Welkom bij de les! (:
Wat gaan we vandaag doen?
Lezen of luisteren naar een lange eentonige tekst kan soms de luisteraar of lezer vervelen. Om een tekst toch wat levendig te houden maken veel lezers en sprekers gebruik van stijlfiguren. De tekst is dan op een iets andere manier geschreven dan de lezer of luisteraar verwachtte, waardoor hij wordt verrast of geïnteresseerd. Maar welke stijlfiguren zijn er allemaal? In deze wikiwijs zullen wij vijf van de meest voorkomende stijlfiguren behandelen!
Lesdoelen
Lesdoelen
Aan het einde van deze les...
- ... kun je uitleggen wat stijlfiguren zijn.
- ... kun je uitleggen waarom stijlfiguren worden gebruikt.
- ... kun je de stijlfiguren hyperbool, herhaling, tegenstelling, pleonasme en tautologie herkennen en benoemen.
- ... heb je zelfstandig gewerkt aan de lesstof;
- ... heb je je eigen kennis en begrip getest aan de hand van de vragen en de test jezelf.
Stijlfiguren
Wat is een stijlfiguur?
Stijlfiguren zijn middelen om dat wat je wilt zeggen treffender of sterker uit te drukken. Er zijn stijlfiguren om je lichter of zwaarder uit te drukken, om iets extra nadruk te geven of om de lezer even aan het denken te zetten.
Waarom worden stijlfiguren gebruikt?
We gebruiken stijlfiguren om indruk te maken op de lezer of luisteraar. Je wilt toch niet dat de lezer of luisteraar in slaap valt.
Hyperbool
Bij een hyperbool wordt iets op een overdreven manier uitgedrukt om iets duidelijker te maken: het wordt sterker gezegd dan het in werkelijkheid is. Je gebruikt dus een hyperbool om iets op te laten vallen.
Bijvoorbeeld:
De leerlingen vinden dat zij worden doodgegooid met huiswerk.
In deze zin worden de leerlingen -gelukkig- niet letterlijk doodgegooid met huiswerk. De leerlingen vinden dat zij heel erg veel huiswerk krijgen. Doodgegooid is in deze zin de hyperbool.
Herhaling
Bij een herhaling gebruik je meerdere keren hetzelfde woord. Dit doe je om er aandacht op te vestigen.
Bijvoorbeeld:
Sarah zegt tegen haar zusje: "Sorry, sorry, sorry dat ik je snoepjes heb opgegeten!"
Sarah zegt vaker sorry, omdat zij wil benadrukken dat het haar spijt. Sorry is dus in deze zin de herhaling.
Tegenstelling (Antithese)
Bij een tegenstelling worden tegengestelde dingen gecombineerd, zodat ze meer opvallen.
Bijvoorbeeld:
Ik heb voor goed geld slechte spullen gekocht.
Goed en slecht zijn tegengestelde dingen van elkaar. Goed en slecht zijn hier dus de tegenstellingen.
Pleonasme
Bij een pleonasme wordt een deel van de betekenis herhaald in een ander woord. Je zegt dus twee keer ongeveer hetzelfde met verschillende woorden en de woorden behoren tot verschillende woordsoorten. Je gebruikt het om een eigenschap van iets te benadrukken.
Bijvoorbeeld:
In deze witte sneeuw heb ik een zonnebril nodig.
‘Wit’ benadrukt de eigenschap van sneeuw. Witte sneeuw is in deze zin het pleonasme.
Tautologie
Bij tautologie wordt de betekenis van het woord nog eens herhaald door het daarop volgende woord. Je zegt twee keer hetzelfde met verschillende woorden. De woorden betekenen ongeveer hetzelfde en behoren tot dezelfde woordsoort. Het versterkt hiermee de boodschap.
Bijvoorbeeld:
Jij hebt vast en zeker een voldoende voor de toets gehaald.
Vast en zeker zijn twee verschillende woorden die ongeveer hetzelfde betekenen. In deze zin versterken zij de boodschap. Vast en zeker is in deze zin de tautologie.
Extra opdracht!
Hieronder vind je een opdracht waarin de stof uit deze les nog een keer herhaald wordt. We focussen ons vooral op de volgende stijlfiguren: pleonasme en tautologie. Snap je een onderdeel niet? Lees het terug op de website of vraag de docent om hulp! Heel veel succes.
klik hier voor de oefenopdracht
Samenvatting
Klik hier om te oefenen met de lesdoelen
Test jezelf!
Haal je meer dan 7 punten? Top gedaan! Haal je minder dan 7 punten? Bekijk dan de kennisclip nog een keer! (:
Klik hier voor de test! (:
Bronnen
Van den Akker, A.C., Van der Elst, M., Grezel, J.E., Kooiman, M., Steenbergen, W. (2018). Nieuw Nederlands 3 vwo. Groningen: Noordhoff Uitgevers
Externe Bronnen
Cambiumned : https://www.cambiumned.nl/theorie/stijl/stijlfiguren/
Afbeeldingen
Auteursrechtvrije afbeeldingen via Google advanced search
