Kort na de Tweede Wereldoorlog is in de Verenigde Naties (1948) afgesproken dat alle mensen gelijkwaardig zijn. Iedereen heeft rechten en vrijheden ongeacht ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, seksuele voorkeur, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom of andere status. Iedereen heeft kunnen zien tot wat voor een ellende de racistische ideeën van Hitler-Duitsland hebben geleid. Er bestond een nieuw gevoel van vrijheid in het denken en gelijkwaardigheid voor iedereen.
Dat is wel eens anders geweest.
Slavernij bij de Romeinen
Als je ouders slaaf waren, dan was jij het ook en kon je verkocht worden.
In de tijd van het Romeinse Rijk was slavernij heel nomaal. Ongeveer de helft van Rome bestond uit slaven. Sommige slaven hadden het wel goed, maar je moest wel goed luisteren naar je meester. Anders liep je de kans dat je voor de rest van je leven moest roeien in een galeischip, of kon je eindigen in het Colosseum.
Je kon slaaf worden als je van een overwonnen vijandig volk was, of als je geen geld meer had om je schuldeisers te betalen. Dan kon je altijd nog je eigen lichaam verkopen, of dat van je kinderen, of dat van je vrouw.
Slavernij is iets van alle tijden, alleen in de het Middeleeuwse Europa kwam het niet veel voor. In andere werelddelen kwam het wel voor. Bekend was de slavenhandel in Afrika zelf en van de Arabieren. Toen Europa Noord- en Zuid-Amerika ontdekte, was de slavenhandel al eeuwenlang gangbaar in andere werelddelen. Het grote verschil is echter dat de Europese administratie rond de slaven in de 17e en 18e eeuw vrij goed was. In andere werelddelen was dat niet zo. Daar was het ook zo dat Afrikaanse slaven het veel slechter hadden.
Afschaffing van de slavernij
William Wilberforce
Vroeger geloofden de meeste mensen niet dat iedereen gelijk was. Je kon de verschillen toch immers zo zien. Slavernij was normaal, het bestond misschien al zolang de mensheid bestond. Het was eeuwenoud. Niet alleen de Romeinen hadden slaven, maar ook Afrikaanse leiders en Arabische handelaren hadden slaven. Het idee om slavernij af te schaffen en strafbaar te stellen kwam op in Europa en Amerika. Men begon te zien dat de slaven eigenlijk niet minder waren dan Europeanen. In de loop van de 18e eeuw ontstond steeds meer weerstand tegen de slavernij. De belangrijkste en tevens een van de eerste die in de politiek begon te ijveren van de slavenhandel heette William Wilberforce. Hij maakte er zijn levensopdracht van. Bijna ieder jaar diende hij in het Britse parlement opnieuw voorstellen in om de slavenhandel te beëindigen. Pas in 1807 lukte het, in de tijd dat Napoleon druk bezig was met zijn oorlogen in Europa. Vlak voor zijn dood in 1833 werd de slavernij in Groot-Brittannië en zijn koloniën afgeschaft.
Dat was heel moeilijk, want er werd veel geld verdiend in de slavernij. En als ergens veel geld aan wordt verdiend... Dan is het moeilijk om het te verbieden. Dat is in onze tijd nog steeds zo.
In Europese landen is de slavernij pas afgeschaft in de 19e eeuw, in veel Arabische landen in de 20e eeuw. Eigenlijk is er in veel landen nog steeds slavernij.
Martin Luther King
Matin Luther King tijdens zijn beroemde toespraak.
Hoewel eerst de slavenhandel en vervolgens de slavernij was afgeschaft, werden mensen van verschillende rassen nog steeds verschillend behandeld. In Amerika is zelfs een burgeroorlog geweest, waar de slavernij een belangrijke oorzaak voor was. In de 20e eeuw was er nog steeds sprake van ongelijkheid. Dat was overal in de wereld. Na de Tweede Wereldoorlog leidde het in Amerika tot grote rassenrellen. Sommige leiders moedigden dat aan, wat de reacties alleen maar heftiger maakte. Martin Luther King deed het tegenovergestelde. Hij liep vaak vredesmarsen. Hij hield vaak toespraken, eerst in zijn kerk, maar daarna in het openbaar. Hij riep op tot een vreedzaam protest. Het meest beroemd is zijn speech over zijn droom geworden. Het vreemde van de speech is dat hij delen ervan terplekke bedacht. Het goedvoorbereide gedeelte van zijn speech is bijna iedereen vergeten.
Martin Luther King droomde van een wereld waarin men niet werd beoordeeld op hun uiterlijk, maar op hun karakter. Mensen van verschillende kleuren hebben deze droom overgenomen. Martin Luther King liep met zijn verhaal veel risico’s. Er waren mensen die wilden dat hij dood was. Zij waren het niet eens met zijn droom van gelijkwaardigheid.
Bekijk de onderstaande video:
Beantwoord nu in je schrift de volgende vragen.
Waar is de droom van Martin Luther King gebaseerd (hint: kijk nog eens naar het begin van de video)
Waar in Amerika bestond een rassenonderscheid?
Wat deed Rosa Parks als protest tegen de rassendiscriminatie?
Hoe reageerde de Amerikaanse overheid op het protest?
Wat deden verschillende groepen om het leven van Martin Luther King onmogelijk te maken?
Van welke personen kreeg Martin Luther King veel bijval?
Hoe is Martin Luther King aan zijn einde gekomen?
Apartheid in Zuid-Afrika
Toen Duitsland de Tweede Wereldoorlog had verloren en Hitler zelfmoord had geplaagd, zeiden veel mensen dat ze nooit meer racisme wilden. De meeste landen waren het hiermee eens. Zuid-Afrika was een uitzondering. Daar werden juist wetten ingevoerd die blanken en niet-blanken zouden disrimeneren van elkaar. De wetten werden Apartheidswetten genoemd. Dat betekende dat alleen blanken mochten stemmen voor partijen in een regering. Het betekende ook dat blanken recht hadden op de beste plaatsen in bussen en treinen.
Nelson Mandela was het niet eens met de Apartheidswetten. Hij ging daarom de wetten met geweld bestrijden. Hij moest daarvoor naar de gevangenis. Bisschop Tutu was het ook niet eens met de Apartheidswetten. Hij bestreed de wetten zonder geweld te gebruiken. In Europa en Amerika werden de discriminerende wetten steeds meer bekend. Daarom werd er ook in deze landen geprotesteerd. Uiteindelijk zag de Zuid-Afrikaanse regering dat de Apartheidswetten oneerlijk waren. In 1990 lieten ze Mandela vrij en werden de wetten afgeschaft.
De overgang naar een nieuwe rgering is vreedzaam verlopen.
Discriminatie in onze tijd
Er zijn nog steeds mensen die discrimineren, overal in de wereld. Dat is ook zo in Nederland. Sommige mensen hebben moeite met iets wat vreemd is. Dat kan zijn dat anderen vreemde gewoontes hebben, maar het kan ook een ander geloof zijn, of een andere geaardheid. De invloed van de media is groot. Als er steeds berichten komen over terroristische acties door moslims, dan heeft het invloed op hoe wordt gedacht over alle moslims. Zelfs als de groep terroristen maar klein is.
Nu we rijk zijn, zijn de problemen rondom discriminatie in de samenleving nog te bevatten. Maar wat gebeurt er als er een nieuwe grote pandemie komt en grotere economische gevolgen? Wat gebeurt er als door de klimaatverandering sommige landen onleefbaar worden en men de keus heeft tussen sterven en vluchten?
Het arrangement 4. Slavernij en Racisme is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-09-19 10:19:56
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Het doel is leerlingen in laten zien dat het niet zo normaal is dat iedereen gelijk is. In het verleden was slavernij in bijvoorbeeld het Romeinse Rijk heel normaal. Het afschaffen van de slavernij in Europa was een langdurige klus. Toch hebben in de vorige eeuw nog lang sporen van de slavernij moeten dragen.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 4;
HAVO 1;
VMBO theoretische leerweg, 4;
VWO 6;
VMBO theoretische leerweg, 2;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 5;
VWO 4;
VMBO theoretische leerweg, 3;
HAVO 2;
VWO 5;
Het doel is leerlingen in laten zien dat het niet zo normaal is dat iedereen gelijk is. In het verleden was slavernij in bijvoorbeeld het Romeinse Rijk heel normaal. Het afschaffen van de slavernij in Europa was een langdurige klus. Toch hebben in de vorige eeuw nog lang sporen van de slavernij moeten dragen.
PPT Racisme en de mensenrechten
