1918 tot 1955
4 periodes 2e wereldoorlog
A 1918 - 1939 aanleiding/ aanloop
B 1939 - 1942 deel 1 asmogenheden in de aanval
C 1942 - 1945 deel 2 geallieerden in de aanval
D 1945 - 1955 een nieuwe wereld orde
1918-1939 aanleiding/ aanloop
Afloop van de eerste wereldoorlog
Op 28 juli 1914 begon de eerste wereldoorlog. Europa zag er toen heel anders uit. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Turkije vochten toen tegen Servië, Rusland, Frankrijk en Engeland. Oostenrijk-Hongarije zijn nu 3 landen genaamd: Oostenrijk, Hongarije en Tsjechoslowakije. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Turkije werden de centralen genoemd, omdat al die lande in het midden van Europa lagen. Servië, Rusland, Frankrijk en Engeland werden de geallieerden genoemd.
Op 28 juni 1919 werd het Verdrag van Versailles ondertekend. Door het Verdrag van Versailles te ondertekenen tekende de landen vrede met elkaar. De geallieerden wouden er voor zorgen dat Oostenrijk-Hongarije en Duitsland nooit meer oorlog zouden voeren.
Afloop Wo1/ vrede van Versailles
Aanloop tweede wereldoorlog
Na het tekenen van het Verdrag van Versailles namen de geallieerden de macht. Frankrijk werd de baas over Duitsland. Duitsland mocht geen vliegtuigen, leger, tanks, etc. Hierdoor voelden de Duitsers zich beledigd. Hierdoor veranderde Europa weer. Zo kreeg Europa bijvoorbeeld Polen, Oostenrijk en Hongarije erbij.
In 1927 kwam er een grote economische crisis in Europa waarbij Duitsland het het zwaarst had. Hier maakte Adolf Hitler profijt van. Hij vertelde de burgers dat hij Duitsland weer sterk kon maken en dat de inwoners van Duitsland op hem moesten stemmen. In 1933 kwam Hitler aan de macht. Hitler had geld nodig om zijn leger op te bouwen. Maar omdat de burgers geen werk hadden kon hij ook niet veel belasting vragen. Hiervoor waren de Joden aangewezen. De joden moesten al hun geld en bezittingen inleveren. Hierdoor had Hitler geld om met zijn leger het rurh gebied aan te vallen.
Omdat Duitsland het had gewonnen tegen Frankrijk hadden ze het gevoel dat ze tegen meer landen konden strijden om zo het oude Duitsland terug te krijgen. Daarom viel Duitsland met behulp van Rusland, Polen binnen. Nadat ze dat hadden gewonnen begon Rusland voor zichzelf te vechten en vocht Duitsland voor zichzelf.
Opkomst NSDAP 1919 tot 1939
Aanloop NSDAP
Op 5 januari in 1919 werd er een partij genaamd DAP (Duitse Arbeiderspartij) opgericht. Hun hadden als doel om weer een leger op te bouwen. In september 1919 werd Adolf Hitler lid van de DAP. Hitler werd het bestuur van de partij. In 1920 werd de naam veranderd naar NSDAP (Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij). Rond 1921 werden de andere bestuursleden aan de kant gezet en was Hitler de leider van de Partij. Vanaf toen bepaalde Hitler alles. Toen Hitler de leider was, was er geen vrijheid van meningsuiting meer, ook mochten er geen andere politieke partijen zijn. Met deze standpunten werd Hitler gekozen tot premier van Duitsland. Ook had de NSDAP een extreem racistische denkbeeld. De NSDAP had bijvoorbeeld een groot hekel aan homo’s, joden en zigeuners.
Leven in Nederland
Leven in Nederland voor de tweede wereldoorlog
Het leven in Nederland in 1918 was heel anders dan nu. De mensen hadden geen auto’s, elektriciteit, supermarkten, goede wegen etc. De bakker en de melkboer kwamen met paard en wagen aan huis. Ook hadden de mensen een eigen moestuin en verbouwden zo hun groente en fruit.
Er waren geen auto’s of televisies. Ook waren en geen wegen of hele slechten. Er waren geen autowegen of asvaalt wegen, maar er waren vooral zandpaden.
Ook hadden mensen er geen erg in dat er bijvoorbeeld Joden of zigeuners naast hun woonden. De vrouw was thuis en zorgden voor de kinderen en het huishouden. De man ging werken.
1939-1942 Deel 1 asmogendheden in de aanval
ontwikkeling NSDAP
Ontstaan van de NSDAP
12 september 1919 Hitler bezocht een bijeenkomst van de partij DAP. Hij werd lid van deze partij. In 1920 werd er een massabijeenkomst georganiseerd. Hitler gaf daar een toespraak aan 2000 mensen. Hij wist de mensen te boeien en een voorstel aan te krijgen om de naam te wijzigen in Nationaalsocialistische Deutsche Arbeiderspartij (NSDAP).
De partij staat voor:
- Vernietiging van Weimar democratie
- Herzien van het verdrag van Versailles
- Revanchisme (revanche op de oude vijanden.)
- Anti bolsjewisme
- Militarisme
- Antisemitisme
Het grootste verschil met de partijen uit de rest van de landen is dat Hitler partij racistisch was. Hitler beloofde de Duitsers een gouden toekomst.
Gevolgen voor de samenleving door de NSDAP:
De bewoners kregen antisemitisme. Ze moesten in aparte wijken gaan wonen (Ghetto’s).
Ze mochten maar bepaalde tijden op straat komen om boodschappen te doen.
Openbare ruimtes waren verboden voor de Joden. Ze kregen vaak hun ontslag. Ze moesten een ster op hun kleding dragen die liet zien dat ze Joods waren.
Het kwam zover dat Joden naar de concentratiekampen moesten.
Dit waren vernietigingskampen of werkkampen. De omstandigheden waren er slecht. In deze kampen zaten niet alleen Joden, ook gehandicapten, zigeuners en homo’s werden als minderwaardig beschouwd.
leven in Nederland verzet
Leven in Nederland tijdens het Verzet
Wat was het verzet:
Je had verschillende soorten verzet in de Tweede wereldoorlog.
Passieve verzet je mocht niet naar radio luisteren of illegale pers lezen.
De tweede het actieve verzet. Deze mensen lieten mensen bij hun onderduiken, brachten eten rond langs de deuren en verzorgde mensen. Dit kon in die tijd echt niet. De andere groep waren de militante groep. Deze gebruikte geweld.
Het verzet samen deed van alles, zoals eten rondbrengen, folders drukken en verspreiden. Ze deden er alles aan om de Duitsers dwars te zitten.
Het verzet was in Europa verspreid.
Redenen om bij het verzet te gaan waren:
Medelijden en het niet kunnen aanzien van de onderdrukking.
Niet kunnen aanzien dat de hele buurt honger heeft.
De overvallen op bonnen, voedsel en het leeghalen van depots.
Filmpje om het te verduidelijken : https://schooltv.nl/video/gewapend-verzet-overvallen-en-wapensmokkel/#q=verzet%20
militair verloop europa
Militair verloop van de oorlog in Europa
In 1942 deden de geallieerden de 1e poging om aan land te komen in Frankrijk tijdens Operatie Jubilee. Deze actie mislukte volledig.
De slag om Stalingrad begon op 23 augustus 1942 en einde op 2 februari 1943. Dit word ook wel gezien als het keerpunt van de 2e Wereld oorlog. Het Duitse leger werd uiteindelijk volledig vernietigd door de geallieerden. De Duitsers raakten verstrikt in een 2 frontenoorlog. In het Westen hadden de Amerikaan en de Britten intussen operatie Overlord georganiseerd. De operatie is bekend geworden als D-Day(beslissende dag) De geallieerde landen op 6 juni 1944 op de stranden van Normandië. Op die dag kwamen 110.000 Britten, 53.000 en 5.000 andere geallieerden aan op de stranden van Normandië. 6 Juni 1944 word ook wel gezien als de dag van de bevrijding van West-Europa. De Duitsers waren snel verjaagd uit Frankrijk en België. In het voorjaar van 1934 vielen de troepen van de Sovjet-Unie(Rusland) en Amerika Duitsland binnen. Rond de maand april bereikten deze 2 landen elkaar midden in Duitsland. Adolf Hitler besefte bij deze inval dat er niets meer te winnen was voor hem. Daarom pleegde hij op 30 april 1945 zelfmoord. Dit deed hij samen met zijn vrouw in een bunker In september worden de 1e stappen in Nederland gezet. Maar de geallieerden raken buiten adem. Hun voorraden raken op. Maar ze zetten door. Market Garden, de race om de bruggen in zuid- oost Nederland, wordt een Duitse overwinning. Nederland raakt verdeelt. 1 Deel is van de geallieerden: zuid- Nederland en het andere deel noord- Nederland blijft van de Duitsers. De winter van 1944-1945 word ook wel gezien als de hongerwinter. Dat is een winter waarin noord- Nederland het zwaar had. De Duitsers waren daar nog steeds de baas, het was koud en er was weinig eten. Maar in februari 1945 lukt het de geallieerden toch om ook het noorden van Nederland te bevrijden. In Oost-Europa waren de Duitsers namelijk al aan het liezen van de Sovjet-Unie In
Op 1 mei tekende Duitsland de overgave aan de geallieerden. Op 4 mei werd deze overgave geaccepteerd door de geallieerden.
militair verloop afrika
Militair verloop van de oorlog in Afrika
De Noord-Afrikaanse Veldtocht was de strijd tussen de geallieerden en de almogendheden in Noord-Afrika tijdens de 2e WO. Mussolini (fascistische leider Italië) droomde van een nieuw Italiaans wereldrijk, gebaseerd op het klassieke Romeinse Rijk. In 1940 viel het Italiaanse leger Egypte aan, op dat moment nog een Britse kolonie. De overgave van Frankrijk leidde ertoe dat het noorden van Marokko en Algerije in 1940 in handen waren gekomen van de met Duitsland sympathiserende Vichy regering. Toen Mussolini beseft dat hij de winst in Egypte niet in zijn eentje kon behalen, vroeg hij Hitler om hulp. Deze hulp was niet voldoen; de almogendheden werden in 1942 door de geallieerden verslagen bij El Alamein, waarna de as-mogendheden in het defensief werden gedrongen.
Op 13 mei 1943 eindigde op 13 mei 1943 met de overgave van de laatste Duitse en Italiaanse troepen in Tunesië. Tijdens de Noord-Afrikaanse veldtocht werkten de Britten en de Amerikanen voor het eerst met elkaar samen. De veldtocht wordt beschouwd als een ‘schone veldtocht’, omdat er tijdens de gevechten geen oorlogsmisdaden gepleegd zouden zijn en de burgerbevolking weinig met de gevechten te maken had.
militair verloop Azie
Militair verloop van de oorlog in Azië
De 2e WO in Azië( ook wel Pacifische oorlog) werd uitgevochten in Oost-Azië en de grote oceaan tussen n het Japanse keizerrijk en de geallieerden. De oorlog begint met dat Japan op 7 december meerdere fronten tegelijk aan valt. De bekendste aanval is die op Pearl Harbor waarbij de Amerikaanse vloot flink beschadigd wordt. Amerika verklaart Japan de oorlog en andere landen volgen, waaronder Nederland. Tussen 7 december 1941 en 8 maart 1942 veroveren de Japanners vele delen waaronder: Singapore en Java. De Japanse troepen weten snel op te rukken en het KNIL(Koninklijk Nederlands Indisch Leger) kan ze niet tegenhouden. Tijdens de strijd gaan tientallen oorlogsschepen en honderden vliegtuigen verloren. Duizenden militairen komen om of worden krijgsgevangen gemaakt. de Japanners zetten de Europese bevolking van Nederlands-Indië gevangen in kampen.
In juli 1944 trad de Japanse regering van generaal Toja af, vanwege het slechte verloop van de oorlog. Toch hield Japan daarna de strijd nog 13 maanden vol
Op 8 augustus gebruikte de Amerikanen hun nieuwe wapen: de atoombom. Op 6 augustus 1945 liet Amerika een atoombom vallen boven de stad Hiroshima. Enkele dagen later op 9 augustus volgde de atoombom op Nagasaki. Met als gevolg tussen 130.000 en 225.00 doden. Dit bracht de Japanners ertoe zich over te geven. Deze overgave werd op 2 september 1945 formeel getekend, waarmee er een einde kwam aan de 2e Wereldoorlog.
ontwikkeling NSDAP
Ontwikkeling NSDAP
De nationaalsocialistische Duitse arbeidspartij(NSDAP) was de politieke partij onder leiding van Adolf Hitler. De partij is opgericht door Anton Drexler en had toen nog de naam Duitse Arbeiderspartij(DAP). Maar in 1920 werd de naam veranderd in NSDAP. Het doel van het veranderen van de naam was dat Hitler een grotere doelgroep wilde aanspreken. Hij wilde hiermee de indruk wekken dat zijn partij ook socialistische kanten kende. Hitler weet met zijn spreektalent steeds meer leden aan te trekken. De partij kenmerkt zich door een extreem nationalisme en antisemitisme. In november 1923 probeert Hitler door middel van een staatsgreep de macht te grijpen. Dit draait uit op een grote mislukking. Hitler belandt achter de talies en de rechter verbiedt de NSDAP. Eind 1924 komt Hitler na een relatief lichte straf vrij. In 1929 kwam er een crisis in Duitsland die grote economische gevolgen hadden. Daarnaast raakten miljoenen mensen hun baan kwijt. Veel mensen voelden zich aangetrokken door de partij, die kracht en hoop uitstraalt. De partij belooft een betere toekomst voor Duitsland. De partij kwam in 1933 in Duitsland aan de macht doordat het Duitse volk de leiders van toen zat waren. Eén van de 1e dingen die werden gedaan was het beperken van de vrijheid van meningsuiting en het verbieden van andere politieke partijen.
Toen de 2e WO afgelopen was werd de partij verboden verklaard.
leven in nederland
Leven in Nederland(oa verzet)
Maar wat gebeurde er dan in Nederland toen het Nederlandse leger in mei 1940 verslagen was? In het begin was het rustig. Iedereen hoorde en bij en school/werk ging na een tijdje ook gewoon door. Maar dat duurde niet lang. De joden hoorden er steeds minder bij. Zo werden boeken van Joodse schrijvers niet meer verkocht en mochten ook niet worden gelezen. Het was verboden om Britse of Amerikaanse berichten te lezen of te beluisteren. De kranten mochten alleen nog goede dingen schrijven over de Duitsers en Adolf Hitler. Op deze manier hoopten de Duitsers dat de Nederlanders op Hitler gingen stemmen zodat hij nog meer macht kreeg.
Maar van de Joden hoefden hij niet te weten. Dat komt omdat de Joden volgens Hitler de schuld waren de crisis in de jaren 30. Het werd steeds moeilijker voor de Joden om in de Nederland te wonen. Bij zwembaden, scholen en trams hingen bordjes met: verboden voor Joden. Maar niet alleen de joden o.a. ook gehandicapten en homo’s mochten daar niet naar binnen. Daarnaast moesten Joden ook een Jodenster op zodat iedereen kon zien dat ze Joods waren. Al lijkt dit al heftig het was pas het begin.
Hitler vond dat Joden weg moesten uit Nederland. Ze werden daarom opgepakt en naar vernietings- of concentratiekampen gestuurd. Families werden daar gesplitst. Mannen apart van vrouwen en kinderen. De Mannen moesten als ze niet door de zeer slechte leefomstandigheden omkwamen werken op de kampen. De vrouwen en kinderen werden of gebruikt als proef voor medicijnen, maar de meeste werden vergast.
Veel mensen waren het niet eens met wat er gebeurde met de Joden, homo’s en gehandicapten. Daarom kwam er steeds meer verzet in Nederland. Zo was er in februari 1941 2 dagen lang een grote staking om een signaal af te geven, de Februaristaking. 2 Dagen lang lag het vervoer stil. Trams en treinen reden niet. Echter werd iedereen die meedeed gelijk opgepakt. Maar er werden ook verzet kranten gemaakt. Daarin werd slecht gepraat over de Duitsers. Zodra hun daar dan ook achter kwamen werd iedereen die daar aan mee had gewerkt opgepakt. Ook mocht er niet meer naar Engelse zenders geluisterd worden, omdat ook hun partijdig waren. Iedereen moest daarom ook zijn of haar radio inleveren. Wat er ook veel gebeurde was dat er op de muren ‘OZO’ geschreven werd. Wat betekende Oranje Zal Overwinnen. Er was ook een andere manier van verzet namelijk onderduikers helpen. Sommige joden besloten om onder te duiken dit werd dan gedaan bij ‘normale’ burgers. De Duitsers mochten daar dan natuurlijk niks van weten. Een bekend onderduik verhaal is bijvoorbeeld die van Anne Frank.
1945-1955 een nieuwe wereldorde
leven in Nederland wederopbouw
D-1a Wederopbouw
Met wederopbouw wordt meestal de periode van 10 à 15 jaar na de tweede wereldoorlog bedoeld, waarin Nederland de schade herstelde, die de oorlog aan het land had toegebracht. Het betrof voornamelijk materiële schade. Schade dus aan gebouwen, wegen, installaties enzovoorts. Het zwaarst getroffen was de binnenstad van Rotterdam, die in 1940 bij een bombardement door de Duitsers was verwoest. Den Haag had ook zwaar geleden. Daar waren door de Duitsers hele wijken, parallel aan de zee, met de grond gelijk gemaakt voor de zogeheten Atlantikwall, die een eventuele geallieerde invasie moest verhinderen. Alsof dit nog niet genoeg was, kreeg Den Haag in maart 1945 ook nog een geallieerd bombardement te verduren, dat de wijk Bezuidenhout grotendeels in puin legde. Ook Arnhem werd zwaar getroffen tijdens de Slag om Arnhem tussen Duitsers en geallieerden in 1944.
Materiële omvang van de schade
De schade aan het huurwoningenbestand was zodanig, dat er na de oorlog een woningnood ontstond, terwijl vóór de oorlog hele straten leeg stonden! Eigenlijk was er nauwelijks een plek in Nederland te vinden, die de oorlog schadevrij was doorgekomen. Alleen al het aantal verwoeste of beschadigde woningen op een bestand van ca. 2 miljoen (1940) bedroeg (1945) ruim 500.000, een kwart dus. Kortom, de schade was enorm.
omgang met terugkerende nederlanders
D-1b omgang met terugkerende Nederlanders
Eén op de vier Nederlanders beleefde het einde van de Tweede Wereldoorlog niet thuis. Ze waren gedeporteerd, geëvacueerd, te werk gesteld, ondergedoken of om andere redenen van huis. De ruim 2 miljoen Nederlanders die op de vlucht of ontheemd waren, hoorden bij het grotere vluchtelingendrama dat de Tweede Wereldoorlog teweeg had gebracht: naar schatting 60 miljoen mensen waren toen op de vlucht.
Na de bevrijding probeerden vele Nederlanders naar huis terug te keren en de draad weer op te pakken. Sommigen lukte dit snel, anderen pas na vele omzwervingen. Zij hadden echter nog het geluk een plek te hebben om heen te gaan. Een deel van de vluchtelingen – de zogenaamde Displaced Persons – had geen ‘thuis’ meer of kon niet zonder hulp terugkeren. Hun families waren uitgemoord, hun huizen waren verwoest, ze wilden niet terugkeren naar hun oorspronkelijke woonplaats of ze waren daar niet meer welkom.
Joden die de oorlog in de onderduik hadden overleefd, zo’n 16.000 personen, waren blij met de herwonnen vrijheid. Tegelijkertijd viel er een grote schaduw over: het lot van de gedeporteerde familieleden en
vrienden werd steeds duidelijker. Slechts 5.500 Joden keerden uit de kampen terug. Van de Joden die gevlucht waren naar het buitenland kwam ook een deel weer naar Nederland. De omvang van de moord was in 1945 echter in volle omvang zichtbaar geworden: zo’n 75% van de Nederlandse Joden was vermoord.`
De nieuwe wereldoorlog
D-2 De nieuwe Wereldoorlog
D-2a De Europese éénwording De geschiedenis van Europa in de 20ste eeuw is getekend door beide wereldoorlogen en de Koude Oorlog. Naast veel ellende en leed hebben die oorlogen ook iets positiefs opgeleverd: de wil om door samenwerking een einde te maken aan oorlogen en het creëren van meer welvaart. Daarnaast wilde West-Europa sterk staan op economisch, politiek en militair gebied tegenover Oost-Europa. Dat werd immers gedomineerd door de Sovjet Unie. Met de val van de Berlijnse muur eindigde de Koude Oorlog. De Europese eenwording en samenwerking kreeg met de toenadering van Oost-Europese landen een extra dimensie.
Na de Tweede Wereldoorlog was de behoefte aan wederopbouw en veiligheid groot. Veel mensen wilden ervan verzekerd zijn dat er nooit meer een oorlog zou komen. Daarom ging een aantal West- Europese landen meer met elkaar samenwerken op economisch en politiek gebied.
D-2b Koude Oorlog
https://www.youtube.com/watch?v=TjGy9fKNF1M
D-2c Dekolonisatie
Dekolonisatie is het proces waarbij kolonies zelfstandig worden van een moederland. De term wordt vooral gebruikt voor het proces waarbij niet-Europese koloniën van Europese koloniale mogendheden onafhankelijk werden. Na de tweede wereldoorlog was er een dekolonisatie. 1947, het jaar waarin India onafhankelijk werd door inspiratie van vooral Mahatma Gandhi, wordt wel gezien als beginpunt van deze naoorlogse dekolonisatie. In dat jaar was de onafhankelijkheidsoorlog in Nederlands-Indië ook al aan de gang. Het belangrijkste jaar in het proces van dekolonisatie van Afrika is 1960. In dat jaar werden zeventien Afrikaanse landen onafhankelijk. 1960 wordt dan ook wel het Jaar van Afrika genoemd.
afsluiting
test je kennis
