Zon vmbo234

Zon vmbo234

Zon

Inleiding

Ik ben Eratosthenes. Ik ben een Griek, net als Anaxagoras. Ik leef omstreeks 250 jaar voor Christus. Ik ben van Griekenland naar de stad Alexandrië verhuisd om daar het hoofd te worden van de grootste en meest prestigieuze bibliotheek van mijn tijd. Grootheden als Archimedes en Aristoteles hebben er gestudeerd, wellicht heb je weleens van ze gehoord.

Ik lees en reis veel. Bij ons is het een groot probleem om je positie te bepalen. Vooral op zee is dat heel belangrijk. Hoe weet je waar je bent?

Ik heb ontdekt dat de zon je enorm kan helpen bij het bepalen van je positie. En sterker nog: dat je door goed naar de schaduw van de zon te kijken, kunt bepalen hoe groot de aarde is.

Wat ga ik leren?

Leerdoelen

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • uitleggen dat de zon elke dag opkomt en ondergaat.
  • uitleggen dat de zon opkomt in het oosten en ondergaat in het westen.
  • uitleggen dat de zon ’s zomers een hogere baan door de hemel beschrijft dan ’s winters.
  • het dag- en nachtritme en de seizoenen verklaren aan de hand van de beweging van de aarde om de zon.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag

 

Activiteit

Waarnemen

Ik kijk naar hoe de zon vanaf de aarde lijkt te bewegen.

Verklaren

Ik verklaar de bewegingen van de zon, gezien vanaf de aarde.

Theorie

Ik bestudeer de theorie over 'Dag en nacht' en over 'Seizoenen'.

Verwerken

Ik beantwoord de verwerkingsvragen.

Terugkijken

Ik kijk terug op de opdracht.

​
Tijd
Voor deze opdracht staat 2 à 3 uur.

Aan de slag

Stap 1: Waarnemen

Kijk naar de volgende applet:

Je ziet hoe de zon, gezien vanaf de aarde vanaf het Noordelijk halfrond, lijkt te bewegen.
Kijk naar de verschillen in de verschillende tussen de herfst, winter, lente en zomer.
Gebruik wat je ziet bij het beantwoorden van de volgende vragen.

Stap 2: Verklaren

Je gaat het volgende verklaren:

  1. Verklaar dat de zon elke dag opkomt en ondergaat.
  2. Verklaar dat de zon opkomt in het oosten en ondergaat in het westen.
  3. Verklaar dat de zon ’s zomers hoger aan de hemel staat dan ’s winters.

Je gaat als volgt te werk:

Fase 1:
In tweetallen verklaar je het bovenstaande m.b.v. attributen zoals een tennisbal en een waxinelichtje. Mocht je er niet uitkomen, kun je de pagina hulplijn raadplegen. Ben je toe aan een extra uitdaging? Bekijk dan de breinkraker.

Fase 2:
Je tweetal wordt gesplitst, er worden nieuwe tweetallen gevormd.

Fase 3:
In het nieuwe tweetal vertel je aan je teamlid hoe je het bovenstaande verklaart. Je krijgt feedback van je teamlid. Gebruik daarbij deze feedbackkaart.

Fase 4:
Afsluitend vertelt je teamlid hoe hij/zij het bovenstaande verklaard. Je geeft feedback met de feedbackkaart.
Je docent geeft aan in welke fase je zit en hoeveel tijd je nog hebt.

Feedbackkaart
Lever de kaart die jouw teamlid voor je heeft ingevuld in bij de docent.

Hulplijn: Verklaren

Hulplijnen en breinkraker bij de opdracht de zon: verklaren
Je gaat het volgende verklaren:

  • Verklaar dat de zon elke dag opkomt en ondergaat.
  • Verklaar dat de zon opkomt in het oosten en ondergaat in het westen.
  • Verklaar dat de zon ’s zomers hoger aan de hemel staat dan ’s winters.

Je gaat als volgt te werk:

Fase 1:
In tweetallen verklaar je de maanfasen m.b.v. attributen zoals een pingpongbal, een tennisbal en een waxinelichtje.
Kom je er niet uit?

Loop je vast met het verklaren dat de zon elke dag opkomt en ondergaat?
De tip: Laat de aarde eens draaien.

 

Loop je vast met het verklaren dat de zon opkomt in het oosten, en ondergaat in het westen?
De tip: Kijk eens of het te maken heeft met welke kant de aarde op draait.

 

Loop je vast met het verklaren dat de zon 's zomers hoger aan de hemel staat dan 's winters?
De tip: Laat de aarde eens kantelen t.o.v. de zon.


Was het een makkie? Ben je toe aan een extra uitdaging?
Bekijk dan de breinkraker.

Ok, je hebt een mooie verklaring gevonden voor de waarnemingen. Dat de zon ’s zomers hoger aan de hemel staat dan ’s winters, verklaar je door de aarde te kantelen t.o.v. de zon.

De breinkraker is: hoe zou je erachter kunnen komen hoe sterk de aarde t.o.v. de zon gekanteld is? (Bijvoorbeeld hoeveel graden?)

En gelijk een tip om je op gang te helpen: kijk nog eens heel goed naar de app in het deel waarnemen.

 

Stap 3: Theorie

Dag en nacht

De zon komt elke dag op en gaat elke dag onder. Dit is te verklaren door ervan uit te gaan dat de zon stil staat en de aarde elke dag eenmaal om zijn as draait. Doordat de aarde draait is steeds een ander deel van de aarde verlicht. Het deel dat verlicht is, is dan dag. Het deel dat niet verlicht is, is nacht.

De zon komt op in (ongeveer) het oosten, en gaat onder in (ongeveer) het westen. Dit is te verklaren, omdat de aarde, als je van boven de aarde recht op de Noordpool kijkt, tegen de klok in, om zijn as draait.

Seizoenen

De zon staat ’s zomers hoger aan de hemel dan ’s winters. Dit is te verklaren door ervan uit te gaan dat de draaiingsas van de aarde niet loodrecht op het vlak staat waarin de aarde om de zon draait. Die draaiingsas is gekanteld. Op het ene moment staat de noordkant van de aarde naar de zon toe gekanteld. Het is dan zomer.
Zes maanden later staat juist de noordkant juist van de zon af gekanteld. Hier is het dan winter.

Stap 4: Verwerken

Stap 5: Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Voor de opdracht staat 2 à 3 uur.
    Klopt die tijdsinschatting? Ben je 2 à 3 uur met de opdracht bezig geweest?
  • Waarnemen
    Heb je bij 'Waarnemen' de vier video's bekeken?
    Vind je het fijn om te leren door video's te kijken?
  • Verklaren
    Lukte het om de waarneming te verklaren?
  • Verwerken
    Ging het beantwoorden van de vragen goed?
    Moest je af en toe nog spieken bij de theorie?

  • Het arrangement Zon vmbo234 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-05-20 12:42:32
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor NaSk voor vmbo leerjaar2/ 3/4. Dit is thema ’Ruimte'. Het onderwerp van deze les is: zon. Je leert uitleggen dat de zon elke dag opkomt en ondergaat, uitleggen dat de zon opkomt in het oosten en ondergaat in het westen, uitleggen dat de zon ’s zomers een hogere baan door de hemel beschrijft dan ’s winters, het dag- en nachtritme en de seizoenen verklaren aan de hand van de beweging van de aarde om de zon.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    NaSk; Kracht/beweging bij mensen, verkeer, transport van goederen en zonnestelsel; Ruimte; Natuurkunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, hemel, nask, seizoenen, stercollectie, vmbo2/3/4, zon, zonondergang, zonopkomst

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    De zon

    Zon

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van