Om te weten hoe lang een noot duurt, moeten we eerst het tempo bepalen! Het tempo is een andere naam voor wat we misschien beter kennen als de Beat, het gaat over het aantal tellen dat je hoort per minuut. Met andere woorden is het tempo dus hetzelfde als de snelheid van een liedje.
Een benaming die we veel tegenkomen, zeker bij moderne dj's, is BPM. Dit staat voor het aantal Beats Per Minute. Dus hoeveel beats (of tellen) er per minuut zijn. Dit kan worden uitgedrukt in een getal!
Een handig instrument om een bepaalt tempo te kiezen, of in te stellen is een metronoom!
Met deze metronoom kunnen muzikanten gemakkelijk een bepaald tempo instellen en volgen.
Deze termen bestaan al heel lang en geven dus weer wat het tempo van een bepaald muziekstuk moet zijn. In tegenstelling tot de Beats Per Minute, zijn de andere termen zoals 'Lento, allegro of vivace' veel minder strikt en gaat het eerder over een gevoel.
Notenwaardes
Op de onderstaande afbeelding zie je een kwartnoot afgebeeld. Een kwartnoot is een heel veel voorkomende noot in de muzieknotatie. Maar waarom noemen we dit nu een kwartnoot? en hoe lang duurt deze noot nu juist? Wel dat gaan we bekijken!
Als je goed naar de muziek luistert, en naar het tempo, zal je merken dat je op een bepaalde manier kan meetellen! Je hoort vaak een bepaald accent op een bepaalde tel! bekijk onderstaand filmpje:
Je voelt in dit stukje een bepaalde beat (of tempo), het is het gevoel dat je hebt als je met je hoofd mee 'headbangt'. Bij dit voorbeeld kan je telkens tellen tot 4, en je zal merken dat de eerste tel iedere keer een accent krijgt. je krijgt dus 1 2 3 4, 1 2 3 4, 1 2 3 4, 1 2 3 4,... Een accent kan bijvoorbeeld een extra luide noot zijn, of een slag van een cymbaal op de eerste tel, enzovoort.
Doordat de eerste tel wel een accent heeft en de volgende tellen niet horen we een terugkerend patroon. Dit patroon noemen we een maat. Een maat bestaat dus altijd uit tenminste twee tellen, een sterke (tel met accent), en minstens een zachte.
Maatsoort
Om het tempo nog beter te kunnen begrijpen moeten we ook letten om de maatsoort. Deze kan heel sterk verschillen en heeft een zeer groot effect op het muziekstuk. Het heeft wederom te maken met tellen en accenten!
Er bestaan heel wat verschillende maatsoorten maar de meeste gebruikte (in popmuziek) is de vierkwartsmaat oftewel de maat 4/4.
Bekijk onderstaande afbeelding
Je ziet in bovenstaande afbeelding het symbool staan. Dit betekent dat we zullen tellen in een vierkwartsmaat. Een ander symbool voor deze maat is .
Voordat we verder gaan met de verschillende maatsoorten zullen we eerst even de verschillende notenwaarden bekijken. Nu onthoud je vooral dat er in deze maatsoort 4 kwartnoten per maat zijn.
Notenwaarde: de vorm
Om noten en hun waarden (lengte) goed te herkennen geven we elke soort noot een andere naam. De meest voorkomende notenamen zijn de volgende en zien er zo uit.
De verschillende noten staan in volgerde van traag naar snel. De hele noot zal dus het langste duren, de zestiende noot zal het kortste duren! De lengte van de noten halveert telkens je een trapje lager gaat.
Als je dus een maat hebt waarin er per maat 4 tellen te voelen zijn, dan duurt de langste noot (de hele noot) per maat 4 hele tellen!
We delen nu telkens de notenwaardes in twee.
De helft van een hele noot noemen, we heel gemakkelijk, de halve noot!
Als de hele noot een waarde heeft van 4 tellen, dan heeft de halve noot de helft van deze waarde! 2 tellen dus.
Als we nu de halve noot ook nog eens in twee delen (de helft van de helft) krijgen we een kwartnoot. Ook deze duurt nog eens de helft van de halve noot (twee tellen).
De kwartnoot zal dus maar 1 tel duren.
maak nu volgende oefening door op de volgende link te klikken.
(om terug te komen naar deze pagina, klik na de oefening op 'vorige pagina')
De vorige notenwaardes duurden allemaal 1 te of langer, maar sommige notenwaardes kunnen ook minder lang duren dan 1 tel!
We zetten onze wiskundige redenering verder en en verdelen de kwartnoot nog eens in twee.
Als we een kwart in twee delen, dan krijgen we twee achtsen!
Een achtste noot zal dus de helft van een tel duren, en twee achtste noten na elkaar duren even lang als een tel!
Je kan dan deze achtste noot nog een keer in twee delen, en dan komen we uit bij de zestiende noten!
Deze noten zijn de snelste die er zijn en duren slechts een kwart van een tel! Dus in een kwartnoot zullen altijd 4 zestiende noten zitten.
Alles wordt nog is herhaald op onderstaande schema's
Hier zie je de onderverdeling van de notenwaarden nog eens
Je ziet dat elke onderstaande lijn telkens 2 noten uit de vorige lijn bevat! Dit is omdat we de waarde van de noten telkens door 2 hebben gedeeld
Wat nog belangrijk is, is dat als er 2 achtste noten, of 4 zestiende noten achter elkaar staan deze worden verbonden door een waardestreep.
De waardestreep verbind noten die korter zijn dan 1 tel.
+ = (twee achtste noten, twee klappen per tel)
Maatsoorten
We hebben nu geleerd dat er in elke maat verschillende tellen te verdelen zijn. Dit kan door gebruik te maken van de noten en te letten op hun verschillende waardes. Zo moeten er in een vierkwartsmaat (4/4) in elke maat 4 tellen te vinden zijn.
We gingen ook al even in op het belang van de maatsoort!
De maatsoort vind je altijd vooraan een muziekpartituur en geeft heel veel informatie weer!
Als we luisteren naar onderstaande muziekfragmenten horen we een duidelijk verschil in tempo en ritme. Let telkens goed op waar de eerste tel zit!
Het eerste voorbeeld bevat twee tellen per maat dat is dus de maatsoort 2/4! Probeer mee te tellen!
Deze maatsoort wordt vaak gebruikt tijdens een mars en je voelt heel duidelijk telkens twee tellen. Als je probeert om te marcheren op dit nummer zal je merken dat dit heel goed gaat!
Het tweede voorbeeld bevat 3 tellen per maat, en is dus de maatsoort 3/4. Deze maatsoort wordt typisch gebruikt bij de dans, de wals. Het typische ritme is 'Hoem-pa-pa/Hoem-pa-pa/Hoem-pa-pa Probeer nog eens mee te tellen.
De maatsoort die we al besproken hadden, en die heel veel voorkomt is de maat 4/4. Deze bevat dus 4 kwartnoten (of tellen) per maat.
De verschillende maatsoorten hebben dus een groot effect op hoe de muziek wordt gespeeld.
De meest voorkomende maatsoorten staan hier vermeld en worden als volgt genoteerd.
Je ziet dus dat het bovenste getal zegt hoeveel tellen er per maat zullen zijn, en dat het onderste getal laat weten hoelang 1 tel duurt. Als er onderaan een 4 staat, zal elke tel 1 kwartnoot duren. Als er onderaan een 8 staat zal elke tel 1 achtste noot duren!
Het arrangement Notenwaardes is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Jonas Pieters
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-10-05 22:30:21
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
staan. Dit betekent dat we zullen tellen in een vierkwartsmaat. Een ander symbool voor deze maat is 
. 
+ 
(twee achtste noten, twee klappen per tel)
