteit goedkoper.
  • Ruim 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen moeten gebruik maken en verwarmd worden met duurzame energie (bv. aardwarmte)
  • Transportmiddelen (weg, water en lucht) moeten gebruik maken van duurzame energie en mogen géén fossiele brandstoffen meer gebruiken >>> Meer gebruik van het OV en alleen verkoop van elektrische vervoersmiddelen.

Oefening: Maak eerst deze vragen en ga vervolgens door naar punt 4. Duurzame energiebronnen

Start

4. Duurzame energie

Duurzame energie wordt opgewekt uit duurzame energiebronnen. Een definitie van een duurzame energiebron is: "Energiebron die bij het gebruik ervan nooit opraakt en die het broeikaseffect niet versterkt."

Voor het opwekken van duurzame energie, hebben we dus een energiebron nodig die steeds weer opnieuw wordt aangemaakt, oftewel... zichzelf steeds weer hernieuwd. Om die reden wordt duurzame energie ookwel hernieuwbare energie(bron) genoemd. Een derde benaming voor duurzame energie is groene energie. Deze naam heeft het gekregen omdat duurzame energie beter is voor het milieu.

Er bestaan verschillende soorten duurzame energiebronnen. De energie uit deze bronnen wordt op verschillende manieren opgewekt en ingezet.

Duurzame energiebronnen zijn:

  • Windenergie
  • Waterkracht
  • Zonne-energie
  • Aardwarmte
  • Biomassa

Oefening: Maak eerst deze vragen en ga vervolgens door naar Windenergie, Waterkracht, Zonne-energie, Aardwarmte, Biomassa

Start

4.1. Windenergie

De wind als duurzame energiebron

Daar waar wind is, kan windkracht door windturbines (windmolens) worden omgezet in duurzame stroom. Hoe meer wind, hoe meer stroom er kan worden opgewekt. Om die reden zal je windturbines meestal aantreffen op plekken waar vaak wind waait zoals aan de Nederlandse kust.

Dankzij nieuwe technieken worden de windturbines steeds beter en groter. Ook worden er steeds meer windturbines vanwege hun lawaai en uiterlijk in zee geplaatst. Dit wordt een offshore windpark genoemd. Omdat offshore windparken duur zijn om aan te leggen en veel onderhoud vergen, is de stroom die hieruit voortkomt wel drie keer duurder dan de stroom die geproduceerd wordt door windmolens die op het land staan.

Wist je dat de grootste windturbine ter wereld (2020) op de Maasvlakte staat in Rotterdam? Deze windturbine is 260 meter hoog en heeft een vermogen van 12 megawatt. Een gemiddelde windturbine heeft een vermogen van 2 à 3 megawatt. Best een groot verschil toch?

Het opwekken en gebruik van windenergie heeft voor- en nadelen. Deze staan hieronder uiteengezet.

4.2. Waterkracht

Water als duurzame energiebron

Hydro-elektriciteit, de naam zegt het al... Hydro = water en elektriciteit spreekt voor zich. Hydro-elektriciteit is een duurzame vorm van energie die wordt opgewekt door middel van waterkracht. Waterkracht ontstaat wanneer water in beweging is (bv. stromend water, vallend water, golven en de beweging van eb en vloed). Hoe sterker de stroming of beweging van het water is, hoe meer waterkracht er ontstaat. En hoe groter de waterkracht, hoe meer energie er opgewekt kan worden.

Er zijn drie manieren om bewegend water om te zetten in energie:

  1. Opwekken van energie uit vallend water door waterkrachtcentrales (hydro-energie).
  2. Opwekken van energie uit de constante afwisseling van getijden (getijdenenergie).
  3. Opwekken van energie uit de continue beweging van golven (golfslagenergie).

Hier wordt alleen ingegaan op de bekendste vorm van energieopwekking door waterkracht, de waterkrachtcentrales.

Waterkrachtcentrales

De bekendste vorm van hydro-elektriciteit wordt opgewekt in waterkrachtcentrales. Deze centrales worden altijd gebouwd samen met een stuwdam en een stuwmeer. Een waterkrachtcentrale kan alleen maar energie opwekken wanneer er sprake is van vallend, sterk stromend water. Waterkrachtcentrales vind je om die reden in landschappen met een flink hoogteverschil (berggebieden).

Het opwekken en gebruik van waterkracht heeft voor- en nadelen. Deze staan hieronder uiteengezet.

Getijdenenergie & gofslagenergie

De ontwikkelingen op het gebied van energiewinning uit waterkracht hebben niet stil gestaan. Wetenschappers zijn druk bezig geweest met het ontwikkelen van andere manieren om duurzame energie te winnen uit water. En dit is gelukt. Zo kunnen we ook energie winnen uit de constante afwisseling van eb en vloed, ookwel getijdenenergie genoemd. Daarnaast is het ook mogelijk om energie op te wekken uit de kracht van golfen. Hierover meer in de verdiepingsopdracht Hydro-elektriciteit bij punt 6b.

4.3. Zonne-energie

De zon als duurzame energiebron

De zon levert zonne-energie. Wanneer je deze energie opvangt kan je het gebruiken om elektriciteit mee op te wekken. Omdat de zon altijd schijnt en het het gebruik van zonne-energie niet slecht is voor het milieu, noemen we zonne-energie een duurzame energiebron.

Met zonnepanelen kunnen we het zonlicht opvangen en omzetten naar duurzame stroom. Ook is het mogelijk om met een zonneboiler water te verwarmen.

Toch is de hoeveelheid stroom dat door zonnepanelen wordt opgewekt klein wanneer je dit vergelijkt met de totale energieproductie in Nederland. Dit komt onder andere omdat het maken en de aanschaf van zonnepanelen duur is.

De productie en het gebruik van zonne-energie heeft voor- en nadelen. Deze staan hieronder weergegeven.

4.4. Aardwarmte

Aardwarmte (geothermie) als duurzame energiebron

IJsland staat bekend als een land dat bijna volledig draait op duurzame energie. De energie waar IJsland gebruik van maakt is de natuurlijke hitte uit het binnenste van de aarde, beter bekend als geothermische energie.

IJsland is een land waar veel vulkanisme in de ondergrond aanwezig is. Hierdoor hoeft men minder diep te boren om bij de duurzame warmte in de ondergrond te komen. Geothermische energie wordt opgewekt via een techniek waarbij men het van nature aanwezige warme water uit de ondergrond omhoog pompt. Het warme water wordt gebruikt voor het verwarmen van gebouwen of voor het opwekken van stroom in elektriciteitscentrales. Het afgekoelde water laat men vervolgens weer terugstromen in de warme aardlaag. Hier kan het water weer op een natuurlijke manier opwarmen.

Niet alleen in IJsland maar ook in andere landen kan er gebruik worden gemaakt van geothermie. Wist je dat er in Nederland inmiddels meer dan 20 geothermiebronnen werkzaam zijn?

4.5. Biomassa

Biomassa als duurzame energiebron

Biomassa bestaat uit organische materialen zoals hout, plantaardige olie, mest, groente-, fruit- en tuinafval.

Wanneer je biomassa verbrandt in een biomassacentrale komt er warmte vrij. Deze warmte gebruikt men om elektriciteit mee op te wekken of om woningen of andere gebouwen mee te verwarmen. Daarnaast kan biomassa ook omgezet worden naar biobrandstof.

Onder biobrandstof wordt verstaan: Een brandstof (benzine, diesel, gas) die gemaakt is uit biomassa. Dit is een alternatief voor fossiele brandstoffen.

In Nederland bestaat het grootste aandeel duurzame energie uit biomassa. Er zijn echter steeds meer deskundigen die beweren dat biobrandstof helemaal niet zo duurzaam is. Bij het verbranden van biomassa komt ook CO2 vrij, al is het minder dan bij fossiele brandstoffen. Daarnaast is voor het verbouwen van biomassa veel landbouwgrond nodig. Deze landbouwgrond wordt dan niet gebruikt voor het verbouwen van voedsel. Ook worden er stukken tropisch regenwoud gekapt voor het verbouwen van gewassen voor biobrandstof. Hierdoor vindt er ontbossing plaats en wordt er uiteindelijk weer meer CO2-uitgestoten.

Hieronder vind je de voor- en nadelen van het gebruik van biomassa op een rijtje:

5. Diagnostische toets: Wat weet je al over duurzame energie?

Goed bezig! Je hebt al een groot deel van de Wikiwijs doorlopen. Nog even en je weet meer van duurzame energiebronnen dan veel andere mensen ;-)

Kan je al antwoord geven op alle leerdoelen die aan het begin van deze les waren opgesteld?

  • Wat de gevolgen zijn van het gebruik van fossiele brandstoffen?
  • Hoe kunnen we het gebruik van fossiele brandstoffen verminderen?
  • Wat wordt er bedoeld met de energietransitie?
  • Wat houdt de energietransitie in voor Nederland?
  • Welke verschillende vormen van duurzame energie bestaan er?
  • Wat zijn de positieve en negatieve kanten van het opwekken en het gebruik van duurzame energie?

 

Zijn sommige begrippen nog onduidelijk?

Biobrandstof, biomassa, duurzaamheid, duurzame energiebron, energiebesparing, energietransitie, fossiele energiebronnen, fossiele brandstoffen, geothermische energie, hernieuwbare energiebron, hydro-elektriciteit, kringloop, recycling, versterkt broeikaseffect, windenergie, zonne-energie.

 

Check je kennis over duurzame energie met deze korte diagnostische toets!

Test: Diagnostische toets Duurzame energie

Start

6. Herhaling of Verdieping

6a >>> Extra oefenstof en herhaling

Op deze pagina vind je extra oefenstof waarmee je aan de hand van opdrachten en filmpjes de lesstof herhaalt. Mocht je na afloop bepaalde begrippen of lesonderwerpen niet snappen, vraag dan gerust om hulp bij de docent of je mede klasgenoten.

Herhalingsopdracht 1: Duurzaam energie gebruik

Energie in en rondom het huis: Schooltv

Welke apparaten verbruiken veel energie? En hoe kun je energie besparen in huis? Ga op ontdekking in deze speciale zoom-in plaat en kom meer te weten over energie in en rondom het huis!

Om verder te gaan druk je op onderstaande link.

https://www.ntr.nl/html/micrio/schooltv/energieinhuis/

Herhalingsopdracht 2: Matching Columns

Koppel de begrippen aan de juiste omschrijving.

Hoe? Klik bijvoorbeeld eerst het woord linksboven aan. Ga daarna in de rechter kolom op zoek naar de juiste omschrijving en klik deze aan.
Let op, er zit een fout- en een tijdslimit op de oefening. Succes!

Matching Columns Game: Begrippen 'energie van de toekomst'.

6b >>> Verdieping

Op deze pagina vind je extra informatie over het onderwerp duurzame energie. Door deze tekst, filmpjes en opdrachten te maken, kom je nog meer te weten over de verschillende vormen van duurzame energie. Uiteraard hoef je niet alle verdiepingsopdrachten te doen. Kies er gewoon één uit die jou het leukst of het meest interessant lijkt.

Verdiepingsopdracht 1: Duurzame energieprojecten China

Zowel China als Nederland houden zich op grote schaal bezig met het ontwikkelen van nieuwe duurzame energieprojecten om zo het doel van het klimaatakkoord van Parijs te behalen.

Doel van het akkoord: de opwarming van de aarde beperken tot ruim onder 2 graden Celsius. Met een duidelijk zicht op 1,5 graden Celsius.

Opdracht: China wil graag koploper zijn op het gebied van duurzame energie. Ga via de link hieronder naar de website van De Evolutie Gids en lees/kijk met welke duurzame (energie)projecten China op dit moment bezig is.

Website De Evolutie Gids:  https://evolutiegids.nl/duurzaam-china/

Maak vervolgens onderstaande vraag/opdracht.

Verdiepingsopdracht 2: Hydro-elektriciteit

In deze verdiepingsopdracht leer je meer over het halen van energie/elektriciteit uit waterkracht.

Eerder in deze les hebben we het gehad over het opwekken van energie uit vallend water door waterkrachtcentrales. Naast deze manier van energieopwekking zijn er nog twee andere manieren waarop energie opgewekt kan worden uit waterkracht.

  1. Opwekken van energie uit de constante afwisseling van getijden (eb en vloed).
  2. Opwekken van energie uit de continue beweging van golven.

Aan de hand van twee video's en een aantal vragen leer je hoe getijdenenergie en golfenergie wordt opgewekt.

1. Getijdenenergie

Oefening:Kracht van het water omzetten in energie bij de Oosterscheldekering

2. Golfslagenergie

Extra info voor geïnteresseerden

Energie van de toekomst

In een ver verleden gebruikte de mens alleen maar duurzame vormen van energie. Toch wordt duurzame energie vandaag de dag ook wel 'energie van de toekomst' genoemd. Dit heeft te maken de ontwikkeling van allemaal nieuwe technieken om duurzame energie en elektriciteit te winnen uit duurzame energiebronnen. Gezien de grote hoeveelheid energie/stroom die er per dag moet worden opgewekt om alle huishoudens en de industrie van stroom te voorzien, is dit een enorme uitdaging.

In deze les zijn er vijf vormen van duurzame energie behandeld (windenergie, waterkracht, zonne-energie, aardwarmte en biomassa). Maar er zijn er nog meer!

Op de website van de rijksoverheid is een interessante videoserie te vinden over de energie van de toekomst. De link naar deze website staat hieronder vermeld. 

Energie van de toekomst - Rijksoverheid

7. Eindtoets

8. Begrippenlijst

Hieronder vind je alle begrippen uitgelegd. De gekleurde begrippen moet je kennen voor de toets!

Leer deze begrippen op een makkelijke manier met de Quizlet onder aan deze pagina.

 

Atmosfeer: De lucht om ons heen

Biobrandstof: Brandstof (benzine, diesel, gas) die gemaakt is uit biomassa; is een alternatief voor fossiele brandstoffen.

Biomassa: Organische materialen, zoals plantaardige olie, hout en groente- en tuinafval.

Broeikaseffect: Het vasthouden van de zonnewarmte door de dampkring.

CO2 neutraal: Om CO2-neutraal te zijn, moet er een evenwicht zijn tussen de CO2-uitstoot en de opname van CO2 uit de atmosfeer in ‘carbon sinks’ (of natuurlijke koolstofputten), zoals bomen. Om deze CO2-balans te bereiken, moeten alle broeikasgassen van de wereld gecompenseerd worden door koolstofopname.

Delfstof: Grond- en brandstof die je uit de aarde haalt.

Duurzaamheid: Niet meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan dat erbij komen, zodat mensen ze ook in de toekomst nog kunnen gebruiken.

Duurzame energiebron: Energiebron die bij het gebruik ervan nooit opraakt en die het broeikaseffect niet versterkt. Heet ook hernieuwbare energiebron.

Duurzame samenleving/ duurzame stad: Dit zijn samenlevingen of steden waar mensen willen wonen en werken, nu en in de toekomst. In deze omgeving houdt men rekening met elkaar en met de aarde (natuur), zodat er voor iedereen een mooie toekomst is weggelegd.

Energie: De kracht die dingen laat werken.

Energiebesparing / energiezuinig: Minder (fossiele) energie gebruiken.

Energietransitie: Overgang van het gebruik van fossiele energiebronnen naar duurzame energiebronnen.

Fossiele brandstoffen/fossiele energiebronnen: Brandstoffen die in miljoenen jaren gevormd zijn uit resten afgestorven planten, bomen en dieren (aardgas, aardolie en steenkool).

Geothermische energie: Duurzame energie uit de natuurlijke hitte in het binnenste van de aarde.

Hernieuwbare energiebron: zie duurzame energiebron.

Hydro-elektriciteit: Duurzame energie, waarbij elektriciteit wordt opgewekt met behulp van vallend water.

Isoleren: Materiaal zo aanbrengen dat kou, warmte of geluid minder goed naar binnen of naar buiten kan (werkt energiebesparend).

Klimaatverandering: Als over een periode van zo’n dertig jaar de klimaatfactoren, zoals temperatuur of neerslag, zijn veranderd.

Kringloop: Het opnieuw gebruiken van grondstoffen. Heet ook recycling.

Versterkt broeikaseffect: De versterking van het ‘natuurlijke’ effect van koolzuurgas (CO2) door de sterke toename ervan in de lucht

Windenergie: Duurzame opwekking van elektriciteit met windmolens.

Zonne-energie: Duurzame opwekking van elektriciteit met zonnepanelen. Ook kun je de zon gebruiken voor het opwarmen van water.

9. Feedback

Wat vond je van dit lesarrangement over duurzame energie? Vertel wat je interessant vond of juist minder leuk.

Graag ontvang ik je feedback zodat ik deze les nog leuker en leerzamer kan maken.

Gemaakt met Padlet

10. Extra les: Veldwerk in Maassluis

Gemeente Maassluis

De Gemeente Maassluis is een mooie en bijzondere gemeente gelegen in de provincie Zuid-Holland. Voordat Maassluis in 1614 een zelfstandige gemeente werd, hoorde Maassluis bij Maasland. Maassluis heette toen nog Maeslantsluys (spreek uit: Maaslandsluis).

In 1814 kreeg Maassluis stadsrechten toegewezen en werd Maassluis officieel een stad.

Inmiddels is Maassluis uitgegroeid tot een levendige gemeente met meer dan 33.000 inwoners. Maassluis heeft een mooie historische binnenstad en haven, een rijke geschiedenis en diverse voorzieningen voor jong en oud.

De gemeente Maassluis vindt het superbelangrijk om een positieve bijdrage te leveren aan een duurzame samenleving. Daarom doet de gemeente er van alles aan om van Maassluis een duurzame stad te maken. Samen met haar bewoners probeert de gemeente om in 2040 CO2- neutraal te zijn.

Maassluis is volop in ontwikkeling en besteed veel tijd en geld aan het uitbreiden en verbeteren van de stad. Zo worden er nieuwe woonwijken gebouwd en worden oude achtergestelde woonwijken vernieuwd. Ook investeerd de gemeente in het plaatsen van extra oplaadplekken en parkeerplaatsen voor elektrische auto's.

Bij het bouwen en vernieuwen van woningen stelt de gemeente strenge eisen en moeten deze woningen energiezuinig en goed geïsoleerd zijn.

Hieronder zie je een mooi voorbeeld van een appartementencomplex in Maassluis dat als eerste wooncomplex in Nederland voldoet aan de nieuwste veiligheidsmaatregelen voor zonnepanelen met opslagbatterij. Hierdoor is dit wooncomplex een stuk energiezuiniger geworden.

Materiaal Veldwerk

Beste speurneuzen!

Vandaag ga je (samen met de klas) een veldwerkonderzoek uitvoeren.

Hieronder lees en vind je precies wat je daarvoor allemaal nodig hebt.

  • Een telefoon met 4G >>> installeer hierop de app Survey123 (van ArcGIS)
  • Een fiets
  • De handleiding (zie link)

De QR-code (rechts in beeld) leidt je naar het veldwerk in Survey123. Samen met de handleiding vormt dit het veldwerkonderzoek. De handleiding kan je downloaden via onderstaande link. Vervolgens kan je de handleiding zelf uitprinten of je ontvangt de handleiding in de klas van de docent.

Link naar Survey123 (indien de QR-code niet werkt)

Wat is de bedoeling?

Tijdens dit veldwerk gaan we aan de hand van opdrachten op zoek naar verschillende vormen van duurzame energie.

Dit veldwerk heeft dan ook als doel je bewust(er) te maken van het gebruik van duurzame energie binnen je eigen omgeving en de manieren waarop deze energie wordt opgewekt.

We vertrekken zo met zijn allen op de fiets naar Station Maassluis West. Hier open je de app van ArcGIS Survey123 op je telefoon en begin je met het maken en invullen van de online opdrachten.

Tijdens de gehele fietstocht (de heen- en de terugweg) moet je goed om je heen blijven kijken. Veiligheid gaat voor alles!  

Je krijgt voor tijdens je fietstocht een telopdracht mee. Hiervoor kan je van tevoren kiezen uit één van de volgende onderwerpen:

Zonnepanelen/ elektrische laadpalen/ Go-share scooters/ Elektrische voertuigen

Het opdrachtformulier dat bij de telopdracht hoort, vind je op de volgende pagina van de handleiding. Een simpele manier om bij te houden hoeveel je van jouw gekozen onderwerp bent tegen gekomen, is door te turven. Turven betekent simpelweg streepjes zetten.

Kijk voordat je zo op pad gaat eerst even naar de handleiding incl. het telformulier.

Heb je nog vragen?

Ik ben constant bereikbaar en fiets gezellig met jullie mee.

Go!!!

Bronnen

Literatuur:​

  • Ten Brinke, W.B., de Jong, F., Padmos. (2016). De Geo: lesboek 2 havo/vwo. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
  • Ten Brinke, W.B., de Jong, F., Padmos. (2016). De Geo: Basisboek aardrijkskunde voor de onderbouw. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
  • Van Gerven, M. (2020). Van megawindmolen tot waterstofcentrale. Eigenhuis magazine, 47, 17-21.

 

Websites:

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/klimaatverandering/klimaatbeleid

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/klimaatverandering/gevolgen-klimaatverandering

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/videoserie-energie-van-de-toekomst

https://evolutiegids.nl/duurzaam-china/

 

Video's:

 

Afbeeldingen:

  • Auteursrechtvrije afbeeldingen via Pixabay en de online bronnenbank mogelijk gemaakt door Bing, Creative Commons (CC)

 

Educatieve tools:

  • Wikiwijs
  • Educaplay
  • GoogleForms
  • Quizlet
  • Padlet (notities)