Deze e-learning zal de belangrijkste aspecten rondom de pathofysiologie en behandeling van weke delen infecties.
Gebruik als achtergrondinformatie je leerboek chirurgie en het iBook Gastro-intestinale chirurgie deel 1. Deze iBooks zijn te vinden op zowel Canvas als https://mlx.amsterdam.
De module is gemaakt door Wessel Stam en gesuperviseerd door dr. Susanne van der Velde namens het Heelkunde Digiteam Amsterdam UMC locatie VUmc.
Erysipelas/Cellulitis
Achtergrond
Cellulitis is een acute infectie van de huid en het subcutane weefsel. Het wordt meestal veroorzaakt door bacteriën (streptokokken of stafylokokken). Deze bacterien komen via een porte d'entree de huid binnen of komen via hematogene verspreiding in de huid terecht. Besmetting komt het meest voor in de onderste ledematen. Cellulitis is typisch eenzijdig. De belangrijkste bevindingen zijn lokaal erytheem en tederheid, vaak met lymphangitis en regionale lymfadenopathie. De huid is warm, rood en oedemateus, en de oppervlakte lijkt op de huid van een sinaasappel (peau d'orange). De grenzen zijn meestal vaag, behalve in erysipelas (een soort van cellulitis met scherp afgebakende marges). Erysipelas is de oppervlakkige vorm van celullitis, met een scherpe begrenzing van de roondheid, terwijl een diepere variant van cellulitis een minder scherpe begrenzing kan hebben. Oedeem is een predisponerende factor voor het ontwikkelen van celullitis.
Systemische kenmerken: koorts, hypotensie en tachycardie kunnen wijzen op een (beginnende) sepsis.
Als je naar de huid kijkt, is deze erythemateus en gezwollen en soms met peau d'orange. De huid is vaak pijnlijk bij aanraking. Teken de roodheid af en beoordeel na één tot twee uur of deze voorbij de afgetekende lijn is gekomen. Zoals net gezegd, denk bij een spoedige voortschrijding van de roodheid aan fasciitis necroticans. Ga tevens op zoek naar de porte d'entree om eventueel débridement uit te voeren. Denk hierbij ook aan tussen de tenen kijken.
Fasciitis necroticans is een relatief zeldzaam ziektebeeld met, indien niet vroegtijdig herkend, een hoge kans op mortaliteit. Bij patiënten met een fasciitis necroticans worden monomicrobiële (15-38%) en polumicrobiële infecties gevonden.
Er bestaan twee typen fasciitis necroticans.
Type 1 is een polymicrobiële infectie van de weke delen (menginfectie van anaëroben, Gram-negatieve aërobe bacteriën, en enterococcen). Predisponerende oorzaken zijn chirurgie en diabetes mellitus. De fasciitis verloopt zeer snel en omvat infectie van de diepe fasciae en subcutaan vet en wordt gekenmerkt door hevige pijn, zwelling, voelbare crepitaties, bullae en necrose van de huid. De weefselnecrose wordt versterkt door een verhoogde druk in het compartiment door ontstekingsoedeem en trombose van de kleine vaten.
Type 2 is een monomocrobiële infectie. Deze infectie wordt vooral veroorzaakt door ß-hemolytische groep-A-streptokokken (34-54% door de Streptococcus Pyogenes), waardoor het toxisch shocksyndroom kan ontstaan. Symptomen hiervan zijn malaise, koorts, misselijkheid, braken, diarree en myalgie. Predisponerende factoren zijn een penetrerend letsel, snijwonden, splinters, een chirurgische procedure en varicella. Het beeld is snel prograssief, met oedeem, bullae en necrose van de subcutis. Crepitaties worden doorgaans niet gevoeld. Eerst onstaat er een diffuse oedemateuze roodheid, gevolgd door bullae gevuld met heder vocht, die snel roodpaars verkleuren. In dit stadium is de diagnose necrotiserende fasciitis duidelijk, echter in een vroeg stadium kan het onderscheid tussen cellulitis en necrotiseredne fasciitis lastig zijn.
Necrotiserende fasciitis; het linker been vertoont uitgebreide roodheid, blaarvormiing en necrose
Chirurgische exploratie en uitgebreid debridement, waarbij alle aangedane huid en fascie wordt verwijderd, zijn de belangrijkste factoren in de behandeling. Aangezien het ziektebeeld snel progressief is, is een second en third look op de operatiekamer vaak geindiceerd om nieuwe necrose te verwijderen. Daarnaast bestaat de behandeling uit het toedienen van intraveneus antibiotica, waarbij de toevoeging van clindamycine een gunstig effect heeft op de gevolgen van de vrijgekomen toxines. Bij type 1 necrotiserende fasciitis moet breedspectrum antibiotica gegeven worden, bij type 2 beta-lactam antibiotica.
Test
Decubitus
Achtergrond
Decubitus ontstaat door langdurige druk op dezelfde plaats. Hierdoor ontstaat beschadiging van de huid en het omliggende weefsel. Dit kan leiden tot plaatselijke roodheid, maar ook tot zeer ernstige decubitus met diepe open wonden.
In Nederland verblijft een decubituspatiënt 4.5 keer langer in het ziekenhuis. De kosten voor deze aptiëenten zijn 5. keer hoger dan voor alle andere patienten. In verpleeginstellingen in Nederland heeft 30% van de opgenomen mensen kans op een decubituswond.
Classificatie decubitus
Classificatie decubitus
Hoe langer de huid wordt blootgesteld aan druk, hoe ernstiger het weefsel beschadigd raakt. De classificatie van decubitus is derhalve ook gebasseerd op een evalutatie van de huidlagen die zijn aangetast door de druk.
Graad 1
Scherp afgetekende rode plek op de intacte huid, die bij indrukken niet verdwijnt. Aanwijzingen kunnen ook bestaan uit hyperthermie of verharding van de huid of oedeem, en personen met een donkere huid kunnen last hebben van depigmentatie. Door de druk consistent te verlichten verdwijnt de roodheid na enkele uren of dagen, afhankelijk van de mate waarin de bloedsomloop werd belemmerd. Het gaat hier om niet-wegdrukbare roodheid.
Gedeeltelijk verlies van de opperhuid tot aan de lederhuid. Dit is een oppervlakkige doorligwond die zichzelf klinisch kan manifesteren als een schaafwond, blaar of ondiepe krater.
Schade aan alle huidlagen (opperhuid, lederhuid en subcutis), die door kan lopen tot aan het bindweefsel onder de huid, hoewel dit nog niet aangetast is. Klinisch gezien ziet de doorligwond eruit als een open zweer, met of zonder aantasting van het omringende weefsel.
Indien decubitus ontdekt wordt dient allereerst direct overgegaan te worden op anti-decubitus maatregelen en optimale verzorgingstechnieken.
De (chirurgische) lokale wondbehandeling kent een aantal principes:
- Excisie van necrotisch weefsel tot vitaal (bloedend) weefsel, eventueel onder narcose, bij grote necrotiserende weefselstukken
- Grote en diepe defecten van decubituswonden worden vaak door de plastisch chirurg behandeld middels een zogenoemde ''zwaailap''. Dit is het verplaatsen van gezond, vitaal en goed doorbloed weefsel naar de plek van de open wond zodat de wond sluit met gezond weefsel.
Het arrangement Cellulitis, fasciitis en decubitus is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Test jezelf
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
